Ka tlhaselo e makatsang ea Las Vegas e bolaileng batho ba fetang 50 le ho lematsa ba makholo e le mohlala oa morao-rao feela, bothata ba pefo ea lithunya Amerika bo fihlile sehlohlolong, mme leha re ntse re ka bua sohle seo re se batlang ka lithibelo tsa libetsa tse hlaselang, licheke tsa morao-rao le bokhukhuni. manane a shebellang, ho na le tharollo e le 'ngoe feela ea 'nete bothateng bona: Re hloka ho hlakola Sehlomathiso sa Bobeli.
Sena, ha e le hantle, ha se amohelehe ka ho feletseng ho Rephabliki, empa ke hobane ha ba tsebe histori ea sebele ea Sehlomathiso sa Bobeli, 'me histori ea sebele ea Sehlomathiso sa Bobeli e mpe joalo ka ha e fumana.
Ka lebaka la phatlalatso e sa belaetseng ea mecha ea litaba ea litaba tsa mapheo a nepahetseng, Maamerika a mangata a nahana hore Phetoho ea Bobeli e Molaong oa Motheo ho sireletsa litokelo tsa beng ba lithunya ka bomong ho tsoa mmusong.
Empa hoo ha se nnete le hole.
“Sehlomathiso sa Bobeli” kamoo re se tsebang kajeno ke a tšōmo ea molao e qapiloeng ke indasteri ea lithunya le metsoalle ea bona Lekhotleng le ka Holimo-limo le ho rekisetsoa Maamerika ka lets'olo le theko e boima la lilemo tse ngata tsa PR.
Ho sa tsotellehe seo u ka se utloang litabeng tsa Fox So-Called, ha e le hantle ho ne ho se na "tokelo ea motho ka mong ea ho ba le sethunya" ho fihlela ka 2008, ha Lekhotla le ka Holimo-limo le re ho na le qeto ea lona nyeoeng ea District of Columbia v. Heller.
Qeto eo, e ileng ea thefula thibelo ea lithunya tsa Washington, DC, e bile sehlohlolo sa ts'ebetso e telele ea lilemo tse mashome ke indasteri ea lithunya ho sotha Sehlomathiso sa Bobeli hore e be ntho e ka e thusang ho rekisa libetsa tse ngata, 'me e ne e se na motheo oa molao oa 'nete. histori.
Ke seo Moahloli e Moholo oa mehleng Warren Burger a se bitsitseng "Bomenemene sechabeng sa Amerika," 'me ke bolotsana boo hona joale bo etsang hore ho be thata haholo ho beha melao e utloahalang ea ho laola lithunya.
Joale, haeba Sehlomathiso sa Bobeli se ne se sa bue ka ho sireletsa litokelo tsa lithunya, ke hobane’ng ha se le Molaong oa Motheo?
Bathehi ba ne ba nahana eng?
Ha e le hantle, karabo ea pele le e totobetseng, le e amoheloang ke bo-rahistori ba bangata, ke hore ba ne ba leka ho thibela ho ba teng ha lebotho le emeng nakong ea khotso.
Bathehi e ne e le litsebi tsa histori ea khale, ’me ba ne ba tseba hore histori e ruta hore ha ho fuoa matla a mangata haholo, mabotho, ka makhetlo le ho pholletsa le histori, a ne a tla liha demokrasi ’me a behe puso ea bohatelli ea sesole. Ho bile ho na le poleloana e hlalosang sena: phetohelo ea sesole.
.Joalokaha James Madison a ile a bolella Philadelphia Constitutional Convention ka 1787,
"Lebotho le emeng la sesole ... e ke ke ea e-ba metsoalle e sireletsehileng ea tokoloho. Mekhoa ea ho itšireletsa khahlanong le kotsi e tsoang linaheng tse ling e 'nile ea e-ba lisebelisoa tsa bohatelli lapeng. Har'a Baroma e ne e le molao-motheo oa ho tsosa ntoa, neng le neng ha ho tšoaroa bofetoheli. Ho pholletsa le Europe eohle, mabotho a bolokiloeng ka boikaketsi ba ho sireletsa, a entse batho makhoba.”
Ho nahanoa ka boemo bona, Bathehi ba ile ba ngola Sehlomathiso sa Bobeli, se reng, “Sesole se laoloang hantle, se hlokahalang bakeng sa tšireletso ea Naha e lokolohileng, tokelo ea batho ea ho boloka le ho jara Lihlomo, e ke ke ea hatakeloa.”
Lentsoe la bohlokoa mona ke "Militia."
Nakong eo ho ne ho ngoloa Molao oa Litokelo, Amerika e ne e se na sesole sa 'nete, 'me sesole seo e neng e e-na le sona e ne e le ka sebōpeho sa masole a 13 a fapaneng a naha.
Bathehi ba ile ba bona masole ana e le cheke e ntle ka ho fetisisa khahlanong le ho phahama ha sesole se emeng, kahoo ba ngola Sehlomathiso sa Bobeli ho netefatsa hore ba lula ba sirelelitsoe.
Empa seo ke karolo feela ea pale.
Ka ho sireletsa masole, Bathehi ba ne ba sa thibele feela kapa ba leka ho thibela ho hlaha ha bobe ka lebotho le emeng - ba ne ba boetse ba sireletsa setsi sa bokhoba seo e neng e le senotlolo sa moruo o ka boroa.
Linaheng tse kang Georgia, Virginia, le Carolinas, masole a ne a boetse a tsejoa e le Makhoba a Makhoba.
Mme kamora hore Molaotheo o ngolwe, beng ba makhoba ba boroa, ba etelletsoeng pele ke Patrick Henry (mong'a makhoba e moholo oa Virginia) ba ile ba qala ho tšoha. hore makhoba a bona a ka lokolloa ho ea ka molao-motheo ’me a ntan’o ngoloa ke ’muso oa kopanelo, o ileng oa fuoa matla tlas’a Molao oa 1, Karolo ea 8 ho phahamisa sesole sa naha.
Beng ba makhoba ba ne ba tšoenyehile ka hore sesole sena sa naha se ne se tla qetella se sebelisoa ke mefuta ea Northern-anti-slavery ho senya litebele tsa makhoba le mohlomong le setsi sa bokhoba ka boeona.
Joale beng ba makhoba bao ba ile ba etsa’ng?
Ba ile ba etsa hore Bathehi ba ngole ho Sehlomathiso sa Bobeli tšireletso e khethehileng bakeng sa balebeli ba makhoba.
Litšireletso tsena ha li totobetse, empa li teng, 'me re tseba sena ka lebaka la phapang pakeng tsa moqapi oa pele oa James Madison oa Sehlomathiso sa Bobeli le phetolelo ea ho qetela e kenyelletsoeng ho Molao oa Litokelo.
Phetolelo ea mantlha ea Madison ea Sehlomathiso sa Bobeli e baleha tjena:
“Tokelo ea sechaba ea ho boloka le ho nka libetsa e ke ke ea hatakeloa; sesole se hlometseng hantle, le se laoloang hantle e le tšireletso e molemohali ea naha e lokolohileng: empa ha ho motho ea chesehelang bolumeli ho tšoara libetsa, ea tla qobelloa ho etsa tšebeletso ea sesole ka seqo.”
Phetolelo ena ea Sehlomathiso sa Bobeli e ne e sa lumellane hantle le beng ba makhoba hobane e ne e kenyelletsa mantsoe a kang "naha," mantsoe ao ba neng ba nahana hore a ka sebelisoa ho lokafatsa pōpo ea sesole sa naha se neng se tla kenyelletsa makhoba a lokolotsoeng - tsela e ka morao ea mopresidente oa Leboea. ho lokolla makhoba a Borwa.
Kahoo Patrick Henry o ile a kopa James Madison hore a ngole Sehlomathiso sa Bobeli bocha phetolelong eo re e tsebang kajeno.
O ile a bua ka cheseho Sebokeng sa Virginia Ratifying: “Haeba naha e ka hlaseloa, naha e ka ’na ea kena ntoeng,” Henry o itse, “empa e ke ke ea thibela bofetoheli ba [makhoba] [tlasa Molao-motheo ona o mocha]. Haeba ho ka etsahala hore ho be le pherekano ea makhoba, naha e ke ke ea boleloa hore e hlasetsoe. Ka hona, ba ke ke ba e hatella ntle le ho kenella ha Congress ... Congress, le Congress feela [tlasa Molaotheo ona o mocha], ba ka bitsang sesole."
O phaella ka ho re:
“Naheng ena [ea Virginia], ho na le batho ba batšo ba likete tse makholo a mabeli le mashome a mararo a metso e tšeletseng, ’me ho na le ba bangata literekeng tse ling tse ’maloa. Empa ho na le ba seng bakae kapa ha ba eo ho la Northern States ... Na Congress e ke ke ea re, motho e mong le e mong e motšo o lokela ho loana? Na ha rea ka ra bona hanyenyane ka ntoa ee ea ho qetela? Ha rea ka ra hatelloa ka thata hoo re ka etsang hore tokoloho e be kakaretso; empa melao ea Seboka e ile ea laela hore lekhoba le leng le le leng le eang sesoleng le lokolohe.”
As Michael R. Burch o ngotse, “Ho hlakile hore Henry o ne a kholisehile hore matla a fanoeng ke ’muso oa kopanelo Molaong oa Motheo o mocha a ka sebelisoa ho amoha linaha tsa makhoba mabotho a tsona a laolang makhoba. O ne a lebelletse hantle seo Abraham Lincoln a neng a tla qetella a se etsa:
Henry o ile a re: “‘Ba tla phenyekolla pampiri eo [Molao-Motheo], ’me ba bone hore na ba na le matla a ho etsa lintho tse itseng. Mme na ha ba jwalo, monghadi? Na ha ba na matla a ho fana ka tšireletso le boiketlo bo akaretsang? Na ba ke ke ba nahana hore tsena li bitsa hore bokhoba bo felisoe?
“Na ba ke ke ba phatlalatsa makhoba ’ohle a lokolohile, ’me na ba ke ke ba fuoa tokelo ea matla ao? Sena ha se moelelo o sa hlakang kapa phokotso e utloahalang. Pampiri e bua ka taba ena: ba na le matla ka mantsoe a hlakileng, a sa tsitsang, 'me ba tla a sebelisa ka mokhoa o hlakileng le ka sebele. [Bokhoba] bona ke taba ea lehae, ’me ha ke bone ho loketse ho bo beha tlas’a Congress.’”
E le ho khotsofatsa Henry, James Madison o ile a fetola lentsoe "naha" ho lentsoe "naha," phetoho eo Patrick Henry a ileng ae batla ho hlakisa hore Molao oa Motheo o sirelelitse sesole sa naha (aka patrol ea makhoba) Virginia.
Setšoantšo se seholo mona ha se se setle: Sehlomathiso sa Bobeli, seo hona joale se sebelisoang ke indasteri ea libetsa ho lokafatsa ho rekisa libetsa tsa ntoa ho baahi, qalong e bōpiloe, bonyane ka karolo e itseng, ho thusa ho boloka bokhoba ka boroa.
Ha e le hantle u ne u ke ke ua kopa setšoantšo se betere bakeng sa ntho e 'ngoe le e' ngoe e thata ka Amerika le histori ea eona.
Empa taba ke ena: ha ho hlokahale hore re tšoasoe ke nalane eo.
Ho tloha ha e amoheloa, Maamerika a fetotse khafetsa likarolo tsa Molao oa Motheo tse sa tsamaellaneng le linako.
Re fetotse melao ea likhetho hore motho ea tlang sebakeng sa bobeli peisong ea bopresidente e se ke ea hlola e e-ba motlatsi oa mopresidente, re file basali tokelo ea ho khetha; re file batho ba batšo boahi bo felletseng; re ile ra etsa hore joala bo se molaong, eaba re lokisa Molao oa Motheo hape hore o be molaong — ena ke mehlala e seng mekae feela ea litsela tseo ka tsona re ileng ra itokolla nakong e fetileng eaba re ea bokamosong bo molemonyana.
Ke nako ea hore re etse joalo ka Sehlomathiso sa Bobeli.
Ha e le hantle, Sehlomathiso sa Bobeli ke anachronism e seng e sa sebetse nakong eo United States e nang le sesole se emeng empa e ntse e le demokrasi.
Boemong bo bobe ka ho fetisisa, ke sesebelisoa sa beng ba makhoba seo hona joale se sebelisoang ke indasteri ea libetsa ho thibela melao leha e le efe e utloahalang ea lithunya.
Ho na le tsela e le 'ngoe feela ea ho tsoa bothateng bona: ke nako ea ho hlakola Tokiso ea Bobeli.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate