Ka December 2013, Alexis Tsipras, moeta-pele oa Greek Coalition of the Radical Left (Syriza), o khethiloe e le mokhethoa ea ka sehloohong oa Mokha oa European Left bakeng sa likhetho tsa May 25, 2014, tsa Europe.
Party of the European Left e kopanya mekha e mengata e setseng ho tsoa k'honthinenteng eohle. Lenaneo la letšolo la Tsipras le ka fumanoa ho websaeteng ea Links International Journal of Socialist Renewal
Bokhethoa ba Tsipras bo bonoa e le sesupo sa ntoa bakeng sa Europe e fapaneng - e nang le tikoloho, khotso, demokrasi le e thehiloeng toka ea sechaba. Sena se bakoa ke ho hanela ha batho ba Bagerike ho maano a boiphetetso ao "troika" (European Union, European Central Bank, International Monetary Fund) e ba behileng le tlhōlo e haufi ea Syriza likhethong tsa 2012 tsa Bagerike sethaleng sa anti-austerity.
Bokhethoa ba Tsipras bo fetohile haholo-holo tšoantšetso ea ntoa ena Italy, moo le letšehali le arohaneng haholo le batla litsela tsa ho bokana. Tsipras o ile a botsoa lipotso ke Setaliana se setseng letsatsi le leng le le leng Il Manifesto. E fetoletsoe ke Dick Nichols.
* * *
Ka Syriza u ile ua hula mohlolo oa halofo, kapa ho e-na le mohlolo o moholo [ka ho kopanya le letšehali], ho tlile joang hore u atlehe?
Mohlolo o ntse o so phetheloe, re ntse re hloka nako e nyane! Ka lebaka la hore re Bo-Marx mme ha re lumele ho metaphysics, tlhaloso ea 'mapa oa rona oa bonngoe ba ka ho le letšehali e na le metso ea sechaba - maqhama ao mekha ea setso e bileng le 'ona le maemo a sechaba a anngoeng haholo ke koluoa e se e robehile.
Kajeno, re bona karohano e mabifi ea sechaba, haholo-holo ka har'a lihlopha tse bohareng tse neng li behile tumelo ea tsona ho demokrasi ea sechaba 'me joale ba iphumana ba se na tšepo ho hang.
Syriza e fihlile ka nako e nepahetseng ka tlhahiso e nepahetseng, e thehiloeng mohopolong oa bonngoe bo letšehali. Syriza e thehiloe ka 2004 empa ke feela ho tloha 2012 moo e entseng hore sena se fetele pele.
Nakong e fetileng re ne re le teng re le lebotho le letšehali, 'me le linakong tse thata re ne re lula re loanela bonngoe. Joale, nakong eo PASOK [mokha oa demokrasi oa sechaba oa Greece] o oa, re ne re e-na le molaetsa o nepahetseng - nako e fihlile ea 'muso oa sebele o letšehali,' muso o kopanyang le letšehali.
Ho ne ho se motho ea kileng a re lumela, le hoja batho ba ne ba re ananela haholo, hobane re ne re fana ka litlhahiso, eseng likhopolo-taba, ’me re ikemiselitse ho rarolla mathata a batho letsatsi le letsatsi.
Naheng ea Italy, re boetse re bone tlokotsi ea boemo bo bohareng le boemeli ba eona ba lipolotiki, empa le letšehali ha lea ka la khona ho fumana tsela ena ea ho phela hammoho le liphapang tsa bona. Ho e-na le karohano, 'me boipelaetso ba sechaba bo bonahetse moketeng o kang oa Beppe Grillo's [Five Star Movement, mokha oa "khahlanong le lipolotiki" oa batho ba bangata].
Ke ka lebaka leo ho leng bohlokoa ho feta leha e le neng pele ho bokella mabotho ohle a leqele - ho laola ho fumana tlhahiso ea 'nete e fapaneng.
Ha ho letho le etsahetseng Italy le fapaneng le Greece, esita le haeba Greece ntho e 'ngoe le e' ngoe e bile mabifi haholo. Demokrasi ea sechaba le lepheo le nepahetseng mona li maemong a tšoanang a leano.
Ke 'nete, likhethong tse fetileng Grillo o bile le katleho e kholo, empa ho bonolo haholo ho fihlela "lintho tse kholo" ntle le morero. Ho tsoela pele ho ba matla a mangata le ho fetola lintho ka 'nete u tlameha ho ba le mokhoa o mong o tšepahalang.
Ho khutlela naheng ea naha [Grillo o sisinya Italy ho tlohela euro] e ke ke ea e-ba mokhoa o mong oa sebele kae kapa kae. Haeba ho khoneha ho fetola Europe ea neoliberal e tla ba ka ho tiisa bophahamo ba batho ba Europe eseng ka ho khutlela litlhōlisanong tsa khale.
Re bona ba nepahetseng ba kopana linaheng tse ling 'me ha ho e-s'o be le "internationalization" e lumellanang ea leqele. Le letšehali le ka kopana joang ka tsela e kopaneng Europe?
Pele ho tsohle, re tlameha ho bona ka ho hlaka hore leano la baetapele ba hona joale ba Europe ha le na tharollo. Boikutlo bo hlōlehile sechabeng le moruong.
Katleho ya tokelo e itshetlehile hodima taba ya hore, ho ena le ho hlahisa dinyatso tsa tsamaiso ya neoliberal, ba bopa potsanyane mme ba qose bafalli. Lepheo le letona la bochaba le na le thahasello ea ho senya moralo oa Europe le ho khutlela ho naha ea naha, empa ha ba na mokhoa o mong oa 'nete oa neoliberalism.
Ke leano lefe la ho hlola leo le letšehali le ka le behang pele?
Ho fetoha khetho ea sebele bakeng sa batho. Ona ke monyetla oa nalane. Tharollo ha e felle ka ho senya moralo oa Europe empa e le ho e fetola.
Bokhabane ba [Chancellor oa Jeremane Angela] Merkel Europe bo tla lebisa timetsong ea European Union. 'Nete ke hore rona [re PEL] ke rona feela matla a sebele a tšehetsang Europe hobane re batla phetoho e fetolang libopeho tsa EU e le hore re khutlele mekhoeng eo re e arolelanang - ea demokrasi le bonngoe. Babusi ba hona joale ba ke ke ba hahamalla pakane eo haholo!
Rafilosofi oa Mogerike, Nikos Poulantzas, o ile a bolela hore bososhiale e ne e tla ba puso ea demokrasi kapa e ke ke ea hlola e e-ba teng. Ka ho tšoanang, Europe e tla ba ea demokrasi le ea sechaba kapa e ke ke ea hlola e e-ba teng.
Ntho ea bohlokoa ka ho le letšehali ke ho theha sebaka se pharaletseng, se bulehileng ka pele khahlanong le boima. European Union e tlameha ho ba le metheo ea demokrasi. Hape re tlameha ho utloisisa hore tlokotsi hase ntho ea naha leha e le efe e itseng, leha e le hore ke phello ea "botsoa" ba Bagerike le Mataliana.
Re tobane le bothata ba sebopeho. Tsela eo mokhatlo oa lichelete [ea euro] o ileng oa thehoa ka eona e bontša hore ho tlameha ho ba le liphetoho tsa meralo ho seng joalo tlokotsi e ke ke ea hlola e hlōloa.
Litharollo tsa tekheniki li teng, empa li thulana le lithuto tsa ECB le mokhatlo oa lichelete. Ka mohlala, ha ho na thuto e reng re lokela ho ba le moralo o leka-lekaneng oa tšebeliso ea chelete, empa ba tsitlallela ho etsa joalo.
Demokrasi ea Europe e ka etsahala joang? U tla etsa eng ka Paramenteng ea Europe le ho Komisi ea Europe?
Seo kamehla se itšetlehileng ka hore na tekano ea lipolotiki, kamano ea matla, ke efe. Haeba ha u na monyetla oa ho susumetsa 'muso, ntho e' ngoe le e 'ngoe e ba thata haholoanyane. Hape ke ka lebaka lena hore Syriza e fetohile mofuta oa tšōmo, hobane ka lekhetlo la pele ho na le monyetla oa hore le letšehali le tle 'musong le ho laela mantsoe.
Likhopotso tsa rona li matla haholo, empa li na le likhanyetsano tse kholo. Kaofela rea tseba hore Eurozone ke ketane ea likhokahano tse 18 mme haeba sehokelo se le seng se ka robeha, ketane eohle ea robeha.
Seo ke batlang hore u se utloisise Italy ke hore na bonngoe pakeng tsa batho ke ba bohlokoa hakae: 'muso o ka letsohong le letšehali o tla atleha ho isa tekanyong ea hore liketso tsa oona le tsona li fumane karabo har'a batho ba bang le har'a le letšehali linaheng tse ling.
Ho ke ke ha e-ba bonolo. Ka 'nete, re tla iphumana re le likhohlanong tse matla haholo, re tla hlaseloa ke litlhaselo tse boima haholo. Haeba re ikemiselitse, ntho e 'ngoe le e' ngoe e tla itšetleha ka bonngoe har'a batho ba anngoeng ke koluoa ena.
Ho thehoa ha ho batle ho bona 'muso oa le letšehali o khona ho hasana ho pholletsa le Europe. Leha ho le joalo, e tla tlameha ho lumellana le litšenyehelo tsa lipolotiki tsa karabelo e hlokolosi boemong bo joalo.
Ke ka lebaka leo, bakeng sa 'muso o ka letsohong le letšehali, tsela eo lilekane li hahoang ka eona le linaha tse ling e bohlokoa, feela joalokaha ho le bohlokoa ho lihlopha tse letšehali tsa European Union hore ho na le' muso oa le letšehali naheng leha e le efe ea Europe. Seo se ka qala phello ea domino mme sa lebisa phetohong ea 'nete.
Mohlomong e ka boela ea thusa mekhatlo ea sechaba ho ntšetsa pele litlhoko tsa bona, tseo naheng e kang Italy e ka bang mohato oa bohlokoa haholo.
Na ua tseba hore bakeng sa Mataliana a arohaneng ka lebaka la bophelo a setseng, bokhethoa ba hau bo batla bo tšoana le ba Mopapa eo e seng oa Motaliana ea khonneng ho hlahisa mohlolo?
Mmele o le mong ha o etse lehlabula! Morero oa rona o kopanetsoeng o boetse o itšetlehile ka boitlamo ba hau ba lipolotiki. Re ka fana ka risepe e ntle 'me e ka etsa hore bohle re loanele lipheo tse tšoanang.
Leha ho le joalo, ho arohana ho eketsehileng e ne e tla ba tlokotsi. Naheng ea Italy hape, u na le monyetla oa bohlokoa - ba ileng ba vouta bakeng sa Grillo ba entse joalo hobane ka tsela e itseng o ne a bonoa a batla ho hong le hobane tsamaiso ea lipolotiki e nyatsehile.
Haeba tsohle tse neng li ka sebetsa le batho ba nyahameng ka nako eo, ho kenya letsoho ka mafolofolo hona joale ho ke ke ha lekana ho ea feela le ho vouta: se tla baloa haholo ke ketso e tlang ka mor'a moo.
Kajeno ho tla ba le seboka sa batsamaisi ba Mokha oa European Left. U tla re'ng ho ba kholisa hore ba leke ho latela tsela ee ea ho bula, 'me ba se ke ba ikoalla li-ghettos tse ka letsohong le letšehali?
Mokha oa European Left ha se lequloana. E sebetsa bakeng sa lilekane tse pharalletseng khahlano le maano a ho fokotsa chelete. Ke mafolofolo sehlopheng sena, 'me maemo le lenaneo la mokha ona ke motheo oa bohlokoa haholo bakeng sa bokhethoa ba ka ba ho ba mopresidente oa Komisi ea Europe.
Uena Italy le uena u tlameha ho utloisisa hore hajoale, hoa hlokahala ho ba le selekane se pharaletseng ho fihlela sephetho se kopaneng. Seo re khonang ho se fihlela le lona kaofela e tla ba sa bohlokoa haholo.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate