Robert McChesney's Digital Kgaollo (New Press, 2013) ke tlaleho e nang le tsebo le e hohelang ea nalane ea marang-rang le bokamoso bo ka bang teng molemong oa sechaba sa US se laoloang ke likhoebo. Leha ho le joalo, leha buka ena e le lethathamo la bohlokoa la litšoaneleho tse tšoenyang le tse makatsang tsa marang-rang a kajeno, boikarabello ba eona mabapi le kamano ea Marang-rang le khoebo le papatso - ho fapana le basebetsi - hammoho le maikutlo a eona a mangata a "bobolu" bo koetsoeng ke likhoebo. e thibela tlhahlobo e tebileng le e tebileng haholoanyane.
Khoebo ea Marang-rang, joalo ka mabaleng a mang, ntle le pelaelo e se e le matla le ho kenella. McChesney o latela tlhabollo ena ka ho sheba marang-rang ho tloha matsatsing a eona a sesole a thehiloeng sesoleng a National Science Foundation Network ho ea mathoasong a lilemo tsa bo-1990, ha setso se matla sa marang-rang se khahlanong le khoebo se ne se sireletsa sebaka sa sechaba se lokolohileng le se bulehileng, ho fihlela kholong ea eona ea morao-rao e hlakileng le poraefete. Ha e le hantle, McChesney e bonts'a hore qetellong puso ea khoebo ea oligopolistic e ne e sa reroa esale pele (Google hajoale e laola liperesente tse 70 tsa lipatlisiso, Amazon e rekisa liperesente tse 70-80 tsa libuka inthaneteng, le liwebsaete tse 50 tse holimo ho tse 773,000, ho latela Matthew Hindman, e etsa karolo ea 41 lekholong ea sephethephethe sa marang-rang, 'me tse supileng tse holimo li busa). Ha e le hantle, McChesney o pheta kamoo li-monopolies tse tloaelehileng tsa mecha ea phatlalatso li ileng tsa tšosoa ke litšitiso tse neng li bonahala li sa khone ho fumana phaello e hlahisoang ke marang-rang a pele: ho felisoa ha eona ho ikhethang ha litšitiso tsa ho kena (mang kapa mang a ka qala websaeteng); bothata ba ho qobella basebelisi ho lefella litaba tsa inthanete tse fumanehang hohle; ho bonahala ho sa khonehe ho tiisa litokelo tsa litokelo ka lebaka la bonolo ba ho kopitsa le ho aba litaba, le bothata ba ho netefatsa hore basebelisi ba tla shebella lipapatso ha ba e-na le mekhoa e meng e sa feleng.
Ka bokhuts'oane, marang-rang, ka motsotsoana, a felisitse khaello, eo McChesney a hlokomelang hore ke ntho ea pele bakeng sa phaello. Ha re tobane le ts'okelo ena e neng e bonahala e le teng, 'me e tsamaisoa ke Bill Clinton's 1996 Telecommunications Act e ileng ea nolofalletsa mecha ea litaba ho laola litaba, ka hona, ea bula tsela ea ho hlaha hape ha mebuso ea khale sebakeng se secha, linatla tsa mecha ea litaba tse kang Disney, GE, Time Warner le Viacom. o ile a ea dot.com ho reka spree. Boitekong bo kopanetsoeng ba ho hlahisa khaello, beng ba litaba ba ka sehloohong esale ba batla ho theha "serapa se pota-potiloeng" joalo ka Facebook, moo litšenyehelo tsa ho kena (mohlala, litefiso, kapa lintlha tsa botho tabeng ena) li lefshoang ka ho itšehla thajana le tšitiso.mesebetsi e meng e hloka ho ba setho sa Facebook) ea ho qheleloa ka thoko. Ho batla “‘phello e ntlafalitsoeng ea surplus extraction’ - ke hore, bokhoni bo ntseng bo eketseha ba ho hohela ba nang le marako a ka hare…
Likopano tsa mecha ea litaba (le mmuso) le tsona li hlahisitse khaello ka ho atolosa litaba tsa litokelo tsa molao. McChesney o hlokomela hore, litšōmo tsa libertarian ka thoko, 'maraka oa thepa e sa khethollehang kapa e sa qothisanang lehlokoa le eona e ne e ke ke ea sebetsa ntle le ts'ebetso ea mmuso (ho sa tsotelehe tlhokomeliso e sa lebaleheng ea mothehi oa Napster Sean Parker ea hore indasteri ea' mino e fetohile morekisi oa metsi nakong ea lipula tsa litloebelele, a eletsa bahlahisi ba lirekoto ho. rekisa "likhele" sebakeng sa). Leha sepheo sa mantlha sa ts'ireletso ea litokelo e ne e le ho khothaletsa tlhahiso ka ho netefatsa likhothaletso, mekhatlo ea mehleng ea kajeno ea mecha ea litaba, McChesney o ntse a tsoela pele, ho rua molemo ho seo ha e le hantle e leng "laesense ea ts'ireletso ea 'muso" ka ho sa feleng, ho emisa tlhahiso, tlholisano le boqapi ha e ntse e hlahisa maemo a phahameng a maiketsetso. litheko bakeng sa bareki. Ha ho letho ho tloha ka 1920 le ekelitsoeng sebakeng sa sechaba, kaha lik'hamphani tsa mecha ea litaba, ho e-na le baetsi ba litšoantšo tseo ba ipolelang hore ba li sireletsa, ba tiiselitsoe "rente" ka tšireletso ea copyright-cum-monopoly lilemo tse mashome ho feta bophelo ba moetsi oa litšoantšo.
Papatso ea Marang-rang le eona qalong e hlahisitse tšitiso ho liwebsaete ka bobeli tse hlokang chelete le baphatlalatsi ba batlang mekhoa ea ho rekisetsa basebelisi. Le hoja marang-rang a mararo a thelevishene a ne a khona ho fana ka matla ho baphatlalatsi ba nang le likhetho tse ling tse fokolang, marang-rang a marang-rang a fetiselitse molemo ho baphatlalatsi, a qobella libaka tse ngata tse lapelang chelete ho qothisana lehlokoa le tse ling ka chelete e haellang. Ka har'a maemo ana a tlholisano haholo, liwebsaete li sebetsa ho hohela lipapatso tse nang le phaello ka ho sebelisa li-cookie ho beha leihlo maeto le mesebetsi ea baeti, ho bokella lintlha tsa basebelisi tseo liwebsaete li li rekisetsang baphatlalatsi bao ka nako eo ba lebisang basebelisi ka lipapatso tse etselitsoeng motho haholo - le tse sebetsang haholoanyane.
Ka "papatso e reriloeng," "profiling e susumetsang," "tlhahlobo ea maikutlo," le "setsoalle sa khoebo" (tse khethehileng tsa Facebook, tse sebelisang "lintho tseo basebelisi ba li ratang" ho rekisa lihlahisoa ho "metsoalle" ea motho), papatso ea inthaneteng e atolositse matla le kamano e haufi-ufi eo bareki ba mecha ea litaba ba nkeloang molemo ka eona. Joalokaha Bruce Schneier a hlokomela, "Google e na le litšebeletso tse ntle tsa bareki. Bothata ke hore ha u moreki.’” Babapatsi ke bona, ’me ’maraka o moholo oa boitsebiso ba motho ka mong o tsamaellana feela le theknoloji e tsoetseng pele le e bolotsana e e ntšang. Maemo a khale a lekunutu a felisitsoe kaha Skype e na le theknoloji ea ho "kopitsa ka khutso" lipuisano tsa rona ha li-smartphone li ntse li re sala morao le ho tsebisa batho ba bang sebaka sa rona le lintlha tsa rona ho sa tsotellehe hore na rea tseba kapa che. Ha ho pelaelo hore mmuso - o sa nke lehlakore kapa o "silafetse" akhaonteng ea McChesney - o bokelletse lipalo tse ke keng tsa baloa tsa data ea motho, e bolokiloeng ka bongata ba eona. Database ea Utah bakeng sa tšebeliso e sa lekanyetsoang ea nako e tlang. Mme le ha Stasi e ne e hloletsoe ke bongata ba data e bokelletsoeng, mmuso ona o ntse o nts'etsapele mahlale a tsoetseng pele a ho sebetsa, e leng ho etsang hore ho be thata ho hlokomela hore naha ea mapolesa e teng mme e notletsoe.
Ho sa tsotellehe leeto la buka le ngotsoeng ka ho hlaka la litaba tse ngata tse khethollang marang-rang a kajeno, ho tloha ho timetsong ea ho se nke lehlakore ka li-Smartphones ho ea ho atisoa ha cloud computing, tlaleho ea McChesney e fokotsoa ke maikutlo a belaetsang a naha a lebisang tlhahlobisong e sa lekaneng ea bokhaphithaliste le, ka hona, lengolo la ngaka le nang le phoso. McChesney o bona naha e ntlafalitseng marang-rang ka mokhoa o sa nkeng lehlakore - ho fapana le mekhatlo e sehlōhō e batlang ho nka setsi sa eona - ntle le ho hlokomela hore marang-rang a etselitsoe ho aba le ho boloka boitsebiso nakong ea ntoa ea nyutlelie. Ke hore, nakong ea eona ea pele-pele, marang-rang a ne a emela leano le ke keng la qojoa la mmuso ho boloka tsamaiso ea matla eo har'a lintho tse ling e hlahisitseng maemo a koluoa ea lefats'e. Naha hang kamora ho hlahisa - joalo ka ha e entse ka 19th lithuso tsa mobu tsa lekholong la lilemo ho liporo tsa terene - marang-rang ho ea 'marakeng, oo khoebo ea eona e ikemetseng e neng e tla hlahisa lekeno la lekhetho leo mmuso o neng o ke ke oa hlola o iketsetsa lona. Ha ho hlake hore na ke hobane'ng ha McChesney a lumela hore mmuso o ne o lokela ho "senngoa" - Congress "e tlas'a monoana oa chelete e ngata" - e le hore e ka etsa qeto ena ea boithati. Marang-rang ha ho mohla e kileng ea ba teng ntle le maemo a tšohanyetso a mmuso; 'me leha maemo ana a exigency a ka fapana' me a le metsi, ho hloka ho tlōla-tlōla ha tumelo ho nka hore boiketlo ba bafo ba eona ke e 'ngoe ea tsona.
Ka lehlakoreng le leng, Alexander Galloway's melaoana, e shebaneng le tšimoloho ea sesole ea marang-rang, e bontša hore, joalokaha Eugene Thacker a ngola selelekela, "taolo e bile teng ho tloha qalong." Ha e hana papiso e fumanehang hohle ea marang-rang e le "marang-rang," Galloway e bonts'a kamoo liprothokholo tse laolang marang-rang (Transmission Control Protocol and Internet Protocol) li abang tlhahisoleseling ka mokhoa o otlolohileng har'a likhomphutha tse fapaneng ha, ka nako e ts'oanang, Domain Name System ea inthanete e laola liaterese tsa marang-rang ka. ho laola litaba tsena tse tšekaletseng. Ka ho qoba sets'oants'o se teng sa "network" molemong oa tlhaloso e hlakileng le e hlakileng ea sistimi ea taolo e otlolohileng ea marang-rang, Galloway e khona ho hlalosa khoutu e emeng ea inthanete eo, har'a tse ling, e bakang bothata mehopolong e tsebahalang ea "khokahanyo ea Marang-rang," ” “pokello,” le “karolo.”
Ka ho khetheha, Galloway e bonts'a kamoo melemo ea khokahanyo, pokello, le ho nka karolo li ke keng tsa aroloa ho bahanyetsi ba bona; menyetla e mecha ea ho nka khato ka nako e le 'ngoe e hlahisitse bokhoni bo bocha bakeng sa taolo. Mohlala, Galloway o pheta kamoo k'hamphani ea likhokahano ea Verio e ileng ea khaolla ruri sehlopha sa baitseki The Yes Men ho tsoa ho seva sa bona mme ka lebaka leo sebaka sa bona sa Marang-rang se latela metlae ea baitseki ba khahlanong le khoebo e lebisitseng Dow Chemical mabapi le koluoa ea Bhopal. Melemo ea khokahanyo ha e arohantsoe le botšepehi bo bocha le bofokoli bo entsoeng ke matla a mmuso le a koporasi a ho khaola mang kapa mang eo a mo khethang. Bokhoni bona ba ho khaolla basebelisi marang-rang, bonyane ho latela maemo a mmuso, esale bo le teng ho tloha khale pele likoporasi li qala ho sebetsa.
'Me le ha McChesney a bua ka bonolo ka papali ea chelete ea chelete ea chelete ea chelete le basebetsi, kutloisiso ena ha e tsebise tlhahiso ea hae ka mokhoa o lekaneng oa tsamaiso ea voucher ea mmuso e le mokhoa oa ho tšehetsa boralitaba. Ha a hlalosa boqolotsi ba litaba - boo ntle le pelaelo bo nang le mathata - joalo ka molemong oa sechaba, McChesney o sisinya hore balefi ba lekhetho ba lumelloe ho fana ka lidolara tse 200 ka selemo sebakeng sa boralitaba se sa etseng phaello seo ba se ratang, ho bapisa leano la hae le lichelete tsa mmuso bakeng sa likolo tsa sechaba ha ba ntse ba kopa sechaba. lefa la tšehetso ea Jefferson le Madison bakeng sa lithuso tsa likoranta ho etsa nyeoe ea hae.
McChesney o hlabolla puisano ea Paul Krugman ea Michal Kalecki ho pheha khang ea hore mananeo a mesebetsi ea mmuso a tla hanyetsoa ke khoebo hobane feela "ha sechaba se hlokomela hore mmuso o na le lisebelisoa tsa ho theha mosebetsi o felletseng, ho elelloa ho tla theola mohopolo oa hore mosebetsi oa mantlha oa mmuso ke ho theha maemo ao ho ona likhoebo li tšepang tsamaiso ena, 'me qetellong li tsetele ho theha mesebetsi." Mona McChesney o hlahlobisisa moruo ka ho fana ka maikutlo a hore ke maikutlo a batho a thibelang tlhahiso ea mesebetsi ea mmuso, eseng taba ea hore mesebetsi ea mmuso e fokotsa tlhokeho ea mesebetsi mme ka hona e eketsa litšenyehelo tsa basebetsi. Ha a sisinya hore mmuso o fane ka thuso ya kabo ya basebetsi ka katleho, McChesney o iphapanyetsa mokgwa oo re fihlileng ka ona nakong ya rona. Motse-moholo, o tobane le mekhoa e fokotsehileng ea phaello, o nkile qeto ea hore basebetsi ba US ba theko e boima haholo, 'me ba tla tsetela ho ona hape ha litšenyehelo tseo li fokotsehile kapa li "lokisoa." Haeba mmuso o liehisa tokiso ena ka ho eketsa mesebetsi ea sechaba, lekala la poraefete le ka 'na la tsoela pele ho lula holim'a motse-moholo oa lona ho amoha naha chelete ea eona ea lekhetho, joalo-joalo. Tlhaloso ea McChesney ea hore "ho se lekane" ho "silafalitse" tsamaiso ea lipolotiki e pata taba ea hore ke tsamaiso e hlahisang ho se lekane, hammoho le "lithahasello tse khethehileng," pele; joale ke hobane’ng ha re batla ho khutlela boemong ba pele, ha re tseba moo ho bokellana ho fellang teng? 'Me haeba halofo ea' muso e batla ho felisa PBS le "Big Bird," ho na le monyetla ofe oa hore 'muso ona o ka tšehetsa leano le leholo la thuso ea mosebetsi? Mme haeba ka mohlolo o itseng tlhahiso ena e ne e ka amohelwa, ke eng e neng e ka thibela phetohelo e sa feleng ya mmuso ho e busetsa morao - haholoholo ha ho putlama ho latelang ho fihla.
FCC e hlile e hanne leano la McChesney la ho "ba matla haholo," empa taba ke hore haeba re leka ho hlahisa phetoho ea tsamaiso ha e batla e le matla ka ho lekaneng, kaha e thehiloe ho tse ling tsa meaho eo e leng karolo le karolo ea eona. mashano a mecha ea litaba McChesney o nyatsa ka boqhetseke. Ha e le hantle, McChesney o lumela hore limmaraka li na le sebaka "sechabeng se setle" - ho sa tsotellehe boikitlaetso ba bona bo ke keng ba lekanngoa ba ho atolosa - mme o tiisa hore khaello ea kholo ea moruo e sokela demokrasi. Empa na hase ho mamela ka mokhoa o sa nyatseheng kholisong ea moruo ho re entseng hore re behe bophelo ka tlas'a 'maraka pele? ’Me na hase ’nete ea hore boqolotsi ba litaba bo putlama ka lebaka la ho hloka phaello ha bona lebaka le utloahalang la ho hana tsamaiso e tsitlallelang holim’a bohlokoa ba phaello? Hobaneng u loana ntoa e matla le e ts'oarellang ho theha se ka bang kotsi ho fapana le ho hana bokhaphithaliste - sistimi eseng ea likoporasi feela empa thepa ea poraefete le phaello - ka boyona?
Le hoja McChesney a bapisa tlhahiso ea hae ea voucher le "molemo oa sechaba" oo e leng thuto ea sechaba, sena se boetse se bontša pono e sa tšoanelang e nang le tšepo ea 'muso. Kapa, joalo ka ha thuto ea sechaba e le "molemo oa sechaba" ke e fihlelang litlhoko tsa eseng "sechaba" empa ke tsa sechaba se tlas'a mmuso, kaha e boloka bacha, e ba ruta ka boitšoaro ba motho ka mong le bochaba, e putsa ho boloka nako le kutlo, le limaraka. le ho ba arola ho ya ka karohano e sehloho ya setjhaba ya basebetsi. Thuto, joalo ka ha e le teng ha joale, ke sehlomathisi sa ho se lekane 'me ha ea lokela ho sebelisoa e le mohlala oa kabo ea lisebelisoa. Ho feta moo, joalokaha ho bontšitsoe Chicago, New York, le naheng eohle, thuto ea sechaba e mothating oa ho fela, kaha likolo tse hiriloeng li lumela hore li ka koetlisa liithuti hantle feela joaloka ’muso ’me tsa ntša chelete e ngata ha li ntse li le teng. . Esita le qeto ea ’muso e monyenyane oa U.S. ea ho tšehetsa poso ea likoranta, eo McChesney a e rorisang, e ne e ke ke ea arohanngoa le takatso ea naha e sa tsoa qala ea ho hlaolela tlhokomeliso ea naha ka har’a tsamaiso e arohaneng ea federalist. Hape, "molemo oa sechaba" mona ha o arohane le botle ba mmuso.
Sepheo sa McChesney mabapi le khoebo ea marang-rang le pokello ea lintlha tsa botho ke ea bohlokoa, empa mokhoa ona oa bareki o etsa hore a hlokomolohe e 'ngoe ea lipale tse kholo ka ho fetisisa tsa inthanete tlas'a bokhaphithaliste: ho ata ha tlhahiso ea sechaba e sa lefelloeng. Marang-rang e tsamaisitse "nako ea mahala" ea basebelisi "ho itlosa bolutu" e hlahisang litaba tsa liwebsaete. Facebook le libaka tsa marang-rang li entsoe haholo ka linepe tsa basebelisi, litlhaloso tsa motho ka mong, litlhaloso le lipina. Ka mokhoa o ts'oanang, beng ba Yelp ba ruile haholo ka litlhahlobo tsa reschorente tse sa lefelloeng tsa batšehetsi ba eona ba limilione, bao ka nako e le 'ngoe ba sebeletsang ho khalemela basebetsi ba reschorenteng (mahala!) ka maikutlo a bareki. Likoranta tsa Inthaneteng le liwebsaete tsa lipapali li ’nile tsa thahasellisa haholo ka ho kōpa maikutlo a babali, bao ho nahanela ha bona khafetsa, bohlale le ho ithuta hangata ho fanang ka ’malo o susumetsang ho feta litaba tsa pele. Kahoo ha se feela hore re bapatsoa le ho nka lintlha tsa rona tsa botho ha re ntse re le inthaneteng, re boetse re sebetsa mahala ho netefatsa hore ho na le inthanete ho hang. Ka tlhahiso e matla le e sa feleng, Marang-rang a butse mabala a macha a sebaka le a nakoana bakeng sa phaello, eseng feela ka mosebetsi o ntseng o eketseha oa ho boloka marang-rang a rona a marang-rang le ho tlisa mosebetsi hae le rona - e leng seo McChesney a buang ka sona hakhutšoanyane - empa hape ka ho hlalosa bocha. kamoo re nahanang kamano ea rona le 'nete ea sechaba ka boeona.
Haholo-holo, phetoho e tsoelang pele ea rona ho ba bahlahisi ba phaello e sa feleng ka marang-rang ha e hokahane le "lithahasello tse khethehileng" tsa mehala tse silafatsang mmuso. Ke sesupo feela sa tsamaiso ea bokapitale e ruisang molemo, 'me eona e tšehetsoa ka ho felletseng ke, mmuso.
Joshua Sperber e lula Brooklyn 'me e ka finyelloa ho [imeile e sirelelitsoe]
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate