Source: Counterpunch
Setšoantšo ke Everett Historical/Shutterstock.com
Ho ea ka Mark Twain (ho thoeng), histori ha e iphete, empa hangata e etsa lithothokiso. O ne a nepile. Ka mohlala, Donald Trump. diraeme le Mussolini. Ho fokotseha ha mesebetsi e hlophisitsoeng lilemong tse mashome tsa morao tjena ho tsamaisana le ho theoha ha eona lilemong tsa bo-1920. Le ho tepella maikutlo ho tlang e tla etsa morethetho, ka litsela tse ngata, ka Ho Tepella ho Hoholo.
Ka lilemo tse mashome, ha e le hantle, ho 'nile ha hlaka hore moruo oa lipolotiki oa neoliberalism "o lumellana" le moruo oa lipolotiki o bakileng Ho tepella maikutlo. Ho phaella ho (le karolo e itseng ka lebaka la) ho putlama ho tšoanang ha mosebetsi o hlophisitsoeng, ho se lekane ha moruo ho ile ha phahama ka nako eo ka bobeli: ka 1929 malapa a ruileng ka ho fetisisa a 0.1% United States a ne a e-na le 25% ea leruo lohle, e leng hoo e ka bang hantle chelete e lekanang le ea kajeno. Meputso ea 'nete lilemong tse mashome a mane tse fetileng ba thekesela kapa esita le ho hana, joalo ka lilemong tsa bo-1920. Seo mekhoa ena, e tsamaellanang le ho phatloha ha sekoloto, e se bontšitseng ke bofokoli bo kotsi ba tlhokeho e akaretsang, e hlahisitseng ho putlama ha mebaraka qetellong.
Kaha joale mebaraka e ntse e tsoela pele (leha e le ho tsoa ho sesosa se neng se sa lebelloa, seoa sa coronavirus), re ka bona nalane e ntse e tsoela pele: likarabelo tsa leano la lichelete kajeno, haholoholo ke linaha, li etsisa tsa Ho Tepella ho Hoholo.
Hoa khahlisa ho nahana ka maano a mmuso nakong eo ea pejana, hobane ho ka ba le lithuto tseo re lokelang ho li ela hloko ha linaha le mmuso oa kopanelo o tobana le koluoa ea rona ea moruo e hlalosang moloko oa rona. Le hoja ba boholong lipolotiking ba sa ithute ho tloha nakong e fetileng, bonyane baitseki le sechaba ba ka khona.
Taba e khahlang ka ho fetesisa mabapi le leano la lichelete tsa linaha ka bo-1930 ke hore li ne li lula li tšehetsa liphallelo tsa ho hloka mosebetsi, esita le lilemong tseo boholo ba tsona, hole le ho tlamelloa chelete, li ne li e-na le masalla a lichelete. Ena ke 'nete e makatsang ebile e lebala khafetsa: Linaha tsa U.S. li ile tsa felisa Khatello ea Maikutlo ka boemo bo matla ba lichelete ho feta ha e qala.
Lebaka le bonolo: ke lilemong tsena moo linaha li ileng tsa sibolla lekhetho la thekiso, 'me la itšetleha ka lona (hammoho le lekhetho la joala, koae, peterole le lino-mapholi) bakeng sa boholo ba lekeno la bona. Ka 1940, ba ne ba ekelitse chelete eo habeli ba ile ba bokella ka 1930. Leha ho le joalo esita le linaha tse ruileng ka ho fetisisa, joalo ka Illinois, e ile ea tsoela pele ho buella bofutsana e le lebaka la ho se fumane chelete e lekaneng ea liphallelo bakeng sa ba sa sebetseng.
Hape hoa hlokomeleha hore linaha hangata li khetha ho kenya mekhoa e fokotsehileng ea lekhetho joalo ka lekhetho la thekiso ho fapana le ho nyolla lekhetho la thepa, meputso ea motho ka mong le ea khoebo, litša le tse ling tse joalo.
Lenane lena la boiphetetso, leo e neng e le bolumeli bo haufi-ufi ba linaha le bomasepala lilemong tsa bo-1930 (ntle le kamoo Deal e Ncha ea Franklin Roosevelt e ileng ea e hanyetsa), e ne e se "tlhokeho ea moruo" ba boholong ba neng ba bolela hore e ne e le eona. Ho ne ho ke ke ha qojoa hore mebuso—joalokaha e entse—e fokotse chelete e sebelisoang haholo litšebeletsong tse kang bophelo bo botle ba sechaba, tsamaiso ea likhoerekhoere, thuto, lilaeborari le lipalangoang. Ho e-na le hoo, ba ka be ba ile ba bokella makhetho a eketsehileng ho tsoa mekhatlong le ho barui, joalokaha batho ba lokolohileng, mekhatlo ea basebetsi, Makomonisi le mekhatlo e sa tšoaneng e tsebahalang e ne e buella.
Ha re hetla morao, maano a joalo a tsoelang pele a bonahala a lokile ebile a bohlale moruong, ka hore a ka be a ekelitse matla a ho reka har'a lihlopha tse amohelang meputso e tlase 'me kahoo a atolosa limmaraka, a khothalletsa likhoebo ho tsetela. Empa matla a lipolotiki a lihlopha tsa khoebo tse kang Chambers of Commerce, Real Estate Boards, le National Association of Manufacturers li ile tsa etsa bonnete ba hore melaoana e meng ea lichelete e fokotsehang e ne e etsoa le hore karolo e kholo ea batho ba sa sebetseng e tloheloa ho itlhokomela.
Ka bokhutšoanyane, mebuso e ile ea khetha; ha baa ka ba qobelloa ho etsa joalo ka bona. Ba ile ba khetha ho itšetleha ka lekhetho la thekiso ho e-na le ntho e ’ngoe e tsoelang pele haholoanyane; ba ile ba khetha ho se sebelise chelete e setseng ea tekanyetso mananeong a liphallelo bakeng sa ba hlokang mosebetsi; ba ile ba khetha ho fokotsa tšebeliso ea chelete mekhatlong e neng e tsoela batho ba sebetsang le ba mahareng molemo ka tsela e sa lekanyetsoang.
Haeba leha e le efe ea sena e utloahala e tloaelehile, ke hobane mebuso e etsa liqeto tse tšoanang kajeno (joalo ka ha ba entse ka mor'a Ho oa ho Hoholo ha Moruo).
New York, ka mohlala, ho joalo ho fokotsa libilione tsa lidolara ka thuso ea likolo le Medicaid, 'me o na le bonnete ba hore o tla fokotsa ho feta likhoeling tse tlang. Leha e le eena e buella bofutsana, 'Musisi Andrew Cuomo o na le hana ka letsoho khopolo ea ho phahamisa lekhetho ho batho ba ruileng haholo, ba ka hlahisang mashome a libilione tsa lidolara cheleteng ea naha.
Linaha tse ling ba latela buka ea ho bapala e tšoanang, ba etsa phokotso e kholo ntle le ho itlama ho nyolla makhetho ho ba ruileng.
Qetellong, seo ho Tepella ho Hoholo ha Moruo le tharollo ea eona tšebelisong ea chelete e ngata bakeng sa Ntoa ea II ea Lefatše e bontšitse hore boikarabello ba mantlha bo matsohong a mmuso oa kopanelo. Ho bokella lisebelisoa tsa sechaba boemong ba lilemo tsa bo-1940-tlas'a tšehetso, re re, ea Qeto e Ncha ea Green—e ne e ke ke ea rarolla mathata a tlang a moruo feela empa e ne e tla rala motheo oa katleho e tsitsitseng.
Leha ho le joalo, linaha ha li na lisebelisoa tsa tsona, tseo li nang le tlamo ea ho li sebelisa e le ho fokotsa moroalo ho ba tlokotsing haholo.
A re qobeng ho etsa "reeme" ea hona joale le ea nakong e fetileng mme ho e-na le hoo re tsamaee tseleng e nang le leseli.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate