Mohloli: Mekhoa ea Meelelo
Santiago, Chile. Ka la 20 Mphalane 2019. Ha ho se ho fanoe ka thibelo e ncha ke sesole, batho ba bokane hoo e ka bang serapeng se seng le se seng sa boikhathollo toropong ho ipelaetsa ka khotso khahlanong le neoliberalism.
Setšoantšo ke Ignacio Bustamante/Shutterstock.com
Nahana Tse Khōloanyane
Hore na o nahana eng ka litlamorao tsa nako e telele tsa seoa sa coronavirus, mohlomong ha o nahane haholo.
Bophelo ba rona bo se bo fetotsoe ka mokhoa o makatsang libekeng tse 'maloa tse fetileng hoo ho leng thata ho bona ho feta potoloho e latelang ea litaba. Re ntse re itokisetsa ho putlama ha moruo oo bohle re tsebang hore o teng, re ntse re ipotsa hore na ho koaloa ha thepa ho tla nka nako e kae, 'me re rapella hore baratuoa ba rona bohle ba phele.
Empa, ka tsela e ts'oanang le eo Covid-19 e ata ka sekhahla se hlahelletseng, re boetse re hloka ho nahana ka matla ka phello ea eona ea nako e telele moetlong le sechabeng sa rona. Selemo kapa tse peli ho tloha joale, kokoana-hloko ka boeona e tla be e fetohile karolo e laolehang ea bophelo ba rona - phekolo e sebetsang e tla be e hlahile; ente e tla ba teng. Empa phello ea coronavirus tsoelopeleng ea rona ea lefats'e e tla ba e sa tsoa etsahala. Litšitiso tse kholo tseo re seng re li bona maphelong a rona ke liphatlalatso tsa pele tsa phetoho ea nalane mekhoeng ea lipolotiki le ea sechaba.
Haeba Covid-19 e ne e hasana ho pholletsa le lefats'e le tsitsitseng le le tsitsitseng, phello ea eona e ka ba ea tšohanyetso empa e le teng. Baetapele ba ne ba tla rerisana mmoho; moruo o ile oa senyeha ka nakoana; batho ba ne ba tla etsa nakoana ka maemo a fetohileng - ebe, ka mor'a ts'oenyeho, ba lebella ho khutlela setloaeleng. Leha ho le joalo, ha se lefatše leo re phelang ho lona. Sebakeng seo, coronavirus ena e senola liphoso tsa sebopeho sa sistimi tse 'nileng tsa ngoloa ka lilemo tse mashome ha li ntse li mpefala butle butle. Ho se lekane ho hoholo ha moruo, tšenyo e atileng ea tikoloho, le bobolu bo atileng ba lipolotiki ke tsena kaofela liphello tsa tsamaiso e sa leka-lekaneng ho itshetleha ka emong hore a dule a tsitsitse. Joale, ha tsamaiso e le 'ngoe e ntse e putlama, lebella hore ba bang ba theohele fatše ka lehlakoreng le leng le tsejoang ke bafuputsi e le "ho hloleha hoa synchronous. "
Lipontšo tsa pele tsa ho senyeha ha moralo li qala ho bonahala. Moruo oa rona oa lefatše o itšetlehile ka inventory ka nako feela bakeng sa tlhahiso e sebetsang hantle haholo. Ha liketane tsa phepelo li ntse li senyeha ka lebaka la ho koaloa ha lifeme le ho koaloa ha meeli, khaello ea thepa ea ntlo, meriana le lijo li tla qala ho hlaha, e leng se lebisang ho rekoeng ha lintho tse ngata tse tla mpefatsa boemo. Moruo oa lefats'e o ntse o putlama haholo e ka fetisa boima ea Ho Tepella Ho Hoholo. Sistimi ea lipolotiki ea machabeng - e seng e ntse e le likhoeleng tsa "America First" ea Trump le fiasco ea Brexit - e kanna ea phutholla ho feta, joalo ka tšusumetso ea lefats'e ea litanka tsa United States ha matla a China a ntse a matlafatsa. Ho sa le joalo, Global South, moo Covid-19 e qalang ho ikutloa, e ka tobana le tšitiso sekala se seholo ho feta ho feta Global North e ruileng haholo.
Fesetere ea Overton
Linakong tse tloaelehileng, har'a mekhoa eohle e ka khonehang ea ho hlophisa sechaba, ho na le maikutlo a fokolang feela a nkoang a amoheleha lipuisanong tse tloaelehileng tsa lipolotiki - tse tsejoang e le Fesetere e holimo. Covid-19 e butse fensetere ea Overton haholo. Libekeng tse 'maloa feela, re bone ho buisanoa ka botebo ka maikutlo a lipolotiki le a moruo ao pele a neng a qheletsoe ka thoko e le a tšubuhlellano kapa a sa amoheleheng ho hang: chelete e kenang ea mantlha ea lefats'e, ho kenella ha mmuso bakeng sa ho aha batho ba hlokang mahae, le ho beha leihlo boemo ba mmuso mabapi le ts'ebetso ea motho ka mong, ho bolela tse seng kae feela. . Empa hopola - ena ke qalo feela ea ts'ebetso e tla atoloha haholo likhoeling tse latelang.
Tlokotsi e joalo ka seoa sa coronavirus e na le mokhoa oa ho holisa le ho potlakisa liphetoho tse neng li se li ntse li tsoela pele: liphetoho tse ka beng li nkile mashome a lilemo li ka etsahala ka libeke. Joaloka crucible, e na le monyetla oa ho qhibilihisa mehaho e teng hona joale, le ho e hlophisa bocha, mohlomong e sa lemohuoe. Sebopeho se secha sa sechaba se ka shebahala joang? Sethala se bohareng e tla ba sefe fensetereng ea Overton ha e qala ho fokotseha hape?
Mohlala oa Ntoa ea II ea Lefatše
Re kena sebakeng seo re sa se tsebeng, empa ho fumana maikutlo mabapi le boholo ba phetoho re lokela ho nahana, e thusa ho hetla morao nakong ea ho qetela ha lefatše le bile le phetoho e tšoanang: Ntoa ea Bobeli ea Lefatše.
Lefatše la pele ho ntoa le ne le busoa ke mebuso ea bokolone ea Europe e neng e loanela ho boloka mebuso ea eona. Demokrasi ea tokoloho e ne e ntse e fokotseha, ha fascism le bokomonisi li ntse li phahama, li loantšana bakeng sa bophahamo. Ho timela ha Selekane sa Lichaba ho ile ha bonahala ho pakile ho se khonehe ha tšebelisano ea lichaba tse ngata lefatšeng ka bophara. Pele ho Pearl Harbor, United States e ile ea boloka leano la ho itšehla thajana, ’me lilemong tse qalang tsa ntoa, batho ba bangata ba ne ba lumela hore e ne e le taba ea nako pele Hitler le mebuso ea Axis ba hlasela Brithani ’me ba nka taolo e feletseng ea Europe.
Ka mor'a lilemo tse 'maloa, lefatše e ne e sa tsejoe hantle. Ha 'Muso oa Borithane o putlama, lipolotiki tsa lefatše li ne li laoloa ke Cold War e ileng ea arola lefatše ka lihlopha tse peli tsa lipolotiki tlas'a tšokelo e sa feleng ea Armagedone ea nyutlelie. Europe ea puso ea sechaba ka sechaba e ile ea theha mokhatlo oa moruo oo ho neng ho se motho ea neng a ka nahana hore o ka o etsa. Ho sa le joalo, US le lilekane tsa eona li thehile tsamaiso ea khoebo ea lefatše ka bophara, ka mekhatlo e kang IMF le Banka ea Lefatše e beha maemo a hore na "lefatše le tsoelang pele" le ka kenya letsoho joang. Sethala se ne se lokiselitsoe "Ho Potlaka ho Hoholo": hole le hole keketseho e kholo le e potlakileng haholo ea mesebetsi ea batho nalaneng ho pholletsa le palo e kholo ea litekanyo, ho kenyeletsoa baahi ba lefatše, khoebo, maeto, tlhahiso le tšebeliso.
Haeba liphetoho tseo re tlil'o ba le tsona li lekana le tsena, rahistori oa kamoso a ka akaretsa lefatše la "pre-coronavirus" le haufi le ho nyamela joang?
Mehla ea Neoliberal
Ho na le monyetla o motle oa hore ba tla bitsa nako ena ea Neoliberal Era. Ho fihlela lilemong tsa bo-1970, lefatše la ka mor’a ntoa le ne le tsebahala ka Bophirimela ka ho leka-lekana ho sa tsitsang pakeng tsa ’muso le likhoebo tse ikemetseng. Leha ho le joalo, ka mor'a "ho sisinyeha ha oli" le ho fokotseha ha nako eo - eo ka nako eo e neng e emela tšitiso e kholo ka ho fetisisa lefatšeng ka mor'a ntoa - khopolo e ncha ea neoliberalism ea 'maraka o lokolohileng e ile ea nka setsi sa bohareng fensetereng ea Overton (polelo ka boeona e rehiloe ke motšehetsi oa neoliberal).
Tsamaiso ea boleng ba neoliberalism, e seng e metse ka metso lipuisanong tse kholo tsa lefats'e, e re batho ke baithati, ba ichebileng bobona, ba ratang lintho tse bonahalang, 'me ka lebaka lena, bokhaphithaliste bo sa thijoeng ba 'maraka o lokolohileng bo fana ka moralo o motle ka ho fetisisa oa mofuta o mong le o mong oa boiteko ba motho. Ka taolo ea bona ea 'muso, lichelete, khoebo le mecha ea litaba, batšehetsi ba neoliberal ba atlehile ho fetola lefats'e hore e be tsamaiso ea lefatše lohle e thehiloeng 'marakeng, ho theola taolo ea taolo, ho fokolisa marang-rang a tšireletso ea sechaba, ho fokotsa lekhetho, le ho senya matla a mosebetsi o hlophisitsoeng.
Ho hlola ha neoliberalism ho lebisitse ho se lekane ho hoholo nalaneng, moo (ho ipapisitse le lipalo-palo tsa morao-rao) batho ba ruileng ka ho fetesisa ba mashome a mabeli a metso e tšeletseng lefatšeng. ba le leruo le lengata e le halofo ea baahi bohle ba lefatše. E lumeletse likhoebo tse kholo ka ho fetisisa tsa machaba ho theha likhohlano holim'a mefuta e meng ea mekhatlo, ka phello ea hore, har'a linaha tse lekholo tse kholo ka ho fetisisa tsa lefatše, mashome a tšeletseng a metso e robong ke likoporasi. Ho phehella ho sa khaotseng ha phaello le kholo ea moruo ho feta ntho leha e le efe ho entse hore tsoelo-pele ea batho e kene tseleng e tšosang. Tlokotsi ea boemo ba leholimo e sa laoleheng ke kotsi e totobetseng ka ho fetisisa: Melao ea kajeno ea lefatše re be le rona tseleng bakeng sa keketseho e fetang 3 ° bofelong ba lekholo lena la lilemo, 'me bo-rasaense ba boemo ba leholimo ba phatlalatsa litemoso tse matla tse ka eketsang maikutlo a bona. ho mpefatsa lintho le ho feta ho feta esita le likhakanyo tsena, le joalo sebaka se kotsing eona tsoelopele ea tsoelopele ea rona.
Empa leha bothata ba boemo ba leholimo bo ka beoa taolong ka tsela e itseng, tsoelopele ea kholo e sa thekeseleng ea moruo lilemong tse mashome tse tlang e tla re tlisetsa sefahleho le litšokelo tse ngata tse teng. Hajoale, tsoelopele ea rona e ntse e tsoela pele 40% ka holimo ho matla a eona a tsitsitseng. Re senya tsa lefatše ka potlako meru, liphoofolo, likokoanyana, tlhapi, metsi a hloekileng, esita le bokaholimo ba mobu re hloka ho lema lijalo tsa rona. Re se re tlotse tse tharo tsa maliboho a robong a lipolanete tse hlalosang sebaka sa ts'ebetso se bolokehileng sa batho, leha ho le joalo GDP ea lefats'e e lebelletsoe ho ho feta habeli bohareng ba lekholo la lilemo, ka liphello tse ka 'nang tsa se ke tsa etsolloa le tse senyang.
Ka 2017 bo-ramahlale ba fetang likete tse leshome le metso e mehlano ba tsoang linaheng tse 184 e ile ea fana ka temoso e tšosang ho batho hore nako ea fela: “Haufinyane e tla be e se e le morao haholo,” ba ile ba ngola, “ho tloha tseleng ea rōna e hlōlehang.” Li tiisoa ke 'muso o amohetsoeng phatlalatso ea IPCC e tšehelitsoeng ke Machaba a Kopaneng, hore re hloka “liphetoho tse potlakileng, tse fihlang hōle le tseo ho seng mohla li kileng tsa e-ba teng likarolong tsohle tsa sechaba” ho qoba koluoa.
Leha ho le joalo, mohoong oa kholo ea moruo, litemoso tsena ho fihlela joale ha li e-s'o mameloe. Na phello ea coronavirus e tla fetola letho?
Qhobosheane Lefatshe
Ho na le kotsi e kholo ea hore, ho fapana le ho tloha tseleng ea rona e hlolehang, lefats'e la kamora Covid-19 e tla ba moo matla a ts'oanang a khannang peiso ea rona ho fihla lehloeng a eketsang matla a bona le ho theola lebelo le potlakisang ka kotloloho koluoa ea lefats'e. China e na le e ile ea nyehlisa melao ea eona ea tikoloho ho matlafatsa tlhahiso ha e ntse e leka ho fola ho phatloha ha eona ea pele ea coronavirus, mme US (e bitsoang ka mokhoa o sa reroang) Setsi sa Ts'ireletso ea Tikoloho se ile sa nka monyetla oa koluoa ena hanghang. emisa ts'ebetsong ea melao ea eona, ho lumella lik'hamphani ho silafatsa ka hohle kamoo li batlang ha feela li ka bontša kamano e itseng le seoa sena.
Ka tekanyo e kholoanyane, baetapele ba lapetseng matla lefats'eng ka bophara ba nka monyetla oa koluoa ena hanghang ho hatella tokoloho ea motho ka mong le ho sutumelletsa linaha tsa bona kapele ho bolaoli. Moetapele ea matla oa Hungary, Viktor Orban, ka molao e bolaile demokrasi naheng ea habo ka Mantaha, a fetisa bili e mo lumellang ho busa ka molao-taelo, ka kahlolo ea lilemo tse hlano teronkong bakeng sa bao a ba khethileng hore ba hasa litaba tsa "mashano". Tonakholo ea Iseraele Netanyahu a koala makhotla a naha ea habo ha nako e ntse e ea ho qoba nyeoe ea hae ea bobolu. United States, Lefapha la Toka le se le ntse le le teng e kentse kopo ho lumella ho emisoa ha linyeoe tsa lekhotla maemong a tšohanyetso, 'me ho na le ba bangata ba tšabang hore Trump e tla nka monyetla oa moferefere ho kenya molao oa ntoa 'me leka ho sekisetsa Likhetho tsa November.
Esita le linaheng tse qobang ho inkela thepa ka matla, keketseho ea boithuto ba theknoloji e phahameng e etsahalang lefatšeng ka bophara e nyenyefatsa ka potlako litokelo tse halalelang tsa lekunutu. Iseraele e na le eona e fetisitse taelo ea tšohanyetso ho latela boetapele ba China, Taiwan le Korea Boroa ho sebeliseng 'malo oa libaka tsa li-smartphone ho fumana mabitso a batho ba ileng ba fumana hore ba na le coronavirus. Basebelisi ba mehala ba Europe ba ho arolelana lintlha tsa basebelisi (ho fihlela joale ha e tsejoe) le mekhatlo ea mmuso. Joalo ka Yuval Harari o bontšitse, lefatšeng la ka mor’a Covid, mehato ena ea nako e khutšoanyane ea tšohanyetso e ka ’na ea “fetola motheo oa bophelo.”
Haeba tsena, le litloaelo tse ling tse ntseng li hlaha, li tsoela pele ho sa laoloe, re ka potlakela sebakeng se nyarosang sa se ka bitsoang "Fortress Earth," e nang le li-block tsa matla tse metseng tse felisang tokoloho le litokelo tse ngata tse thehileng motheo oa ntoa ea ka mor'a ntoa. lefatshe. Re ka be re bona linaha tse matla ohle ho okamela moruo ho busoang ka botlalo ke likhoebo tse 'maloa tse kholo (nahana ka Amazon, Facebook) tse ka etsang chelete ka tlokotsi bakeng sa phaello e eketsehileng ea ba nang le kabelo.
Phapano e teng pakeng tsa ba ruileng le ba se nang letho e ka 'na ea e-ba teng le ho feta egregious, haholo-holo haeba liphekolo tsa kokoana-hloko li fumaneha empa li rekoa moo batho ba bang ba ke keng ba li fumana. Linaha tsa Global South, tse seng li tobane le tebello ea koluoa e bakoang ke ho senyeha ha maemo a leholimo, e ka tobana le ho putlama haeba coronavirus e hlasela baahi ba bona ha khatello ea maikutlo ea lefats'e e ba bolaisa chelete ea ho boloka le meaho e menyenyane. Meeli e ka 'na ea fetoha libaka tsa sesole, e koalang tsela e sa lefelloeng. Ho se tšepane le tšabo, e seng e bontšitse sefahleho sa eona se sebe ka ho tebeloa ho lelekoa ea lingaka India le ho reka lithunya naheng ea US, e ka fetoha lefu la seoa.
Sechaba se Fetotsoe
Empa ha ea tlameha ho ba joalo. Morao koana matsatsing a pele a Ntoa ea II ea Lefatše, lintho li ne li bonahala li le lerootho le ho feta, empa ho ile ha hlaha liphetoho tse ka sehloohong tse ileng tsa fetola tsela eo histori e neng e le ka eona. Khafetsa, ho nyahama ha likoluoa e ne e le hona ho ileng ha baka matla a matle ho hlaha karabelong le ho rena. Tlhaselo ea Majapane Pearl Harbor - letsatsi "e tla phela ka ho tuma hampe” - e ne e le nako eo matla a matla a Ntoa ea II ea Lefatše a ileng a fetoha. Mahlomola a kopaneng a karabelong ea tšenyeho ea ntoa ea lefatše e ile ea lebisa ho thehoeng ha Machaba a Kopaneng. Polao e mpe e nyarosang ea Hitler e ile ea lebisa tlhokomelong ea machaba ea tlōlo ea molao ea polao e sehlōhō, le Phatlalatso e Akaretsang ea Machaba a Kopaneng ea Litokelo Tsa Botho.
Na ho ka etsahala hore ebe crucible ea coronavirus e tla lebisa ho putlama ha litloaelo tsa neoliberal tse qetellang li hlophisa bocha meaho e meholo ea tsoelopele ea rona ea lefats'e? Na karabelo e kopaneng ea batho ba bangata ho fetelletseng ea matla a bolaoli e ka lebisa ho tsosolosoeng ha litekanyetso tsa botho? Re se re bona matšoao a sena. Le ha fensetere ea Overton e lumella litloaelo tsa boits'oaro le bolaoli ho tsoa ka lehlakoreng le leng, e boetse e bula menyetla e mecha ea lipolotiki le menyetla ka lehlakoreng le leng. A re hlahlobeng tse ling tsa tsona.
Sechaba se hlokang leeme. Khopolo ea ho fokotsoa ha mesebetsi le tlhokeho ea mesebetsi e se e lebisitse maemong a ho kenella ha mmuso ho sireletsa baahi le likhoebo tseo pele li neng li sa nahanoa. Denmark merero ea ho lefa 75% ea meputso ea basebetsi ba lik'hamphani tse ikemetseng tse anngoeng ke seoa sena, ho boloka bona le likhoebo tsa bona li se na mathata. UK e phatlalalitse leano le tshwanang ho koahela 80% ea meputso. California ke lihotele tsa khiriso ho sireletsa batho ba hlokang bolulo ba neng ba ka sala literateng, 'me e fane ka tumello ea mebuso ea libaka ho emisa ho lelekoa ha batho ba hirisang matlo le beng ba matlo. New York state e ho lokolla batshwaruwa ba kotsi e tlase ho tsoa lichankaneng tsa eona. Spain ke naha lipetlele tsa eona tse ikemetseng. Tumellano e Ncha ea Green, e neng e se e amohetsoe ke bakhethoa ba etelletseng pele ba demokrasi ea Democratic, e se e ntse e buisanoa joalo ka motheo ea lenaneo la ntlafatso ea moruo. Mohopolo oa chelete e kenang ea mantlha bakeng sa Moamerika e mong le e mong, o hlahisitsoeng ka sebete ke mokhethoa oa nako e telele oa Democratic Andrew Yang, o se o se o le teng. eba sebaka seo ho buuwang ka sona esita le bakeng sa bo-ralipolotiki ba Rephabliki.
Ho tsitsa ha tikoloho. Coronavirus e se e ntse e sebetsa hantle ho fokotsa ho putlama ha maemo a leholimo le ho putlama ha tikoloho ho feta matsapa ohle a maano a lefats'e a kopantsoeng. Ka Hlakola, tlhahiso ea China CO2 di ne di theohile ka holimo ho 25%. Rasaense e mong o ile a bala seo makhetlo a mashome a mabeli ho feta Bophelo ba Machaena bo pholositsoe ke tšilafalo e fokotsehileng ea moea ho feta ho lahleheloa ke coronavirus ka kotloloho. Selemong se tlang, ho ka etsahala hore re bone phokotseho ea likhase tse futhumatsang lefatše tse kholo ho feta tse boletsoeng esale pele tsa baetsi ba mehlala ba nang le tšepo, ka lebaka la ho theoha ha mesebetsi ea moruo. Joaloka rafilosofi oa Lefora Bruno Latour tweeted: “Nakong e tlang, ha litsebi tsa tikoloho li songoa hobane ‘moruo o ke ke oa theoloa,’ ba lokela ho hopola hore o ka ’na oa ema ka mor’a libeke tse seng kae lefatšeng ka bophara ha ho potlakile ka ho lekaneng.”
Ha e le hantle, ha ho motho ea ka sisinyang hore mesebetsi ea moruo e lokela ho sitisoa ka tsela ena e kotsi ka lebaka la tlokotsi ea boemo ba leholimo. Leha ho le joalo, karabelo ea maemo a tšohanyetso e qaliloeng ka potlako ke mebuso lefatšeng ka bophara e bontšitse se ka etsahalang ha batho ba tobana le seo ba se nkang e le koluoa. Ka lebaka la ts'ebetso ea boemo ba leholimo, bomasepala ba 1,500 lefatšeng ka bophara, ba emetseng ho feta 10% ea baahi ba lefats'e, ba na le e phatlalalitse ka molao boemo ba tšohanyetso ba boemo ba leholimo. Karabelo ea Covid-19 joale e ka ts'oaroa e le lets'oao la se hlileng se ka etsahalang ha maphelo a batho a le kotsing. Tabeng ea boemo ba leholimo, mathata a maholo le ho feta - ho pholoha ha bokamoso ba tsoelo-pele ea rona. Hona joale rea tseba hore lefats'e le ka arabela kamoo ho hlokahalang, hang ha thato ea lipolotiki e etsoa le mekhatlo e kena maemong a tšohanyetso
Ho phahama ha "glocalization". E 'ngoe ea litšoaneleho tse hlalosang tsa Nako ea Neoliberal e bile ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše ho senyehileng ho ipapisitseng le litloaelo tsa 'maraka oa mahala. Lik'hamphani tsa machaba li laetse linaha ho khetha moo li ka behang mesebetsi ea tsona teng, e leng se lebisang ho phehisana kgahlanong le emong ho fokotsa ts'ireletso ea basebetsi "peisong ho ea tlase." Tšebeliso ea libeso tsa mesaletsa e theko e tlaase e bakile tšebeliso e mpe ea lisebelisoa ha lihlahisoa li ntse li phalleloa lefatšeng ka bophara ho khotsofatsa tlhoko ea bareki e susumetsoang ke papatso e bolotsana. Khokahano ena ea limmaraka e bile sesosa se seholo sa keketseho e kholo ea nako ea Neoliberal Era e sokelang bokamoso ba tsoelopele. Ho sa le joalo, matšoele a batho ba sa angoeng ke ho se lekane ho ntseng ho eketseha ba susumelitsoe ke batho ba mapheo a nepahetseng hore ba fetole pherekano ea bona ho lihlopha tse kang bajaki kapa merabe e menyenyane.
Litlamorao tsa Covid-19 li ka lebisa phetohong ea litloaelo tsena tsa neoliberal. Ha mehala ea phepelo e ntse e putlama, sechaba se tla sheba ho bahlahisi ba lehae le ba lebatowa bakeng sa litlhoko tsa bona tsa letsatsi le letsatsi. Ha sesebelisoa sa moreki se robeha, batho ba tla leka ho se lokisa ho e-na le ho reka se secha. Basebetsi, ba sa tsoa hloka mosebetsi, ba ka fetohela mesebetsing ea lehae lik'hamphaning tse nyane tse sebeletsang sechaba sa habo bona ka kotloloho.
Ka nako e ts'oanang, batho ba tla tloaela ho hokahana le ba bang ka liboka tsa video inthaneteng, moo motho ka lehlakoreng le leng la lefats'e a ikutloang a le haufi joalo ka motho ho pholletsa le toropo. Sena e ka ba tšobotsi e hlalosang ea mehla e mecha. Le ha tlhahiso e ntse e tsoela pele sebakeng sa heno, re ka bona keketseho e makatsang ea ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše ka likhopolo tse ncha le mekhoa ea ho nahana - ntho e tsejoang e le "glocalization.” Hona joale, bo-rasaense ba tšebelisano 'moho lefatšeng ka bophara boitekong bo kopane bo e-song ho ka bo e-ba teng ba ho fumana ente; mme laeborari e nang le batho ba bangata lefatšeng ka bophara e fana ka "Buka ea Coronavirus Tech Handbook” ho bokella le ho aba menahano e metle ea ho arabela seoa sena.
Sechaba se nang le kutloelo-bohloko. Buka ea Rebecca Solnit ea 2009, Paradeise e Ahiloeng Liheleng, e tlaleha kamoo, ho fapana le seo batho ba se lumelang, likoluoa hangata li hlahisang se molemohali ho batho, ha li ntse li thusa ba hlokang ba li potolohileng. Ka mor'a Covid-19, lefats'e lohle le ts'oenyehile ke koluoa e re amang bohle. Karabelo e nang le kutloelo-bohloko eo Solnit a e boneng libakeng tsa likoluoa e se e hasane ho pholletsa le polanete ka lebelo le ts'oanang le vaerase ka boeona. Lihlopha tsa lithuso tse kopanetsoeng li ho theha lichabeng hohle ho thusa ba hlokang. Webosaete Karunavirus (Karuna ke lentsoe la Sanskrit bakeng sa qenehelo) e tlaleha liketso tse ngata tsa bahale tsa letsatsi le letsatsi, joalo ka batho ba Canada ba likete tse mashome a mararo ba qalileng "tlhokomelo,” le lireschorente tsa bo-’m’e le tsa pop tse Detroit li ile tsa tlameha ho koala le joale ho pheha lijo bakeng sa ba hlokang mahae.
Ha ba tobane le likoluoa, batho ba bangata ba hlokomela hape hore ba matla haholo e le sechaba ho feta batho ba ikarotseng. Poleloana "ho arohana sechabeng" e thusa ho lahlelwa bocha e le "ho suthela hōle" kaha Covid-19 e tlisa batho haufi ka bonngoe ho feta leha e le neng pele.
Phetohelo ho Melao ea Boitšoaro
Ho sibolloa bocha hona ha boleng ba sechaba ho na le monyetla oa ho ba ntlha ea bohlokoa ho feta tsohle ho bopeng tsela ea nako e tlang. Maikutlo a macha le menyetla ea lipolotiki li bohlokoa haholo, empa qetellong mehla e hlalosoa ke litekanyetso tsa eona tsa motheo, tseo tse ling tsohle li hahiloeng holim'a tsona.
Nako ea Neoliberal e hahiloe ka tšōmo ea motho ea nang le boithati e le motheo oa litekanyetso. Joalo ka Margaret Thatcher phatlalatsoa ka ho tuma, “Ha ho na ntho e kang sechaba. Ho na le banna le basali ka bomong ’me ho na le malapa.” Tumelo ena ho motho ea moithati ha ea senya sechaba feela - e fosahetse. Ha e le hantle, ho ea ka pono ea ho iphetola ha lintho, semelo se hlalosang botho ke sete ea maikutlo a rona a prosocial - ho hloka leeme, ho hloka boithati, le kutloelo-bohloko - e etsang hore re ikhethoe ka ntho e kholo ho feta litlhoko tsa rona ka bomong. Likarabo tse nang le kutloelo-bohloko tse hlahileng kamora seoa sena lia thabisa empa ha li makatse - ke karabelo e lebelletsoeng, ea tlhaho ea motho ho ba bang ba hlokang.
Hang ha koluoa ea coronavirus e qala ho fola, 'me ho hlaha tlhophiso e ncha ea lipolotiki, ts'ohanyetso e kholo ea ho putlama ha maemo a leholimo le ho putlama ha tikoloho le tikoloho e ntse e tla re aparela. Mehla ea Neoliberal e behile tsela ea tsoelopele ka ho toba lerepeng. Haeba ka 'nete re "tloha tsela ea rona e hlolehang," mehla e mecha e tlameha ho hlalosoa, ka botebo ba eona, eseng feela ka likhetho tsa lipolotiki kapa tsa moruo, empa ka phetoho ea litekanyetso. E tlameha ho ba nako eo ka eona litekanyetso tsa mantlha tsa botho tsa toka, ho thusana, le kutloelo-bohloko li leng bohlokoa haholo - ho fetela ka nģ'ane ho tikoloho ea lehae ho ea mmusong oa naha le oa naha, ho ea ho sechaba sa lefats'e sa batho, 'me qetellong ho sechaba sa bophelo bohle. Haeba re khona fetola motheo oa tsoelopele ea rona ea lefats'e ho tloha ho e tiisang leruo ho isa ho e tiisang bophelo, joale re na le monyetla oa ho theha bokamoso bo atlehileng bakeng sa batho le Lefatše le phelang.
Ho fihlela mona, koluoa ea Covid-19 e emela monyetla bakeng sa moloko oa batho - oo e mong le e mong oa rona a nang le karolo ea bohlokoa eo a lokelang ho e bapala. Kaofela re ka har'a crucible hona joale, 'me likhetho tseo re li etsang libekeng le likhoeling tse tlang, ka kakaretso, li tla tsebahatsa sebopeho le litšobotsi tse hlalosang nako e tlang. Leha re ntse re nahana ka litlamorao tsa seoa sena kamoso, re ka nahana haholoanyane. Joalo ka ha ho boletsoe maemong a mang, empa ha ho sa tla hlola ho e-ba teng: "Tlokotsi ke ntho e mpe ho senya."
Jeremy Lent ke mongoli oa Boikutlo ba ho Etsa Paterone: Nalane ea Setso ea Batho ba Batlang Moelelo, e etsang lipatlisiso kamoo litso tse sa tšoaneng li ’nileng tsa utloisisa bokahohle kateng le kamoo litekanyetso tsa tsona tsa motheo li fetotseng tsela ea histori kateng. Buka ea hae e tlang, The Web of Meaning: Ho Kopanya Saense le Bohlale ba Setso ho Fumana Sebaka sa Rōna Bokahohleng, e tla hatisoa ka Spring 2021 (New Society Press: North America | Profile Books: UK & Commonwealth). Ho fumana lintlha tse ling etela jeremylent.com.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate