Mohloli: Kopano ea 20
[Kakaretso ea 20 ke sehlopha sa bangoli se fumanehang libakeng tse fapaneng lefatšeng ka bophara. Ba bang ba bacha, ba bang ba baholo; ba bang ba nako e telele bahlophisi le bangoli, ba bang ba sa tsoa qala, empa kaofela ba inehetse ka ho lekana ho fana ka tlhahlobo, pono le maano a bohlokoa bakeng sa ho hapa sechaba se betere ho feta seo re se mamellang hajoale. Litho tsa Collective 20 li tšepa hore tlatsetso ea tsona mabapi le litaba tsa sechaba, lipolotiki, moruo le tikoloho li tla hlahisa litaba tse molemo le ho fana ka litaba tse molemo ka boiteko bo kopanetsoeng ba khatiso ho fapana le batho ba iketsetsang bona. Collective 20s cumulative work e ka fumanoa ho kopanelo20.org, moo u ka ithutang ho eketsehileng ka sehlopha, ho bona polokelo ea lingoliloeng tsa sona, ’me u fane ka maikutlo a mosebetsi oa sona.]
Ho latela lipalo-palo tsa Mokhatlo oa Lefatše oa Bophelo, palo ea linyeoe tsa coronavirus tse tlalehiloeng lefatšeng ka bophara e ntse e le bohlokoa. Mohlala, lihoreng tse 24 lipakeng tsa la 9 le la 10 Phupu, ho tlalehiloe linyeoe tse ncha tse fetang 200,000 le mafu a 5,575 lefatšeng ka bophara ka liketsahalo tse phahameng ka ho fetisisa Amerika, Brazil le India, tse lateloang haholo ke libaka tse kholo tsa Asia, Middle East le Amerika Boroa. . Ha ho utloahale eka ha re phele ka seoa sena. Leha ho le joalo, kokoana-hloko e na le rona haholo 'me ha re na ente kapa moriana leha e le ofe o ngolisitsoeng ka molao bakeng sa phekolo ea eona.
Empa hore na lipalo tsena li hloka tlhokomeliso e eketsehileng le maemo a atolositsoeng a koalo, khatello e ntse e etsoa ho thibela seo moo ho khonehang. Molaetsa linaheng tse ngata - tse neng li thibela ho koaloa ha thepa ka nako efe kapa efe - o tlohile ho o neng o re hlokomelisa hore re lule hae 'me re pholose bophelo ho ba ba tsitlellang hore re "tloaelong e ncha" mme re hloka ho khutlela mosebetsing.
Kahoo leha baeletsi ba mahlale ba bua ka mehato ea ho phahamisa butle-butle ho lekola ts'oaetso ea vaerase, ea limithara tse peli e le sebaka se sireletsehileng sa ho qoba tšoaetso ea kokoana-hloko, ea kokoana-hloko e setseng e bolaeang le e tšoaetsanoang, lithibelo li ntse li tlosoa, 'me ka potlako le hona, ho hang. butle-butle, ka tsela e hlokolosi e neng e tšepisitsoe qalong. Ho tsoa ha Lockdown ha hoa etsoa butle joalo ka ho ferekanngoa.
Joale ke eng e fetohileng? Ho tlile joang hore re koalloe ka matlung a rōna ho ea ho 'se tloaelehileng se secha', le ka lebelo le joalo? Mohlomong potso e nepahetseng le ho feta ke hore na ke hobane'ng ha ho koaloa ha mosebetsi pele ho etsahala, ho lumella, joalo ka ha ho entse, ho fokotseha ho neng ho sa lebelloa ha mochini oa capitalist. Karabo e hlakileng ka ho fetesisa ke hore ho ata ha mollo oa hlaha oa coronavirus lefatšeng ka bophara ho behile kotsi ho motho e mong le e mong, ho kenyeletsoa le babusi ba phahameng, eseng feela ba sa hlatsuoang. Empa ho khutlela potsong ea pele ea hore na ho fetohile eng? Haeba kokoana-hloko e ntse e le kotsi, haeba e ntse e le sans-vaccine, ke hobane'ng ha re bolelloa hore re ka tsoa li-cocoons tsa rona?
Karolo e 'ngoe ea karabo e itšetlehile ka takatso ea rona ea ho hlaha. Batho ke mofuta oa kahisano 'me ha re batle feela, empa re hloka, puisano le likamano tsa sechaba bakeng sa bophelo bo botle ba 'mele le ba kelello. "Lihele ke batho ba bang" empa bophelo bo se nang batho ba bang, ntle le lerato kapa ho ratoa, ke lihele tse kholoanyane. Ho koaloa ha nako e sa lekanyetsoang ha hoa nepahala kahoo bongata ba rona re ka batla ho utloa hore e ea fela, haufinyane kapa che.
Leha ho le joalo, tabatabelo e tsebahalang ea ho beha seoa sena ka morao ha e hlalose hore na ke hobaneng ha mebuso e ikemiselitse ho hatela pele le ho nolofatsa mehato ea ho koala. 'Nete ke hore, molaetsa o fetohile haholo ho tloha ho oa bophelo bo botle ba sechaba ho ea ho moruo,' me ho sireletsa tšenyo e eketsehileng moruong ke ntho e ka sehloohong ho sireletsa bophelo ba batho. Lintlha tse tsamaisang liqeto hona joale ke tsa moruo haholo, tlhalosong ea sejoale-joale ea moruo e le e shebaneng le GDP le phaello ho fapana le e shebaneng le boiketlo ba baahi.
Kahoo, u fumana boemo boo baeta-pele ba lipolotiki ba lekang ho fana ka mabaka a utloahalang a hore na ke hobane'ng ha ho arohana ha sechaba ho fokotsoa ho tloha ho limithara tse peli tse sireletsehileng haholo ho ea ho mitha e le 'ngoe e sireletsehileng haholo; le hore na ke hobane'ng ha e le ntho e utloahalang ho bula mabenkele ao e seng a bohlokoa hape, libara le li-salon tsa botle, likolo le likoreche, empa eseng ho etela ba lelapa le metsoalle malapeng a bona. Taba ke hore re ka ea mabenkeleng, ra ja lireschorenteng, 'me maemong a mang ra ea mosebetsing, empa molemong oa rona, ho tsamaea lipakeng tsa malapa ho tlameha ho lula ho thibetsoe. Lithibelo tsa malapa li hlalosoa ho ea ka 'li-bubble'. Batho ba ka tlung e le 'ngoe ba thulametse; ba ka khetha pululoana e le 'ngoe ea lelapa eo ba tla kopana le eona hore e be pululoana e kholoanyane, kahoo e lumella batho ba lipululoana tsena ka bobeli ho etelana ka matlung. E ferekanya? Nonsense? Ke hobane'ng ha u sa lebale ka li-bubble ka ho feletseng 'me u hlophise ho kopana le mang kapa mang eo u mo batlang ha u le mabenkeleng kapa u kuta moriri oa hau?
Ka lehlakoreng le leng, ke mohloli oa monate oa ho shebella li-gymnastics tsa semantic tsa bo-ralipolotiki ha ba ntse ba re bolella hore na ke hobane'ng ha tsena e le liqeto tse utloahalang tse thehiloeng bopaking ba bongaka. Ntle le pelaelo, joalo ka libaka tse koaletsoeng, matlo a rona a batla a le kotsing ea ho ata ha vaerase. Empa na ehlile re lebelletsoe ho lumela hore bareng kapa lebenkele le tletseng batho bao re sa ba tsebeng le nang le molao oa bohole ba mithara e le 'ngoe ho bolokehile ho feta? 'Nete ke hore, maeto ao re a etsang malapeng a e mong ha a na molemo oa moruo kahoo a ka lula a thibetsoe. Ka lehlakoreng le leng, ho bula likarolo tsa mabenkele le tsa ho amohela baeti le mekhoa ea hore batsoali ba khutlele mosebetsing ho na le boleng bo bongata ba moruo. Ehlile, ha ho ralipolotiki ea ka hlakisang taba eo, ho fapana le hoo, ba ntse ba tsamaea ka koloi, ba ea pele 'me ba ema ka letsoho ka lipuisano tsa boralitaba.
Ha re bua ka boralitaba le mecha ea litaba e kholo - bashebelli bao ba boemo ba quo ba buang molemong oa rona mme ba tseba hantle hore na re ikutloa joang le ho nahana ho feta kamoo re ithatang ka teng - ba tlohile sekepe ha ho tluoa tabeng ea ho koala kapa ho tšosoa ke vaerase. Ba tsepamisitse maikutlo holima moruo mme molaetsa oa bona ke hore: seoa sena se sentse moruo oa naha, mekoloto ea naha e fihlile maemong a kolobisang mahlo, re tlameha ho nyolla mochini oa moruo le ho o etsa hore o sebetse hape ka litšenyehelo life kapa life.
Ha rea lokela ho qosoa ka ho hlahisa maikutlo a fosahetseng, mecha ea litaba e leka-lekanya mahlomola a moruo ka monate o monyenyane, o re tlisetsa litlaleho tse tsoang literateng tse phahameng: mabenkele a bula bakeng sa khoebo; matšoele a batho ba thabileng ba batlang phekolo e itseng; esita le basebetsi ba mabenkeleng ba thabileng ho feta ba sitoa ho ithiba thabo ea bona ea ho khutlela mosebetsing—mosebetsi oo mohlomong e leng konteraka ea lihora tse se nang moeli mabapi le moputso o tlaase-tlaase le maemo a bohlasoa; kapa mela e nkang hora ha likoloi li feta McDonalds. Mecha ea litaba e re bolella hore na ha ho monate ho bona ntho e tloaelehileng, re ile ra qeta nako e koetsoeng 'me re ne re le ho eona hammoho empa re le ka lehlakoreng le leng,' me ka 'nete, ho hlakile, ntle le pelaelo, sena ke seo re se batlang.
Boitšoaro ba mecha ea litaba le bo-ralipolotiki bo ka lebelloa 'me ha bo soetsehe. Leha ho le joalo, se soabisang, 'me haholo-holo, ke hore mahlomola ana a lefats'e ha aa fetoha letho 'me ho nahanoa ka ho feletseng hore ha re hlaha hape, re tla tsoela pele moo re ileng ra tlohela ho sebeletsa litlhoko tsa bokapitale. Ka litsela tse ngata, hoo ho hobe ho feta lebelo le lebe ka ntle ho Lockdown. Mme leha re ka fumana hore mekotla ea sechaba e tla tlameha ho khutlela ho koalehile ho sebetsana le li-spikes le maqhubu a mang a vaerase, mokhoa ona ke ho qala moruo oa pele ho COVID, linaha tse fokolang, haeba li teng, tse nahanang ka mekhoa e meng ho e "tloaelehileng" kapa kamoo re ka etsang lintho ka tsela e fapaneng.
Empa ho etsa lintho ka tsela e fapaneng ke hona ho hlokahalang haholo. Life-fore-COVID e ne e le lihele bakeng sa libilione tsa rona ka ho se lekane ho hoholo ha chelete le maruo, haholo-holo ka boroa lefatšeng ka bophara; bofutsana, ho fokotsoa ha mekhatlo ea sechaba le boikitlaetso bo lebisang ho poraefete; mosebetsi o lefshoang hanyane, o sa sebetseng bakeng sa ba bangata ’me ho hang ho se mosebetsi ho ba bang ba bangata; ho hloka bolulo le tlhokomelo ea bolulo; likoloto, bofuma le libanka tsa lijo. Hape u se ke ua lebala boemo ba tšohanyetso ba boemo ba leholimo, ho senngoa ha libaka tsa rona tsa tlhaho le tšilafalo ea mobu oa rona, metsi le moea. Ke lefatše leo re bolelloang hore re ke ke ra emela ho khutlela ho lona.
The Lockdown e ne e le thata empa eo ha se pale eohle ea Lockdown
Ke 'nete hore ho koala sekheo ho ne ho le thata ho batho ba bangata, ba tlamehang ho itšehla thajana le ho hloloheloa tšehetso ho tsoa ho ba malapa le metsoalle, ba lahlehetsoeng ke mesebetsi kapa likhoebo, ba nang le mathata a bophelo bo botle a sa khoneng ho fumana tlhokomelo ea bona e tloaelehileng, ba se nang monyetla. ho ya sebakeng se kantle. Lintlheng tseo, pheletso ea Lockdown ke litaba tse monate.
Empa seo ha se pale eohle ea Lockdown. Hape e ile ea re fa tlhasenyana e nyenyane ka ho fetisisa ea bophelo bo bong, tsela e ’ngoe ea ho ba teng.
Boikutlo ba sechaba bo ile ba ntlafala libakeng tse ngata haholo 'me batho ba ne ba tsotellana—the Ba shoele ba ntse ba tsamaea e ne e se yona. Re ile ra fumana moelelo oa sebele oa mosebetsi oa bohlokoa. Ha se molaoli oa khoebo kapa sebapali sa bolo ea liki e kholo kapa motho ea tummeng kapa mogul oa bilione. Empa lingaka le baoki le bahlokomeli, lienjineri tse sebetsang meaho ea motheo ea bohlokoa, balemi ba lijo le bafepedi, basebetsi ba lipalangoang le ba poso, ba bokellang litšila; bana le ba bang ba ipehang kotsing nakong ea tlokotsi ho sireletsa sechaba sa habo bona le ho fana ka litšebeletso tsa bohlokoa. Nahana ka moputso oa bongata ba batho bana ebe u ipotsa, ke mofuta ofe oa tsamaiso ea wacky o putsang mosebetsi oa bohlokoa ka ho fetisisa ka moputso o tlaase le maemo a mabe ka ho fetisisa a ho sebetsa, ha mosebetsi o sa hlokahaleng o kotula meputso e phahameng ka ho fetisisa ea lichelete? Ka tsela e itseng ho bonahala e le ho hloka toka hore batho ha ba fumane meputso ho latela tlatsetso eo mosebetsi oa bona o e etsang sechabeng.
Mme ha re notlella, re ne re ja hanyane. Ho ile ha behoa lithibelo mabapi le hore na re ka reka tse kae nthong ka ’ngoe ka nako e le ’ngoe le hore na ke lintho life tse ka rekisoang. Khopolo ea bokhaphithaliste ea hore haeba u na le chelete 'me u e batla, u lokela ho tsoela pele ho e reka; u bohlokoa. Tšebeliso e hlakileng e ne e se na sebaka nakong ea seoa. Sena ha se ka tsela ea ho fana ka maikutlo a hore mehato ea bolaoli ea likhakanyo e lokela ho hlahisoa, empa e ne e le mohlala oa litloaelo tsa tšebeliso e itekanetseng mme ha ea ka ea re ntša kotsi.
Le rona re ne re eta hanyane. Kaha batho ba bangata ba ne ba sebetsa malapeng 'me hangata ba nka maeto a fokolang, ho tsamaea ka lipalangoang tsa botho le tsa sechaba ho ile ha fokotseha haholo. Leeto la letsatsi le letsatsi le ile la nyamela ho ba bangata ba rona - na ho na le motho ea phelang ea neng a soabile ka seo? Lithibelo li ile tsa beoa lipalangoang tsa sechaba le lifofaneng tsa lifofane tsa lefatše li ile tsa fokotseha haholo ka halofo. Maeto a fokotsehileng a bile le litla-morao tse thabisang. Indasteri ea oli e tšehelitsoeng ke 'muso e bone litheko tsa oli lefatšeng ka bophara le tšebeliso ea tsona li ile tsa theoha ka bobeli. Maholimo a rona a ne a hloekile a bile a hlakile haholoanyane ka lebaka la ho fokotseha ha khabone - phokotso e ne e sa lekana ka boeona ho baka phetoho leha e le efe ea ho futhumala ha lefatše empa e ile ea bontša molemo oa ho fokotsa maeto a nang le carbon.
Lintho tsena tse ntle tsa Lockdown lia nyamela, ka bomalimabe, ha Lockdown ka boeona e nyamela. Ke nako ea ho khutlela 'neteng, ho phethahatsa morero oa rona mona lefatšeng: ho sebeletsa bokapitale. Jwaloka baahi ba nang le boikarabelo, ke boikarabelo ho rona ho sebedisa le ho sebedisa ho feta tekano tsela ya rona ya ho hlabolla moruo. Re tloha malapeng a rona, litsela li boetse li phathahane, 'me lifofane li ntse li lla hanyane bakeng sa ho khutlela lifofaneng tsa pele ho koalo ha linaha li qala ho bula meeli ea tsona le ho tsosolosa bohahlauli.
Leha ho le joalo, ts'ebetso ena e ke ke ea lekana bakeng sa bokhaphithaliste. Re tla etsoa ho lefa theko ea ho e fokotsa butle. Lipolelo-pele ha li na qea-qeo mabapi le hore na ho tla etsahala'ng ka mathata a maholo: tahlehelo e khōlō ea mesebetsi, phokotso e sehlōhō ea mekhatlo ea sechaba, ho eketsoa ha lekhetho bakeng sa batho ba fumanang meputso e tlaase le e bohareng, e leng sesosa sa ho putlama ha moruo.
Empa ke hobane’ng ha e lokela ho ba tjee? Ke hobane'ng ha re lokela ho amohela khetho e le 'ngoe ea bokhaphithaliste le kotlo eo e tla e tlisa ho rona le polanete? Na ehlile re tlameha ho lumela hore ho sa tsotellehe lilemo tse likete tsa bohlale le boqapi, see ke sona se molemo ka ho fetisisa seo moloko oa batho o ka se hlahisang?
Bokhaphithaliste bo rata sehlotšoana se etsang hoo e ka bang 1% ea baahi ba lefats'e, 'me ke molemong oa nakoana oa batho bana ba phahameng sechabeng hore bophelo kamora COVID-XNUMX bo khutlele boemong ba quo. Ba tla etsa sohle se matleng a bona—matla a bona a maholo—ho tiisa hore seo sea etsahala.
Potso ke hore na re tla ba lumella? Ho thoe’ng haeba re etsa qeto ea ho hana ’me ho e-na le hoo re batla tsela e ’ngoe? Re na le matla a lipalo ka lehlakoreng la rona ka mor'a tsohle-mohlomong ke mohloli o le mong feela oo re nang le oona. Re se re ntse re tseba hore na mekhoa e meng ea maemo a teng ke efe. Re ba emetse 'me ba itokisetsa ho tsamaea. Re ka fihlela ntho e 'ngoe e sa tloaelehang haeba re ne re ka kopana 'me ra kopana tlas'a morero ona o tloaelehileng.
Boholo ba nako, re arohane, batho ba batšo khahlano le ba basoeu, monna khahlano le mosali, bacha khahlano le batho ba baholo, banna ba ratanang le ba bong bo tšoanang le ba batho ba otlolohileng, bajaki le bao e seng bajaki, sehlopha sa basebetsi le sehlopha sa batsamaisi ba litsebi. Ha e le hantle, likarohano tsena lia utloahala ’me khatello e bolaeang e leng khubung ea tsona ke ea sebele. E tlameha ho hanyetsoa le ho timetsoa. Empa qetellong, sera sa rona se seholo ha se e mong empa ke 1% e batlang ho re boloka re ikokobelitse re bile re le tlas'a taolo. Mme qetellong, dintwa tsa rona tse ikgethang kgahlanong le kgatello di ke ke tsa fihla pheletsong ha feela sehlotshwana seo se ntse se laola.
Haeba ho na le ntho leha e le efe e etsang hore baeta-pele ba busang ba se ke ba robala, ke tšabo ea bona ea hore matšoele a tla kopana ho tšehetsana. Ho thoe'ng haeba re ne re ka etsa joalo? Se ke oa lahla mathata a rona empa re lule re khethollehile ha re ntse re bontša bonngoe har'a mathata le ho sebelisana moo re bonang lipheo tse arolelanoang.
'Me haeba re ne re ka etsa joalo, re ne re tla qoba joang likoluoa tsee tsa tahlehelo e kholo ea mesebetsi, phokotso e mpe ea mekhatlo ea sechaba le ho nyolloa ha lekhetho la lekeno tse aparetsoeng ke mathata ohle a moruo?
Ho putlama ha moruo lefatšeng ka bophara ho tlameha ho etsahala feela haeba re batla ho boloka bokhaphithaliste bo ntse bo le teng le ho netefatsa hore 1% e boloka taolo ea maikutlo le ho bokella phaello e kholo ka litšenyehelo tsa motho e mong le e mong le polanete. Re ntse re itokisetsa ho lebella ho putlama hona hore feela ba tsebe ho khutlisa eng kapa eng eo ba ka beng ba lahlehetsoe ke eona, e le hore ba tle ba tsebe ho etsa chelete ho tsoa tlokotsing.
Re na le sohle seo re se hlokang ho theha lefatše le fapaneng
Ho e-na le hoo, re ka etsa qeto ea ho se khutlele bokhaphithaliste. Re ka etsa qeto ea ho hlophisa bocha moruo ho latela melao-motheo ea ho etelletsa pele boiketlo ba batho le polanete; ho arolelana lisebelisoa e le hore bohle ba be le tse lekaneng; ea ho tsamaisa tlhahiso le ts'ebeliso e ipapisitseng le tlhoko e hlaphohileng kelellong le ea botho.
Ka ntle ho ho otloloha ha bokhaphithaliste, re na le sohle seo re se hlokang ho theha lefatše le fapaneng. Mekhoa le lisebelisoa, maemong a lefats'e, li fumaneha habonolo ho fana ka litlhoko tsa lintho tse bonahalang tse kang lijo, bolulo, tlhokomelo ea bophelo bo botle le thuto bakeng sa motho e mong le e mong lefatšeng le ho etsa joalo ka tsela e tsitsitseng ea tikoloho le ho hlokomela sechaba sa 'nete. theko ea thepa. Batho ba lapile kapa ba hloka mahae kapa ha ba na thuto e lekaneng le tlhokomelo ea bophelo bo botle eseng hobane ho sa lekana empa hobane moruo oa capitalist o laela hore ho be le ba nang le letho le ba se nang letho.
Re na le mehloli e mengata ea matla a ka nchafatsoang ho khotsofatsa litlhoko tsa rona tsa matla a lefats'e ntle le ho senya polanete. Ho falla ho matla a tsosolositsoeng ho tla hloka hore re sebelise motsoako oa mehloli e kopantsoeng le matla a maholo a matla le a itekanetseng, eseng ka mokhoa o feteletseng, tšebeliso ea matla, empa tsena tsohle li ka finyelloa ka ho feletseng. Ho itšetleha ha rona ho bolaeang ka libeso tsa khale ha se hobane ho se na boikhethelo bo bong empa hobane tlas'a bokhaphithaliste indasteri ea mafura e na le matla a moruo le a molao ho netefatsa hore lithahasello tsa bona li tla pele.
Mosebetsi oa ho etsa phetoho ho sechaba se nang le carbon e tlaase o moholo haholo. E tla hloka phetoho ho tloha ho liindasteri tse sebelisang khabone e matla ho ea ho tse nang le khabone e tlase. E tla hloka hore ho thehoe limilione tsa mesebetsi e mecha lefatšeng ka bophara 'me sebakeng sa khaello ea mesebetsi ho tla ba le mesebetsi e mengata. Mesebetsi e mecha e tla ba e nang le morero 'me e ka fanoa ka har'a maemo a li-co-op tsa basebetsi tse sa tsamaellaneng le phaello le chelete e thehiloeng ho hore na batho ba sebetsa nako e kae le ka thata hakae le maemo a boima ao ba tlamehang ho a mamella.
Ka thoko ho ditikoloho tsena tse ntjha tsa tshebetso, mokgwa o sa etsetswang phaello o ne o tla etsa sebaka sa hore ditsenogare tse ding tse molemo sechabeng di hlahiswe tse kang beke e fokoditsweng ya mosebetsi; nako e eketsehileng ea boithaopo, boikarabelo ba ho tsotella, ho itsoella pele le boikhathollo le mesebetsi ea boqapi; bolulo bo theko e tlaase le bo sireletsehileng ntle le tšokelo ea ho lelekoa; Moputso oa Motheo oa Universal bakeng sa bohle ba nang le chelete e eketsehileng bakeng sa ba sa khoneng ho sebetsa ka lebaka la bophelo bo botle le mabaka a mang; le lits'ebeletso tsa mantlha tsa lefats'e tse kang tlhokomelo ea bophelo bo botle le thuto. Bokapitaliseng, batho ha ba sebetse kapa ba sebetsa mesebetsing e sa tsitsang e nang le meputso e tlase le maemo a Dickensian eseng hobane ho se na mosebetsi kapa chelete e le sieo ho fana ka moputso o betere kapa maemo a betere empa hobane ho fana ka lintho tseo ho ka faposa chelete hole le phaello.
Puisano leha e le efe ea ho fetela sechabeng se 'tala' ka linako tsohle e lebisa ho bueng ka tahlehelo ea mesebetsi ha baeta-pele ba busang ba ntse ba phatlalatsa litšokelo mabapi le tlokotsi e tla tlisoa ke phetoho e joalo, banna le basali ba limilione ba liindasteri tsa khale ba tla be ba sa sebetse. Bo-ralipolotiki ba itetang sefuba ho tšehetsa phetoho ena ba buuoa hampe ka hore ba tšehetsa batho ba bangata ba hlokang mesebetsi.
Ha e le hantle, tsena ke likhang tsa motho oa joang tse sebelisoang ke batho ba phahameng ho itšireletsa, eseng mesebetsi. Ha ba tsotelle mesebetsi. Haeba ba ne ba ka etsa joalo, ba ne ba ke ke ba isa tlhahiso linaheng tse ling ho lelekisa mosebetsi o tlaase. 'Nete ke hore, ho fapana le ho felloa ke mosebetsi, basebetsi ba lelekiloeng liindasteri tsa khale ba tla hlokoa haholo ho tse ncha bakeng sa bokhoni ba bona le boqapi ba bona, ebang seo se bolela ho koetlisa bocha kapa ho sebelisa tsebo ea bona e teng. Feela, haeba re e etsa ka nepo, liindastering tse ncha li tla phela hantle hobane e tla be e le beng ba basebetsi ba nang le maemo a betere a ho sebetsa, meputso le lits'ebeletso tsa lefats'e, le ho fana ka boleng ho sechaba sa bona le sechaba ka bophara.
Re se re na le mehlala ea moruo e ka re lumellang ho etsa tsena tsohle le tse ling. Re ka sebelisa mokhoa o tsitsitseng oa boemo bo ka re suthisetsang hole le maikutlo a neoliberal a kholo e tsoelang pele le GDP e le tekanyo ea bophelo bo botle ba moruo. Hape ho na le bososhiale ba kopanelo bo ka re lumellang ho hlahisa le ho sebelisa mokhoa oa ho phela ka mokhoa oo re nang le oona, ho fumana chelete e lekanang bakeng sa bohle, le ho fa basebetsi libaka tsa mosebetsi tse nang le demokrasi, ho itlhokomela.
Empa ho thoe'ng ka likhaello tse mpe tseo linaha li li entseng likhoeling tsa seoa, linaha tse neng li qoetse ka har'a likoloto nako e telele pele coronavirus e hlasela? Mebuso e lula e bolella baahi ba eona hore ho lefa khaello e lokela ho ba ntho ea pele le hore, ho hlakile hore tsela e le ’ngoe feela ea ho etsa joalo ke ho fokotsa tšebeliso ea chelete ea sechaba ka ho fokotsa litšebeletso tsa sechaba le ho eketsa lekhetho la chelete bakeng sa basebetsi ba tloaelehileng. Ba pheta molaetsa ona hangata hoo ba entseng hore re kholisehe hore ha ho na likhetho tse ling. Monahano o joalo o re khutlisetsa mohopolong oa hore ho sa tsotellehe litšenyehelo tsohle, re tlameha ho boloka mekhoa ea moruo kamoo e neng e le kateng, athe ha e le hantle ha ho letho le ka bang hole le 'nete.
Ka mohlala, sephiri se seng se bolokiloeng hantle ke hore sekoloto sa ’muso ha se tšoane le sekoloto sa lelapa moo re kenang mathateng a lichelete haeba re sebelisa chelete e fetang eo re e fumanang. Khaello ea lichelete ka bo eona ha ea lokela ho ba bothata, le tšebeliso ea chelete ea mmuso. Ho ka boleloa se tšoanang bakeng sa likhakanyo tsa lichelete maemong a naha le a libaka. Haeba ba lakatsa, ba ka ba le likhaello tse phahameng haholo ntle le ho baka kotsi leha e le efe ea moruo, ’me chelete e sebelisoang ke ’muso e molemo sechabeng, haholo-holo linakong tsa ho putlama ha moruo.
Mohato o mong o patiloeng haholo oo mebuso e nang le oona ke Quantitative easing (QE). Ka mantsoe a bonolo haholo, QE ke leano leo ka lona banka e bohareng-kapa Federal Reserve e US-e hlahisang chelete e ncha ka ho reka matlotlo a lichelete ho tsoa libankeng tsa khoebo le mekhatlo ea lichelete, kahoo e eketsa chelete eo ka eona e lokelang ho matlafatsa moruo. .
QE esale e sebelisoa haholo lefatšeng ka bophara ho tloha ka mathata a lichelete a 2008. Ka mohlala, US, mananeo a QE a fihletse ho pota $3 trillion. Brithani ba lutse ho £375 limilione tse likete. Ka bomalimabe, sebakeng sa hore chelete eo e tseteloe moruong oa 'nete maemong a libaka le a naha ho matlafatsa likhoebo tse hlahisang litholoana le liindasteri le ho theha mesebetsi, e ile ea fumana tsela ea ho kena mebarakeng ea lichelete, ka mokhoa o makatsang e fana ka chelete ho eona mekhoa e bakileng ho oa pele. mme mohlomong ho beha sebaka bakeng sa kotsi e 'ngoe e tlang ho tla. UK le US li ile tsa qala mananeo a mang a QE nakong ea seoa sa coronavirus, £100 billion le $700 billion ka ho latellana. Histori e ipheta e le hang hape, chelete ea QE e ea libakeng tsohle tse fosahetseng 'me e sebelisoa ho thusa batho ba tloaelehileng ba belaelloang ke mekhatlo le ba silafatsang lintho tse kholo tse kang lifofane le lik'hamphani tsa oli le khase.
QE ka boeona ha se mohopolo o mobe. Ho fosahetse hobane chelete e eketsehileng ha e fihle moruong oa 'nete. Litlhahiso tse tsoang likarolong tse ngata li bitsa QE bakeng sa Batho kapa QE e Tala moo chelete e neng e tla fihla moruong oo batho ba tloaelehileng ba phelang ho oona. Monyetla o joalo oa ente ea chelete o ka bang le oona moruong oa libaka le oa naha o tebile. Ha li sebelisoa hammoho le libanka tsa sechaba kapa tsa sechaba, likalimo tse nang le tsoala e tlaase kapa tse se nang tsoala li ne li ka fuoa likhoebo tsa lehae le likoporasi tse fanang ka thepa le litšebeletso tsa bohlokoa, tsohle ka tsela e sireletsang tikoloho.
Lekhetho ke mohloli o mong o utloahalang oa chelete bakeng sa mebuso. Empa ke hobane’ng ha ’muso o batla ho bokella chelete e ngata, na kamehla ke makhetho a batho ba fumanang meputso e tlaase le ea mahareng kapa makhetho a thekiso le a phaello a lokelang ho eketseha? Ka nako e tšoanang, mebuso e fana ka khefutso ea lekhetho le likhothatso ho barui ’me e iphapanyetsa mesebetsi ea bona ea ho qoba lekhetho le ho koekoetla—hobane, ho phea khang, ke bona ba hlahisang leruo ’me ba hloka tokoloho e felletseng ea ho etsa seo ba se etsang hamolemohali; hape hobane ba reka le ho rekisa seo ba se ratang, ho kenyeletsoa le bo-ralipolotiki.
Leha ho le joalo, ke hobane'ng ha u sa etse hore barui ba lefe? The International Tax Justice Network e hakanya hore chelete e ka bang $21-32 trillion ea thepa ea lichelete e patiloe libakeng tsa lekhetho lefatšeng ka bophara. Ka ho hatella maemelo a lekhetho a sebelisa mekhoa e kang ea lekhetho le kopaneng, mebuso lefatšeng ka bophara e ka khutlisa lidolara tse libilione tse e kolotang eona le baahi ba eona. Lekhetho le ka eketsoa le lona, le hoja e se bakeng sa batho ba fumanang meputso e tlaase le e bohareng nakong ena, empa bakeng sa likoporasi le barui, ho theha tsamaiso ea lekhetho e tsoelang pele. Ehlile, ho felisa lithuso tsa 'muso ho liindasteri tse sebelisang khabone haholo joalo ka mafura a lintho tsa khale, koloi le nyutlelie, e tla ba ntho ea bohlokoa. Tšebeliso ea lichelete lefatšeng ka bophara ho lithuso tsa mafura a khale feela e sebakeng sa $800bn ka selemo. Ha e fetohe ka mokhoa ofe kapa ofe 'me e ka fetisetsoa mesebetsing e tsitsitseng le e tsitsitseng haholoanyane tikolohong.
Ho theha likhaello tsa tekanyetso e le bothata le ho khelosa chelete hole le batho ba tloaelehileng le litšebeletso tsa sechaba kaha litharollo ke tšitiso e entsoeng ka hloko. Likotsi tsa sebele bakeng sa mebuso ke ho theoha ha theko ea lintho le ho theoha ha theko ea lintho, ’me tsena ka bobeli li ka laoloa ka litsela tse ngata: ka ho lekola moruo oa lichelete; ka ho tsetela moruong oa sebele le oa moruo; ka ho netefatsa motheo o tsitsitseng oa lekhetho; 'me qetellong ka ho laola hore na chelete e kae e kenang ho potoloha.
Sebelisa tlokotsi ena ho hlalosa moruo o mocha
Taba ke hore, ha re ntse re tsoa ka har'a ho koala le ho kena lefatšeng la post-COVID, ho tla ba le pholiso. Haeba re ka retelehela morao ho bokhaphithaliste, ho hlaphoheloa hoo ho tla bolela ho theoa ha chelete bakeng sa matsete mebarakeng ea lichelete e le hore barui ba lule ba ruile. Mananeo a macha a QE ke bopaki ba hore sena se se se ntse se etsahala. Ka nako e ts'oanang, ba bang kaofela ba rona re tla tlameha ho mamella lilemo tse mashome tsa ho putlama le ho putlama ha moruo, re ntse re sutumelletsoa pheletsong ea koluoa ea boemo ba leholimo. Re ka etsa qeto ea ho amohela seo kapa re ka etsa qeto ea ho e fetola kaofela ka ho batla hore chelete e bōpiloeng e fetisetsoe mekhoeng e meng ea lefatše le letala, le mosa?
Ha ho le e 'ngoe ea mehopolo e tsoelang pele e hlahisitsoeng ka holimo eo e leng hōle-hōle. Li tšehelitsoe ka bopaki bo tiileng. Tse ngata ho feta tse ka baloang li se li ntse li le teng, leha e le ka tekanyo e nyane, 'me tse ling tse se nang palo li na le tšehetso ea mashome a likete a rona ka matšolo a tsebahalang. Baitseki ba ka letsohong le letšehali ba sebetsa ka thata lefatšeng ka bophara ebang ke ho hlophisa khato mabapi le phetoho ea maemo a leholimo kapa merusu e khahlanong le neoliberal; ho khothaletsa temo ea moshoelella le mekhoa ea ho lema lijo; ho hanyetsa khethollo ea morabe, khethollo ea bong le lehloeo la batho ba ratanang le batho ba bong bo tšoanang; ho sireletsa libaka tsa tlhaho le mefuta e kotsing ea ho fela; ho tšehetsa batho ba hlokang bolulo le ho aha merero ea matlo a likoporasi; ho theha merero ea sechaba ea matla a tsosolositsoeng, libanka tsa sechaba le likoporasi tsa basebetsi; ho kenya ts'ebetsong liteko tsa tekanyetso ea kopanelo; kapa ho haha marang-rang a bonngoe le tšebelisano.
Seoa sena, bakeng sa litlokotsi tsohle tsa sona, se file Le letšehali motsotsoana. Seo re etsang qeto ea ho se etsa hona joale ke sa bohlokoahali.
Re ka lumella bophelo hore bo khutlele ho 'tloaelehileng', ho tobana le masisa-pelo le mahlomola a tebello ea moruo e lebelletsoeng, 'me ra lumella batho ba phahameng ba busang le basebeletsi ba bona ba lipolotiki ho hlalosa moruo.
Kapa re ka sebelisa koluoa ena ho hlalosa moruo o mocha o bonts'ang mekhoa e meng mme o paka hore ha o khonehe empa oa hlokahala.
Khetho e ka ba ea rona. Joale, e tla ba eng?
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate
1 Comment
Ke rata ho u khothalletsa ka mosa hore u leke ho fumana setsebi sa moruo, kapa haholo-holo setsebi sa moruo se utloisisang tšebetso ea tsamaiso ea lichelete, haholo-holo hore na chelete ke eng le hore na e sebetsa joang ('me ka tšepo ke motho ea khahlanong le bo-capitalist / "socialist" economist). Batho ba IMHO MMT ba kang Randall Wray kapa Bill Mitchell ba ka ba ba babatsehang le hoja ke sa lumele hore ba hlile ba khahlanong le bo-capitalist / "socialist". Mona ke lipolelo tseo ke lumelang hore ba tla li hanyetsa le ho li hlakisa:
“Ka mohlala, sephiri se seng se bolokiloeng hantle ke hore sekoloto sa ’muso ha se tšoane le sekoloto sa ntlo moo re kenang mathateng a lichelete haeba re sebelisa chelete e ngata ho feta eo re e fumanang. Khaello ea lichelete ka bo eona ha ea lokela ho ba bothata, le tšebeliso ea chelete ea mmuso. Ho ka boleloa se tšoanang bakeng sa likhakanyo tsa lichelete maemong a naha le a libaka. Haeba ba lakatsa, ba ka ba le khaello e phahameng haholo ntle le ho baka mathata leha e le afe a moruo, ’me chelete e sebelisoang ke ’muso e molemo sechabeng, haholo-holo linakong tsa ho putlama ha moruo.”
Polelo ea pele e nepahetse empa e lokela ho bolela hore molato oa 'Muso oa Kopanelo ha o tšoane le sekoloto sa ntlo. Hobaneng? hobane 'Muso oa Federale ke eena moetsi oa chelete o ikemetseng. Ba theha lidolara tsa US, haholo-holo ka ho tobetsa konopo khomphuteng. Sekoloto sa naha se ts'oana le sekoloto sa lelapa, phapang ke hore mmuso o na le matla a ho khafisa, empa chelete eohle eo mmuso o e bokellang ho baahi ba eona (kapa mekhatlo e meng, mohlala, likoporasi) e ile ea qetella e tsoa ho US Fed kapa bank credit e lokelang ho lefuoa. morao ke mekhatlo eo. 'Muso oa Federale o ke ke oa ba le "khaello e phahameng haholo", e ka ba le khaello e sa feleng kaha e theha lidolara tsa US (kapa ha lichaba tse ling li iketsetsa lichelete tsa tsona). Sekoloto ke tlaleho feela ea lidolara tseo e li entseng. Ha e le hantle, US Fed gov. dept e lekana, le penny, le lipolokelo tsa bao e seng rona Fed gov. mekhatlo. Litšitiso kapa matšoenyeho mabapi le US Fed. mekoloto kapa tlhahiso ea chelete ke lisebelisoa tsa 'nete le inflation (e bontšitsoeng lirapeng tse ling tsa bangoli tse ka tlase). Ka mantsoe a mang ha se bothata ba chelete kapa hore na u tla lefa joang bakeng sa bothata, joalo ka Fed. gov. e ka hlahisa chelete e ngata e sa feleng, kaofela ke lipolotiki.
“Mohato o mong o patehileng oo mebuso e nang le oona ke Quantitative easing (QE). Ka mantsoe a bonolo haholo, QE ke leano leo ka lona banka e bohareng-kapa Federal Reserve e US-e hlahisang chelete e ncha ka ho reka matlotlo a lichelete ho tsoa libankeng tsa khoebo le mekhatlo ea lichelete, kahoo e eketsa chelete eo ka eona e lokelang ho matlafatsa moruo. .”
Polelo e ka holimo e kanna ea nepahala hanyane 'me ha ke setsebi empa ke lumela hore batho ba MMT ba ka re QE ke phapanyetsano ea thepa feela. Ha se leano le lecha la tlhahiso ea chelete. Hona joale ke lumela hore ha ho pelaelo hore ho na le lintho tse mpe tse etsahalang ka QE mohlala, The Fed e fetola lidolara tsa US bakeng sa thepa e chefo, empa "QE" bakeng sa batho ha se mochine. Batho ba MMT ba ka boela ba bolela hore QE ha e atlehe ho hlasimolla moruo. Mokhoa o teng tsamaisong ea hajoale ke ka Congress. Congress e amohela tšebeliso ea chelete 'me ea etsoa. Ka mor'a moo Federal Reserve (banka ea US Fed. gov.) ha e le hantle e fana ka li-account tsa banka ka li-keytroke. Ho hlakile hore e rarahane ho feta sena mme lintho tse ngata li ka iketsetsa ka botlalo ntle le tlhoko ea hore motho e mong a hlabe keyboard ea nnete, mohlala, bakeng sa tlhahiso ea chelete khafetsa joalo ka ts'ireletso ea sechaba.
“Lekhetho ke mohloli o mong o utloahalang oa chelete bakeng sa mebuso. Empa ke hobane’ng ha ’muso o batla ho bokella chelete e ngata, na kamehla ke makhetho a batho ba fumanang meputso e tlaase le ea mahareng kapa makhetho a thekiso le a phaello a lokelang ho eketseha? Ka nako e tšoanang, mebuso e fana ka khefutso ea lekhetho le likhothatso ho barui ’me e iphapanyetsa mesebetsi ea bona ea ho qoba lekhetho le ho koekoetla—hobane, ho phea khang, ke bona ba hlahisang leruo ’me ba hloka tokoloho e felletseng ea ho etsa seo ba se etsang hamolemohali; hape hobane ba reka le ho rekisa seo ba se ratang, ho kenyeletsoa le bo-ralipolotiki.
Leha ho le joalo, ke hobane'ng ha u sa etse hore barui ba lefe? The International Tax Justice Network e hakanya hore chelete e ka bang $21-32 trillion ea thepa ea lichelete e patiloe libakeng tsa lekhetho lefatšeng ka bophara. Ka ho hatella maemelo a lekhetho a sebelisa mekhoa e kang ea lekhetho le kopaneng, mebuso lefatšeng ka bophara e ka khutlisa lidolara tse libilione tse e kolotang eona le baahi ba eona. Lekhetho le ka eketsoa le lona, le hoja e se bakeng sa batho ba fumanang meputso e tlaase le e bohareng nakong ena, empa bakeng sa likoporasi le barui, ho theha tsamaiso ea lekhetho e tsoelang pele. Ehlile, ho felisa lithuso tsa 'muso ho liindasteri tse sebelisang khabone haholo joalo ka mafura a lintho tsa khale, koloi le nyutlelie, e tla ba ntho ea bohlokoa. Tšebeliso ea lichelete lefatšeng ka bophara ho lithuso tsa mafura a khale feela e sebakeng sa $800bn ka selemo. Ha e fetohe ka mokhoa ofe kapa ofe 'me e ka fetisetsoa mesebetsing e tsitsitseng le e tsitsitseng haholoanyane tikolohong.
Ho theha likhaello tsa tekanyetso e le bothata le ho khelosa chelete hole le batho ba tloaelehileng le litšebeletso tsa sechaba kaha litharollo ke tšitiso e entsoeng ka hloko. Likotsi tsa sebele bakeng sa mebuso ke ho theoha ha theko ea lintho le ho theoha ha theko ea lintho, ’me tsena ka bobeli li ka laoloa ka litsela tse ngata: ka ho lekola moruo oa lichelete; ka ho tsetela moruong oa sebele le oa moruo; ka ho netefatsa motheo o tsitsitseng oa lekhetho; ’me qetellong ka ho laola hore na ho sebelisoa chelete e kae.”
Taba ea pele, lekhetho, boemong ba Federale, HASE mohloli oa chelete. Fed e theha chelete pele ebe lekhetho. Ke hokae hape moo motho a ka fumanang chelete ea ho lefa lekhetho? MMT e ka re lekhetho le tsamaisa chelete. Mang kapa mang a ka etsa chelete, leqheka ke ho e amohela. Lekhetho ke leqheka.
Lirapa tse ling tse peli, ho latela "pono ea ka ea bososhiale", ke fumana e ferekanngoa. Ho hlakile hore Haeba "batho" ba ka nka matla 'me ba hlahisa demokrasi ea sebele (Parecon?) ba ne ba ka etsa palo leha e le efe ea lintho tse kang ho aba hape leruo le utsoitsoeng. Ralph Nader o nahana hore batho ba ka nka Congress. Ruri ha ke tsebe. Ena ke $64 000 potso. Phetohelo ea "demokrasi ea sebele" e etsahala joang?
Ke lumela hore batho ba MMT ba ka hanana le polelo ea ho qetela "'me qetellong ka ho laola hore na ho sebelisoa chelete e kae." Chelete e ngata e sebelisoang tsamaisong ea hajoale ke mokoloto o entsoeng ke banka mme ha o taolong ea Fed. gov. Hape batho ba ne ba ka fetola papali haeba ba ne ba e-na le matla.
Hona joale ho bohlokoa hakae ho "leftists" / "socialists" / "Pareconists" / "anarchists" / "progressives"… ho utloisisa ka ho hlaka hore na chelete e sebetsa joang hona joale? Haeba re leka ho fumana lintlafatso ho ntlafatsa maphelo a batho hona joale tseleng ea phetoho, mohlomong ho bohlokoa haholo. Haeba re leka ho supisa batho papali le hore na ba bapaloa joang le ho ba tlisa ka lehlakoreng la rona mohlomong ho bohlokoa. Ho ea ka pono ea bangoli, ho ngola ka eona le ho nepahala le ho haha botšepehi, mohlomong ho bohlokoa.
Ka ho Kopana