NEW YORK, Sep 2 (IPS) – “Barui ba ile ba rua le ho feta mme mafutsana a futsaneha le ho feta†ke polelo e atisang ho sebelisoa ho hlalosa boemo ba moruo oa linaha tse sa tsoelang pele.
Empa bekeng e fetileng, e ne e sebelisoa ho hlalosa moruo oa matla a le mong a lefats'e: United States.
U.S. Census Bureau e lokolotse lipalo tse ncha tseo litsebi tse ngata tsa moruo li reng li bontša litlamorao tse mpe tsa Mopres. George W. Bush's eo ho thoeng ke "sechaba sa beng", se batlang ho fokotsa lekhetho ho feta matsete a lichelete, likoloto tsa lekhetho bakeng sa ho boloka le ho boloka Sechaba sa Sechaba.
Mokhoa oa ho theoha o tlisitsoe hae ka mokhoa o hlakileng ke litšoantšo tsa thelevishene tsa baphaphathehi ba tsielehileng ba tsoang Leholiotsoaneng Katrina – ba futsanehileng haholo le Moamerika oa Amerika – bao bongata ba bona ba phelang ho lefshoa 'me ba sa khone ho lefella chelete ea khase kapa tefiso ea bese hore ba tsoe. ea toropo pele ho sefefo.
“Ka tloaelo bofutsana ha bo bolaee kapele. Empa ka linako tse ling e etsa joalo – joalo ka ha leholiotsoana la tonanahali le senya sebaka sohle, "Bill Berlow, mohlophisi oa Tallahassee Democrat, o ngotse Labohlano ka tlhaloso ea tlaleho ea Census.
"Ka har'a mahlomola a tšabehang ho pholletsa le maemo a moruo a sechaba ao Katrina a a entseng ka lihora tse 'maloa feela, re tla ithuta hore mafutsana a mangata a shoele hobane, ha bonolo feela, ba ne ba e-na le likhetho tse fokolang," o ngotse.
Litekanyo tse 'nè li bolela pale ena: Metseno ea malapa, sekhahla sa bofutsana, ho phahama ha palo ea chelete eohle e fumanoang ke batho ba ka holimo-limo ba 20, ba bahlano le ba babeli ba etsang liphesente tse peli ba U.S., le palo ea batho ba se nang inshorense ea bophelo bo botle.
Selemong se fetileng, sekhahla sa bofutsana sa United States se nyolohetse ho karolo ea 12.7 lekholong ea baahi, e leng keketseho ea bone ea selemo ka ho latellana. Seo se bolela hore ho ne ho na le batho ba limilione tse 37 ba phelang ka moputso oa lidolara tse 19,157 kapa ka tlase bakeng sa lelapa la batho ba bane, batho ba limilione tse 1.1 ho tloha ka 2003.
Ho se lekane hona ha lekeno ho ne ho batla ho phahame ka nako eohle ka 2004, 'me karolo ea 50.1 lekholong ea chelete e ea ho karolo ea 20 lekholong ea malapa. Ke malapa a kaholimo-limo a liperesente tse hlano feela a bileng le meputso ea 'nete ka 2004. Metseno bakeng sa malapa a mang a 95% e ne e bataletse kapa e oa.
Moeli oa bofuma o fapana ho ea ka boholo le sebōpeho sa lelapa. Ka mohlala, lelapa la batho ba bane le nang le bana ba babeli le ne le nkoa le phela bofutsaneng haeba moputso oa lona e ne e le liranta tse 19,157 12,649 kapa ka tlaase ho moo. Bakeng sa lelapa la batho ba babeli le se nang bana, e ne e le lidolara tse XNUMX.
Lipalo tsena li boetse li tlameha ho talingoa ho ipapisitsoe le semelo sa litšenyehelo tsa ho phela seterekeng se seng le se seng kapa sebakeng se seng le se seng, tse fapaneng haholo ho potoloha naha.
Boemo bo kanna ba mpefala, hobane ha ho hlake hore na Census Bureau e bala bajaki ba tsoang linaheng tse ling. Haeba ho joalo, lintlha li ne li tla khopama le ho feta ho isa bofutsaneng bo boholo.
Leha ho le joalo, chelete ea malapa a mahareng e ne e eme ho lidolara tse 44,389, e sa fetohe ho tloha ka 2003 - e leng nako e telele ka ho fetisisa ea ho putlama ha chelete e tlalehiloeng.
Har'a lihlopha tsa merabe le merabe, Maafrika a Amerika a ne a e-na le chelete e tlaase ka ho fetisisa ea bohareng 'me Maasia e ne e le a phahameng ka ho fetisisa. Moputso oa bohareng o bolela boemo boo halofo ea malapa e fumanang chelete e ngata le halofo e fumana chelete e nyenyane.
Sebakeng, Boroa – lehae la linaha tse sentsoeng ke leholiotsoana tsa Alabama, Louisiana le Mississippi – li ne li e-na le meputso e tlaase ka ho fetisisa ea bohareng, 'me Leboea-bochabela le Bophirimela li ne li phahame ka ho fetisisa.
Keketseho ea bofuma e ile ea tla ho sa tsotellehe kholo e matla ea moruo – moruo o ile oa hola ka liphesente tse 3.8 – tse thusitseng ho thea mesebetsi e limilione tse 2.2 selemong se fetileng. Empa mesebetsi ena e mecha e ne e le ngata haholo lekaleng la litšebeletso, moo meputso e leng tlase haholo ho feta ea tlhahiso.
Mesebetsi ea tlhahiso e ne e nyamela, ’me basebetsi ba U.S. ba ile ba tsoela pele ho haelloa ke tsebo e hlokahalang bakeng sa ho tlatsa mesebetsi ea lekala ea litšebeletso e lefang meputso e phahameng.
Boholo ba baahi ba U.S. joale ba tlameha ho batla mesebetsi e 'meli ho khutlisa chelete e lahlehileng ho o le mong.
Ho feta moo, boholo ba kholo ea leruo la moruo lilemong tse 'maloa tse fetileng e bile matlotlong a lichelete a eang ho barui ka mokhoa oa chelete e kenang – tsoala, rente le meputso, litsebi tse ngata tsa moruo li re.
Liphesente tse molaong tsa batho ba se nang inshorense ea bophelo bo botle li eketsehile ka 800,000 - ho tloha ho limilione tse 45 ho ea ho limilione tse 45.8. Empa Census Bureau e boletse hore liperesente tsa batho ba sa tsitsang li lutse li tsitsitse feela ka lebaka la "keketseho" ea ts'ireletso ea mmuso, haholo Medicaid le lenaneo la inshorense ea bophelo bo botle ba bana, le fokolitseng phokotseho ea ts'ireletso e thehiloeng mesebetsing. .
Empa Medicaid le mananeo a tšoanang a ntse a fokolloa ke kotlo hobane linaha tse futsanehileng ha li khone ho li lefella. Seo se tla siea ba futsanehileng ba e-na le lisebelisoa tse fokolang tsa bophelo bo botle.
Maikutlo a moruo a tsoang White House le Capital Hill ho hlakile hore ke setšoantšo se fapaneng haholo le se bonoang ka tlase ho moeli oa bofuma.
Sebokeng sa eona sa ho qetela, Congress e fetisitse molao o tšehelitsoeng ke tsamaiso ea Bush le indasteri ea likarete tsa mokoloto, e leng se etsang hore ho be thata le ho feta hore batho ba tloaelehileng ba sebelise ho putlama ho tsoa likolotong. E boetse e fetisitse molao o bitsoang “tort reform†o netefatsa hore mafutsana – le ba bang kaofela – ba tla ba le mathata a mangata ho qosa baetsi ba lihlahisoa.
'Me lik'hamphani tsa likarete tsa ho reka ka mokitlane li khothalletsa ho alima ho eketsa menyetla ea ho lefa, e leng eona e etsang phaello ka lebaka la tsoala e feteletseng le litefiso tse lefisoang bakeng sa li-balance balance.
Ha Congress e khutla bekeng e tlang, e tla be e hatella ho hlakola lekhetho la thepa (le amang malapa a ruileng feela), ho fokotsa lekhetho bakeng sa lekeno la matsete (mpho e 'ngoe ho barui), empa hape ho hanela boiteko ba ho nyolla moputso o tlase (oo e leng mpho e 'ngoe ho barui). e bile ho liranta tse 5.15 ka hora ho tloha ka 1997 ha inflation e nyolohile bonyane ka liphesente tse tharo ka selemo).
Baetsi ba molao ba tla boela ba nke litlhahiso tsa ho fokotsa lichelete ka botebo mananeong a reretsoeng ho thusa mafutsana - joalo ka Medicaid, litempe tsa lijo le likalimo tsa baithuti ba mmuso.
Ka nako e ts'oanang, White House le Congress li lula li shoele litho ka lebaka la taba ea Ts'ireletso ea Sechaba. Sechaba se hanne Pres ka matla. Bush's maikutlo a hore li-account tsa matsete a poraefete li tla eketsa chelete ea ho tlohela mosebetsi le ea bokooa bakeng sa moloko o latelang oa batho ba pensheneng.
Bakhethoa ba Rephabliki, ba shebileng likhetho tsa 2006, ba ntse ba ikarola ho mopresidente. Mademokrate a mpa a nka boemo ba "ho re che", ba sa fane ka litlhahiso tsa bona, 'me ba halefisitse Mademokrate a mangata a boemo le lifaele ts'ebetsong.
Lilemong tse 'maloa tse fetileng, moruo oa Amerika o tsamaisitsoe haholo ke tšebeliso ea bareki ho feta matsete a tsoang ho barui ba amohelang lekhetho la Bush. Empa ho etsahala’ng ka enjene eo ea khōlo ha mafutsana a ntse a futsaneha le ho feta?
Hoo, litsebi tsa moruo li re, ha se taba. Ha meputso ea bona e ntse e fokotseha, le likarete tsa bona tsa ho reka ka mokitlane li ntse li eketseha, ba tla khaotsa ho sebelisa chelete. Mme ba bangata ba bona ba tla theohela sekoting sa ditjhelete le ho feta - mme ba fetohe boikarabelo ba mmuso, ka litšenyehelo tse ke keng tsa boleloa ho balefi bohle ba lekhetho.
Ha ho nahanoa ka likhaello tse kholo tse behiloeng ke bo-ralipolotiki ba ipolelang hore ba ikemiselitse ho jara boikarabelo ba lichelete, balefi ba lekhetho ba hona joale le ba nakong e tlang ba tla imeloa haholo ho lefella sekoloto se bokeletsoeng ke 'muso.
Bonyane halofo ea sekoloto seo ke ea batho ba tsoang linaheng tse ling ba lebeletseng ho fumana phaello ea tsoala. Sena, ka lehlakoreng le leng, se beha khatello e eketsehileng holim'a tekanyo ea lichelete tsa machaba tsa U.S. 'me se thefula boleng ba dollar, e leng eona e phahamisang litheko tsa lintho tse ngata tse tsoang linaheng tse ling har'a libaskete tsa bareki tsa mafutsana.
"Ka kakaretso," ho bolela Motlatsi oa Mongoli oa mehleng oa Khoebo Ngaka Jack Behrman, moprofesa ea tsoileng matsoho sekolong sa khoebo sa Univesithi ea North Carolina, “Amerika e hloleha ho latela mokhoa oa bohlokoa oa tsoelo-pele ea moruo - ho phahamisa maemo a moruo. ho phela karolong e futsanehileng ka ho fetisisa sechabeng.â€
Setsebi se hlahelletseng sa moruo se ile sa bolella IPS, “Melao ea hajoale e rata barui' me e tsepamisitse maikutlo katlehong ea lichelete ho fapana le tlhahiso ea thepa le litšebeletso tsa 'nete. Tsena ke mokhoa oa ho rarolla likhohlano tsa moruo le tsa kahisano ho fapana le ho theha sechaba se momahaneng.â€
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate