Kopano ea baqolotsi ba litaba, linokoane le batho ba letsang mololi bekeng ena Berlin e utloile rakonteraka oa mehleng oa National Security Agency (NSA), Edward Snowden, a fana ka boipiletso ho baahi ho fumana mekhoa ea ho nka taolo e tobileng holim'a mahlale a tlhahisoleseling ao re a sebelisang letsatsi le letsatsi.
Logan Symposium, e hlophisitsoeng ke Center for Investigative Journalism (CIJ) e thehiloeng Univesithing ea Goldsmiths, London, le eona e utloile ho mohatisi oa Wikileaks Julian Assange, le baphala ba NSA Thomas Drake le William Binney.
Seboka sena sa matsatsi a mabeli se tšehelitsoe ke mekhatlo e mengata e fapaneng ea tokoloho ea boralitaba, liaparo tse ikemetseng tsa boralitaba, le mecha ea litaba e tsebahalang - ho kenyeletsoa le makasine oa Jeremane. Seipone.
Ke ile ka kenya letsoho simposiamong joalo ka sebui, moo 'na le baphatlalatsi ba bang ba ka ho kenyelletsa moqolotsi oa litaba oa lipatlisiso Jacob Appelbaum - ea sebelitseng le Assange le Snowden ka boikemelo, 'me ka boikemelo a qhetsola pale ea bohloela ba NSA ho Chancellor oa Jeremane Angela Merkel - o hlalositse. liphihlelo tsa rona tsa tlaleho ea pele.
Hape sehlopheng sa ka ho ne ho e-na le Eveline Lubbers, ea qalileng lipatlisiso tsa ho pepesa ts'ebetso ea mapolesa a UK ho kena ka lihlopha tsa baitseki; Martin Welz, mohlophisi oa Noseweek, makasine oa Afrika Boroa feela oa boqolotsi ba lipatlisiso; Natalia Viana, motsamaisi-'moho le setsi sa boralitaba sa Brazil sa lipatlisiso tse sa etseng phaello, Agencia Publica; le Anas Aremeyaw, moqolotsi oa litaba ea ipatileng oa Afrika.
Nakong ea hae e khethehileng aterese ea video ka Moqebelo mantsiboea, Snowden o ile a hlokomelisa khahlanong le ho sheba ntšetso-pele e ncha ea ho patala e le eona feela tsela ea ho sebetsana le tlhokomeliso ea batho ba bangata, ho e-na le hoo a totobatsa ho potlaka ha phetoho e kholo ea lipolotiki le molao lefatšeng ka bophara.
Setsebi se boetse se nyatsa boemo ba Mopresidente Barack Obama mabapi le phehisano pakeng tsa Apple le FBI mabapi le ho fumana IPhone e sebelisitsoeng ho thunya San Bernardino.
"Ho bile le lintho tse ngata mabapi le hore na re ka rarolla mathata joang ka mekhoa ea tekheniki," Edward Snowden o boleletse bamameli ba Berlin ka sehokelo sa video.
“Re hloka ho nahana hore na re fihlile joang mona. Re bua ka liphetoho tsa molao, empa tsena ha lia ka tsa lumelloa ho tloha qalong… Ho lokisa lintho ka har'a sistimi ke ntho e nepahetseng, ka har'a sistimi. Ke tsela eo e lokelang ho sebetsa ka eona, tsela eo mekhatlo ea rona e etselitsoeng ho sebetsa ka eona.
Ho etsahala'ng ha litsamaiso li hlōleha ho sebetsa?
Re na le tšekamelo ena ea tlhaho ea ho nahana hore tsena ke ho tloha taolong ea tlhaho ea lintho, 'me ntho e' ngoe le e 'ngoe e tla ntlafala hape,' me re ka boela ra itšetleha ka tsamaiso.
Empa, ho ile ha fumaneha hore tlhekefetso eo ke phello ea matla… Nako le nako ha re e-na le lihlopha tse nyenyane tse nang le matla, re sebelisa matla hampe. Mokhoa oa kajeno ke theknoloji ...
Ho na le mateano a litsela tsa theknoloji le phihlello ea tlhahisoleseling sechabeng. Marang-rang ke eona e khutsufatsang… E ntse e re ama kaofela, empa re na le taolo e fokolang ho eona. ”
Ka Labohlano, mohatisi oa mothehi oa Wikileaks, Julian Assange, o ile a fana ka matšoenyeho a tšoanang puong ea hae ea video e tsoang ntlong ea boemeli ba Ecuador e London, moo sehlopha sa UN se sa tsoa etsa qeto ea hore o ntse a koaletsoe ntle ho mabaka. Ho ile ha fihleloa qeto eo, Assange o itse, "ho sa tsotellehe khatello e sa lokelang e tsoang ho mebuso ea US le UK mabapi le Machaba a Kopaneng."
Assange o lemositse ka mateano a ntseng a eketseha pakeng tsa Google, eo hona joale e leng k'hamphani e kholo ka ho fetisisa ea mecha ea litaba lefatšeng, le setsi sa indasteri ea sesole sa US, haholo-holo e totobatsang matsete a ntseng a eketseha a Google ho bohlale ba maiketsetso (AI) le robotics, haholo-holo bakeng sa likopo tsa 'tšireletseho ea naha' ke sesole sa US le. sechaba sa bohlale.
"Google e kopanya litsamaiso tsa AI le sistimi ea ts'ireletso ea naha," ho boletse Assange. “Sena ke tšokelo molokong oa batho. Re tlameha ho emisa ho fepa Google. ”
O khothalelitse sechaba ho hlahloba lits'ebeletso tse ling tsa marang-rang ho fokotsa bokhoni ba Google ba ho fiela lintlha tse ngata tsa motho ka har'a lits'ebetso tsa AI tse hlophisitsoeng ke Pentagon.
Tšokelo ho demokrasi
Ka bobeli Assange le Snowden ba ile ba pheha khang ea hore ho kenella ka potlako ha taolo ea mahlale a khokahanyo ea tlhahisoleseling ka har'a lekala la khoebo la poraefete le ntseng le hola ka har'a naha ea ts'ireletso, e emela tšokelo ea mantlha ho demokrasi e sebetsang, haholo boralitaba ba mahala.
"Re tlameha ho amohela hore tsela feela ea ho sireletsa litokelo tsa motho a le mong, ke ho sireletsa litokelo tsa bohle," ho boletse Snowden. "Keketseho ena e bonoa e le tšokelo ho mmuso hobane e emela sebaka seo ba ke keng ba hlola ba khona ho kena lipakeng."
Ha a hlalosa boemo ba Mopresidente Obama mabapi le khang ea Apple-FBI e le "phapang ea bohata lipakeng tsa lekunutu le ts'ireletso," o boletse hore "u li hloka ka bobeli", 'me u ke ke ua ba le tse ling ntle le tse ling.
Snowden o boetse a re ts'ebeliso ea metadata ho lebisa batho joalo ka lits'oso ho ts'ireletso ea naha e beha mohlala o kotsi, o nang le sebaka se pharaletseng sa ho senyeheloa ke toka khahlanong le baahi ba letsatsi le letsatsi. Motho ea neng a buisana le moqolotsi oa litaba ea senyang pale e thehiloeng boitsebisong bo tsoang ho mololi oa 'muso, mohlala, a ka qetella a ahlotsoe e le mohloli - leha e ne e se mohloli - ho itšetlehile ka tšebeliso ea metadata e ba hokahanyang le moqolotsi oa litaba.
"Ho sa tsotellehe hore na u ne u le mohloli kapa che, haeba u ka buisana le moqolotsi oa litaba feela, u ka ahloloa," ho boletse Snowden.
Naheng ea Borithane, mmuso oa Tory o ntse o leka ho sutumelletsa molao o matla haholo, Molaoli oa Matla a Patlisiso (IP Bill), o neng o tla fa mmuso matla a makatsang a ho kena-kenana le boralitaba. Bili ena, eo haeba e fetisitsoe e ka beha mohlala bakeng sa linaha tse ling tsa Bophirima, e lokela ho fumana 'malo oa bobeli paramenteng ka Labobeli la la 15 Hlakubele.
Ho ea ka Mokhatlo oa Sechaba oa Baqolotsi ba Litaba, molao-motheo ona o tla fa 'muso matla a ho fihlella likhokahano tsa baqolotsi ba litaba le ho senya lisebelisoa tsa bona tsa elektroniki, ho kenyeletsoa ho thibela litaba le metadata ea likhokahano tsa bona, ntle le ho ba tsebisa.
Leha ho na le khanyetso e kholo ho tsoa ho likomiti tse fapaneng tsa paramente, ho kenyeletsoa Komiti e Kopanetsoeng ea Bili ea Matla a Patlisiso, litokiso tse ileng tsa latela tsa mmuso li mpefalitse lipehelo tsa eona.
Ho ea ka Michelle Stanistreet, mongoli kakaretso oa NUJ, Bili ea IP:
“… ke tšokelo ho bokhoni ba baqolotsi ba litaba ho etsa mesebetsi ea bona, ho netefatsa litaba tsa bona le ho sireletsa mehloli ea bona. Ntle le tšireletso eo, re ke ke ra ba le mecha ea phatlalatso ea mahala… Ho haella ha litšireletso bakeng sa baqolotsi bohle ba litaba ho tla ba le litlamorao tse tebileng tokelong ea sechaba ea ho tseba UK.”
Metadata, ehlile, e se e ntse e sebelisoa maemong a mangata ke sechaba sa bohlale ho tsebahatsa eseng feela lipelaelo tsa bokhukhuni, empa le baitseki, lihlopha tsa litokelo tsa botho, le ba bang ba nyatsang leano la mmuso.
Ka mokhoa o ntseng o eketseha, litlhaselo tsa drone khahlano le lihlopha tse sa tsejoeng tsa liphofu tse belaelloang hore ke tsa bokhukhuni libakeng tsa libaesekopo tse kang Syria, Yemen, Pakistan le Afghanistan li ipapisitse le metadata e fumanoeng ka ho lekola mehala ea thekeng, litlaleho tsa litaba tsa sechaba le libaka tse ling tsa polokelo ea tlhahisoleseling. Sena se lebisitse ho mahlatsipa a mangata a baahi.
Metadata e tsoang mehloling e mengata ea elektroniki, ho kenyeletsoa le mecha ea litaba ea sechaba, e ntse e tsoela pele ho bonoa ke Pentagon, hammoho le mekhatlo ea ts'ireletso ea UK le EU, e le polokelo e kholo ea bohlale bo fumanehang habonolo ba "mohloli o bulehileng" ho leka ho bolela esale pele, le ho laola, boitšoaro ba batho.
Joalokaha ke tlalehile ka Hlakola, litokomane tsa semmuso tse sa hlalosoang ho tsoa Ofisi ea US ea Naval Research har'a mananeo a mang a lipatlisiso a Pentagon a fana ka leseli mabapi le litabatabelo tse nyarosang tsa "tlaleho e fokolang" ea liofisiri tsa mmuso oa US mabapi le ho batla ho lebella le ho bolela esale pele ka ts'ebetso ea nako e tlang, boipelaetso, botlokotsebe, bokhukhuni, likhohlano le naha- mefokolo. Leha ho le joalo litsebi tse ikemetseng li hlokomela hore theknoloji e joalo e ka 'na ea hlahisa maikutlo a bohata le li-red-herrings, ho e-na le ho bolela esale pele ka boleng ba sebele ba ho bolela esale pele.
Encryption?
Edward Snowden o ile a buella tšebeliso e hlokolosi le nts'etsopele ea mahlale a ho patala ke baqolotsi ba litaba ho thusa ho sireletsa mehloli, empa a hlokomela hore thekenoloji feela ha se karabo.
Theknoloji e le 'ngoe e ncha e matla, tsamaiso e feletseng ea ts'ebetso e tsejoang e le SubGraph OS e ka kenngoa ho PC kapa Mac ho fana ka lisebelisoa tse feletseng tsa lisebelisoa tsa puisano tse patiloeng, e ile ea qalisoa sebokeng. SubGraph ke ea morao-rao ka lisebelisoa tse 'maloa tse fapaneng empa tse ts'oanang, joalo ka Mohatla - sistimi e sebetsang e ka qalisoang khomphuteng efe kapa efe ka drive ea USB - le Qubes, sistimi e' ngoe e hlokang ho kengoa ho likhomphutha tse thatafalitsoeng ka ho khetheha.
Baqapi ba merero ena sebokeng ba lemositse, leha ho le joalo, hore le hoja lisebelisoa tsena li le matla, ha li fane ka tiisetso khahlanong le leihlo la 'muso, haholo-holo ka lebaka la monyetla oa hore ho ntse ho e-s'o tsejoe "backdoors" e hahiloeng ka har'a software le hardware.
"Ke merero e metle kannete," ho boletse Snowden, a totobatsa SubGraph OS haholo-holo: "Ke rera ho sebelisa sena ka bonna. Empa re tlameha ho hlokomela hore tsena ha li khonehe ho basebelisi ba bangata, bakeng sa baqolotsi ba litaba, bao e seng litsebi. ”
Phephetso ea litsebi tsa theknoloji ke ho theha li-interfaces tse bonolo le tse fumanehang habonolo tse ka ithutoang ke batho feela ha u ntse u tsoela pele. Snowden o khothalelitse ho lekola 'gamification' ea mokhoa oa ho ithuta oa lisebelisoa tse joalo ho nolofatsa boiphihlelo ba ho li utloisisa.
"Re ka fa batho litsebo tsa mantlha, kutloisiso, ka ho ba ruta ha ba ntse ba tsamaea - ho ntlafatsa sebopeho, se rutang batho ha ba se sebelisa, ka tsela e monate, e seng moroalo, le e monate. Ena ke ntho eo re lokelang ho sebetsa ho eona haholo. ”
Snowden o boetse a khothaletsa litsebi tsa theknoloji ho "phalisana ka kotloloho le lithahasello tsena tsa lidolara tse limilione tse likete" joalo ka Google, Facebook le Apple. O ile a re, ho na le monyetla oa hore khoebo e etelletsoeng ke baahi e ka ba "e atlehileng haholoanyane, ea etsa lihlahisoa tse khahlang joalo, tse bonolo ho li sebelisa, empa li se kotsi ho litokelo tsa motho tsa ho lokoloha le ho ikamahanya le bolokolohi le boitlamo. tsela e sireletsehileng.”
Phetoho e matla
Edward Snowden o boetse a lemositse khahlano le ho nahana hore ho leka ho hanana le tlhokomeliso ea mmuso ka ho patala feela e tla ba panacea, a buella tlhokeho ea ho phephetsa ho kenella ha matla holim'a mahlale a tlhahisoleseling matsohong a mekhatlo ea mmuso.
"Re itšetlehile ka mekhatlo e etsang phaello e kang Apple ho sireletsa litokelo tsa rona. Re tlameha ho itšetleha ka liprothokholo le litsamaiso tse teng motheong oa likhokahano tsa rona.
Re hloka ho ba le matla le ho feta joalo ka litsebi tsa theknoloji le baqolotsi ba litaba…
Ho bile le ho se leka-lekane ho sa tloaelehang ha matla ho theosa le nalane. Ha ke Lekomonisi, empa ho na le batho ba neng ba pheha khang ea hore re lokela ho nka mekhoa ea tlhahiso. Re atamela ka potlako moo re lokelang ho nka mekhoa ea puisano ea rōna.”
Lebaka?
O ile a re: "Re bona taolo e ngata haholo ea litsi tseo re lokelang ho li tšepa, empa re ke ke ra li tšepa. "Ka nako e ts'oanang, re bona likhoebo li fihlella maphelo a rona a lekunutu, ka mekhoa eo re neng re sa e lebella ebile ha re tsebe hore na e sebelisoa joang."
Lekunutu kapa tshireletso?
Snowden o hanne taba ea hore boinotši kapa tokoloho e eme ka tsela e itseng e bapisoa le ts'ireletso ea 'nete.
“Bo-ralipolotiki ba jeoa ke bolutu ke ho tšaba ho romellana melaetsa. Ho re 'sena se tla pholosa maphelo' ho susumetsa mokhethi. Batho ba na le tšekamelo ea ho li lumela…Ha re shebeng lintlha tsa sebele, ho 9/11. Re ne re e-na le lipatlisiso tsa Congressional - 'me ba fumana hore e ne e se taba eo re neng re sa e bokelle ka ho lekaneng. Bothata ke hore maikutlo a rona a ne a hasane, mananeo a mangata a bokella haholo, ra se ke ra a arolelana ka nepo, ka lebaka leo, ho ile ha shoa batho ba 3,000. Bo-ralipolotiki kajeno ba re re hloka ho bokella tse ling - empa li etsa hore kaofela re bolokehe, 'me li beha bophelo kotsing. ”
O ile a re, libomo tsa marathone tsa Boston li fana ka mohlala o hlakileng oa ho senyeha ha mantra ea ho lebela-bakeng sa ts'ireletso - baetsi ba tlōlo ea molao, ho sa tsotellehe ho sebetsa ho latela moelelo oa "lenaneo le leholo ka ho fetisisa la marang-rang historing ea naha ea heso" le ne le ntse le sa lemohuoe.
“Qetellong ea letsatsi, re tlameha ho etsa qeto. Na re batla ho ba sechaba se laoloang? Kapa na re batla ho phela sebakeng se lokolohileng? Hobane re ke ke ra ba le tsona ka bobeli.”
Sebokeng sa Labohlano, Thomas Drake - molaoli oa mehleng oa NSA ea ileng a bululela Snowden ho letsa mololi ka ho pepesa liphoso tsa morero oa ho lekola boima ba lidolara tse limilione tse likete tsa Trailblazer - o ile a hopola kamoo baokameli ba hae ba NSA ba ileng ba bona ho hloleha ha bohlale ba 9/11 e le bosholu. monyetla oa ho eketsa tekanyetso ea setsi haholo.
Ha kea ka ka kholoa ha mookameli oa ka a hlalosa 9/11 e le 'mpho ho NSA.'
Ka hona, taba ea hore ho beha leihlo batho ba bangata ho na le monyetla oa ho re boloka re sireletsehile, e belaetsa haholo. Bothata bo boholo ba ho tsitlallela ho felisa boinotši ka lebitso la ts'ireletso ke tšusumetso ea eona e matla sechabeng sohle sa rona.
“Re hloka ho nahana hore na litokelo ke tsa eng? Li tsoa hokae? Melao ea bona ea boitšoaro ke efe? Hantle-ntle ho ba boinotšing ke eng?” Snowden o ile a bolella bamameli kopanong ea CIJ.
“Lekunutu ke tokelo eo tse ling kaofela li nkiloeng ho eona. Ntle le boinotši ho na le sechaba feela, ke sehlopha feela, se etsang hore bohle ba be le ho nahana ka ho tšoana. U ka se be le letho ka bouena, u ke ke ua ba le maikutlo a hau, ntle le haeba u na le sebaka seo e leng sa hau feela.
Ho pheha khang ea hore ha u tsotelle ho ba boinotšing hobane ha ho letho leo u ka le patang ho tšoana le ho re ha u tsotelle ka bolokolohi ba puo hobane ha u na seo u ka se buang…”
Khanyetso ea lipolotiki
Haeba tlhahlobo ea batho ba bangata e ne e mpa e le mabapi le ho thibela bokhukhuni, sepheo sa bona e ne e ke ke ea e-ba bahanyetsi ba lipolotiki, Snowden o ile a pheha khang, a supa puo e tummeng ea 'Ke na le toro' ea Martin Luther King Jr - e hlalosoang ke Snowden e le "moeta-pele e moholo oa litokelo tsa botho naheng ea heso. nkileng ka bona.”
Matsatsi a mabeli ka mor'a puo eo, Snowden o itse, FBI e ile ea hlahloba Morena e le "tšokelo e kholo ka ho fetisisa ho ts'ireletso ea naha" ka nako eo.
Ho fetohile ho fokolang ho tloha ka nako eo.
Rakonteraka oa mehleng oa bohlale o bontšitse hore lefapha la bohlale la Borithane, GCHQ, le hloela ka molao lihlopha tsa litokelo tsa botho joalo ka Amnesty International, baqolotsi ba litaba, boralitaba le mekhatlo e meng e ikemetseng, "e sebelisa matla a fetisitsoeng phatlalatsa ho thibela likhukhuni."
Ha a qotsa litokomane tse kaholimo tsa lekunutu tseo a li qotsitseng, o hlokometse hore mabaka a kahare a ho boloka mananeo a joalo a arotsoe ha a bue ka litaba tsa ts'ireletso ea naha. Ho e-na le hoo, litokomane tseo li ile tsa bolela hore “ho li phatlalatsa ho ne ho tla lebisa ‘phehisanong e senyang ea sechaba’ hobane rōna [sechaba] re ne re tla ipelaetsa ka liketso tsena.”
Se boleloang ke hore naha ea ts'ireletso ea naha e bona metheo ea demokrasi e matla - khatiso e lokolohileng ea 'nete, ngangisano e matla ea sechaba, bolebeli ba maano a bohlale a hlophisitsoeng - joalo ka sera.
Ho tlosoa ha bohlokoa ba litokelo tsa boinotši, Snowden o itse, ke mosebetsi oa matla a sa lekaneng. 'Muelli oa mololi o khothalelitse bamameli ba hae ho nahana hore na tlhoko ea ho felisa boinotši e tsoa joang ho batho ba matla "ba maemong a tokelo… Haeba u le monna-moholo oa lekhooa ea kaholimo ho piramide, sechaba se laetsoe ho sireletsa lithahasello tsa hau. U thehile sistimi ho sireletsa lithahasello tsa hau. ”
Ho se lekane hona ha matla, Snowden o itse, ho bolela hore "ke batho ba seng bakae ba kotsing e kholo" ka lebaka la ts'ebetso ea ho beha leihlo ka bongata.
“Ha hoa lekana ho nahana ka lintho tsena, ha hoa lekana ho lumela nthong e itseng,” ho phethela Snowden ka litlatse tse matla. "U tlameha ho emela ho hong, u tlameha ho bua ho hong, u tlameha ho beha ntho e itseng kotsing, haeba u batla hore lintho li ntlafatse."
Dr Nafeez Ahmed ke ralitaba oa lipatlisiso, sengoli se rekisoang ka ho fetesisa le setsebi sa ts'ireletso ea machabeng. E ne e le sengoli sa mehleng sa Guardian, o ngola kholumo ea 'System Shift' bakeng sa Boto ea Bo-'mè ea VICE, 'me ke sengoli sa beke le beke sa Middle East Eye.
Ke mohapi oa Khau ea 2015 ea Project Censored for Outstanding Investigative Journalism bakeng sa mosebetsi oa hae oa Guardian, 'me o khethiloe habeli ho batho ba London ba 1,000 ba nang le tšusumetso e kholo lefatšeng ka bophara, ka 2014 le 2015.
Nafeez o boetse o ngotse le ho tlaleha bakeng sa The Independent, Sydney Morning Herald, The Age, The Scotsman, Foreign Policy, The Atlantic, Quartz, Prospect, New Statesman, Le Monde diplomatique, New Internationalist, The Ecologist, Alternet, Counterpunch, Truthout, har'a ba bang.
Ke Moeti oa Patlisiso ea Etileng Lefapheng la Saense le Thekenoloji Univesithing ea Anglia Ruskin, moo a ntseng a etsa lipatlisiso mabapi le kamano pakeng tsa likoluoa tsa tsamaiso ea lefats'e le merusu ea lehae bakeng sa Springer Energy Briefs.
Nafeez ke mongoli oa Tataiso ea Basebelisi ho Tlokotsi ea Tsoelo-pele: Le Mokhoa oa ho E Pholosa (2010), le buka e thabisang ea scifi ZERO NTLHA, har’a libuka tse ling. Mosebetsi oa hae mabapi le lisosa le lits'ebetso tse patehileng tse amanang le bokhukhuni ba machabeng li kentse letsoho ka molao ho Khomishene ea 9/11 le Patlisiso ea 7/7 ea Coroner.
Pale ena e lokolloa mahala molemong oa sechaba, 'me e ile ea nolofalloa ke batho ba bangata. Ke rata ho leboha sechaba sa ka se makatsang sa bareki ka tšehetso ea bona, e ileng ea mpha monyetla oa ho sebetsa pale ena. Ka kopo ts'ehetsa boqolotsi ba litaba bo ikemetseng, bo etsang lipatlisiso molemong oa lefatše lohle ka Patreon.com, moo o ka fanang ka chelete e ngata kapa e nyane kamoo o ratang.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate