*BAGHDAD, Nov 15 (IPS) - * E mong le e mong o ile a e bona e tla, ke mabotho a US feela a sa kang a etsa joalo: koluoa ea liphallelo Fallujah, le khanyetso e matla khahlanong le US le mabotho a ikopantseng a pota-potileng Iraq.
Sefahleho sa sebele sa 'katleho' ea tlhaselo ea sesole sa US Fallujah e se e qala ho itlhahisa. Malapa a likete a ntse a qabeletsoe ka hare ho Fallujah a se na lijo, metsi a hloekileng kapa thuso ea bongaka.
Ha ho na motho ea ka bolelang hore na mabotho a US a 1,200 a 'marabele' a reng a bolaile ka hare ho Fallujah ke baahi, kapa hore na palo ea batho ba shoeleng e phahame.
Mokhatlo oa Iraq oa Red Crescent, o tšehetsoeng ke Sefapano se Sefubelu le United Nations Children's Fund (UNICEF) o bitsitse boemo ba Fallujah "koluoa e kholo".
Iraqi Red Crescent e na le lihlopha tse 'maloa tsa basebetsi ba liphallelo le lingaka, le lijo tse tletseng literaka tse emetseng tumello ea' muso oa nakoana o tšehelitsoeng ke US le sesole sa US, empa ha ba e-s'o lumelloe ho kena.
Komiti ea Machaba ea Sefapano se Sefubelu (ICRC) e bontšitse kameho e tebileng bakeng sa baahi ba setseng motseng. "Bohle ba nkang karolo ntoeng ba na le boikarabello ba ho qenehela baahi le ho fana ka monyetla ho ba lemetseng," 'muelli oa ICRC Rana Sidani o boletse polelong.
Mabotho a US a itse joale a tla etsa mesebetsi ea 'botho' ka bobona. E ka ba morao haholo, ho tsamaea ka mantsoe a batho a ntseng a hlaha.
Muna Salim ea ileng a khona ho baleha motseng le khaitseli ea hae ka mor'a hore ba bang kaofela ba lelapa la bona ba bolaoe ke libomo tsa US, o re Fallujah o ile a tloha lebaleng la ntoa ho ea motseng oa moea matsatsing a morao tjena.
“Malapa a mangata a ne a lula ka matlung a ’ona ka linako tsohle,” o ile a re ha a fihla Baghdad. “Re ne re lula re lapile haholo hobane re ne re sa batle ho ja lijo tsa rōna kapa ho noa metsi kaofela. Re ne re sa tsebe hore na re tla khona ho fumana ho eketsehileng, kahoo re ile ra leka ho ba hlokolosi.” O ne a sitoa ho bua ka lipolao tseo.
“Maamerika a ne a se na taba le rōna,” ho boletse mophaphathehi e mocha ea ileng a reha lebitso la hae feela e le Ahmed. O fihlile Baghdad le boholo ba lelapa labo matsatsi a mararo a fetileng. "Bakuli bohle ba tsa bongaka ba tlohile toropong 'me batho ba teng feela motseng ke Fallujans kapa Ramadi kapa metseng e meng ba tlileng ho tla leka ho re thusa."
Batho ba Fallujah ba ne ba siiloe ba se na thuso, o ile a re. O ile a re: "Mang kapa mang ea neng a tloha ntlong ea hae o ne a tla thunngoa ke lithunya tsa Amerika kapa a thaothoe ke Mujahideen." Kahoo re ne re lula ka hare hangata re rapela. Ha libomo li ntse li qhoma le ho feta ke moo re neng re rapela le ho lla haholoanyane.”
Ahmed o re o ne a sa lebella ho phela. O ile a re: “Bosiu bo bong le bo bong re ne re lumelisana hobane re ne re lebeletse ho shoa. “U ne u ka bona libaka tseo matlo ’ohle a neng a bataletse, ho ne ho se na letho le setseng. Re ne re ka fumana metsi ka linako tse ling, empa ho ne ho se mohla motlakase o kileng oa ba teng.”
O boletse hore mabotho a US a ile a qhomisa malapa malapeng a bona. “Le rona ba sa loaneng, re utloa bohloko haholo ka lebaka la libomo le litanka tsa Amerika. Na ha ba bone hore sena se etsa hore batho ba bangata ba fetohe khahlanong le bona?
Khanyetso ea Iraq e nkile taolo ea litoropo tse ngata ho pholletsa le Iraq kamora ho thibella ha US Fallujah. Leha ho na le liqoso tsa sesole sa US tsa ho laola Mosul ka leboea, al-Jazeera e tlaleha hore sesole sa US, mapolesa a Iraq le Balebeli ba Naha ba nyametse literateng mme banna ba hlometseng ba apereng limaske ba ntse ba lelera ka bolokolohi.
Moqolotsi oa litaba ea ikemetseng toropong o bolelletse al-Jazeera ka mohala ho tsoa toropong: "Boemo bo bobe haholo, ha ho na ts'ireletso, ke lihlopha tsa bohanyetsi tse hlometseng literateng, 'me ho bonahala eka ha ho na mmuso Mosul." Sesole sa US se re se khutlisitse taolo ea liteishene tsa sepolesa sa Mosul le libaka tse ling. Hona joale marabele a Iraq a boetse a laola libaka tse kholo tsa Ramadi, Samarra, Haditha, Baquba, Hiyt, Qaim, Latifiyah, Taji le Khaldiyah. Ho boetse ho tlalehiloe ntoa motseng o halalelang oa Shia Kerbala.
Merusu e hasane le motse-moholo. Litereke tsa al-Dora, al-Amiriyah, Abu Ghraib, al-Adhamiya le Khan Dhari joale li laoloa haholo ke bahlabani ba bohanyetsi.
Likoloi tsa sesole sa US li senyehile 'me li sentsoe haufi le toropo ea Hiyt. Ntoa e nametse motseng oo hangata o nang le khotso oa Hilla, ka boroa ho Baghdad.
"Boemo ba ts'ireletso moo bo ntse bo mpefala le ho feta," ho boletse Ali Abdulla, 'metli oa mapolanka ea lilemo li 35 oa Hilla. "U ka utloa lintoa tse pota-potileng toropo hona joale, 'me khanyetso e loantšana le Mapolishe ka bohale bo tšosang."
Abdulla o re ke lekhetlo la pele ho ba le ntoa pakeng tsa masole a Poland le bahlabani ba khanyetso.
U ka etela http://dahrjamailiraq.com/email_list/ ho ingolisa kapa ho itokolla lethathamong la mangolo-tsoibila.
Iraq_Dispatches lethathamo la mangolo [imeile e sirelelitsoe] http://lists.dahrjamailiraq.com/mailman/listinfo/iraq_dispatches
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate