Sechaba sa Amerika se ntse se thella ho ea sebakeng sa tšōmo ea mahlale a dystopian - ho ea ho mishmash e nyarosang ea George Orwell, Aldous Huxley le Philip K. Dick - ho tloha bonyane lilemong tsa pele tsa tsamaiso ea Reagan, 'me ka khang e telele ho feta moo. (Ho tloha ka Watergate? Polao ya Kennedy? A-bomb? Ikgethele.) E ka nna yaba qetellong re fihlile moo. Re lula naheng e nang le li-archetypes tse tharo tse fapaneng ka nako e le 'ngoe: Amerika ke karolo e itseng ea boemo ba ts'ireletso le ts'ireletso, joalo ka Orwell, karolo e 'ngoe e le anesthetic le amoral consumer wonderland, joalo ka Huxley,' me karolo e 'ngoe ke leshano le leholo kapa " sebono," joalo ka Dick kapa "The Matrix" kapa maqhubu a itseng a filosofi ea Mafora.
Ha re suthele hole le tlhahlobo ea kelello motsotsoana 'me re fane ka tlotla e felletseng ho mohale oa Rephabliki oa toropo e nyane ea re lemositseng ka se tlang, lilemo tse fetang 50 tse fetileng. Puong ea hae ea karohano ea 1961, Mopresidente Dwight Eisenhower o ile a bua ka matla ka "monyetla oa ho phahama ho kotsi ha matla a behiloeng sebakeng se fosahetseng" a neng a le selekaneng se tlang pakeng tsa "setsi sa sesole le indasteri" le "ba phahameng sechabeng sa saense-theknoloji." Ho ne ho tla hloka "moahi ea falimehileng le ea nang le tsebo," Ike o ile a lemosa, ho etsa bonnete ba hore motsoako ona ha o "kotsise tokoloho ea rona kapa mekhoa ea demokrasi." Joalo ka ha re re matsatsing ana: Bobe ba rona.
Ha ke fumane bopaki leha e le bofe bo tobileng ba hore Eisenhower o kile a bala "1984" ea Orwell kapa "Lefatše le Lecha la Sebete" ea Huxley, re se re sa re letho ka hore ba ile ba theha kutloisiso ea hae ka monyetla oa bokhelohi oa hore mokhoa o mong oa Bokomonisi ba mokhoa oa Soviet o ka fetoha o lokileng. e mpe ka tsela ya yona. Ike e ne e se naha ea bumpkin eo litsebi tse ngata tsa East Coast tsa mehleng eo li neng li mo nka e le eena (Senyesemane e ne e le taba ea hae e ntle ka ho fetisisa West Point), empa o ne a rata histori le biography ho feta lingoliloeng le filosofi. Pono ea hae e nyarosang le e hlakileng haholo ea bokamoso ba Amerika ha ho pelaelo hore e ne e tsoa tikolohong ea setso e mo potileng, kahoo mohlomong ho ka boleloa hore o nkile pono ea Orwellian ka osmosis mme a e etsa ea hae. (Ho makatsang ke hore setloholo sa hae Susan Eisenhower, setsebi se hlaheletseng sa maano a kantle ho naha, o bonahala a tseba khokahano ena mme a qotsa "1984" e le tšusumetso e matla mosebetsing oa hae.)
Kamora litšenolo tsa morao-rao mabapi le matšolo a maholo a ho lebela lapeng a NSA, a felletseng ka lipuo tsa PowerPoint tse shebahalang eka ke litaba tse tsoang ho Paul Verhoeven ea bohareng ba bo-90, re ithutile hore thekiso ea khatiso e 'ngoe ea morao-rao ea Orwell's "1984" e ne e nyolohile ka hoo e ka bang 7,000. peresente ho Amazon. Na lintlha tsee li hlile lia amana? Na lintlha tsee ke linnete? Ha ho na mokhoa oa ho netefatsa, e leng se ka bonts'ang hore na ho thata hakae ho tseba kapa ho utloisisa eng kapa eng har'a tlhaselo ea tlhahisoleseling ea bohata. Mohlomong boemo ba rona ba hajoale (joalo ka ha basebelisi ba bangata ba Twitter ba hlokometse) bo kolota Franz Kafka ho feta Orwell.
Haeba batho ba hlile ba tla bala "1984," ho fapana le ho e lahlela feela joalo ka sesupo, seo e ka ba ntho e ntle feela. (U ka boela ua shebella filimi e babatsehang ea Michael Radford, e nang le John Hurt le Richard Burton - e hlileng e lokolotsoeng ka 1984! - Inthaneteng hona joale.) Ke buka e senyang ka ho fetisisa e ngotsoeng ke e mong oa bangoli ba hloahloa ba prose ea Senyesemane ea lekholong le fetileng la lilemo, le mosebetsi. tse ileng tsa susumetsa monahano le mantsoe a mehleng ea rōna. Empa e le ponelopele kapa buka ea lilemo tsa ntoa e sa feleng, ho holofala ha lipolotiki ka ho sa feleng le Tlhokomeliso ea Kakaretso ea Boitsebiso (Adm. John Poindexter's e songoang haholo pele ho PRISM), e u fa karolo feela ea pale.
Haeba thekenoloji ea naha ea ts'ireletso ea naha e se e fihlile, 'me e hlile e fetile, ntho leha e le efe e nahanoang ke Mor'abo rōna e Moholo oa Orwell, ea lokelang ho itšetleha ka "lithelevishene" tse peli le baemeli ba kamehla ba khale ba lekunutu ho lula ba shebile moahi e mong le e mong, moelelo oa taba ke hore. e batla e fapane ka ho felletseng. Ha a ngola ka mor'a Ntoa ea II ea Lefatše, Orwell o ile a nahana ka motsoako o sa lekanyetsoang oa bofutsana ba Borithane ka mor'a ntoa le bofutsana bo kopantsoeng le boikhohomoso, monochromatic austerity ea Soviet Union nakong e mpe ka ho fetisisa ea lilemo tsa Stalin. O ne a boetse a nahana ka liphello tsa ntoa e tlang e tla fetola lefatše e neng e tla ba mpe le ho feta ea ho qetela. Leha e utloisisoa haholo joalo ka mokhabo-puo oa lipolotiki, "1984" e boetse e supa tsela e lebang "Planet of the Apes," "The Hunger Games" le lipono tse ling tse ngata tsa ka morao ho apocalyptic.
Sechaba sa habo rona, se nang le mefuta e mengata ea li-gizmos tsa elektroniki, thepa ea maemo a holimo le setso se hlabollang le/kapa se senyehileng sa pop se khonang ho hlasela nako e 'ngoe le e 'ngoe ea ho tsoha (le ba robetseng), ha ho joalo. Bonyane ka holim'a eona, e tšoana haholo le Dr. Phil superstate ea Huxley "Lefatše le Lecha la Sebete," le hahiloeng ho pota-potile tšitiso le tšebeliso ea kamehla le moo takatso eohle ea ho fetela holimo le bomoea. e ka arajoa ka lik'hemik'hale. Empa ka sebele ha re phele moruong oa batho ba sa lumeleng hore Molimo o teng, oa mosebetsi o felletseng o neng o nahanoa ke Huxley - o ne a nahana ka kopano e sa hloekang ea tekhenoloji ea Lenin le Henry Ford - leha batho ba bangata ba ka ho le letona ba lula ba kholisehile hore Barack Obama o re etella pele moo. .
Ka nako e telele, haholo-holo lilemong tsa bo-80 le bo-90, e ne e le tloaelo hore barutehi ba sebetsanang le liphapang le ho tšoana pakeng tsa Orwell le Huxley ba tiise hore "1984" ha ea phethahala le hore Huxley o ne a atametse ho bolela esale pele, joalo ka Christopher. Hitchens a hlalosa, "tumellano e se nang bohloko, e monate, le tumellano e se nang khatello ea kelello" le "bokhoba bo thabileng le bo se nang letho" mehleng ea morao-rao. Ke nahana hore tse ntle ka ho fetisisa ho tsena li tsoa tlhahlobisong e ntseng e pona ea Neil Postman selelekela sa "Ho Ithabisa ho isa Lefung," e leng mosebetsi oa bohlokoa oa ho nyatsa setso o hatisitsoeng ka 1985:
Seo Orwell a neng a se tšaba ke ba neng ba tla thibela libuka. Seo Huxley a neng a se tšaba ke hore ho ne ho ke ke ha e-ba le lebaka la ho thibela buka, hobane ho ne ho ke ke ha e-ba le motho ea batlang ho e bala. Orwell o ne a tšaba ba neng ba tla re amoha boitsebiso. Huxley o ne a tšaba ba neng ba tla re fa lintho tse ngata hoo re neng re tla fokolloa ho se tsotelle le ho iphahamisa. Orwell o ne a tšaba hore 'nete e tla pateha ho rōna. Huxley o ne a tšaba hore 'nete e tla khangoa ke leoatle le se nang thuso. Orwell o ne a tšaba hore re tla fetoha setso sa botlamuoa. Huxley o ne a tšaba hore re tla fetoha moetlo o sa reng letho, o phathahane ka lintho tse ling tse tšoanang le maikutlo, li-orgy porgy, le centrifugal bumblepuppy.
Ke mongolo o hlakileng ka mokhoa o makatsang, empa hoo e ka bang lilemo tse mashome a mararo hamorao potso eo ha e shebahale e hlakile. Seo ke se bonang Amerika e makatsang ea 2013 e ntse e shebahala joaloka Huxley ka holim'a metsi, 'me Orwell a khutla ka matla ka tlase. Libuka tse thibelang li ipakile li sa sebetse ebile ha li hlokahale, joalo ka ha Postman a bolela (ho sa bolele hore ha e etsahale mona le mane). Empa joalo ka ha re se re bone haufinyane tjena, mabotho a ts'ireletso a mmuso le metsoalle e mpe le ho feta ho mekhatlo e ikemetseng e sireletsa liphiri tsa bona ka matla, 'me ba arabela ka khalefo ha tse ling tsa tsona li senoloa. 'Nete e ka qojoa ho rona' me ea khangoa ke taba e se nang thuso, 'me seo Postman a se bitsang moetlo o sa reng letho (Khang ea Postman, mona le libakeng tse ling, e na le ho feta moferefere oa anti-pop snobbery) le eona e ka ba moetlo oa botlamuoa.
Likarolong tse ngata setso sa Amerika, se bonoang ka hare, se fapane, se mamella ebile se thahasellisa ho feta leha e le neng pele. Leha ho le joalo naha ea naha ea Amerika e bonahala e fokotseha haholo. Ha e laolehe lipolotiking, e arotsoe habohloko ka maemo, maemo, sebaka le maikutlo. Lekala la phethahatso le "sesole-liindasteri" li eketsehile haholo ho tloha mehleng ea Eisenhower, li bokella matla a mangata moo a ke keng a bonoa. Bala ka hloko ka litaba tsa morao-rao tse mabapi le tšenolo ea NSA 'me u ka bona litloaelo tse seng kae tsa lintho tsena: Re tseba ho feta kamoo re ileng ra etsa libeke tse peli tse fetileng, empa ho ntse ho e-na le mekhatlo eohle ea mmuso eo mabitso le mesebetsi ea bona e sa tsejoeng, le mananeo a lekunutu hoo Congress e khetha ho ba tšehetsa ka lichelete ba sa tsebe seo ba se etsang. Sethaleng sa machaba, Amerika e bapala karolo e makatsang ea bosholu, e sotha ho tloha sechabeng se seng ho ea ho se seng joalo ka Robocop ntoeng e sa feleng e hlahisitseng lehloeo le litšeho feela. Radical Islam haesale e le sera sa rona, ntle le ha sera sa rona esale e le Bokomonisi.
Ka 1946, lilemo tse peli pele a ngola "1984," Orwell o ile a ngola moqoqo ka mofuta o mocha oa mokhatlo oa sechaba oo a o boneng haufi. O ile a bolela esale pele hore e tla felisa thepa ea poraefete, e sa kang ea etsahala - empa haeba re nahana hore mohopolo oa hae oa thepa ea poraefete o bolela boikemelo ba motho ka mong le tokoloho bokhobeng ba melato, sena se qala ho utloahala se tloaelehile:
Batho bana ba tla felisa sehlopha sa khale sa bokapitale, ba pshatle sehlopha sa basebetsi, 'me kahoo ba hlophise sechaba hore matla ohle le tokelo ea moruo li lule matsohong a bona. Litokelo tsa thepa ea poraefete li tla felisoa, empa botho bo tloaelehileng bo ke ke ba theoa. Mekhatlo e mecha ea "balaoli" e ke ke ea e-ba le lihlopha tse nyenyane, tse ikemetseng, empa tsa linaha tse kholo tse hlophisitsoeng ho pota-pota litsi tse kholo tsa indasteri Europe, Asia le Amerika. Mebuso ena e phahameng ka ho fetisisa e tla loantšana ka bo eona bakeng sa ho rua likarolo tse setseng tse e-s’o hapuoe tsa lefatše, empa mohlomong e ke ke ea khona ho hlōlana ka ho feletseng. Ka hare, sechaba se seng le se seng se tla ba sa maemo a phahameng, se nang le talenta e phahameng ka holimo le bongata ba makhoba a tlase.
Pono eo ea bokamoso, e hlaphohetsoeng ho feta eo re tloaetseng ho e bitsa "Orwellian," e utloahala ka mokhoa o makatsang joalo ka lefatše leo re phelang ho lona (ka litekanyetso tse 'maloa tsa Ayn Rand tse kentsoeng). Ho fihlela moo re tsebang, mokhatlo oa rona oa lebasetere oa Huxley-Orwell o hlahile ka tlhaho ho tloha pheletsong ea Cold War, ho fapana le ho hlahisoa ke apocalypse kapa leano le leholo. E batla e le taba ea bophelo bo etsisang bonono, joalokaha eka babusi ba Lefatše ba khethile likarolo tse sebetsang ka ho fetisisa ho tsoa liponong tse sa tšoaneng tsa dystopian le ho li kopanya ka mokhoa o hlophisitsoeng. Empa ha ke na bonnete ba hore re ka qosa tsena tsohle ka kopano ea lekunutu ea Bilderberg Group, kapa letšolo le leng la lipapatso tsa Lee Atwater. Joalo ka "The Matrix," re khethile simulacrum ea demokrasi le lithupa tse ngata tse mabapi le "tokoloho" ho fapana le lintho tsa 'nete. Re ile ra khetha ho lumela hore baeta-pele ba rona ba lipolotiki ba emetse ntho e 'ngoe ntle le lihlopha tse loantšanang ka har'a batho ba phahameng ba busang, ba khetha ho lumela hore puso ea tlhokofatso le sephiri le ntoa e sa feleng ea lefats'e e ne e le karabelo e utloahalang tlokotsing ea 9/11. Re ntse re lumela lintho tseo, empa dystopia ea rona e ntse e le bohlasoa, e ntse e sa kopane, e ntse e sa phethahala. Ho bolelang, ka khopolo, hore e ntse e ka etsolloa.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate