Mohloli: Open Democracy
Senepe ka nathanchung/Shutterstock
Bekeng ho tloha ha COP26 e phetheloa, ho bile le maikutlo a mangata ka liphetho. Na re entse ho lekaneng ho thibela tlokotsi e tlang? Ka sebele ho entsoe tsoelo-pele e itseng, empa e tlameha ho behoa boemong bo itseng.
Pele ho tlhōrō, ho ne ho e-na le likhothaletso tse matla ho tsoa ho IPCC ho tsepamisa maikutlo ho fokotseng hanghang mesing, joale ho etsahetse'ng ka seo? The tlhokahalo ea bohlokoa e boletsoeng ke UN e ne e le ho fokotsa tlhahiso ea khabone lefatšeng ka bophara ho pholletsa le lilemo tsa 2020 ka ho feta 7% ka selemo, phokotso ea hoo e ka bang 50% ka 2030.
Sena se ka lekana ho fokotsa sekhahla sa maemo a leholimo a mabe le ho fokotsa kotsi ea ho fetelletsa lintlha tse kang ho lokolloa ha methane ka potlako ho permafrost kapa khabone e tsoang mellong e sa laoleheng, e leng tsona tse eketsang kotsi ea ho senyeha ha maemo a leholimo.
Ho e-na le hoo, 'me ka linaha tse 200 tse amehang, COP26 e ne e tsepamisitse maikutlo haholo boitlamo ba nako e telele bo amang likarolo tse ngata tsa mosebetsi. Ho ne ho e-na le maikutlo a fokolang haholo mabapi le bokamoso bo haufi. Bakeng sa lintlha tse ling, Carbon Brief e khonne ho fihlela mosebetsi o neng o batla o sa khonehe oa ho hlahisa tlhahlobo ea mantsoe a 20,000 e akaretsang litlhahlobo tse ngata tse ikemetseng tsa kopano, ho kenyeletsoa le tšusumetso ea kopano ea seminal COP21 2015 Paris e hlohlelletsang boitlamo ba 1.5°C.
Ntlha ea bohlokoa ke hore haeba boitlamo bohle ba COP26 bo ka bolokoa, mocheso oa lefats'e o ka bolokoa ho nyoloha ka 1.8°C maemong a pele ho indasteri, e ntseng e le ka holimo ho 1.5°C e seng e nkoa e le kotsi e kholo. Leha 1.8°C e le ntlafatso e itekanetseng boitlamong ba pele ho COP26, ho ntse ho na le mathata a maholo ka eona.
E 'ngoe ke hore le hona ho itšetlehile ka linaha tse phethahatsang boitlamo ba tsona, 'me e' ngoe ke hore boitlamo bo bongata ke ba nako e telele, 'me ha bo na tšusumetso e kaalo hang-hang. Sena se thulana ka kotloloho le khothaletso e matla ea phokotso ea khabone ka 7% ka selemo ho pholletsa le lilemo tsa 2020.
Ho boetse ho na le ngongoreho e sa khaotseng ea hore esita le keketseho e teng ea mocheso, 1.2°C, e ka ’na eaba e se e lekane ho otla lintlha tse ling haufinyane.
Litšenyehelo tse tšabehang tsa batho
Ho beha sephetho ka tsela e ’ngoe, haeba COP26 e ne e etsahetse lilemong tse 20 tse fetileng, ho ka be ho ile ha boleloa hore qetellong lefatše le ne le tsoha ka lebaka la kotsi e kholo ea ho putlama ha tlelaemete, e se e le motšehare empa ka nako ea ho nka khato. Ha se moo re leng teng hona joale, 'me e etsa ho hongata ho hlalosa khalefo e hlakileng le pherekano har'a likete-kete tsa baitseki ba inehetseng Glasgow nakong eohle ea kopano.
Joale, see sohle se bolela’ng?
Mokhoa o motle oa ho e sheba ke ho bona tsietsi ho latela mekhoa e 'meli. Ea pele ke hore sechaba sa lefats'e ha se lumellane le tlhoko ea bohlokoa ea ho nka khato hanghang ka tekanyo e kholo.
Ntle le haeba maikutlo ao a fetoha haholo lilemong tse 'maloa tse tlang, bohareng ba bo-2020 ho isa bofelong ba lilemo tsa XNUMX ho tla tšoauoa ka ho senyeha ha maemo a leholimo ho hlahisoang ka ho hlaka liketsahalong tsa leholimo tse etsahalang khafetsa le tse matla. Ho tla ba le lifefo tse mpe, likhohola tse mpe, komello e mpe, mocheso o mongata le tse ling tse ngata.
Ha boemo bo ntse bo mpefala le ho feta, ketso e se nang pefo e tla ba setsi sa ts'ebetso e atileng.
Ho tla ba le khatello e kholo ho phepelong ea lijo (haholo-holo, ts'ireletso ea lijo ha ho mohla ho buuoang ka eona ho COP26), batho ba limilione tse makholo ba tla qheleloa ka thoko, likhatello tsa bafalli li tla eketseha haholo mme qetellong ea lilemo tse leshome, ho tla ba le palo ea batho ba shoang ho tsoa. liketsahalo tsa leholimo ka bomong ka makholo a likete.
Ka nako e itseng lilemong tse leshome ho isa ho tse 15 tse tlang, boemo bo tla be bo le bobe lefatšeng ka bophara hoo ho tla tlameha hore ho nkoe khato ea mebuso ka bongata ho thibela tsamaiso ea lefatše lohle hore e se ke ea arohana. Leha ho le joalo, hoo ho tla ba thata haholo ka lebaka la nako e lahlehileng le boholo ba mosebetsi, ’me ka bohona ho tla ba le litšenyehelo tse tšabehang tsa batho.
Tloaelo e 'ngoe e ntle haholo 'me e etsahala ka nako e tšoanang. E kopanya lintlha tse 'nè. E 'ngoe ke hore saense ea boemo ba leholimo e hlahile haholo lilemong tse mashome a mararo tse fetileng. Pokello ea lintlha, ho etsa mohlala le likarolo tse ling, ho kenyeletsoa lipatlisiso tse ngata tsa maoatle le ponelopele e ntlafalitsoeng ea batho ba hole, kaofela li ntlafetse haholo, e leng se lebisang ho kholiseho e kholo ea bokhoni ba ho bolela esale pele liphetoho tsa boemo ba leholimo nakong e tlang.
Ea bobeli ke hore joale ho hlakile ka ho hlaka hore koluoa ea boemo ba leholimo e ea etsahala, 'me sena se lemohuoa ke batho ho feta lilemo tse hlano tse fetileng. Matsatsing a seng makae ka mor'a lipuo tse koalang tsa COP26, mohlala o hlakileng oa koluoa e seng e ntse e etsahala o ile oa bonahala likhohola tse matla ka bophirimela ho Canada, sebaka sona seo se kileng sa a sebaka se senyehileng sa mocheso lehlabuleng lena.
Ntlha ea boraro, ho bile le lintlafatso tse tsotehang tšebelisong ea mehloli ea matla a ka nchafatsoang. Likarolong tse ngata tsa lefats'e, grid parity e se e fihletsoe ebile e fetisitsoe, ka moea le letsatsi tse fehlang motlakase ka theko e tlase ho feta khabone ea khale ebile e theko e tlase haholo ho feta nyutlelie e ncha. Ts'ebetso eohle ea radical decarbonisation e ka khonahala ho feta lilemo tse leshome tse fetileng mme esita le keketseho e nyane ea R&D ea mmuso lefapheng lena e ka e potlakisa.
Qetellong, mme mohlomong ka ho fetisisa, ke boikemisetso ba baitseki ba ho qobella bo-ralipolotiki ho nka khato. Matla a bohanyetsi ha a e-so fihle hae ho tla tsosetsa bo-ralipolotiki linaheng tse ngata, empa ha boemo bo ntse bo mpefala le ho feta, khanyetso eo e tla hola, ka ketso e tobileng e se nang pefo e haufi le ho ba setsi sa ts'ebetso e atileng le e ikemiselitseng ka ho felletseng. .
Haeba, ka ho ts'oana, ho na le leano le fetang hole la phetoho e hlokahalang, joale o lula o hopola polelo e reng, "boprofeta bo fana ka maikutlo a ntho e ka khonehang", ts'ebetso ea bohlokoa ea decarbonisation e tla etsahala ka potlako ho thibela lintho hore li se ke tsa senyeha ka ho felletseng.
It ka etsahala, ka boikemisetso le boitlamo, empa ntho e le 'ngoe e ntse e hlaka. Sena sohle se tlameha ho etsahala ka bo-2020 - e seng e tla ba e 'ngoe ea lilemo tse bohlokoa ka ho fetisisa nalaneng e tlalehiloeng.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate