Mohloli: Venezuelanalysis.com
"Ha ho sa na lipolao ka har'a barrio" ke sehlooho sa letšolo le khahlanong le pefo ea mapolesa. E hlophisitsoe ke Surgentes, sehlopha sa litokelo tsa botho se ka letsohong le letšehali se kentseng letsoho mererong e tummeng ea matla le boipuso ba barrio ea San Agustín del Sur, Caracas.
Ho ea ka lipalo-palo tse tsoang Lefapheng la ka Hare, palo ea lipolao tse entsoeng ke mabotho a tšireletso ea ’muso e eketsehile haholo lilemong tsa morao tjena, ’me pefo ena e etsahala mafapheng a tloaelehileng.
Puisanong ena, setsi sa litaba sa sechaba sa Venezuela, Tatuy TV, se buile le litho tsa Surgentes Ana Barrios le Martha Lía Grajales ka sepheo le sepheo sa letšolo lena, maikutlo a [Mopresidente oa mehleng Hugo] Chavez mabapi le taba ena, le mathata a amanang le ho nyatsuoa maemong a hona joale a Venezuela.
Ke eng e ileng ea khanna Surgentes ho hlophisa letšolo lee khahlanong le pefo ea mapolesa libakeng tsa barrios?
Ana Barrios - Letšolo lena le ile la hlahisoa ke ho tšoenyeha ka keketseho e totobetseng ea lipolao tse entsoeng ke mabotho a tšireletso, seo ho thoeng ke “mafu a bakoang ke ho hanyetsa ba boholong.”
Lipolao tsena li eketsehile ka liperesente tse 384 lipakeng tsa 2013 le 2018, ho latela lipalo tsa semmuso. Leha palo eohle ea lipolao e fokotsehile, palo ea tse bakiloeng ke mmuso e eketsehile. Mosebetsing oo Surgentes o o etsang San Agustín del Sur, re bone kamoo pefo ea mapolesa e ntseng e eketseha kateng, e ama batho ba barrio. Sena se ile sa etsa hore ho be le tlhokahalo ea ho batlisisa le ho khetholla se etsahalang.
Martha Lía Grajales - Re lumela hore hoa hlokahala ho bula ngangisano. Khatello ea mabotho a tšireletso mafapheng a tummeng ha se taba eo ho buisanoang ka eona har'a Le letšehali, ho sa tsotellehe setšoantšo se tebileng se entsoeng ke lipalo tsa molao. Ka hona, pele ho tsohle, re lumela hore lets'olo lena le ka kenya letsoho ho bula ngangisano ena ho tloha ho boemo ba leqele le lipuisano, ho felisa boikemelo bo teng ka lebaka la tšabo ea ho bitsoa mohanyetsi. Lebaka le leng la bohlokoa haholo ke hore, ka lebaka la ho hloka kotlo eo litloaelo tsena li e thabelang, letšolo lena le fetoha mokhoa o mong oa ho li nyatsa. E beha sefahleho ho bahlaseluoa, e etsa hore batho bana ba chamos (bacha) le malapa a lebisitsoeng.
Litšobotsi tsa pefo ea mabotho a tšireletso ke life?
AB - Letšolo le qalile ka lipatlisiso tsa bongata le tsa boleng mabapi le pefo ea mapolesa le mekhoa e etsahalang. Ho na le mohlala o hlakileng oa sehlopha. Pefo e sebelisoang ke mabotho a tšireletso, haholo-holo FAES (Special Armed Forces, sehlopha sa mapolesa se phahameng sa Bolivarian National Police), e etsahala feela likarolong tse tummeng, 'me e batla e lebisitsoe ka ho khetheha bahlankana ba pakeng tsa 18 le 25. Tse ngata tsa tsena bacha ba kene liketsong tsa botlokotsebe, ba ka be ba le ka parole, ba ka ’na ba qeta nako chankaneng, re bua ka litlōlo tsa molao tse nyenyane, tse kang bosholu ba lintho tse nyenyane kapa ho sututsa lithethefatsi, mohlomong bosholu.
Ts'ebetsong ea mabotho a tšireletso re fumane mokhoa oa ho bolaoa. Seo hangata se etsahalang ke hore baemeli ba bolaea bahlankana bana ka mor'a hore ba inehele, ebe ba theha sebaka sa botlokotsebe [ba bohata] sa botlokotsebe.
Hape re fumane linyeoe tsa tlhokofatso, tlhekefetso, litšokelo khahlanong le litho tsa lelapa, le ho se natse melaoana ea [mapolesa]. Ka mohlala, ke baemeli ba FAES ka bobona ba tsamaisang litopo. Ho na le mokhoa o felletseng oa ketso o sa itlelang feela, o bonahalang o etselitsoe ho etsa hore ho nyatsa le ho batlisisa [lipolao tsena] ho be thata haholoanyane. Bongateng ba bopaki boo re bo bokaneng batho ha ba e-s'o tlalehe linyeoe, haholo-holo ka lebaka la tšabo. E ka 'na eaba bona kapa mong ka bona ba ne ba sokeloa, mohlala mora e mong. Ka lehlakoreng le leng hape ho na le tumelo e fokolang haholo tsamaisong ea toka.
U ka re lipakane tsa sehlooho tsa letšolo lee ke life?
MLG - Potso e 'ngoe eo u lokelang ho e hopola ke hore mokhoa ona oa "matsoho a boima" o natefeloa ke kamohelo e phahameng ea sechaba. Ka tsela e joalo, re fumana hore ka ho bula ngangisano, lets'olo le ka sebetsana le bonnete bona. Ntho e 'ngoe e tlang pele eo re nang le eona ke ho bokella mantsoe a tsoang ho Le letšehali, ho tsoa ho ba ikamahanyang le Chavismo le ts'ebetso ea phetohelo, e le ho bokella matla. Re lumela hore ho bohlokoa ho batla tokiso e hlokahalang ho tsoa mmusong oa rona.
AB - Pele ho tsohle re shebile ho fana ka leseli holim'a 'nete eo, ka mabaka a mangata a fapaneng, e entsoeng e sa bonahale. Boitšoaro bona bo tsoang ho mapolesa bo ama batho ba bangata le ho matlafatsa karohano ea sehlopha, e sa kenye letsoho ho aheng matla a tsebahalang le ho matlafatsa Phetohelo ea Bolivarian. Sepheo sa bobeli ke ho leka le ho ama batho ba nang le matla holim'a litaba tsena, e le ho qala mokhoa oa ho thuisa le ho phehisana khang mabapi le tlhokahalo ea ho etsa liphetoho. Lena ke lets'olo le sireletsang maano a ts'ireletso ho tloha boemong ba leqele, moo sepheo sa mantlha e leng ho aha sechaba se fapaneng, sechaba se lekanang, sechaba sa bososhiale. Re ke ke ra etsa phetoho ea bososhiale haeba re e-na le mekhatlo ea khatello e matlafatsang ho se lekane ha maemo.
Ntho ea bohlokoa phutuhong ena ke lepetjo lena "Eseng ka lebitso la Chavez." Maikutlo a Chavez e ne e le afe tabeng ee?
MLG - Ho rona, Chavez o bohlokoa tabeng ena. Ke ntlha ea litšupiso eo rona, joalo ka mabotho a leqeleng, re lokelang ho e ts'oara e le hore re fetole potso ena ea pefo, ho e sebetsana le litekanyo tsa eona tsa sebopeho eseng feela ka litlamorao tsa eona. Ho tloha qalong, Chavez o bile le puo e sa fetoheng ea ho nyatsa le ho fetola litloaelo tsena tseo ho tloha khale li neng li tsebahatsa boits'oaro ba mabotho a tšireletso ba khethollo ea morabe, bo theiloeng sehlopheng. O ne a lula a hatisa hore taba ea botlokotsebe e lokela ho lokisoa ka thibelo.
Ha e le hantle, ha a nka mosebetsi, Chavez o ne a lumela hore ho ntlafatsa matšoao a sechaba ho tla fokotsa liketso tsa tlōlo ea molao. Ha sena se sa etsahale o ile a qala ho utloisisa ketsahalo ena ka ho rarahana ha eona. O ne a utloisisa hore bana ba barrios ba hloka likhetho tse ba fang morero oa bophelo. Ha se taba feela ea lintho tse bonahalang, hape ke taba ea ho ananeloa, ea matla. Ke kamoo thomo ea "A Toda Vida Venezuela" (1) le morero oa phetoho ea mapolesa o ileng oa phethahala.
Morero oo oa ho lokisa sepolesa o ne o akarelletsa eng?
AB - Re hloka ho hopola hore maano a ts'ireletso ea sechaba Venezuela pele Chavez a ne a khetholloa ka mofuta oa bona oa maemo. Ba matlafalitse ho se lekane, ba etsa tlōlo ea molao le ho khesa mafutsana, bahlankana ba barrios. Ka mohlala, moelelong oo re ne re e-na le sehlopha sena ka har’a Sepolesa sa Motse-moholo [se seng se qhaqhiloe] sa Caracas se bitsoang “Los Pantaneros,” se neng se inehetse mesebetsing ea mofuta ona e boima libakeng tsa barrios.
Ka 2006, ka mor'a linyeoe tse 'maloa tsa lipolao tse entsoeng ke mabotho a tšireletso, maikutlo a pharaletseng mabapi le tlhokahalo ea phetoho ea mapolesa e ile ea tsoela pele,' me Chavez a sutumelletsa morero oa CONAREPOL (Khomishene ea Sechaba ea Phetoho ea Sepolesa), phetoho ea mapolesa e hlahisitseng mohlala o mocha, o mocha. molao, esita le UNES (National Experimental University for Security). Chavez e ne e le eena ea susumetsang maikutlo ana a macha mabapi le sepolesa, e leng pono e seng tlolo ea molao. E ne e le pono ea kopanelo le ea demokrasi e neng e hlompha litokelo tsa botho. Ha re ntse re hatisa letšolong lena, Chavez o ne a lula a nyatsa tlolo ea molao ea mafutsana le maano a "plomo al hampa" (matsoho a boima).
Mokhoa ona o ile oa hlahisa litebello tse ngata tse ntle. Ka mohlala, hang ha mapolesa a sechaba, e leng karolo ea Sepolesa sa Sechaba sa Bolivarian, a tsoa literateng tsa Catia [barrio e West Caracas], litlhahlobo tsa pele li bontšitse ho fokotseha ho hoholo ha maemo a tlōlo ea molao. Sena se ne se amana le boteng ba sepolesa se neng se le haufi le batho, se neng se shebahala se ka rarolla likhohlano 'me se sa hlorise kapa ho etsa tlōlo ea molao.
Morero ona oa ntlafatso ea mapolesa o fapana joang le boitšoaro ba hajoale ba mekhatlo e kang FAES?
AB - Re lumela hore morero oa ntlafatso ea sepolesa o tlohetsoe. Ka mohlala, FAES ke "elite squadron" ka hare ho mapolesa. Ba khethehile haholo, ba na le libetsa tse rarahaneng haholo, ho sebetsana le maemo a thata. Khothaletso e ne e lula e le hore matla a mofuta ona a tlameha ho ba teng, empa a tlameha ho ba a manyane le ho laoloa haholo. Seo re se boneng ho e-na le hoo ke kholo e kholo ea FAES le tšebeliso e sa khetheng ea matla.
Ho feta moo, FAES e bonahala e fetohile matla a ikemetseng, a sebetsa ntle le taolo leha e le efe. E 'ngoe ea likhang tse kholo tsa ho ba le taolo holim'a mapolesa ke ho ba le boikarabello bo lekaneng le tlhahlobo ea mokhoa o mong le o mong, 'me seo ha se etsahale.
Boemong ba hajoale ba tlhekefetso ea kantle ho naha khahlanong le Venezuela ho na le tšekamelo, ka boomo kapa che, ea ho hatella ho nyatsuoa, hobane e kanna ea bapalla matsohong a Le letona, kapa hobane "ha se nako e nepahetseng." Maikutlo a hao ke afe tabeng ee?
MLG - Boemo ba rona ke hore se hlileng se bapalang matsohong a Le letona ha se ho nyatsuoa, ke boitšoaro ba mabotho a tšireletso khahlanong le bacha ba futsanehileng. Ke boitšoaro bo shebaneng le likhokahano tse fokolang tsa ketane, lebotho lena la polokelo la bahlankana ba futsanehileng, le nchafatsoang ka lefu le leng le le leng, ha meaho e meholo ea botlokotsebe bo hlophisitsoeng e ntse e sa sebetse. Ke sona se hlileng se bapalang matsohong a Setho se nepahetseng, hobane mefuta ena eohle ea mekhoa e etsang ke ho jala mesarelo le khalefo, ha e ntse e hlahisa ho se lekane.
Ho feta moo, re lumela hore lenyatsi lena le mabapi le ho nyatsa-nyatsa le bakile tšenyo e kholo phetohelong hobane e ratile maemo a lipolotiki a tsitsipano le a nyenyefatsang. Eseng hoo feela, re lumela hore Chavismo e tsejoa ka ho nyatsa. Chavez o khothalelitse ho nyatsa, hobane ke eona feela tsela ea ho ts'ehetsa lipuisano tsa 'nete lipakeng tsa boetapele le batho ba hlophisitsoeng. Hang ha sehokelo sena sa puisano se robehile, phello ke ho matlafatsoa ha litloaelo tse kang tseo re li nyatsang, ’me ho thōla ho tla fokolisa morero oa phetohelo. Ke ka lebaka leo ho nyatsa, ho tloha ka letsohong le letšehali, ho leng bohlokoa, e le ho hlahisa pokello ea matla a ka sutumelletsang liphetoho tsa maano ho tsoa 'musong.
AB - Rea utloisisa hore maemong a hajoale lipelaelo tse ngata li hlaha ha ho na le linyatso tsena tse amanang le leano la mmuso. Ho na le maikutlo a khahlanong le mefuta ena ea matšolo hobane ho na le maikutlo a hore "ha se nako e nepahetseng" ea ho a etsa. Empa seo re se sireletsang ke hore kamehla ke “nako e nepahetseng” ha ho tluoa ho batho.
Re boetse re hloka ho hlakisa hore letšolo lena ha le na sepheo sa ho fana ka tumello kapa ho fokolisa 'muso. Seo re se batlang ke ho hlokomelisa ’muso hore na ho etsahalang, e le hore litokiso tse hlokahalang li tle li phethahale. Ena ke potso ea mantlha. Qetellong, ena ke letšolo le lumellanang le mosebetsi oa Surgentes oa ho tšehetsa le ho kenya letsoho lits'ebetsong tse hahang socialism le ho sireletsa lefa la Chavez.
- "A Toda Vida Venezuela" e ne e le thomo e qaliloeng ke Mopresidente oa mehleng Hugo Chávez ka Phuptjane 2012 ho sebetsana le ho se sireletsehe le ho kenya tšebetsong mohlala o mocha oa ts'ireletso.
E fetoletsoe ke Ricardo Vaz bakeng sa Venezuelanalysis.com.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate