Ke litlolo tsa molao tse kae tseo moetapele oa bophirima a lokelang ho li etsa pele a nkoa motho ea lebohang ka mecha ea litaba ea khoebo le ho theha? Kamoo ho bonahalang kateng ha ho na moeli, haeba re ka ahlola ka karabelo e teng ea ho khutlela ha Tony Blair sethaleng sa lipolotiki.
Ka la 11 July, ho bile joalo phatlalatsoa hore Blair e tla be e le 'ho kenya letsoho mehopolo le boiphihlelo' tlhahlobong ea leano la moetapele oa Labor Ed Miliband. Ho hlakile hore o tla fana ka likeletso mabapi le mokhoa oa ho "ntlafatsa" melemo ea moruo le ea lipapali tsa Liolimpiki tsa London tsa 2012.
The Guardian e hlalositse phatlalatso eo ka bonolo e le 'mohato o tsosang khang'; Koranta e boletse joalo eseng ka har'a naha ka kakaretso, empa 'mohlomong haholo ka har'a mokha oa Labour'. Ho ile ha phatlalatsoa sehlooho se seng sa Guardian 'Ho khutla ha morena'.
'Lepheo le letšehali' John Harris o ile a etsa karolo ea hae ho Guardian ho thethefatsa tsela ea Blair:
O na le lilemo tse 59 feela, 'me o rata ho "etsa phetoho". Na sebaka sa bone ho No 10 se ka ba likareteng? Ha rea lokela ho e thibela.'
Harris o ile a phatlalatsa 'hore bakeng sa liphoso tsohle tsa hae, litlōlo le likahlolo tse fosahetseng tse bokollang, ho ntse ho e-na le ntho e makatsang ka litalenta tsa hae.'
Ha Blair a hlaha lijong tsa ho bokella chelete ea Basebetsi lebaleng la Arsenal la Emirates, Harris o hlokometse hore:
'O ile a amoheloa ke letšoele le tlamang la baipelaetsi, ba ntse ba halefisitsoe ke karolo ea hae ntoeng ea Iraq.'
Ke eona ntho e makatsang ka baipelaetsi ba khotso; 'ho halefa' ka ho sa feleng mabapi le naha e huleloang ntoeng e seng molaong e lebisitseng lefung la batho ba ka bang milione e le 'ngoe, ho thehile baphaphathehi ba Iraq ba limilione tse' nè, ho senya mehaho ea Iraq, ho baka mahlomola a mangata le ho chesa chelete e ngata ea sechaba ka nako ea 'boemo. '. Mohlomong rona ba Brits re tlameha ho bonts'a molomo o thata o ka holimo ebe re tsoela pele. Ehlile ke seo Richard Beeston, mohlophisi oa kantle ho naha oa The Times, a se khothalelitseng ka 2009:
Sena sohle se etsahetse lilemong tse tšeletseng tse fetileng. Fetola.' ('Ntoa e tsamaile hampe. Eseng ho haha. Khaotsa ho nahana ka molao oa ho hlasela Iraq. Letšolo ka bolona e bile koluoa ea 'nete', The Times, Hlakola 26, 2009.)
Sengoliloeng sa morao-rao sa Times se amohetse ho khutla ha Blair:
'Labour e ntse e kopana, e hohela talenta ea eona e ntle ka ho fetisisa e fumanehang mme e qala ho sebetsa ka thata hape. (Mohlophisi, 'Selemo lipolotiking', The Times, Phupu 14, 2012)
Ho tla la bobeli ha Blair ho ile ha qalisoa ke a moqoqo o monate lenaneong la BBC la Andrew Marr. Ha e le hantle, Marr o tsebahala ka ho feletseng setsebi sa lipolotiki se hlokang leeme 'me e 'moqoqo oa congenial le ea tsebang [sic]' (ho qotsa mohala o tsoang ntlong ea boemeli ba US London ho Hillary Clinton).
Tlhaselo ea PR e ile ea tsoela pele ha Evening Standard ea London e phatlalatsa lengolo la hlahlobeloa le PM oa mehleng ka letsatsi leo a neng a "hlopha" pampiri. Na a ka rata ho ba tonakholo hape ka letsatsi le leng? 'Ehlile', a araba. A tšehetsa Financial Times hlahlobeloa le mohlophisi Lionel Barber o phatlalalitse:
'Lilemo tse hlano ka mor'a ho tlohela matla, Tony Blair o batla ho khutlela. O se a itokiselitse ho nka karolo e ncha e kholo. Empa hantle-ntle ke eng e mo khannang? Hona na a ka susumetsa lefatše hore le mamele?'
'Metsoalle' le 'balekane' ba sa boleloang ka mabitso ba qotsitsoe, ntle le pelaelo ba fetisa molaetsa o amohetsoeng ke Blair:
'Metsoalle e re o labalabela ho bapala karolo e kholoanyane, eseng hobane a na le takatso ea ho batla maemo a phahameng empa hobane a batla ho ba karolo ea likhang. “Ka sebele a ka rata ho ba setsi sa tlhokomelo hape,” ho bolela motsoalle e mong oa nako e telele.'
Mohlokomeli Mohlophisi e entse qeto ea ho thusa:
'ho bonahala a theohile maikutlo ho tloha bukeng ea hae ['A Journey', e hatisitsoeng ka 2011]; mohlomong o bile a ithutile tlhompho e nyenyane bakeng sa molao oa machaba.' ('Ha ho utloahale? Tony Blair bakeng sa PM hape.')
Pampiri e ile ea tsoela pele:
Ntle le moo, ena ha se nako ea ho tšoenyeha ka lintlha tsa pholisi - ho na le lenaneo la showbiz le lokelang ho nahanoa. Ka 2007 John Major o ile a bapisa nako e telele ea ho salisa Monghali Blair le Nellie Melba; ho khutla ho tlameha ho bontša hore o tšoana le Sinatra le Elvis. Ho ka ba le mojalefa a le mong oa 'nete oa Tony Blair, 'me ke Tony Blair II.'
Na moeta-pele oa boralitaba ba bolokolohi ba Borithane ehlile o ka etsa mohoo oa ho khutla ha Blair? Ha ea lokela ho ba ntho e makatsang ho hang. Hopola hore esita le ka mor'a ho botlokotsebe bo fetisisang ba machaba ya ho hlasela Iraq, Mohlokomeli ba sa ntsane ba bitsoa bakeng sa bobali ba eona ho khetha Blair hape likhethong tse akaretsang tsa 2005.
Sesenyi sa Ntoa se Itobang
Khoeling e fetileng, Mohlokomeli e khothalletsoa the diaries of Alastair Campbell, warmonger-in-in-chief ya Blair, e nang le qotsulo e le 'ngoe e phetang kopano le 'Swedes ea tummeng oa Brithani', Sven Göran Eriksson le Ulrika Jonsson, le e 'ngoe e hlalosang ho rata ha Tona-khōlō ea pele bakeng sa oli ea mohloaare. E ile ea tloheloa ho John Pilger ho hlahisa ntlha hore diary:
'Campbell o leka ho fafatsa mali a Iraq ho modemona Murdoch. Ho na le ho hongata ho ka ba kolobisang kaofela.'
Andrew Brown oa The Guardian, mohlophisi oa karolo ea 'Tumelo' ea Maikutlo ke Mahala, a qheleloa ka thōko maling bolella babali bao nakong ea phehisano ea morao tjena le Rowan Williams, Moarekabishopo oa Canterbury, Blair o ne a 'tšehisa,' me ka linako tse ling a inyatsa'. Brown o fane ka mohlala oa bosoasoi bo itekanetseng ba Blair:
'Ke kile ka ngola pampitšana mabapi le hore na ke hobane'ng ha ketso ea litokelo tsa botho Brithani e ka ba khopolo e mpe haholo - joale, joaloka tonakholo, ke ile ka hlahisa e 'ngoe.'
Mohlomong ho molemo ho hopotsoa hore esita le linokoane tsa ntoa li ka 'tšehisa' le 'ho inyatsa'.
Ka lehlakoreng le leng, mongoli oa Independent koranta Matthew Norman o ile a hlakisa ea hae ho nyatsa Blair:
'E re ke kahlolo e fosahetseng ea maano, teko e fosahetseng ea Neocon, tlolo ea molao ea ntoa kapa eng kapa eng, e utloisisoa hantle ka mantsoe ana a kang a ngoana: Mong Blair o entse ntho e mpe haholo, e nang le litlamorao tse mpe ho batho ba Iraq, masole a ile a bolaea le ho holofala ha a qosa bothoto ba hae, le ba ileng ba shoa le ho tsoa likotsi mona ka libomo tsa boiphetetso ka July 2005, hoseng ka mor'a hore Olympiad ea bo30 e abeloe motse oa London.'
O ile a tsoela pele:
'Tony Blair ha se moprofeta ea hlompholotsoeng ka phoso empa ke pariah naheng ea habo. Ke parishe hobane o ile a qhekella ketsong ea bokhopo bo bongata, 'me ho ile ha shoa batho ba likete tse makholo-kholo 'me ba bang ba limilione ba ile ba utloa bohloko bo boholo ka lebaka la seo.'
Norman o ile a hlokomela ka nepo hore Blair o 'hlometse ka cabal of loyalist ultras in the press.' Sena, hammoho le tšireletso ea hae ke setsi se tšehetsang haholo-holo, se bolela hore 'mohlomong ha ho matla lefatšeng a ka phunyeletsang khetla ea hae ea titanium.'
Empa karolo ea bohlokoa ea 'khetla ea titanium' e sirelletsang Blair ke hore baqolotsi ba litaba ba "tse ka sehloohong" ba hana ho hlalosa liketso tsa Tonakholo ea mehleng le balekane ba hae e le litlolo tsa molao tsa ntoa. Matthew Norman ka boeena o ile a tsieleha ha a ngola ka ho lahleheloa ke methapo:
'E bitse kahlolo e fosahetseng ea leano, tlhahlobo e fosahetseng ea Neocon, tlolo ea molao ea ntoa kapa eng kapa eng.'
Ha e le 'cabal of loyalist ultras in the press', Norman ha aa ka a fana ka mabitso. Empa ba kenyelletsa bahlophisi ba ka sehloohong koranteng ea Norman ka boeena, Independent; re sa bue bonyane e mong oa basebetsi-'moho le eena ho Independent on Sunday, Blair hagiographer John Rentoul. Joalo ka ha Matthew Norman a ke ke a feta mola lehlabatheng, ho joalo le ka Simon Jenkins oa Guardian ha a o pheha khang hore 'ketso e mpe ea ho koahela libe e ne e tla pholosa botumo ba eo e kileng ea e-ba tona-khōlō.' Ho khahlisa ka ho se be teng ke pitso efe kapa efe ea hore Blair le bao a nang le bona ba qosoe The Hague le ho tobana le liqoso tsa litlolo tsa molao tsa ntoa.
Joalo ka Pilger ka nepo o re: ka ntoa ea Bophirimela ea ntoa khahlanong le Iraq:
'ho lemoha hore mecha ea litaba e hlomphehang, e lokolohileng, ea Blair-fawning e ne e le karolo ea bohlokoa ea tlōlo ea molao e joalo e siiloe 'me e ntse e le teko e le 'ngoe ea botšepehi ba kelello le boitšoaro Brithani.'
Hammoho le khetla ea titanium ea mecha ea litaba ea khoebo, Blair le eena o ntse a le teng sireletsoa ka 'khanyetso e matla Whitehall ho phatlalatsoa ha litokomane tsa bohlokoa tse amanang le tlhaselo ea Iraq, haholo-holo litlaleho tsa lipuisano pakeng tsa hae le George Bush.' Sena se boletse hore phuputso ea Chilcot ka ntoa ea Iraq joale e ke ke ea phatlalatsa tlaleho ea eona ho fihlela ka nako e 'ngoe ea 2013. Mongoli oa mehleng oa Kabinete Lord O'Donnell o tlalehoa a ile a bolella Chilcot hore ho lokolla lintlha tsa Blair ho tla senya likamano tsa Brithani le US 'me ho ke ke ha e-ba teng sechabeng. thahasello. Ena ke khoutu bakeng sa 'setheo se tlameha ho itšireletsa'.
Ho Lokisa Bohlale le Lintlha Bakeng sa Iran
Ho The Real News Network, Annie Machon le Ray McGovern hopotsa E se e le lilemo tse ka bang leshome ho tloha ha Blair a kopana Downing Street le matona a phahameng le liofisiri tse phahameng tsa sesole le tsa bohlale bakeng sa tlhaloso e khuts'oane ea hore na US e rerile ho "lokafatsa" joang ho hlasela Iraq. Sir Richard Dearlove, hlooho ea MI6, o ne a sa tsoa khutla US moo a neng a kopane le mphato oa hae, Motsamaisi oa CIA, George Tenet.
E tummeng 'Downing Street Memo', metsotso ea semmuso ea puisano ka la 23 Phupu ka 2002, e senola seo Dearlove a se boleletseng Blair le ba neng ba le teng ka seo a se utloileng ho Tenet; e leng, hore Bush o ne a entse qeto ea ho tlosa Saddam Hussein ka ho qalisa ntoa e neng e tla 'lokalloa ka ho kopana ha bokhukhuni le libetsa tsa timetso e khōlō.'
Dearlove a hlalosa kamoo e neng e etsoa kateng: 'Bohlale le lintlha li ntse li lokisoa ho potoloha leano.' Sena se ile sa latela tumellano ka Mmesa 2002 lipakeng tsa Bush le Blair ha tonakholo ea Borithane a ne a lula polasing ea mopresidente ea Texas Crawford. Blair o tšepisitse UK tšehetso bakeng sa tlhaselo ea Iraq.
Machon le McGovern hopola letšolo la ho phatlalatsa liphatlalatso leo sechaba se neng se le tlas'a lona ka nako eo:
'Mafelong a lehlabula la 2002, ts'okelo ea maiketsetso e tsoang Iraq e ne e le "ho kopanela liphate" ke mochine o hlomphuoang hantle oa US-UK-o fetohileng-propaganda. Ho potoloha ho ne ho sa feleng: lihlooho tsa litaba li hoeletsa "metsotso e 45 ho tloha timetsong"; mashano a mabapi le Saddam ho tsosolosa lenaneo la libetsa tsa nyutlelie la Iraq; le boralitaba bo mosehla mabapi le "yellowcake" uranium Iran ho ne ho boleloa hore e batla ho tsoa Afrika e lefifi ka ho fetisisa.
'Baahi ba UK ba ile ba fepa bohlale ba bohata ba September Dossier, 'me libeke tse tšeletseng feela pele ho tlhaselo ea Iraq, "Dodgy" Dossier, e thehiloeng khopolong ea PhD ea lilemo tse 12 e nkiloeng Inthaneteng, hammoho le e sa netefatsoang, bohlale bo hlahileng e le ba bohata - tsohle tse hlahisitsoeng ke lihloela le ralipolotiki ka ho tšoana e le bohlale bo chesang, bo tšosang.
Ho ile ha etsoa joalo nyeoe ea ntoa. Mashano ohle; ba likete tse makholo ba shoeleng, ba lemetse, ba holofetse, le baphaphathehi ba Iraq ba limilione; leha ho le joalo ho ne ho se ea ikarabellang.'
Ho e-na le ho nkoa ba ikarabella, ba bang ba batlōli ba molao ba ile ba putsoa:
'Monghali Richard Dearlove, ea ka beng a ile a thibela tsena tsohle haeba a ne a na le botšepehi ba ho bua, o ile a lumelloa ho tlohela mosebetsi ka tlhompho e feletseng' me ea e-ba Monghali oa koleche ea Cambridge. John Scarlett, eo e le molula-setulo oa Komiti e Kopanetsoeng ea Bohlale e saenetseng litokomane tsa bomenemene, o ile a putsoa ka mosebetsi o ka sehloohong oa lihloela ho MI6 le knighthood. George W. Bush o file George Tenet Khau ea Mopresidente ea Tokoloho - khau e phahameng ka ho fetisisa ea baahi. Ha ke hlajoe ke lihlong.'
Machon le McGovern ba pheha khang ea hore bohlale bo boetse bo lokisoa; lekhetlong lena ho tšehetsa tlhaselo e ka bang teng Iran:
Bekeng e fetileng feela [Sir John] Sawers, ea ileng a hlahlama Scarlett e le hlooho ea MI6 lilemong tse tharo tse fetileng, o ile a fana ka puo e tsotehang eo ho eona a sa ithorisang feela ka karolo ea ts'ebetso ea MI6 ho thibela boiteko boo ho thoeng ke Iran ba ho hlahisa sebetsa sa nyutlelie, empa hape a tiisa hore. Iran e ne e tla ba le bomo ka 2014. Shades of MI6's pandering to policy in 2002.'
Leha ho le joalo, tumellano - leha e le har'a mekhatlo ea US le Isiraele - ke hore Iran e na le eona eseng e ile ea etsa qeto ea ho haha sebetsa sa nyutlelie ho tloha ha lenaneo la eona le emisa ka 2003. Ho bonahala eka litsebi tsa mecha ea litaba li sitoa ho utloisisa ntlha ena ea motheo. Robert Fisk Sehlooho se ho Syria ho Ikemetseng ka Sontaha maobane ho ne ho e-na le sehloohoana se buang ka Iran le 'libetsa tsa eona tsa nyutlelie'. Mohlomong sena se ngotsoe ke e mong oa ba mamelang pampiri eo. Na Fisk o tla ea ho mohlophisi oa hae ka ho toba 'me a tletlebe ka tlhaloso ee e fosahetseng?
Empa khaello ea Iran ea libetsa tsa nyutlelie ha e e-s'o thibele nahakolokile bakeng sa 'ho kenella' ka bophirimela. Ho bohlokoa ho bua hape ka bopaki ba General Wesley Clark, molaoli oa mehleng oa Nato, ha a ho hopoloa moqoqo le kakaretso ea Pentagon ho 2001, libeke tse 'maloa ka mor'a litlhaselo tsa September 11:
'O ile a fihla tafoleng ea hae. A nka sekhechana sa pampiri. Mme a re, "Ke sa tsoa theoha mokatong o ka holimo" - ho bolelang hore ofisi ea Mongoli oa Ts'ireletso - "kajeno." 'Me a re, "Ena ke memo e hlalosang kamoo re tla ntša linaha tse supileng ka lilemo tse hlano, ho qala ka Iraq, le Syria, Lebanone, Libya, Somalia, Sudan le, ho qetela, Iran."
Ho bonahala eka baqolotsi ba litaba ba sitoa ho ithusa ho iphapanyetsa lintlha tse joalo tse sa thabiseng. Kahoo, ntle le haeba sechaba se batla ho fapaneng, bahlophisi ba mekhatlo le baqolotsi ba litaba ba tla tsoelapele ho etsa karolo ea bona e tloaelehileng ea kutlo tšebeletsong ea matla.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate