Mohloli: Sechaba
Trofim Lysenko e ne e le rasaense oa Soviet ea hlahileng ka 1898. Lysenko o ne a sa lumele thutong ea ho iphetola ha lintho kapa liphatseng tsa lefutso tsa morao-rao. Ho a pale etsoe The Atlantic ka 2017, Sam Kean o ile a hlalosa kamoo Lysenko a neng a lumela hore tikoloho e "bōpehile" liphoofolo le limela 'me a nahana hore a ka "ruta" lijalo tsa Soviet hore li mele ka linako tse fapaneng tsa selemo ka ho li beha tlas'a maemo a feteletseng; ho inela limela ka metsing a leqhoa ho ne ho lokela ho fana ka ho hanyetsa serame melokong e tlang. Likhopolo tsena, joalo ka ha li sa tloaeleha ho lema lifate tsa lamunu Siberia, e ile ea hapa tlhokomelo ea ralipolotiki ea matla, eo e seng e mong haese Joseph Stalin ka boeena, ea ileng a beha Lysenko taolong ea maano a temo a Soviet Union. Ho ea ba limilione ba bolailoe ka boomo ka Holodomor—Leuba le bakiloeng ke batho la Stalin Ukraine—Lysenko o ile a eketsa ba bang ba limilione ba ileng ba timela ha ho kenngoa ha maano a hae ho etsa hore lijalo li se ke tsa atleha. Ha saense e mpe e kopana le bo-ralipolotiki ba batla likarabo tse bonolo, u ka fumana mathata a mangata.
Ba mashome a likete ba shoele hona joale United States. Ha sena se fela, Maamerika a likete tse makholo a 'maloa a tla robala mabitleng a bona, a bolailoe ke seoa se entsoeng ke batho. E entsoeng ke motho ka kutloisiso ea kokoana-hloko e kholo e entsoeng ke rasaense ea hlanya ka laborateng empa e entsoe: e ntšetsoa pele ke khetho ea maano, liqeto tse entsoeng ke bo-ralipolotiki ho iphapanyetsa likeletso tse ntle ka ho fetisisa tsa mahlale tseo ba li fuoang, kapa ho fetohela ho Lysenkos ea bona, ba ba bolellang seo ba batlang ho se utloa, ho sa tsotellehe liphello. Bekeng ena, White House e nkile qeto ea hore ho joalo nako ea ho latela Dr. Anthony Fauci, motsamaisi oa Setsi sa Naha sa Allergy le Mafu a tšoaetsanoang, mofuputsi ea ka sehloohong oa HIV/AIDS, le motho ea ileng a eletsa bapresidente ba tšeletseng nakong ea ho qhoma ha mafu a tšoaetsanoang, ho akarelletsa le Ebola, SARS le ntaramane ea H1N1. Botlokotsebe ba hae? Ho bua ka mokhoa o hlakileng haholoanyane ka kotsi ea Covid-19 United States, ho hloleha ha maano a rona ho tla fihlela joale, le hore na ho tla hlokahala lithibelo life tse ncha ho sebetsana le seoa se seng se aparetse linaha tse ngata naheng ka bophara.
Mopresidente oa United States o batla ho bolelloa eng? Lekhetlong lena ha se taba ea ho lema lifate tsa lamunu Siberia. Moetapele oa rona e moholo o batla ho tiisetsoa hore ho bolokehile ho bula likolo le liunivesithi nakong ea hoetla, hore likoluoa tse ncha li bakoa ke liteko tse ngata haholo, le hore sethethefatsi seo mopresidente a se ratang, hydroxychloroquine, se sebetsa le haeba data e bontša hore ha e sebetse. e ka etsa molemo o moholo ho hang—’me e ka ba ea ntša ba bang ba ba e amohelang kotsi. Fauci, ea lekileng ho thoba maikutlo a mopresidente ha a ntse a sa qobe lintlha tse ka pel'a hae, o boima haholo hore mopresidente le batsamaisi ba hae ba mamelle. Lintlha ke lintho tse sa thabiseng. Haeba ba sa tšehetse merero le litabatabelo tsa hau, ka 2020, fumana lintlha tse ling, "bo-ramahlale" ba bang. Ntoa ea Rephabliki ea mahlale e 'nile ea tsoela pele ka nako e telele, ebang e tsepamisitse maikutlo ho iphetola ha lintho, thibelo ea HIV, kapa phetoho ea boemo ba leholimo. Bangoli ba kang Chris Mooney re lemositse morao koana ka 2005 mabapi le ketsahalo ena 'me e ntse e le teng e tsoela pele kajeno. Empa Donald Trump o e fetisitse maemong a holimo mme ka har'a lefu la seoa o pota-potile Lysenkos oa hae, batho ba quack ba mo bolellang seo a batlang ho se utloa, batho ba ratang maemo ba tla bua eng kapa eng ho ea pele. Ba bang ba bona ba ka 'na ba lumela lintho tse se nang thuso tseo ba li rekisang.
Ka Labobeli, The New York Times tlaleha hore "tsamaiso ea Trump e laetse lipetlele hore li fetele Litsi tsa Taolo le Thibelo ea Mafu 'me li romelle tlhahisoleseling eohle ea bakuli ba COVID19 sebakeng sa polokelo ea litaba Washington ho qala ka Laboraro." Sena, ehlile, se ile sa lla har'a bo-ramahlale le litsebi tsa bophelo bo botle ba sechaba, 'me sa tla e le litaba ho CDC, e neng e sa tsebisoa ka melao e mecha. Morero oa moralo oa ho ts'oara data ee ea bohlokoa tlas'a taolo ea White House? Ha se mang haese Ngaka Deborah Birx, e mong oa litho tsa sehlopha sa basebetsi ba Trump, ea neng a ntse a leka ho sebelisa seoa sena ho kopanya taolo ea hae holim'a likarolo tse fapaneng tsa karabelo ea bophelo bo botle, mme e ne e le khoeling e fetileng feela leano ho phethola taolo ea nalane ea US Agency for International Development mabapi le likarabelo ho mafu a seoa a lefatše a ntseng a hlaha.
Basebetsi ba bang bothateng ba tsamaiso ea Trump ba bontšitse boikemisetso ba ho lahlela basebetsi-'moho le bona ka tlas'a bese bakeng sa tsoelo-pele ea bona, le haeba ho bolela ho behella ka thoko litsebi tse kang Fauci tse nang le boiphihlelo ba mashome a lilemo ho arabela mafu a tšoaetsanoang. Dr. Brett Giroir, motlatsi oa mongoli oa HHS eo hape e leng morena oa Trump oa tlhahlobo ea coronavirus, e boletse Kopana le Khatiso hore Fauci "ha a nepahale ka liperesente tse 100" le hore ha ho hlokahale hore "a nahane ka lithahasello tsohle tsa naha." Eaba o tsoela pele ho bua khahlanong le tlhokahalo ea lithibelo tse ncha le phallo ea sechaba, leha seoa se ntse se aparela naha ka bophara. Ho sa le joalo, likhoeli tse fetang tse tšeletseng tsa seoa sena, khaello ea liteko e ntse e atile naheng ka bophara. Ho hlakile hore Giroir o batla ho hong hape, empa o se a ntse a le teng Ho se sebetse hantle mosebetsing oa hae oa ho etsa liteko tsa US ka tatellano.
Le ha Birx le Giroir ba sebelisa Covid-19 e le monyetla oa tsoelo-pele ea mosebetsi mme ba batla ho lula haufi le mopresidente, mekhatlo ea batho ba ka thoko le batho ba tseleng ea hae, ha se tse mpe ka ho fetesisa tseo Donald Trump a li hlahisitseng ho Covid-19. . Peter Navarro, setsebi sa moruo ka koetliso empa joale se tumme haholo ka liketso tsa hae tse khahlano le China, o hlahile e le setsebi sa morero oa bolotsana le motšehetsi oa lithahasello tsa mopresidente. Mafelo-bekeng ana a fetileng, Navarro e qosoa ka ho hloka motheo China oa ho betsa Covid-19, mme o sebetsa le Rudy Giuliani le Laura Ingraham ho heletsa Tsamaiso ea Tsamaiso ea Lijo le Lithethefatsi e hlakotse tumello ea ts'ebeliso ea tšohanyetso bakeng sa hydroxychloroquine. Ho sa le joalo, mongoli oa thuto oa Trump, Betsy DeVos, o sokela linaha tse hanang ho bula likolo ka botlalo nakong ea hoetla, a bitsa boemo ba hona joale ba seoa libakeng tse ngata "likhahla tse nyane,” le ho qhelela litemoso tsa CDC mabapi le likotsi tsa phetiso ea Covid-19 likolong, a bitsa litataiso tsa eona “tse feto-fetohang.” Mme hape ho na le Jared Kushner, monna ea sa tšoaneleheng ho fetisisa White House, ho nahanoa hore e laola likarolo tse fapaneng ea karabelo ho kokoana-hloko-le ho se atlehe ho letho la tsona.
Qetellong empa bonyane har'a basebetsi, litsebi tsa morero oa bolotsana le e-banna le basali ke Motsamaisi oa CDC Robert Redfield. Ba bangata ba ne ba e-na le eona matšoenyeho a bohlokoa mabapi le ho khethoa ha hae ka lekhetlo la pele mosebetsing ka 2018. CDC e ile ea khoptjoa ka ntle ho heke, ka ts'ebetso e sa sebetseng ea tlhahlobo ea eona ea pele ea Covid-19, empa ba bang ba bo-ramahlale ba eona ba mosebetsi joalo ka Nancy Mesonnier ba buile esale pele, ba fana ka maikutlo a ho koaloa ha likolo le mehato e meng joalo ka. esale pele joalo ka February, a re, "Re kopa sechaba sa Amerika ho sebetsa le rona ho itokisetsa tebello ea hore sena se ka ba mpe." White House ha ea ka ea thabela mofuta ona oa lipuo tse otlolohileng, le Redfield le CDC ea nyamela ka likhoeli. Ka ponahalo e sa tloaelehang ea sechaba ea Redfield likhoeling tse tšeletseng tse fetileng, o lekile ho bob le ho loha ka lipotso—tse ileng tsa makatsa ba bang ba Congress. Maikutlo a hae a morao-rao ha Covid-19 e khutla ka boroa, a fana ka maikutlo a hore - ntle le bopaki - hore ha se hore "ho buloa hape pele ho nako le ka bophara ho bakileng keketseho e matla ea linyeoe tse ncha empa batho ba Leboea ba nka maeto ho ea libakeng tsena kaofela. bakeng sa Letsatsi la Sehopotso. E, batho ke hona moo re leng teng. Enoa ke monna eo ho nahanoang hore ke eena ea ikarabellang bakeng sa taolo le thibelo ea maloetse United States ena.
Re hloka boetapele ba 'nete ba saense le bophelo bo botle ba sechaba ho re fetisa seoa sena. Sebakeng seo, re na le pokello ea litšoantšo tsa batho ba bonang seoa sena e le ts'ebetso ea mosebetsi, ba bua mashano a hlakileng ka vaerase le mokhoa oa ho e laola, 'me ha ba na mangolo a thuto bakeng sa li-portfolio tseo ba li filoeng tlas'a taeo ea Trump - mme. ba sa khoneng ho bua ka ho toba ka lintlha ka maikutlo a mopresidente a ntse a ba ahlola. Tlhokomelo ea Fauci bekeng ena e patile 'nete e bonolo empa e nyarosa: Ho kanna ha se be le motho ea setseng mokotleng oa ho etsa liqeto ka seoa sena ea nang le mohopolo o fokolang oa ho re ntša lefifing le larileng ka pele.
Gregg Gonsalves ke mohokahanyi oa Global Health Justice Partnership le motlatsi oa moprofesa oa mafu a seoa Sekolong sa Yale sa Bophelo bo Botle ba Sechaba.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate