Banana le basali ba bilione - a le mong ho ba bararo lefatšeng lena, o tla tobana le pefo 'meleng ea bona. Pefo ena ke tlokotsi ea lefatše lohle. E teng hohle moo re ka bonang teng.
Ke nako ho beha tlhekefetso ena ea thobalano ponong e kopaneng ea lefatše lohle e le hore bohle re ka bonana ka botlalo.
Ke nako ho elelloa hore tlhekefetso khahlanong le basali le banana e ntse e le qholotso e kholo ea lipolotiki ea lekholong lena la bo21 la lilemo, hammoho le khatello ea morabe, moruo le bong.
Ho hlekefetsoa ka thobalano, tlhekefetso, ho hloka tlhompho, ho se tsotelle ho qala sebakeng se haufi-ufi sa poraefete. bophelo le ho fetela libakeng tsa sechaba tsa moruo le mmuso ka pefo ea ntoa. Ka lebaka la hore bothata ke bo hlophisitsoeng le ba tsamaiso, ho hlokahala mokhatlo oa lefatše ka bophara o nang le mahlakore a mangata. Tabeng ena, Bilione e le 'ngoe e nyoloha (OBR) e eme khahlano le puso ea meralo ea borena ka mefuta eohle ea eona.
Lifahleho tse ngata tsa pefo
Pefo e na le lifahleho tse ngata. Ba bangata ba bona ba sirelelitsoe ka ho khutsa le ho hlajoa ke lihlong. Mefuta e meng, joalo ka ntoa, e tloaelehile joalo ka e ke keng ea qojoa. Bosole hape ke mofuta oa tlhekefetso ea thobalano e re tlosang botho bohle.
Basali ba Philippines ba hanela sesole sena. ’Me, ka mor’a leholiotsoana le senyang le le mabifi le ileng la siea ba limillione ba se na mahae ’me ba likete ba shoele, ba boletse hore, “Ba tla ba khōlō ’me ba be matla ho feta sefefo seo.” Kaha litoropo tsohle li se li le sieo 'me tse ngata tsa Lihlekehleke tsa tsona li le sieo, li eme khahlanong le pefo ea boemo ba leholimo bo "bakiloeng ke batho".
Leha ho le joalo, Machaba a Kopaneng le lihlopha tse ling tsa machaba li bolela hore basali le banana ba likete-kete Philippines ba ntse ba le kotsing e khōlō ea ho betoa le ho hlekefetsoa ka thobalano ha lihlekehleke tsena li ntse li leka ho hlaphoheloa le ho aha bocha. Likoluoa tsa tikoloho - likhohola, maholiotsoana, tsunami le litšisinyeho tsa lefatše - li bula menyako ea pefo e eketsehileng haholo-holo khahlanong le basali le banana libakeng tse kang Haiti, ha bophelo bo fetoha bo sa tsitsang.
Basali ba phahamang hohle
Basali le banana ba Guatemala, El Salvador, Ecuador le ho pholletsa le Amerika Latina ba fumana poelano ka mor'a lilemo tse mashome tsa tlhekefetso ea thobalano lintoeng tsa bona tsa lehae. Marsha Lopez Calderon o re basali, le banna ba ba tšehetsang, ka thuto le ka molao ba fumana litokelo tse kholo bakeng sa basali 'meleng ea bona. Ba ema kgahlano le dihlong le tshabo mme ba bitsa kahlolo ya setjhaba. Sena se qala ho theha "toka" e bohlokoa.
Kushi Kabir ea sebelelitseng litokelo tsa mobu, le litokelo tsa basali le matsoalloa a metseng ea mahaeng ea Bangladesh ka lilemo tse mashome, o amohela One Billion Rising e le ketso ea lefats'e ea ho bokella lintoa tsena tsa toka. Boitlamo bo tiisitsoeng ba mekhatlo e ikemetseng ho pholletsa le metse e 1,300 e matlafatsa ts'ebetso ea OBR. Tlhekefetso mona e lebisitsoe ho tlaleho ea basali ba 200,000 ba betiloeng ntoeng ea 1971; le kopo ea toka bakeng sa Kalpana Chokma, moroetsana oa letsoalloa ea hapiloeng khahlanong le sesole ea ntseng a le sieo ho tloha ka 1996.
OBR, joalo ka lefatše ketso bakeng sa toka, e ikemiseditse ho kenyeletsa ka botlalo le ditlhoko tse tsamaellanang tsa botho. E eme khahlano le tlhekefetso ho basali le banana ka ho ema ka nako e le 'ngoe etsoe ho sireletsa le ho baballa mobu oa lefatše, metsi, moea, lithaba, joalo-joalo. Liketso tse fapaneng tsa basali lefatšeng ka bophara kajeno li hloka phekolo le thibelo ea AIDS; phetoho ea litokelo tsa molao le molao oa peto India; litokelo tsa thuto Afghanistan; ho fumana tse nyametseng Argentina le Chili; litokelo tsa ho ntša mpa hoo e ka bang hohle.
Mekhatlo e meng e amohela litokelo tsa makholo a likete a basali ba matsoalloa a Peru ba ileng ba hloekisoa ka molao nakong ea puso ea Fujimori. Ho na le liketso tsa OBR khahlano le tlhekefetso ea thobalano, tlhekefetso ea thobalano le peto ke basebetsi ba mapolasing ba US le litho tsa sesole sa US. Ho na le lipontšo lefatšeng ka bophara tse khahlanong le ho rekisoa ha basali le banana ka thobalano Mexico, Linaheng tsa Balkan le Asia Boroa-bochabela.
Fartuun Adan, motsamaisi oa Setsi sa Khotso le Litokelo tsa Botho sa Elman, o lula Mogadishu, Somalia, 'me o bokella batho ba tlokotsing ea peto le matlong a sireletsehileng a basali ho lumella basali ba hlekefelitsoeng hore ba bue mantsoe a bona. Ba buella litokelo tsa botho le toka ea tekano khahlanong le batlōli le ba hlekefetsang ho pholletsa le South Central Somalia.
Ha se taba e nyane hore ebe basali le banana ba bangata haholo ba Congo le Rwanda ba ileng ba betoa le ho bolaoa ka sehlōhō ba ne ba tsoa ho ea roalla patsi.
Basali ba Congo ba hlokofatsoa ke pefo ea ho betoa ntoeng, leha ho le joalo bohloko ba bona bo khutsisitsoe ka maikutlo a ntoa ea "morabe" le thahasello ea khoebo bakeng sa coltan, mohloli oa bohlokoa oa ho hlahisa liselefouno le tse ling tse joalo. Peto le ho tšosa ha eona basali le banana ha li na matla a “lipolotiki,” esita le ka boteng ba eona bo sa tloaelehang.
Ntwa ya ho fedisa tlhekefetso ya thobalano e ka etella pele mokgatlo wa lefatshe lohle kgahlanong le leeme, kgethollo ya morabe le bokapitale.
Kotsi ea 'mele le tikoloho ea eona
Boitlamo bo fapaneng ba toka hangata bo kopanngoa ka pono ea tlhekefetso ea thobalano. Le hoja libaka tse ngata le tse fapaneng li bakoa ke merero ea batho ka bomong le ea setso, li kopana le ho tiisa ho pota-pota litlhoko tsa batho bakeng sa botšepehi ba 'mele - e ka ba' mele oa motho, kapa naha, kapa metsi.
Ke ntoa ena ea toka e nyatsang tlhaselo ea 'mele khahlanong le 'mele ea basali le ho fetela tlhaselong e khahlanong le lelapa la motho le lefatše leo le ahileng ho lona. Mekhatlo ea ho felisa bofuma, bobolu, tlala, tlatlapo ea tikoloho, puso ea bo-imperialism, ho falla ka likhoka, basebetsi ba hlekefetsoang, bopatriareka ba lefatše lohle, khatello ea lipolotiki, khethollo ea morabe, baphaphathehi ba sa feleng ba lintoa tsa bolumeli li hlohlelletsa batho bohle. Ke toka e leng teng ka nako e le 'ngoe e haufi-ufi 'me sechaba.
Ha baitseki ba OBR ba tantša literateng, ba pepesa polotiki ena e haufi-ufi ea ho rarahana le ho kopanyelletsa batho bohle ha e ntse e lokolla batho ho khutsa le bolutung ba bona. Ha motho a sebedisa mmele wa hae ho bua ka ho tantsha February 14, motho o itokolla tšabong, ’me hoo ho qala ho hlahisa monyetla oa ho nka khato ea phetohelo.
Phephetso ea mehla ea rona
Ho na le mekhatlo e ikemetseng le ea matsoalloa ao e leng khale a loanela litokelo tsa basali ho 'mele ea bona linaheng tsa habo bona: India, Canada, Haiti, Congo, Afghanistan, Egypt, le Bangladesh ho bolela tse seng kae. Kea ts'epa hore bohle re ka ema 'moho, re sa iphapanyetse nalane e hlabosang ea ho hloka toka le tlhekefetso, empa re aha lilekane tse hlokolosi ho feta le ho li feta.
Bakeng sa ba nyelisang mefuta eohle ea pefo re tlameha ho hokahanya maano a rona le matla a rona e le hore re hokahane hammoho le melata e mengata ea liphoso tsa bophelo ba motho le ba sechaba. Maitlamo a tlameha ho kopanngoa moo a kopanang teng, 'me a se ke a arohana moo a fapaneng teng. Likopano tsena tsa liperesente tse 99 tse inehetseng khotsong le toka e ka ba matla a ke keng a thijoa.
Ho felisa pefo ena ke phephetso e kholo ea lipolotiki ea mehleng ea rona. Banana le basali ba tla ka mefuta eohle, le bokhoni, le merabe, le banna, le lihlopha tsa moruo, kahoo sena ha se bothata bo le bong ho qala ka. Re ba mebala eohle, le boholo, le bokhoni, ba bolumeli bo bong le bo bong, ba setso se seng le se seng; re bomme, le baradi, le dikgaitsedi, le baahi, le bafalli, le basebetsi ba mefuta yohle. Hobane mosali e mong le e mong o na le boitsebahatso bona bo bongata boo re bo kenyelletsang botho ha re mo kopa le pefo e etsoang 'meleng oa hae. Ka hona, ho felisa tlhekefetso khahlanong le basali ho khothaletsa le ho nahana ka merero e mengata le e kenyeletsang e lebisang toka.
Ke nako ho etsa phetohelo ya lefatshe lohle eo e leng motho ka boyena wa dipolotiki le dipolotiki. 'Me ha re nahana hore liphetohelo ke ts'ebetso e kopanetsoeng, eseng ketso e le 'ngoe, thusa ho qala e latelang ka la 14 Hlakola ka pontšo e kholo ea tokoloho.
Zillah Eisenstein o ngotse khopolo ea basali Amerika Leboea lilemong tse mashome a mararo tse fetileng. Ke sengoli se tsebahalang lefatšeng ka bophara le moitseki le Setsebi se Khethehileng sa Khopolo ea Lipolotiki ea Anti-Racist Feminist ho Ithaca College, Ithaca, New York.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate