Ha re hetla morao, 2013 e bile selemo sa bohlokoa bakeng sa Seboka se Akaretsang sa North Carolina. Sehlopha se secha sa GOP se ile sa nka mosebetsi ka mor'a hore baetsi ba molao ba Rephabliki ba iketsetse litereke tsa bona tsa likhetho ka 2011. Ka July 2013, libeke tse seng kae ka mor'a Lekhotla le ka Holimo-limo la United States. gutted the Voting Rights Act, the state’s lawmakers e fetisitsoe molao-motheo o thehileng tlhokahalo ea ID ea mokhethi, o fokotsa ho vouta pele ho nako, 'me o thatafalletsa ho vouta ka litsela tse ling.
Bili e boetse e bile qalo ea litlhaselo tse tsoelang pele tsa lekhotla la ketsamolao lekaleng la boahloli la mmuso. E lumelletse chelete e ngata ea letšolo likhethong tsa boahloli tsa North Carolina ka ho felisa lenaneo le tumileng, le tsebahalang naheng ka bophara la ditjhelete tsa setjhaba bakeng sa bonkgetheng ba boahlodi. Lenaneo e bolokile baahloli ka lebaka la ho bokella menehelo e meholo ea phutuho, 'me e ile ea thusa ho khothalletsa ho fapana makhotleng. Joalokaha Facing South e tlaleha, ho sekisetsa ho tsoela pele ho tšehetsa lenaneo ka lichelete e bile qhekelloa ka Art Pope, mofani oa phutuho ea milione ea GOP le molaoli oa lichelete oa mehleng oa Gov. Pat McCrory.
Makhotla a Federale haesale a hlakotse likarolo tsa bili e neng e sebetsana le ho vouta. Lekhotla la linyeoe le fumane hore baetsi ba molao, kamora ho batla datha mabapi le mefuta ea boitsebahatso eo bakuli ba Maafrika-Amerika ba neng ba se na eona. e lebisitsoeng bao bakhethi “ka mokhoa o nepahetseng oa ho buoa.” Lekhotla le ka Holimo-limo la United States e phahamisitsoe phumano ena le ho tiisa hore baetsi ba molao ba North Carolina ba ne ba khetholla batho ba batšo ha ba ne ba etsa litereke tsa likhetho. Liphephetso tsa molao ho melao ea morao tjena ea likhetho li e emetse makhotleng a naha.
Liqeto tsa lekhotla tsa ho sireletsa litokelo tsa ho vouta li halefisitse baetsi ba molao ba mmuso, ba ileng ba bua hampe a nyatsuoa makhotla a mmuso le huloa maoto a bona ho rala bocha litereke tsa likhetho tse hlophiloeng. Baemeli ba molao le bona ba arabile ka ho eketsa seo Rep. Joe John, eo e neng e le moahloli oa mehleng, a se bitsitseng. "Ntoa" on the judiciary — a war that former North Carolina Supreme Court Justice Bob Orr, a Republican, has a pheha khang e susumetsoa ke litseko tse mabapi le ho hlorisoa ha merabe.
E le karolo ea tlhaselo ena ea lekala la 'muso le lekanang, Seboka se Akaretsang e entse Likhetho tsa makhotla, li ile tsa fokotsa boholo ba Lekhotla la Maipiletso ho thibela ho khethoa ke 'musisi, 'me la theola leano la lekhotla le neng le tla etsa haholo-holo e fetotse thato ea bakhethi ka Pulungoana 2016. Bangoli ba boetse ba hlahisitse melaoana ea ho hlakola bolaoli ba 'musisi ho tlatsa likahlolo tse se nang batho le ho fa mekha ea lipolotiki karolo ea ho khetha baahloli.
Joale Seboka se Akaretsang se ntse se nahana ka moralo oa ho gerrymander baahlodi, hammoho le dihlomathiso tse pedi tsa molaotheo ho fetola ka moo baahlodi ba kgethwang kateng. Phetoho e le 'ngoe e ne e tla senya nako ea baahloli ho sebetsa ho fihlela lilemo tse peli feela - the khutšoane setjhabeng. Sena se tla hloka hore baahloli ba North Carolina ba lule ba etsa lets'olo le ho bokella chelete ho tsoa ho bafani.
Ho nka matla ho batho
e mong e hlahisitsoeng phetoho e tla ba matla a ho qetela a Kopano ea Kakaretso ea NC: E ne e tla fetisa matla a ho khetha baahloli ho tsoa ho bakhethi ho ea ho lekhotla la ketsamolao. Baetsi ba melao ba na le bitsoa tlhahiso ea bona "leano la khetho ea boleng", empa letšoao leo le khelosa haholo.
Komisi ea khetho ea boleng e tla hlahloba likopo tsa boahloli ebe e etsa qeto ea hore na bakhethoa baa tšoaneleha kapa che. Joale baetsi ba molao ba ne ba tla khetha bonkgetheng ba bararo ho tsoa letotong le pharaletseng la bonkgetheng ba tšoanelehang, ’me ’musisi o ne a tla khetha har’a ba bararo ba khethiloeng ka letsoho ba Seboka se Akaretsang.
Linaheng tse nang le litsamaiso tsa 'nete tsa khetho ea boleng, likomishene li qosoa ka ho etsa qeto ea hore na ke mang borokho ba nang le litšoaneleho, eseng feela ho hlokola ba sa tšoaneleheng. Linaheng tsena, likomishene li fokotsa likhetho, eseng baetsi ba molao.
Sen. Paul Newton oa naha ea Rephabliki o ile a fana ka morero o tsosang khang kopanong ea morao tjena ea lekhotla la ketsamolao Komiti e Khethiloeng ea Phetoho ea Boahloli le Tsamaiso e Ncha, eo haufinyane e ka voutang ka tlhahiso. Le basebetsi-mmoho le Newton ba Rephabliki ba ile ba belaella hore na bakhethi ba tla amohela phetoho eo. Mofuputsi ea hlokolosi o sa tsoa fumana seo liphesente tse 66 ba North Carolinians bao ho buisanoeng le bona ba ile ba hana ho fana ka tokelo ea bona ea ho khetha baahloli. Lilemong tse mashome a seng makae tse fetileng, ha ho na naha e amohelehang phetoho ea molaotheo e fanang ka tokelo ea bakhethi ea ho etsa joalo.
Ke linaha tse peli feela, Virginia le South Carolina, tse fang baetsi ba molao matla a ho khetha baahloli, le Setsi sa Toka sa Brennan a paka pele ho lekhotla la ketsa-molao la North Carolina mabapi le likhohlano tsa thahasello tse ka bakoang ke tsamaiso e joalo.
Newton o boletse hore baetsi ba molao ba North Carolina ba tla khetha bakhethoa ba bararo ba tšoanelehang ho ba romella ho 'musisi. Empa komisi ea khetho ea boleng e tla sebetsa hantle haholo ho lekola litšoaneleho tsa baahloli ho feta sehlopha sa bo-ralipolotiki. Tlaleho ea Seboka se Akaretsang ea ho tshetleha le makhotla bakeng sa melemo ea lehlakore e fana ka maikutlo a hore ba tla khetha baahloli bao ba nahanang hore ba tla lumellana le merero ea bona.
Khaho e Ncha
Phetoho ea khetho ea molao e tla khutlisa mofuta oa sistimi eo North Carolina e e felisitseng lilemo tse 150 tse fetileng. Ho fihlela Ntoa ea Lehae, lekhotla la molao la North Carolina le ile la khetha baahloli ba lona. Empa lekhotla la kaho bocha la mmuso, joalo ka tse ling tse ka Boroa, le ile la fetola tsela eo baahloli ba khethiloeng ka eona ho tlosa li-Confederates bencheng.
Kopano e ileng ea ngola Molao oa Motheo oa 1868 North Carolina e ne e kenyelletsa baemeli ba Maafrika-Amerika le ba bang ba ileng ba fallela seterekeng ka mor'a Ntoa ea Lehae. Histori ea kopano, E ngotsoeng ka 1911 ke Moahloli Henry Connor, e ile ea nyatsa “banna ba Leboea . . . Connor o ile a re “khetho e khahlanong le tumello e entsoe ke makhooa ka ho feletseng,” ’me o ile a nyatsa molao-motheo oa ho lumella baahi ba batho ba batšo ho khetha. Tokomane e ntseng e tsoela pele e ne e boetse e thibela bokhoba le ho felisa litlhoko tsa thepa bakeng sa ho vouta.
Molaotheo oa 1868 ka kakaretso o ile a fa lekhotla la ketsamolao le fokotse matla, le fetohela ho 'musisi le bakhethi. Baemeli ba tlileng kopanong e hanngoe tshisinyo ya ho baballa tsamaiso ya mmuso ya ho dumella lekgotla la ketsamolao ho kgetha baahlodi. Abraham Galloway, moemeli oa motho e motšo ea neng a e-na le khutla ho ea North Carolina ka mor'a ho balehela Pennsylvania ho baleha bokhoba, bitsoa boahloli bo neng bo le teng ka nako eo “e ne e le monyatsi ea tsoetsoeng ke sebe le karohano.” Kopano ea molao-motheo e ne e batla baahloli ba bacha ba khethiloeng likhethong tse neng li se li bulehetse banna ba makhooa ba Maafrika-Amerika le ba futsanehileng - eseng baahloli ba khethiloeng ke lekhotla la molao la Confederate.
Le hoja Molaotheo oa North Carolina o ile oa fetoloa haholo ka mor'a ho fela ha Tsosoloso le nakong ea Jim Crow ho tsosolosa matla a mang a molao holim'a makhotla, likhetho tsa boahloli li ile tsa sala.
Moprofesa Jed Shugerman's historing ea ea likhetho tsa makhotla, "Makhotla a Batho," a tšohlile ka moo linaha tse 'maloa tsa Boroa li ileng tsa tloha likhethong tsa boahloli ho ea boemong ba khetho e nepahetseng ka lebaka la likhetho tsa batho ba batšo ho fumana matla a mang ho tloha ka 1950 ho isa mathoasong a bo-1970. Birmingham, Alabama, e bile matla a bobeli ho la US ho amohela khetho ea boleng ka 1950, kamora naha ea Missouri. Shugerman o hlalosa kamoo bo-ralipolotiki ba khethollo ea morabe ba kentseng lithibelo tse ncha mabapi le ho vouta, mme "setsi sa makhooa sa Birmingham se tšoenyehile hore tlhahlobo ea makhotla e ka beha lithibelo tsohle tsa bona tsa ho vouta khahlanong le bakhethi ba batho ba batšo le makhooa a futsanehileng."
Shugerman o boetse o hlokomela hore mathoasong a lilemo tsa bo-1970, ha Tennessee le Florida e e-ba tsona feela linaha tsa Boroa tse ileng tsa sebelisa khetho ea makhabane ho khetha makhotla a tsona a ka holimo-limo, linaha tseo ka bobeli li ne li bone “khatelo-pele e khōlō ka ho fetisisa ea ho ngolisa bakhethi ba batho ba batšo.” O ile a etsa qeto ea hore thahasello ea batho ba boroa ba makhooa mabapi le khetho ea makhotla bakeng sa likhetho e ile ea tsosolosoa ke Molao oa Litokelo Tsa ho Vouta oa 1965 le likahlolo tsa Lekhotla le ka Holimo-limo ho sireletsa litokelo tsa botho.
Ba bang ba baetsi ba molao ba North Carolina le bona ba na le e tšohloa ho lokisa molao oa motheo oa naha ho eketsa tlhokahalo ea ID ea mokhethi, e ho etsa lipatlisiso e bonts'itse ka mokhoa o sa lekanyetsoang ho theola palo ea batho ba seng ba basoeu. Leha tokiso ea ID ea likhetho e ne e ke ke ea hlola litšireletseho tsa litokelo tsa ho vouta tsa mmuso, e ka tlama matsoho a makhotla a mmuso ho sebetsana le melao efe kapa efe e khethollang ea ID ea likhetho.
Ho lokisa Molaotheo oa North Carolina pele ho hloka hore baetsi ba molao ba mmuso ba lumelle phetoho e reriloeng ka karolo ea 60 lekholong ebe tumello e tsoa ho bongata ba bakhethi. Puisanong ea morao tjena, Rep. John Blust oa naha ea Rephabliki o ile a lumela hore ho fetisa referendum ea khetho ea molao e tla ba ntoa e kholo. Ha ho naha e amohetseng phetoho ea molaotheo e fanang ka tokelo ea ho khetha baahloli ho tloha ka bo-1980.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate