Tlaleho e ncha e senola boikarabello ba indasteri ea merafo ea Canada bakeng sa likhohlano tsa sechaba le maano a senyang tikoloho sebakeng sa Patagonia sa Chile.
“Hone hole, karolong e ka boroa ea Amerika Boroa, Patagonia ea Chile, ho na le se seng sa libaka tse ntle ka ho fetisisa, tse ntseng li e-s’o ka tsa e-ba teng Lefatšeng. Mono, ho na le ntoa e matla eo batho ba bangata ba Canada ba e-s’o ka ba e utloa, empa e ama indasteri ea merafo ea Canada, ’muso oa Canada, le limilione tsa batho ba amohelang penshene le bo-ramatsete ba Canada,” oa hlokomela. Lekhotla la MaCanada molula-setulo Maude Barlow kenyelletsong ea tlaleho.
Tlaleho eo, Patagonia ea Chile ka Tekanyo: Matamo, Meepo le Khokahano ea Canada, e tiisa hore indasteri ea merafo ea Canada, e etellang pele lefats'e ka matsete a merafo ka karolo e fetang halofo ea thepa ea eona Latin America, e etsa karolo ea 33 lekholong ea tlhokahalo ea motlakase Chile ha e ntse e sebelisa ka mokhoa o molemo tšusumetso e kholo ho beha leano la 'muso moo.
Tlaleho e shebane le sebaka sa Aysén, se boneng boipelaetso le likhohlano tsa sechaba ho tloha ha phatlalatso ea hore morero oa "ntlafatso" oa motlakase o tla tsoela pele ka Mots'eanong o fetileng. Morero ona o tla ama 12 ea linoka tse kholo tsa Aysén mme o kenye matamo a mahlano a Noka ea Baker le Pascua.
Morero ona, o boetseng o kenyelletsang kaho ea lithapo tsa motlakase ho tloha sebakeng sa Aysén ho ea Santiago, o tla baka “ho senngoa ha meru ea lihekthere tse 23,000 11, le libaka tse tšeletseng tsa boikhathollo tsa sechaba” le ho senya “libaka tse XNUMX tsa naha,” ho tlaleha. The Guardian. Mokhatlo o se nang phaello oa tikoloho Linoka tsa Machaba e boetse e bontšitse hore morero e ne e tla leleka malapa a mangata ka likhoka, e ne e tla tlala masimo a mangata a molemo ka ho fetisisa a temo le mapolasi sebakeng seo, ’me e be e ka beha mefuta e sa tloaelehang ea liphoofolo kotsing.
The raporoto "Transelec, e leng eona feela k'hamphani ea phetisetso e sebetsang hona joale Chile e khonang ho aha sehokelo sa HidroAysén le mebaraka ea matla, ke ea mokhatlo oa Canada o etelletsoeng pele ke Brookfield Asset Management, ka tšebelisano 'moho le Boto ea Investment ea Leano la Canada la Pension Plan le sechaba se seng. motseteli oa lefapha, Mokhatlo oa Tsamaiso ea Litsenyehelo oa British Columbia. Motse-moholo oa Canada o thusa ho etsa hore HidroAysén le merero e joalo e khahle ebile e ka khonahala. ”
Baipelaetsi ba ka bang 50,000 ba ile ba gwantela kgahlanong le morero ka Motsheanong 2011, athe koranta ya letsatsi le letsatsi ya La Tercera e tlaleha seo. liphesente tse 74 ba Chile ba hanyetsa morero ona.
Tekolo ya Phello ya Tikoloho (EIA) ya morero wa letamo la HidroAysén, e tjhaelletsweng monwana ka la 9 Motsheanong 2011, e se e tjametse. Ho latela Motlatsi oa mokha oa Christian Democrat oa Chile Sergio Ojeda, molula-setulo oa komiti ea congressional e qosoang ka ho batlisisa EIA, e ne e tletse liphoso.
"Ho bonahala eka morero oa HidroAysén o ne o sa lokela ho amoheloa," Ojeda o boletse El Mercurio. "Ho hlakile hore Tlhahlobo ea Phello ea Tikoloho e na le liphoso tse ngata tse lumellang merero e meholo e kang HidroAysén hore e se ke ea hlahlojoa ka thata."
Mekhatlo ea sechaba sebakeng sena le naheng ka bophara ea Chile e tsosolositsoe ka lipontšo le litšitiso tsa litsela khoeling e fetileng ho se ipelaetse feela ka morero, empa ho batla liphetoho ho rarolla mathata a mang a sechaba le a meralo.
"Re qalile mokhoa oa lipontšo tsa nako e telele le tsa nako e telele ho etsa hore ho be le phetoho ea tsoelo-pele ea libaka eo ho fihlela joale e tsepamisitseng maikutlo molemong oa lithahasello tseo e seng tsa ba lulang Aysén," ngotse baetapele ea mabatooa a fapaneng a etsang Social Movement for the Aysén Region lengolong le eang ho mmuso, joalo ka ha Santiago Times e tlalehile.
Boipelaetso bo ile ba kopana le pefo le khatello, e leng se ileng sa etsa hore Amnesty International e ipiletse hore ho etsoe lipatlisiso litlaleho tsa“tšebeliso e feteletseng ea [mapolesa], tšebeliso e sa hlokahaleng ea khase e tabolang, tšebeliso ea litšepe tsa tšepe le ho tšoara batho ntle ho mabaka,” ho latela BBC. Ho sa le joalo, Mopresidente oa Chile Sebastián Piñera sa tsoa tšosoa ho sebelisa molao o matla oa naha o khahlanong le bokhukhuni ho baipelaetsi.
"Ka ho lekola likhokahano lipakeng tsa motlakase oa metsi oa Patagonian, phetisetso ea motlakase, le lekala le ntseng le hola la merafo, re ts'epa ho etsa hore batho ba Canada ba eme le ho nahana ka litlamorao tsa matsete a rona a kopanetseng kantle ho naha, le ho nahana ka boitlamo boo re ka bang le bona ho netefatsa hore matsete ao ke a sechaba. e tšoarellang tikolohong,” e re Tlaleho ea Lekhotla la Canada.
Mekhoa ea khoebo e tsitsitseng sechabeng le tikolohong ke ntho eo indasteri ea merafo ea Canada e bileng le bothata ba ho e tšehetsa.
Ka Phupu 2011 Greenpeace e boletse hore mesebetsi ea Barrick Gold karolong e ka leboea ea Chile haufi le moeli oa Argentina ke eona e ikarabellang bakeng sa ho fokotseha ho hoholo ha likhau tse tharo tse nyenyane tsa leqhoa, tseo lihoai tsa sebaka seo li itšetlehileng ka tsona. Qalong Barrick o ne a batla tlosa maqhoqhoane, empa khanyetso e atileng ka lebaka la mathata a totobetseng a tikoloho e ile ea emisa moralo. Leha ho le joalo, Setsi sa Litokelo tsa Botho le Tikoloho, NGO e tsoang Argentina, tlaleha hore phepelo ea metsi ea lehae e silafalitsoe ka lebaka la merero ea lehae ea Barrick.
"Mecha ea litaba ea Canada ha e bue letho ka boipelaetso bo etsahalang Chile, ntle le haeba e amana le pale e 'ngoe e kholo ea litaba. Ke buile le baqolotsi ba bang ba litaba ba lumetseng hore ba fumana lipale tse ngata tse mabapi le likhohlano tsa merafo hoo ba seng ba sa nahane hore li tšoanela ho ba litaba. … Ke mohlala o motle oa kamoo ho nyatsa-nyatsa ho khothalletsang ho hloka toka ho teng,” ho boletse Sakura Saunders, mohlophisi oa buka. ProtestBarrick.net, sebaka sa marang-rang se fanang ka lipatlisiso le ho hlophisa tlhahisoleseling mabapi le litaba tsa merafo. Sebaka sena se shebane le senatla sa meepo sa Canada Barrick Gold.
Lekhotla la MaCanada raporoto e boetse e lintlha hore ka 2010 "lipolao tse hlano li bakiloe ke likhohlano tse mabapi le tsoelo-pele ea merafo ea Canada El Salvador, Guatemala 'me Mexico.” Tlaleho e re karolo ea bothata ke “ho se ikemisetse ha ’muso oa Canada ho etsa hore indasteri ea lihlahisoa tsa Canada e be le litekanyetso tsa motheo tsa tikoloho le litokelo tsa botho mesebetsing ea eona ea machaba.”
A molao o itekanetseng e ka beng e ile ea matlafatsa 'muso oa kopanelo ho fuputsa liqoso tsa litokelo tsa botho le tlhekefetso ea tikoloho le ho otla lik'hamphani tse fumanoang li le molato ka ho hanela lichelete. e hanngoe ke baetsi ba molao ba Canada-esita le kamora ho amohela bopaki hore basali ba ne ba betoa le ho hlokofatsoa setšeng sa morafo oa Canada, Papua New Guinea.
“Re tlameha ho aha moetlo oa khanyetso le tlhokomeliso tlhekefetsong ena ea merafo. Re tlameha ho hana tlhekefetso ena ka mantsoe a matla le ho batla mehato. Re lokela ho batlisisa moo dipenshene tsa rona le ditjhelete tsa rona tsa kopanelo di tseteletsweng teng, mme re leke ho itokolla ho dikhamphani tsa merafo tse kang Barrick le Goldcorp,” Saunders a eketsa. "Re tlameha ho arolelana lisebelisoa tse ngata tse teng (joalo ka livideo, lingoliloeng le libuka) le baahisani ba rona le metsoalle, 'me re se ke ra thetsoa ke litšepiso tsa lik'hamphani tsa Boikarabello ba Kopano ea Sechaba."
Cyril Mychalejko ke mohlophisi ho www.UpsideDownWorld.org, sebaka sa Marang-rang se buang ka boitseko le lipolotiki Latin America.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate