Ka ho sotha bokamoso ba lipolotiki, nako ea ho qetela ea la 28 Oct bakeng sa moeletsi ea khethehileng Patrick Fitzgerald ho nka khato ka taba ea Plamegate ke lilemo tse 25 hantle feela ka mor'a ngangisano e le 'ngoe feela ea peiso ea mopresidente pakeng tsa Ronald Reagan le Jimmy Carter. Kamoo mecha ea litaba e ka khethang ho sebetsana le sekhobo sa hona joale se phatlohang likhoeling tse tlang ho tla ba le litlamorao tse kholo tseleng ea lipolotiki tsa Amerika.
Kotara ea lilemo tse lekholo tse fetileng, Rephabliki e tsitsitseng e ile ea hapa White House. Kajeno, 'mele o feteletseng oa lepheo le letona la GOP o na le ts'ebetso e tiileng lekaleng la phethahatso. Ha ho le e 'ngoe ea eona e neng e ka khonahala ntle le sehlopha sa baqolotsi ba litaba se nang le maikutlo a mangata.
Har'a lintho tse ling, tlhōlo ea Reagan holim'a Carter e ne e le tlhōlo ea mecha ea litaba tšebeletsong ea merero e ka ho le letona. Ha ngangisano ea bona e le 'ngoe feela e etsahala ka Oct. 28, 1980, beke pele ho likhetho, Carter o ne a shebahala a le thata a bile a itšireletsa ha Reagan a ne a bonahala a phutholohile, a etsa tšusumetso ka li-zinger tse kang "Ke moo u eang hape." Ho feta leha e le neng pele, li-line-line li ne li khantša lihlopha tsa khatiso.
Lilemong tse robeli tse latelang, "mopresidente oa Teflon" o ile a etsa hore mecha ea litaba e ikemele ka molaoli ea ka sehloohong oa naha, eo hangata a neng a fosa litaba tsa hae ha a ntse a nkela liphatlalatso tsa setso bakeng sa lipolelo tse ngotsoeng. Boholo ba Mokha oa Democratic Party ho Capitol Hill ha boa ka ba phephetsa Reagan, 'me baphatlalatsi ba Washington ba sebelisitse ho se tsotelle ha Democrats ho ikemela. Joalokaha Walter Karp a ngotse makasineng ea Harper likhoeli tse 'maloa ka mor'a hore Reagan a tlohe ofising, "pale ea lekunutu ka mor'a pale e' ngoe le e 'ngoe e seng ea bohlokoa nakong ea tsamaiso ea Reagan e ne e le selekane sa Democrats le Reagan."
Selekane seo se khutsitseng se ne se kenyelletsa ho tsoela pele habonolo ho Reagan le motlatsi oa hae oa mohlahlami-mohlahlami, George HW Bush - leha ho na le mahlabisa-lihlong a Iran-Contra a pepesitseng karolo ea bona molemong oa ho kenya letsoho ho seng molaong ho thusa Nicaragua Contras, sesole se tšehelitsoeng ke CIA ka boomo. e ile ea bolaea baahi ba Nicaragua ha e ntse e leka ho phethahatsa morero oa Washington oa ho liha ’muso oa Sandinista.
"Ka lilemo tse robeli," Karp o ile a ngola bohareng ba 1989, "bohanyetsi ba Democratic bo ne bo sirelelitse sechaba mopresidente ea se nang boikaketsi, ea hlokang molao ea nang le takatso e nyarosang ea matla a boinotšing. Eo e ne e le pale ea lilemo tsa Reagan, 'me ho hlakile hore baqolotsi ba litaba ba Washington ba ne ba e tseba. Leha ho le joalo ha ba ka ba fetola lipolotiki tse kopaneng tsa Democratic Party hore e be litaba. ”
Kajeno, mantsoe a kang “ea se nang boikaketsi” le “ea hlokang molao” a bonahala e le mantsoe a nyenyefatsang ha a sebelisoa ho mopresidente oa hona joale. Mokhoa oa boikhohomoso, ho hloka mamello le lintho tse tlang pele tse nyarosang li tlisitse litlamorao tse bolaeang ho tloha Baghdad ho ea New Orleans. Tsamaiso e bonahala e batla e khangoa ke mahlabisa-lihlong. Leha ho le joalo mecha ea litaba - hape ka lithuso tse hlokomelehang tse tsoang ho baetapele ba Democratic Congress - ba etsa ho hongata ho boloka puso ea Bush e ntse e tsoela pele.
Ka mokhoa o boletsoeng esale pele, referendum ea Oct. 15 mabapi le molao-motheo oa Iraq e file tsamaiso ea Bush monyetla o mocha oa ho hlahisa mohala o tsosolositsoeng oa likoloi tsa mashano. Ts'ebetso ea boqhekanyetsi, e silafalitsoeng tlas'a khatello ea mosebetsi, e fane ka voutu ea "ee" har'a ma-Iraqi a khethileng ho nka karolo. E bonoa ka lense e moqotetsane - ho boloka lipolao le litšoso ka ntle ho foreimi - likhetho e ne e le tlhōlo ea demokrasi. E bonoa ka ho pharaletseng, e ne e le bolotsana.
Joalo ka lilemo tse mashome a mabeli tse fetileng, ho ba sieo ha boetapele bo thata ba Democratic ho Capitol Hill - ho kopantsoe le boralitaba bo nang le tlhompho e fetelletseng - ho nolofalletsa White House ho boloka matla a maholo a lipolotiki. Le hoja letsatsi la ho ikarabella ho latela batho e le letsatsi le leng le le leng Iraq, letsatsi la lipolotiki la ho ikarabella ka leano la Iraq ha le e-s'o fihle Washington. 'Me ka lebelo leo lintho li ntseng li tsamaea ka lona, lilemo tse ling tse ngata li tla feta pele tlhoko ea ho tlosoa ha mabotho ohle a US ho tloha Iraq e fetoha e ke keng ea qojoa mecheng ea litaba le lipolotiking tsa Amerika.
Karolo ea lefa la Reagan ke ho hana ha sehlopha sa boralitaba sa Washington ho botsa lipotso tse thata le ho latela lintlha tse thata. Leha likhetho li re Mopresidente Bush le maano a hae a Iraq ha a ratoe haholo, Mademokrate ho Congress le baqolotsi ba litaba ba ntse ba leketlile. Lipolelo tsa bona tse tsietsang le lipale tse batlisisang li tšoana le tsa lipolotiki le tsa boralitaba tsa ho otla ka letsoho ho fapana le ho ts'oara jugular.
Ha ho letho le kotsi ho feta sebata se hukung. Mme haeba letsatsi le fihla la hore ho phela ha eona lipolotiking ho bonahala ho le kotsing, tsamaiso ea Bush e tla loants'a tlhaselo e mabifi e feteletseng. Ha re sheba ho tloha nakong e fetileng, ho na le mabaka a tiileng a ho belaela hore sehlopha sa boralitaba - le baetapele ba bohanyetsi ba tšepahalang ka ho fetelletseng - ba ikemiselitse ho phehella litaba tsa bohlokoa tsa thetso ea White House ho fihlela moo tsamaiso e tla ts'ehetsoa e le kannete. Joalo ka tloaelo, mesebetsi ea ho batla 'nete le ho ama nalane ea nalane ho ntlafatsa e tla oela ho baqolotsi ba litaba ba ikemetseng le baitseki ba tlase.
________________________________________
Norman Solomon ke sengoli sa buka e ncha ea "War Made Easy: Kamoo Bapresidente le Li-Pundits li Tsoelang ho re Susumetsa Lefung". Ho fumana leseli, etela: www.WarMadeEasy.com
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate