Lebala boikhohomoso. 'Theknoloji ea tšireletso' ea Iseraele ha e amane le hore na ke hobane'ng ha linaha tse ling tsa Afrika li labalabela ho lokisa likamano le Iseraele.
Ke eng eo Iseraele e khonang ho fana ka eona lefapheng la theknoloji ho Chad, Mali le ba bang bao United States, European Union, Chaena, Russia, India, Brazil, Afrika Boroa le ba bang ba ke keng ba khona?
Karabo ke 'ha ho letho', 'me nako eo re amohelang' nete e joalo ke motsotso oo re qalang ho utloisisa hore na ke hobane'ng ha Chad, naha e nang le Mamosleme a mangata, e sa tsoa nchafatsa likamano tsa eona tsa lipuisano le Iseraele. 'Me, ka kakaretso, mohopolo o tšoanang o sebetsa ho Mali, naha e' ngoe e nang le Mamoseleme a mangata e ikemiselitseng ho tloaelana le Isiraele.
Mopresidente oa Chad, Idriss Deby, o ne a le Iseraele ka November selemong se fetileng, leeto le ileng la nkoa e le katleho e 'ngoe e entsoeng ke Benjamin Netanyahu ke' muso oa Iseraele le mecha ea litaba e amanang le eona.
Ka lehlakoreng le leng, Tonakholo ea Isiraele, Netanyahu, o ile a etela Deby ho ea N'djamena moo ba ileng ba lumellana ho tsosolosa maqhama a bodiplomate. Sebokeng sa bona se kopaneng sa boralitaba, Deby o buile ka 'litumellano' tse saennoeng lipakeng tsa Chad le Isiraele, empa a hloleha ho fana ka lintlha tse ling.
Iseraele e ka 'na ea leka ho itlhahisa e le eona mopholosi oa Afrika, empa ho sa tsotellehe hore na moruo oa Iseraele o matla hakae ha ho bapisoa, Tel Aviv e ke ke ea e-ba le linotlolo tsa ho rarolla mathata a Chad, Mali kapa naha leha e le efe k'honthinenteng ea Afrika.
Mecha ea litaba ea Iseraele e kenya letsoho ka mafolofolo ho phahamisetseng maikutlo a Netanyahu 'ho tsitlella Afrika', 'me hona joale e lebisa tlhokomelo ea eona ho litokisetso tse ntseng li tsoela pele bakeng sa' leeto le leng la histori ", la Mopresidente oa Mali, Soumeylou Boubeye Maiga, ho ea Iseraele "libekeng tse tlang" .
Netanyahu o ikemiselitse ho hlophisa leeto la Maiga pele ho letsatsi la la 9 Mmesa, ha ma-Israel a ea likhethong ho ea khetha likhethong tsa pele tsa naha.
Maikemisetso a Iseraele a ho ikamahanya le Afrika a khothaletsoa ke mabaka a tšoanang le a Netanyahu a machaba ho fana ka litaba tse ling ho ea Amerika Boroa le libakeng tse ling tsa Boroa lefatšeng ka bophara.
Leha ho na le lerato la Trump-Netanyahu hajoale, Isiraele ha e na tumelo ho bokamoso ba US sebakeng sa Middle East. Tsamaiso ea hajoale ea Donald Trump, joalo ka tsamaiso ea pele ea Barack Obama, e hlakisitse le ho leka-lekanya mehato ea ho tsamaisa butle-butle ho tsoa sebakeng seo le 'pivot' libakeng tse ling.
Sena se hlokomelisa Netanyahu ka taba ea hore Isiraele e tla tlameha ho fapanyetsana lilekane tsa eona joalo ka Veto ea Amerika Lekhotleng la Tšireletso la Machaba a Kopaneng ha e sa le tiisetso ea puso ea sebaka sa Iseraele.
Ka lilemo tse ngata, Netanyahu o ntse a phehella tsela e 'ngoe, eo e bileng eona feela tsela ea hore Isiraele e balehe ho itšehla thajana. Ka bomalimabe ho Mapalestina, leano le lecha la Iseraele, la ho batla lilekane tse arohaneng le litho tsa UN General Assembly le bonahala le fana ka meputso. Hona joale Iseraele e tšepa hore linaha tse ling tse kileng tsa ema ka lehlakoreng la Palestina - ho voutela litokelo tsa Palestina e le bloc ho UN - li tla latela mehlala ea Chad le Mali.
Ntoa e pakeng tsa Iseraele le linaha tsa Maarabia Afrika, ho ea ka Dan Avni - ofisiri e phahameng ea Lekala la Litaba tsa Kantle ho Iseraele lilemong tsa bo-1950 le bo-60 - ke "ntoa ea bophelo le lefu bakeng sa rona." Seo setatemente se e entsoe nakong eo US e neng e sa ikemisetsa ka botlalo le ka cheseho morerong oa bokolone oa Isiraele, mme Isiraele e ne e le tlhokahalong e kholo ea ho itokolla ho itšehla thajana.
Ka mor'a ho atolosoa ha morero oa bokolone oa Iseraele Palestina le linaheng tse ling tsa Maarabia ka mor'a ntoa ea 1967, tšehetso e sa feleng ea US ea lipolotiki, moruo le sesole bakeng sa Iseraele e rarolotse bofokoli bo bongata ba Iseraele, ho e matlafatsa hore e be 'mampoli ea sa hanyetsoeng oa sebaka sohle. Ka nako eo, Afrika e ne e se na taba, leha e le ba bang ba machaba.
Empa joale, Papali e ncha e Kholo e fetola melao hape. Ha se feela hore US e lahleheloa ke matla a eona Bochabela bo Hare le Afrika - ka lebaka la ho phahama ha tšusumetso ea Russia le Chaena, ka ho latellana - Washington le eona e teng. phathahane sebakeng seseng, e labalabelang ho boloka matla a eona a lefatše a ntseng a fokotseha ka nako e teletsana.
Leha likamano lipakeng tsa Washington le Tel Aviv li ntse li le matla, baetapele ba Isiraele ba tseba ka boemo bo fetohang haholo ba lipolotiki. Ho ea ka lipalo tsa Iseraele, 'ntoa ea bophelo le lefu' e ntse e atamela, hape.
Karabo ke efe? Ho hohela linaha tse futsanehileng, Afrika le libakeng tse ling, ka tšehetso ea lipolotiki le litšepiso tsa moruo e le hore ba hane batho ba Palestina ho vouta UN.
Ha ho makatse hore ebe mebuso ea Chad 'me Mali ba sokola, eseng feela moruong, empa hape le mabapi le ho nepahala ha lipolotiki. E tabohile ka ntoa ea lefatše lohle bakeng sa ho busa lipakeng tsa US le China, ba ikutloa ba le tlas'a khatello ea ho etsa liqeto tsa bohlokoa tse ka etsang phapang lipakeng tsa ho phela kapa ho shoa ha bona merusung e tlang.
Bakeng sa linaha tsena, selekane le Isiraele ke tekete ea 'nete ea ho ea sehlopheng sa lipolotiki sa Washington. Botho bo joalo bo ka ipaka bo le bohlokoa mabapi le lithuso tsa moruo, netefatso ea lipolotiki, 'me haholo-holo, ho itšireletsa khahlanong le liphetoho tse mpe tsa sesole.
Ha ho nahanoa ka sena, ba ntseng ba tsitsitse ho buisana ka Iseraele '.khahleho e khopisang' Afrika e ipapisitse le tseko ea tsoelopele ea theknoloji ea Israele le qhekelloa theknoloji ea metsi e haelloa ke moru bakeng sa lifate.
Ho bohlokoa ho hlokomela hore ha se tsela e eang Tel Aviv eo N'Djamena le Bamako ba e batlang, empa ke tsela e eang Washington ka boeona. Afrika, joalo ka likarolong tse ling tsa Boroa ba lefats'e, hangata ke US, eseng UN e fanang ka le ho hana ho ba le tokelo ea lipolotiki. Bakeng sa baetapele ba Maafrika ba sa natefeloang ke demokrasi, ho ts'oarana ka letsoho le Netanyahu ho ka lekana le inshorense ea bophelo ba lipolotiki.
Kahoo, hajoale, Iseraele e tla tsoelapele ho tsamaea moleng ona o motle, ho nka lisebelisoa tsa Amerika le tšehetso ea lipolotiki joalo ka mehleng, ha e ntse e ithuta ho tsamaea ka bo eona, ka ho theha leano la kantle ho naha eo e tšepang hore e tla e qobisa ho itšehla thajana ho feta nakong e tlang.
Ho sa ntse ho tla hlaha ho baeta-pele ba Iseraele hore, mohlomong, tsela e khutšoanyane ea ho senya ho itšehla thajana e ka finyelloa ka ho hlompha molao oa machaba, litokelo tsa batho ba Palestina le bobusi ba libaka tsa baahisani ba bona.
Likamano tsa lipolotiki le Chad le Mali li ka etsa hore Netanyahu a fumane likhetho tse ling tse 'maloa ka Mmesa o tlang, empa hape a tla kenya letsoho ho thetso ea Isiraele ea hore e ka ba moratuoa oa machabeng le puso ea Apartheid, ka nako e le ngoe.
Ramzy Baroud ke moqolotsi oa litaba, sengoli le mohlophisi oa Palestine Chronicle. Buka ea hae ea morao-rao ke Lefatše la ho Qetela: Pale ea Palestina (Pluto Press, London, 2018). O ile a fumana Ph.D. lithutong tsa Palestina ho tsoa Univesithing ea Exeter mme ke Setsebi seo e seng Moahi Setsing sa Orfalea sa Lithuto tsa Lefatše le Machabeng, UCSB.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate