Ralimilione ea chesehang ea hanyetsang ho itšunya-tšunya ha 'muso khoebong o rekile thepa e sa tloaelehang: tokelo ea ho kena-kenana le ho hiroa ha lefapha la thuto ea matsoho univesithing e tšehelitsoeng ka lichelete ke sechaba.
Motheo o entsoeng ke mohoebi oa Libertarian Charles G. Koch o tšepisitse $ 1.5 milione bakeng sa maemo a lefapha la moruo la Florida State University. Ka lehlakoreng le leng, baemeli ba hae ba qala ho shebella le ho saena ho hira leha e le efe bakeng sa lenaneo le lecha le khothalletsang "moruo oa lipolotiki le khoebo e sa lefelloeng."
Ka tloaelo, bafani ba univesithi ba na le maikutlo a fokolang a molao mabapi le ho khetha motho ea tlatsang setulo seo ba se tšehelitseng ka lichelete. Matla a mahlale a univesithi le liofisiri tsa ho khetha baprofesa ntle le tšitiso ea kantle a nkoa e le letšoao la tokoloho ea thuto.
Tlas'a tumellano le Charles G. Koch Charitable Foundation, leha ho le joalo, lefapha la thuto le boloka feela thetso ea taolo. Konteraka e totobatsa hore komiti ea boeletsi e khethiloeng ke Koch e etsa qeto ea hore na ke bafe ba lokelang ho nahanoa. Motheo o ka boela oa tlosa lichelete tsa oona haeba o sa thabele khetho ea lefapha la thuto kapa haeba basebetsi ba sa finyelle "lipheo" tse behiloeng ke Koch nakong ea litlhahlobo tsa selemo le selemo.
David W. Rasmussen, mookameli oa College of Social Sciences, o ile a sireletsa selekane, se qalileng ke seithuti sa FSU se sebetsang Koch. Nakong ea lekhetlo la pele la ho hira ka 2009, Koch o ile a hana hoo e ka bang liperesente tse 60 tsa litlhahiso tsa lefapha la thuto ea matsoho, empa qetellong o ile a lumellana le bakhethoa ba babeli. Leha tumellano e ne e saennoe ka 2008 ka likhohlano tse nyane tsa sechaba, taba e ile ea hlasimolla bekeng e fetileng ha baprofesa ba babeli ba FSU - e mong a tlohetse mosebetsi, e mong a le mafolofolo - a nyatsa konteraka ea Tallahassee Democrat e le ho nyelisa tokoloho ea thuto.
Rasmussen o itse ho hira bathusi ba baprofesa ba bacha ba babeli ho mo lumella ho fana ka lithuto tse ling tse robeli ka selemo. "Ke na le bonnete ba hore lefapha le leng le tla re sena ha se lumellane hantle le pono ea bona ea tokoloho ea thuto," o itse. "Empa ho bonahala eka ho 'na e ka be e bile ho hloka boikarabelo ho se e etse."
Motheo oa Koch, o thehiloeng Arlington, Va., Ha oa ka oa khutlisa mohala o batlang maikutlo.
Liunivesithi tse ngata, ho kenyeletsoa le Univesithi ea Florida, li na le maano a fokotsang tšusumetso ea bafani holim'a tšebeliso ea limpho tsa bona. Univesithi ea Yale e kile ea khutlisa $ 20 milione ha mofani a batla matla a veto holim'a likhetho, a re taolo e joalo "e ne e sa utloahale."
Jennifer Washburn, ea hlahlobileng likonteraka tse ngata pakeng tsa liunivesithi le bafani, o bitsitse tumellano ea Koch le FSU "e nyarosang e le kannete."
Ho boletse Washburn, sengoli sa University Inc., buka e buang ka likamano tsa indasteri le barutehi: "Ona ke mohlala o makatsang oa univesithi ea sechaba e ikemiselitseng ho ithekisa ntle le letho."
Motheo o sebelisanang le FSU ke o mong oa mekhatlo e mengata e sa etseng phaello e tšehelitsoeng ka lichelete ke Charles Koch (ea bitsoang "coke''), 75, le moen'ae David, 71. Sepheo: Ho ntšetsa pele tumelo ea bona, ka mekhatlo ea boinahano, mekhatlo ea lipolotiki le barutehi, hore lekhetho le litaelo tsa ’muso li sitisa katleho.
Filosofi ea Koch e tšoana le ea Rick Scott, eo, ho e 'ngoe ea liketso tsa hae tsa pele e le' musisi oa Florida, a ileng a emisa melao eohle e mecha ea mmuso mabapi le likhoebo, 'me a hatelletse ho fokotsa lekhetho.
Barab'abo rōna ba Koch ba na le k'hamphani ea bobeli e kholo ea poraefete ea Amerika, e etsang lihlahisoa tse tsebahalang joalo ka lithaole tsa pampiri tsa Brawny, linoelo tsa Dixie le k'hapete ea Stainmaster. Koch Industries, e neng e rekisitse liranta tse libilione tse 100 selemong se fetileng, e boetse e na le liphaephe tsa oli tse likete-kete, libaka tsa tlhoekiso le mapolanka a Georgia-Pacific. Barab'abo rōna ba Koch ba na le liranta tse limilione tse likete tse 22.
Charles, molula-setulo le CEO oa Koch Industries e Wichita, Kan., o thehile Setsi sa Cato, e leng sehlopha se etsang melaoana, ka 1977. Moholoane oa hae o sebeletsa botong. David, ea lulang Manhattan ebile e le motlatsi oa mopresidente oa Koch Industries, ka 2004 o ile a theha Americans for Prosperity Foundation e sebelisitseng haufi-ufi le mokhatlo oa mokha oa tee.
Charles G. Koch Charitable Foundation, eo a faneng ka eona chelete e kaalo ka liranta tse limilione tse 80 ka selemo, e tsepamisitse maikutlo tabeng ea "tsoelo-pele ea boiketlo ba sechaba le boiketlo" ka lithuso ho liunivesithi tse ka bang 150. Empa nakong e fetileng, likoleche tse ngata, ho kopanyelletsa le Univesithi ea Florida Gulf Coast e Fort Myers, li fumane lidolara tse likete tse seng kae feela.
Mokhelo o moholo e bile Univesithi ea George Mason, univesithi ea sechaba ea Virginia e amohetseng chelete e fetang $30 milione ho tsoa ho Koch lilemong tse 20 tse fetileng. Ho George Mason, motheo oa Koch o ngotse Setsi sa Mercatus, seo thuto ea hae ea "faculty" e amang tokoloho ea ho atleha kateng.
Ha Mopresidente George W. Bush a tsebahatsa melao e 23 eo a neng a batla ho e felisa, 14 e ne e khothalelitsoe qalong ke litsebi tsa Mercatus. Tlalehong ea New Yorker ea barab'abo rōna ba Koch ka Phato, Rob Stein, setsebi sa maano a demokrasi, o bitsitse Mercatus "leano la ho theola molao Washington."
Hona joale, ho e-na le ho nka mafapha ohle a thuto, Koch o tšehetsa lefapha la lichelete le ntšetsang pele morero oa hae liunivesithing moo ho nang le maikutlo a fapaneng a moruo. Ntle le FSU, Koch o entse litokisetso tse tšoanang likolong tse ling tse peli tsa mmuso, Univesithi ea Clemson e South Carolina le West Virginia University.
Bruce Benson, molula-setulo oa lefapha la moruo la FSU, o itse ho basebetsi ba hae ba 30, ba tšeletseng, ho kenyeletsa le eena, ba tla oela kampong ea mahala ea maraka ea Koch.
O ile a re: "Ba ha Koch ba fumana, joalo ka 'na, hore melao e mengata e kotsi ebile ba kholoa hore mebaraka e sebetsa hantle ha e tlohetsoe e le mong," o boletse joalo.
Benson o re lefapha la hae le bile le lipuisano tse batsi, empa ha ho khetho, mabapi le tumellano ea Koch ha e ne e saena ka 2008.
O itse thuso ea Koch e ntlafalitse lefapha la hae mme e netefalitse maikutlo a fapaneng a molemo ho baithuti.
O ile a re: "Qetellong, liithuti li tla khetha." "Haeba u lumela ka matla nthong e itseng, u lumela hore e ka hlōla lipuisano."
Benson o etsa litlaleho tsa selemo le selemo ho Koch mabapi le lingoliloeng, lipuo le litlelase tsa lefapha lena, tse kenyellelitseng moruo oa bobolu. O boletse hore FSU e ts'episitse ho boloka baprofesa ba le maemong a hiriloeng tlas'a thuso ea Koch haeba motheo o ka ikutloa hore ha o latele sepheo sa ona mme o hula tšehetso.
"Ho fihlela joale, ba hantle ka se etsahalang," Benson o itse. Empa ke lumellana le seo ba se lumelang, hore na ba re fa chelete kapa che.
Joalokaha e ngotsoe qalong, tumellano e ne e batla hore Koch Foundation le FSU li bokelle ho fihlela ho $ 6.6 milione bakeng sa maemo a tšeletseng a thuto. Morero ona o fokotsehile ka lebaka la ho putlama ha moruo, empa mookameli oa FSU o lahlile litlhahiso tsa hore o saenetse tumellano le Koch ka lebaka la mathata a lichelete.
"Ona e ka be e bile monyetla oa ho ntlafatsa lefapha la rona la moruo tlas'a maemo afe kapa afe," ho boletse Rasmussen.
Ntle le ho tšehetsa li-slots tse peli, Koch o boetse a fane ka hoo e ka bang $500,000 bakeng sa likamano tsa baithuti. Ho fihlela hajoale ke BB&T feela, khamphani e ts'oereng banka, e keneng tšebetsong, mme motheo oa eona o ts'episitse $ 1.5 milione ho feta lilemo tse 10. Chelete e sebelisetsoa ho hira morupeli ea sa tšoaneleheng bakeng sa mosebetsi; BB&T e ne e se na taolo ea ho hira, ho boletse Rasmussen.
Lithuso tse fapaneng ho tsoa ho BB&T li tšehetsa thuto ea melao ea boitšoaro le moruo moo ho hlokahalang hore ho baloe Ayn Rand's Atlas Shrugged. Pale ena, e bonts'ang ho putlama ha sechaba ka mor'a ho kena-kenana le 'muso khoebong ea mahala, haufinyane tjena e entsoe filimi e rekisetsoang litho tsa moketjana oa tee.
"Haeba motho a re, 'Re ikemiselitse ho thusa liithuti tsa hau le lefapha la thuto ka ho u fa chelete, empa re ka rata hore u bale buka ena,' hoo ha ho nkoe e le sebe se seholo," ho boletse Rasmussen oa mokhatlo. Tokisetso ea BB&T, eo banka e nang le eona le likolo tse ka bang 60. "Sebe se seholo ke sefe ke ho re mehopolo e itseng e ke ke ea buisanoa."
Hape ha a tšabe hore litumellano le Koch le BB&T li tla etsa hore bafani ba kamoso ba batle taolo mabapi le ho hira kapa lenaneo la thuto.
Rasmussen o ile a re, "Ha ke na khanyetso ho batho ba batlang ho re thusa ka lichelete tsa bokhabane univesithing ea rona. Ke thabela ho e etsa."
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate