Mohloli: New York Times
Senepe ke Diego G Diaz/Shutterstock.com
Liphetoho tse mabapi le ho bolaoa ha George Floyd li fapane hole le eng kapa eng e kileng ea etsahala pele. Eseng feela hobane ba e ka ba kholo ka ho fetisisa nalaneng ea rona, kapa libekeng tse supileng, batho ba e ntse e le literateng (le haeba mecha ea litaba e tsoetse pele haholo). Empa hape hobane, lilemong tse 'maloa tse fetileng, bahlophisi ba' nile ba nahana ka sebete.
Ba ntse ba hatella litlhoko - ho tsoa ho "lefisa mapolesa"Ho"hlakola rente"Ho"fetisa Tumellano e Ncha ea Green” — seo se ka phahamisa maemo a teng le ho abela bocha matla ho tsoa ho batho ba phahameng sechabeng ho ea ho sehlopha sa basebetsi. Mme jwale batho ba tlwaelehileng, le bona; mekhatlo ea sechaba e thusitse ho hasanya litlhoko tsena ho sechaba se hlophisitsoeng ke seoa sena le boipelaetso.
Mekhatlo ena e ntse e qoqa le e 'ngoe, litlhoko tse fapaneng ha e ntse e atolosa metheo ea eona e tlase. Hlakola matšolo a rente ba kene pitsong ea ho khutlisa chelete ea mapolesa. Khoeling ena, mekhatlo ea toka ea morabe, boemo ba leholimo le moruo e ntse e tšoara thupelo ea matsatsi a mane ea ho oa mabapi le ho khutlisa chelete ea mapolesa.
Tlhokahalo e 'ngoe le e' ngoe e bonts'a maikutlo a macha har'a mekhatlo ea batho ba leqeleng. Ha ba batle ho fokotsa pefo ea mapolesa, kapa ho thibela phepelo ea rona ea lefats'e e sa tsitsang, kapa ho theha linako tsa mohau bakeng sa rente ea morao-rao. Tsena ke likarabelo tsa bo-raliphetoho le ba phahameng sechabeng.
Ho e-na le hoo, batho ba batlang lintho tsena ba batla sechaba se secha. Ba batla ho phomola lichankaneng le mapolesa, ho tloha k'haboneng le ho rente. Ba batla baeletsi sebakeng sa mapolesa, bolulo bakeng sa bohle le tiisetso ea mesebetsi. Le hoja ba bangata ba ka 'na ba fumana sena se sa tsebeng letho, likhetho, ho kenya letsoho boipelaetsong le ho eketseha ha litho tsa mekhatlo ea mekhatlo ea sechaba li bontša hore litlhoko tsena li hohela likarolo tse kholoanyane tsa sechaba ho lebisa tlhokomelo ea bohlokoa ea boemo bo teng le pono e matla ea bokamoso.
Nahana ka boipiletso ba ho khutlisa le ho qhala mapolesa, a hlohlelletsoang ke hoo e ka bang mokhatlo o mong le o mong o moholo oa mekhatlo ea sechaba ka letsohong le letšehali, ho tloha Lipono tse ntšo ho Mijente ho Mokoloko oa Letsatsi, le ho luma literateng.
Ho khutlisa chelete, e leng karolo ea leano la ho qetella ho felisitsoe sepolesa, ho phephetsa mohopolo o teng oa tokiso ea sepolesa: mohopolo oa hore bokhopo ba mapolesa bo bakoa ke liapole tse mpe tse sebetsang ntle le bolebeli le koetliso e lekaneng. Mohopolo ona o tiisa lintlafatso tse tloaelehileng: lik'hamera tsa 'mele, sepolesa sa sechaba, lithupelo tse hlakileng tsa leeme. Haeba liofisiri li hlomelloa hantle li bile li laoloa, ho tla ba le pefo e fokolang, batšehetsi ba eona ba pheha khang - leha ho se na bopaki ba bohlokoa bo tšehetsang seo.
Ho khutlisa chelete ho fana ka maikutlo a hore bothata ha bo arohantsoe, ebile ha se lebaka la maikutlo a liofisiri tse 'maloa. E phephetsa matla, lisebelisoa le boholo bo boholo ba mapolesa. Ho sa tsotellehe hore na ba arabela boemong ba tšohanyetso ba bophelo ba kelello kapa ba rometsoe boipelaetso, koetliso le lisebelisoa tsa bona li lebisitsoe ho pefo.
Tlhokahalo ea ho khutlisa chelete e fana ka maikutlo, joalo ka ha sepolesa le ramolao oa chankana Rachel Herzing a atisa ho bolela, hore tsela feela ea ho fokotsa pefo ea mapolesa ke ho fokotsa menyetla ea mapolesa ea ho kopana le sechaba. Boipelaetso bo re qobelletse ho nahana hape ka merusu e dumelletsweng ke mmuso e le karabelo ya rona ya kamehla mathateng a setjhaba, ho nahana hape ka makgolo a dibilione tsa didolara tseo re di sebeditseng ditjhankaneng le meputso ya diofisiri tse fetang 800,000 tsa molao tse hlapanyeditsweng.
Merusu e boetse e atolositse sebaka sa ho bala ka liphoso tsa lintlafatso tsa tokoloho le monyetla oa ho etsa lintho ka mekhoa e fapaneng haholo. Ho sesa le koetliso ho ke ke ha lokisa ho itšetleha ha rona ho mapolesa ho sebetsana le mathata a tloaelehileng a sechaba ka pefo le tšokelo ea eona.
Tlhokahalo ea ho khutlisa chelete e belaella motheo oa mantlha oa sepolesa: hore e hlahisa polokeho. E re khothalletsa ho nka boikarabelo bo kopanetsoeng bakeng sa tlhokomelo e kopanetsoeng, ho lokisa le ho lokisa. E fetola boemo ba rona ba mathata a sa khaotseng: mohlala, ho fana ka tiiso ea bolulo bakeng sa bohle ho e-na le ho tsoela pele ho tšoara le ho koalla naha ena. batho ba fetang 567,000 ba hlokang mahae.
Boipiletso ba ho khutlisa chelete ea sepolesa hangata bo tsamaea le boipiletso ba ho suthisetsa lisebelisoa libakeng tse ling, thutong, matlong le tlhokomelong ea bophelo. Seoa sena se bonts'itse khanyetso e makatsang e senotsoeng ke boipiletso bo joalo. Ha re na tlhokomelo ea bophelo bo botle e tiisitsoeng, meputso, bolulo kapa lijo; re sitoa le ho fana ka thepa ea ho itšireletsa. Ho hloleha hona ho sentse ditjhaba tsa Batho ba Batsho haholoholo.
Empa joale, ho arabela boipelaetso ba Black Lives Matter, mapolesa a hlaha ka lisebelisoa tsa theknoloji e phahameng le likoloi tsa sesole ho tšoara, baipelaetsi ba khase le bludgeon, ho bontša moo lidolara tsa rona tsa lekhetho li ileng teng. Tlhokahalo ea ho khutlisa chelete e tlosa matla le menahano ea rona ho sepolesa le sechabeng se thehileng tlhokomelong e kopaneng ea batho ba tloaelehileng. E tlisa phomolo e matla eo re ituletseng ho ba eona 'me e fana ka pono ea seo re ka bang sona.
Ho nka chelete sepoleseng hase eona ntho e batloang feela. Nahana ka sepheo sa ho hlakola rente. E kopa mmuso ho hlakola boitlamo ba bahiri ba ho lefa beng ba bona khoeli le khoeli. Empa rente ke sehlahisoa sa konteraka ea poraefete mabapi le thepa ea poraefete: motheo oa taolo ea rona ea sechaba, moruo le lipolotiki.
Kahoo ha bahlophisi ba batla ho hlakola rente, ba theha naha eo botšepehi ba eona bo ka sehloohong e leng litlhoko tsa batho ho e-na le phaello. Tlhokahalo e phahamisa monyetla oa lefats'e moo bolulo e leng tokelo ho fapana le thepa. E ikemiselitse ho tlosa matla ho tloha ho beng ba matlo ho ea ho bahiri, molemong oa lipono tsa matlo bakeng sa bohle.
Kapa nahana ka tikoloho. The Green New Deal ha e bitse feela tšilafalo e fokolang. E hloka hore re hlophise bocha moruo oa rona e le hore re tsebe ho fallela mehloling ea matla a hloekileng, a ka nchafatsoang le ho tsoa ha likhase tse futhumatsang lefatše.
Ho fihla moo, Green New Deal e hloka matsete a maholo ho lipalangoang tsa sechaba, tlhokomelo ea bophelo bo botle ea lefats'e, thuto ea mahala ea koleche ea sechaba le limilione tsa mesebetsi e lefang haholo e lefang chelete e ngata. E totobatsa hore motho e mong le e mong o lokela ho phetha merero ea eona, ka karolo e ka sehloohong bakeng sa batho ba sebetsang ba mebala. Pono ea bili e khahlanong haholo le litloaelo tsa 'muso, 'me ho ea ka lintlha tsa Mokha oa Democratic le Rephabliki, u tlameha ho otlolla monahano oa hau ho e utloisisa. Mme ke yona taba eo.
Hangata bahlophisi ba bitsa litlhoko tsena “liphetoho tse sa fetoheng,” e leng lentsoe le qapiloeng ka bo-1960 ke mosososhiale oa Lefora André Gorz. Phetoho ka bo eona ke tsoelopele e khathetseng ea lipolotiki tsa tokoloho le molao, tse khannoang ke litsebi le tse tsepamisitsoeng holimo. Le hona joale, litsebi tsa sepolesa li ntse li leka ho fetola matla a 'chelete' molemong oa lintlafatso tse tšoanang tsa khale, 'me bo-ramotse ba ntse ba fana ka tumello ea ho fokotsa likhakanyo tsa lichelete, ho hlakisa litlhoko tse matla.
Tsela ea ho arabela ke ho lula u tsepamisitse maikutlo ho aheng mekhatlo e mengata ea batho ba tloaelehileng ba ikemiselitseng ho khutlisa le ho aba bocha leruo la sechaba, joalo ka ha Mokhatlo oa Sechaba se Sefubelu o beha taba, ho ba e bōpileng: “basebetsi, mafutsana, Matsoalloa a moo, Boroa ba lefatše lohle, basali, bafalli, bahlokomeli ba naha, le naha ka boeona.” Mona, hape, o bona likhokahano - har'a khanyetso ea matsoalloa, toka ea tikoloho le tse ling.
Mekhatlo ea leqele kajeno e bona likoluoa tsa rona e le liphatlalatso. Tlhekefetso ea mapolesa, ho futhumala ha lefatše le matlo a sa rekoeng ha a khaotsoe, ke mathata a ikhethang; ho e-na le hoo, ba tsoa ho bokolone le bokapitalise. Bahlophisi ba hopola nalane ena, 'me ba pheta lipale tsa lintoa tsa tokoloho.
'Me ho sa tsotellehe hore na u nahana'ng ka litlhoko tsa bona, u tlameha ho hlolloa ke kamoo ba qalang nako e ncha ea lipolotiki, kaha karolo e ka letsohong le letšehali ha e fane feela ka tlhaloso e chesang, empa le litepisi tse sebetsang ho lipono tse matla. Litlhoko tsena tse matla li theha mabaka a metsamao ea batho ba merabe e mengata, e leng tšepo feela ea rona bakeng sa bokamoso bo nang le toka.
Amna A. Akbar (@orangebegum) ke moprofesa Kolecheng ea Molao ea Moritz Univesithing ea Ohio State ea ithutang mekhatlo ea batho ba leqeleng.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate
1 Comment
“…mmuso oo botšepehi ba oona bo ka sehloohong e leng litlhoko tsa batho ho e-na le phaello. ”
Sena se tloaelehile, sea utloahala ebile ke sa bohlokoa. Ke nako ea ho fetola moo re phelang teng le kamoo re phelang US. Lintho tse ling li lokela ho talingoa e le “litokelo”—lijo, liaparo, bolulo, thuto, tlhokomelo ea bophelo.