Polao ea Osama Bin Laden ha ea ka ea fokotsa litšenyehelo tsa ts'ireletso ea naha tafoleng, empa phehisano ea likoloto e ile ea qetella e entse joalo. Le e bonolo joalo ka ha ho ka be ho bile joalo, bekeng e fetileng Mongoli oa Ts'ireletso Leon Panetta o ne a se a ntse a cheka lirethe mme a nyatsa. boitlhompho merero ea ho fokotsa litšenyehelo e le "mochine oa letsatsi la timetso" bakeng sa sesole. Balekane ba Pentagon ba Capitol Hill le bona ba ne ba phahamisa molumo ha ba ntse ba hatela pele ka tekanyetso e kholoanyane ea sesole ea selemo sena.
Ha ho le e nngwe ya tsena e lokelang ho o makatsa. Joalo ka lintho tsohle tse lemaletseng, hang ha u lemaletse ho sebelisa chelete e ngata ea sesole, ho thata ho nahana ka tsela ea 'nete kapa ho botsa lipotso tse hlakileng. Kahoo, nakong eo lipuisano tsa ho fokotsa litšenyehelo tsa sesole li ntse li eketseha ka lekhetlo la pele ka mor'a lilemo tse ngata, e-re ke fane ka lintlha tsa motheo tse sa tsejoeng mabapi le tšebeliso ea chelete eo naha ena e bileng teng ho tloha ka la 11 Loetse 2001, 'me ke phahamise tse seng kae feela. lipotso tse bonolo mabapi le hore na chelete eo kaofela e hlile e rekile Maamerika.
Nahana ka tlatsetso ea ka lenaneong le tlang la mehato e 12 bakeng sa botsitso ba ts'ireletso ea naha.
Ha re qaleng ka linomoro tse tharo tsa mantlha tsa post-9/11 tseo makhoba a Washington a hlokang ho li tseba:
1. $5.9 trillion: Ke kakaretso ea lidolara tsa lekhetho tse keneng "tekanyetso ea motheo" ea selemo le selemo ea Pentagon, ho tloha 2000 ho fihlela kajeno. Hlokomela hore tekanyetso ea motheo e kenyelletsa mesebetsi ea libetsa tsa nyutlelie, leha e hlokometsoe ke Lefapha la Matla, empa - mme sena se bohlokoa - eseng litšenyehelo tsa lintoa tsa rona Iraq le Afghanistan. Leha ho le joalo, le ntle le litšenyehelo tseo tsa ntoa, tekanyetso ea Pentagon e ile ea khona ho hōla ho tloha ho $ 302.9 limilione tse likete ka 2000, ho ea ho $ 545.1 limilione tse likete ka 2011. Ke keketseho ea lidolara tsa $ 242.2 limilione tse likete kapa 80% jump ($ 163.6 limilione tse likete le 44% haeba u ikamahanya le theko ea lichelete). . Ho lekane ho etsa hore hlooho ea hau e sese, 'me re sa qala.
2. $1.36 trillion: Ke litšenyehelo tse felletseng tsa lintoa tsa Iraq le Afghan ka la 30 Loetse, pheletso ea selemo sa hona joale sa lichelete, ho kenyeletsoa le chelete eohle e sebelisitsoeng bakeng sa lintoa tseo ke Pentagon, Lefapha la Naha, Setsi sa US sa Nts'etsopele ea Machabeng, le mekhatlo e meng ea mmuso. Ho sena, $869 billion e tla be e le ea Iraq, $487.6 billion bakeng sa Afghanistan.
Eketsa linomoro tsa rona tsa pele tse peli tsa bohlokoa tsa tšebeliso ea chelete ea ts'ireletso ea naha 'me u se u ntse u le ho $ 7.2 trillion ho tloha tlhaselo ea September 11th. Mme le palo eo e makatsang ha e fumane chelete e felletseng ea Washington lilemong tsena. Kahoo tsoela pele ho nomoro ea rona ea boraro:
3. $ 636 limilione tse likete: Batho ba bangata hangata ba iphapanyetsa karolo ena ea tekanyetso ea ts'ireletso ea naha 'me ha se hangata re bonang lipalo bakeng sa eona, empa ke chelete eo, e lokiselitsoeng ho theoha ha theko, eo mmuso oa US o e sebelisitseng ho fihlela joale ho "tšireletseho ea lehae." Sena ha se ntho e bonolo ho fihla ho eona hobane lichelete tsa ts'ireletso ea naha ea habo tsona li phalla ka har'a mekhatlo e mengata ea mmuso eseng feela Lefapha la Ts'ireletso ea Lehae (DHS). Ho ile ha koptjoa $16 bilione bakeng sa ts'ireletso ea naha ka 2001. Ka 2012, palo ke $71.6 bilione, $37 bilione feela ea eona e tla feta DHS. Karolo e kholo, $ 18.1 bilione, e tla tsamaisoa - u se ke ua makala - Lefapha la Tšireletso, ha mekhatlo e meng e kang Lefapha la Bophelo le Litšebeletso tsa Botho (liranta tse limilione tse likete tse 4.6) le Lefapha la Toka (liranta tse limilione tse likete tse 4.1) li nka khoehla.
Eketsa lipalo tseo tse tharo 'moho 'me u pheletsong ea $8 trillion ea tšebeliso ea ts'ireletso ea naha lilemong tse leshome tse fetileng mme mohlomong u ntse u ipotsa hore na sehlopha se haufi sa bokhoba ba tšebeliso e mpe ea chelete se kopana hokae.
Joale, bakeng sa tse ling tsa lipotso tseo ke li boletseng, e le ho tlisa 'nete haholoanyane:
E batla e ka ba $8 trillione joang ha e bapisoa le tšebeliso ea nako e fetileng?
Lilemong tse leshome pele ho litlhaselo tsa 9/11, tekanyetso ea motheo ea Pentagon e kenyellelitse ho $ 4.2 trillion e tsotehang, karolo e le 'ngoe feela ea boraro ho feta lilemong tse leshome tse fetileng. Empa eketsa ka litšenyehelo tsa lintoa tsa Afghan le Iraq le chelete eohle ea Pentagon ka mor'a 9/11 e hlile e le karolo ea bobeli ho tse tharo ho feta lilemong tse leshome tse fetileng. Ke ho tlola haholo. Ha e le lichelete tsa ts'ireletso ea naha ea habo, lipalo tsa lichelete tsa lilemo tse pele ho 2000 li thata ho li tseba hobane sehlopha se ne se le sieo (leha e le mang kapa mang ea bohlokoa Washington o bile a nahana ho sebelisa lentsoe "naha ea habo"). Empa ha ho na pelaelo ea hore ho sa tsotellehe hore na e ne e le eng, e ne e tla bonahala e le haufi le ho hlahisa chelete.
Na hoo e ka bang $ 8 trillion ke kakaretso ea 'nete bakeng sa lilemo tsee, kapa e ka ba holimo le ho feta?
Lipalo tsa litšenyehelo tsa ntoa tseo ke li sebelisitseng ka holimo, tse tsoang mokhatlong oa ka,Morero oa Naha oa Lintho tse ka Sehloohong, e nahane feela ka lichelete tse kōpiloeng ke Mopresidente le tse fanoeng ke Congress. Leha ho le joalo, ena ke mokhoa o le mong feela oa ho nahana ka bothata ba ntoa le tšebeliso ea chelete ea tšireletso ea naha. APhuputso ea morao tjena e hatisitsoeng ke Setsi sa Watson sa Univesithi ea Brown e nkile mokhoa o pharaletseng haholoanyane. Ho kakaretso ea mosebetsi oa bona, bahlahlobisisi ba Watson Institute ba ngotse, "Bonyane ho na le litsela tse tharo tsa ho nahana ka litšenyehelo tsa moruo tsa lintoa tsena: se seng se sebelisitsoe, se ka sebelisoang kapa se lokelang ho sebelisoa nakong e tlang, le liphello tsa moruo tse bapisoang tsa ho sebelisa chelete ntoeng. sebakeng sa ntho e 'ngoe."
Ka ho kenyelletsa chelete bakeng sa lintho tse kang melemo ea bahlabani, litšenyehelo tsa nakong e tlang bakeng sa ho phekola maqeba a ntoa, le litefello tsa phaello ho alima chelete e amanang le ntoa, ba ile ba tla le $ 3.2 trillion ho $ 4 trillion ka litšenyehelo tsa ntoa, e neng e tla beha lipalo-palo tsa ts'ireletso ea naha ho tloha ka nako eo. 2001 hoo e ka bang $ 11 trillion.
Ke ile ka nka mokhoa o ts'oanang karolong ea pejana ea TomDispatch eo ho eona ke ileng ka bala litšenyehelo tsa 'nete tsa ts'ireletso ea naha ho $ 1.2 trillion selemo le selemo.
Sena sohle se tlisa mohopolong oa potso e 'ngoe e bonolo, empa e botsoa seoelo:
Na re bolokehile ho feta?
Ho sa tsotelehe hore na u khetha ho sebelisa lipalo life, ho na le ntho e le 'ngoe e tiileng: re bua ka libilione le libilione tsa lidolara. Mme ha ho nahanoa ka ngangisano e ntseng e tsoela pele Washington lehlabuleng lena mabapi le mokhoa oa ho khutlisa likhaello tsa lidolara tse libilione le mokoloto o ntseng o eketseha, hoa makatsa hore ebe ha ho motho ea nahanang ho botsa hore na US e fumana chelete e kae ho tsoa ho libilione tseo.
Ehlile, ha se potso e bonolo ho e araba, empa ho na le lintlha tse tšoenyang tse lokelang ho fa motho khefu. A re qaleng ka tlaleho ea 'muso, eo, joaloka' mino oa sesole, e leng ntho ea oxymoron. Leha ho bile le litletlebo tse mashome a lilemo tse tsoang Capitol Hill le liteko tse fapaneng tsa congressional tsa ho qobella liphetoho ka molao, Lefapha la Ts'ireletso le ntse le sa khone ho etsa tlhahlobo ea lichelete. E lumela kapa che, ha e e-so ka e etsa joalo.
Litho tsa Congress li halefisitsoe hoo ba 'maloa ba lekileng (le hoja ba sa atleha) ho fokotsa kapa ho fokotsa litšenyehelo tsa sesole ho fihlela Pentagon e khona ho fetisa tlhahlobo ea selemo le selemo joalokaha ho hlokoa ke Molao oa Baokameli ba Lichelete oa 1990. Joalo le ha ba ntse ba loanela ho boloka tlaleho. litekanyetso tsa tšebeliso ea sesole, liofisiri tsa Pentagon ha li na mokhoa oa ho bolella balefi ba lekhetho ba Amerika hore na chelete ea bona e sebelisoa joang, kapa hore na e reka tšireletso ea mofuta ofe.
'Me lefu lena le itseng le bonahala le tšoasa. Lefapha la Tšireletso ea Lehae e bile karolo ea letoto la "kotsi e kholo". ea Ofisi ea Boikarabello ba 'Muso (GAO) ho tloha 2003. Haeba ho ba "kotsi e kholo" ka mantsoe a GAO ha se karolo ea chitchat ea hau ea lijo tsa mantsiboea, tlhaloso ke ena: "mekhatlo le libaka tsa mananeo tse kotsing e kholo ka lebaka la bofokoli ba bona bomenemene, tshenyo, tlhekefetso, le tsamaiso e mpe, kapa tse ngata di hloka ditokiso tse pharalletseng.”
Ka mantsoe a mang: ha ho mokhatlo o bohlokoa ts'ebelisong ea ts'ireletso ea naha o hlile o na le mohopolo o mongata oa hore na o sebelisa chelete e ngata hakae ea lekhetho - mme ho hobe le ho feta, Congress e tseba hanyane.
E leng se re lebisang tabeng e pharaletseng le potso e 'ngoe:
Na re sebelisa chelete mefuteng e nepahetseng ea tšireletso?
Ka Phuptjane, Setsi sa Lithuto tsa Leano se lokolitse mofuta oa morao-rao oa seo se se bitsang "Budget e Kopaneng ea Tšireletso bakeng sa United States" e ka etsang hore naha e bolokehe ka theko e tlase haholo ho feta tekanyetso ea sesole ea hajoale. E tsebahala haholo e le USB, e 'nile ea hlahisoa selemo le selemo ho tloha 2004 ke sebaka sa marang-rang Pholisi ea kantle ho naha e shebaneng le maemo 'me e sebelisa sehlopha sa litsebi.
Joalo ka lilemong tse fetileng, tlaleho e fumane - hape ho latela maemo a bonolo - hore US e tsetela lidolara tsa eona tsa ts'ireletso haholo ho loeng ntoa, e nyenyefatsa ts'ireletso ea naha ea 'nete le eng kapa eng e ka fetisang lipuisano tsa thibelo. Ka tekanyetso e reriloeng ea tsamaiso ea Obama ea 2012, mohlala, 85% ea chelete ea ts'ireletso e ea sesoleng ('me haeba u ne u kenyelletsa litšenyehelo tsa lintoa tsa Iraq le Afghanistan, peresente eo e ne e tla nyoloha feela); ke 7% feela e eang ts'ireletso ea naha ea 'nete le 8% e itekanetseng ho seo, leha re bua ka seatla se bulehileng, se ka bitsoang boitlamo ba machaba boo e seng ba sesole.
Likarolo tsa bohlokoa tsa ts'ebetso ea maano a kantle ho naha li se li amohetse nyatso ena - bonyane ka linako tse ling li utloahala joalo ka tsona. Joalo ka Robert Gates beha taba ha e ntse e le Mongoli oa Tšireletso, "Lichelete bakeng sa mananeo a litaba tsa kantle ho naha ... Empa haeba ba fana ka puo, ha nako ea selemo ea ho etsa moralo oa tšebeliso ea chelete e fihla, ke ba seng bakae ba bona ba ntseng ba tsamaea.
Kahoo ha re botse potso e 'ngoe ea mantlha:
Na chelete ea hau, e kenyellelitsoeng lefats'eng le leholo le le lefifi la tšebeliso ea sesole le ts'ireletso ea naha, e entse hore u bolokehe?
Ba boholong 'musong le litsebi tse loantšang bokhukhuni hangata ba bolela hore sechaba ha se tsebe "litlhōlo" tsa bona tse ngata "ntoeng ea bokhukhuni." Tsena, li tsitlella, li lula li patiloe ka mabaka a amanang le ho sireletsa mehloli ea bohlale le mekhoa ea ts'ebetsong ea molao. Ba boetse ba tiisa hore United States le balekane ba eona ba sentse palo efe kapa efe ea merero ea likhukhuni ho tloha ka 9/11 le hore sena se lokafatsa maemo a teng a makatsang a tšebeliso ea ts'ireletso ea naha.
Ha ho pelaelo hore mehlala ea liketso tsa bokhukhuni tse hlōlehileng, tse sa phatlalatsoang ka mabaka a tšireletso, li teng (le hoja takatso ea ho ithorisa e sa lokela ho khelloa fatše, joaloka tabeng ea ts'ebetso ea sekhukhu ea ho bolaea Osama bin Laden). Nahana ka sena e le mokhoa oa "Nka u bolella, empa joale ke tla tlameha ho u bolaea" ho seo ho nahanoang hore ke katleho ea ts'ireletso ea naha. E sebelisoa khafetsa ho lokafatsa likopo tse phahameng tsa tšebeliso ea chelete bakeng sa ts'ireletso ea naha. Leha ho le joalo, ho na le mathata a mabeli a totobetseng le a potlakileng a ho e nka ka botebo.
Taba ea pele, ha e na pepeneneng, ha ho na mokhoa oa ho lekola melemo ea eona. Litšokelo tsee e ne e le tse tebileng hakae? Seqhomane sa liaparo tsa ka tlaase se se nang kotsi kapa sebetsa sa tšenyo e khōlō se sa kang sa fihla motseng oa Amerika? Ke mang ea tsebang? Ntho feela e hlakileng ke hore sena ke lesoba eo ka eona o ka khanna koloi ea hau ea mantlha e sa sebetsaneng le morafo, e sirelelitsoeng ka ho lalla.
Ea bobeli, hantle-ntle boiteko boo bo ile ba nyopa joang? Na ba ile ba sitisoa ke mananeo a tšehelitsoeng ka lichelete e le karolo ea liranta tse libilione tse 7.2 tsa tšebeliso ea sesole, kapa esita le liranta tse limilione tse likete tse 636 tse sebelisoang licheleteng tsa tšireletso ea naha?
La 2010 Mmesa Tlaleho ea Heritage Foundation, “Maano a 30 a Likhukhuni a Koaletsoe: Kamoo Tsamaiso e Sebetsang Kateng,” e ile ea sheba liketsahalo tse tsebahalang tseo ho tsona litlhaselo tsa likhukhuni li ileng tsa nyopisoa ’me kahoo li fana ka tataiso e itseng. Litsebi tsa Heritage li ile tsa ngola, "Ho tloha ka la 11 Loetse, 2001, bonyane litlhaselo tsa bokhukhuni tse 30 tse neng li reriloe li ile tsa sitisoa, kaofela ntle le tse peli tsa tsona li thibetsoe ke molao. 2001 le "bomber ea underwear" ka Letsatsi la Keresemese ka 2009."
Ka mantsoe a mang, maemong a mangata, merero eo re e tsebang e ile ea qhaqhoa ke "ts'ebetso ea molao" kapa baahi, ho hang ha ba thusoe ke $ 7.2 trillion e neng e tsetelitsoe sesoleng - kapa maemong a mangata esita le $ 636 bilione. tse ileng tsa kena tshireletsong ya naha ya habo. Mme leha boholo ba linyeoe tseo li ne li ama balaoli ba mmuso, bonyane tse tharo li ile tsa emisoa ke ts'ebetso ea molao ea lehae.
Ha e le hantle, ha ho nahanoa ka khaello ea hona joale ea lisebelisoa tsa tlhahlobo, ho batla ho sa khonehe hore batho ba ka ntle - le mohlomong le ba ka hare - ho lekola katleho ea mananeo a mangata a amanang le ts'ireletso ea naha ena. 'Me sena se sitisa bokhoni ba rona ba ho tseba hantle kabo ea lisebelisoa tsa federal motheong oa katleho ea lenaneo le maemo a lekanyelitsoeng a litšokelo tse rarollotsoeng.
Kahoo mona ke potso e le 'ngoe ea ho qetela eo ho seng motho ea e botsang:
Na re ka sireletseha hanyenyane?
Ho ka etsahala hore lichelete tseo kaofela, haholo-holo lichelete tse keneng lintoeng le likhohlanong tsa rona tse fapa-fapaneng, matšolo a rona a sephiri a drone le "libaka tse ntšo," liphatlalatso tsa rona tse fapa-fapaneng Pakistan, Libya, Yemen, Somalia le libakeng tse ling li ka 'na tsa re etsa. e bolokehileng hanyane. Ehlile, li ekelitse likhohlano tse neng li le teng le ho theha tse ncha, tsa senya boemo ba rona libakeng tse ling tse sa tsitsang tsa lefats'e, tsa baka lefu la ba likete tse makholo le masisa-pelo a ba bang ba bangata, 'me tsa etsa Iraq le Afghanistan, har'a libaka tse ling. , libaka tse ka 'nang tsa thaotha le ho koetlisa meloko e tlang ea marabele le likhukhuni. Na ho na le letho le setseng la kamohelo ea machaba ho naha ea rona eo e neng e le lefa le le leng la litlhaselo tse mpe tsa la 11 Loetse 2001? Ha ho bonahale.
Joale, na ha se nako ea mehato eo e 12?
Chris Hellman, a TomDispatch.com kamehla, ke Senior Research Analyst at the Morero oa Ts'ebetso ea Sechaba (NPP). Ke setho sa Lebotho la Tshebetso la Ditekanyetso tse Kopanetsweng tsa Tshireletso le Lebotho la Tshireletso la Moshwelella. Pele a kenela NPP, o ne a sebetsa ka tekanyetso ea sesole le litaba tsa maano bakeng sa Setsi sa Taolo ea Libetsa le ho se Phahamise le Setsi sa Litaba tsa Tšireletso. Hape ke lesole la lilemo tse leshome la Capitol Hill, moo e le mosebeletsi oa congress a sebelitseng litabeng tsa ts'ireletso le maano a kantle ho naha.
[Tlhokomeliso mabapi le ho bala ho eketsehileng: Sheba Tlaleho ea morao-rao ea Projeke ea Naha ea Bohlokoa, "Tšebeliso ea Tšireletso ea U.S. Ho tloha ka 9/11." Bakeng sa lintlha tse felletseng tsa kopo ea ts'ireletso ea naha ea 2012, sheba "Tšehetso ea Lithuso tsa Tšireletso ea Naha ka Setsi le Akhaonto ea Lichelete” sehlomathiso sa tekanyetso ea FY2012 (.pdf file); bakeng sa letoto la "High Risk" ea Ofisi ea Boikarabello ea 'Muso, tlanya mona; le ho bala Setsi sa Lithuto tsa Leano "Budget e Kopaneng ea Tšireletso (USB) bakeng sa United States," tlanya mona (.pdf file).]
Sengoliloeng sena se hlahile ka lekhetlo la pele ho TomDispatch.com, weblog ea Setsi sa Sechaba, e fanang ka phallo e tsitsitseng ea mehloli e meng, litaba le maikutlo a tsoang ho Tom Engelhardt, mohlophisi oa nako e telele oa khatiso, mothehi-'moho oa American Empire Project, sengoli sa Qetello ea Setso sa Tlhōlo, joalo ka ha ho ngoloa, Matsatsi a ho Qetela a Khatiso. Buka ea hae ea morao-rao ke The American Way of War: How Bush's Wars E bile ea Obama (Libuka tsa Haymarket).
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate