Bokapitale bo bile teng ka nako e telele hoo ho leng thata hore batho le ho nahana ka lefatše le se nang bona. Leha ho le joalo, ho hole le molao oa tlhaho o sa fetoheng. Ha e le hantle, bokapitale hona joale “bo siiloe ke nako ’me ha bo sa na kelello,” ho bolela mongoli oa Lebrithani Steve Paxton bukeng ea hae e tlang. Kamoo Bokhaphithaliste bo Felisang Kateng (Libuka tsa Zero, 2022). “Mehla ea bokapitale e fane ka nala ea lintho tse bonahalang e hlokahalang bakeng sa mokhatlo oa batho o lokolohileng, empa bokapitale bo ke ke ba fana ka tokoloho eo matla a bona a ho hlahisa a ka khonehang.” Puisanong e latelang, Paxton o fana ka maikutlo a hae mabapi le likhohlano, likhohlano le lefifi la bokhaphithaliste le Ha e le hantle.
Paxton hape ke sengoli sa Ho se ithute Marx - Hobaneng ha ho hloleha ha Soviet e bile Tlhōlo ea Marx (Libuka tsa Zero, 2021). Ntle le ho ba le mosebetsi oa thuto Oxford, Steve Paxton o sebelitse libakeng tsa meaho le mabenkeleng a ho becha, e bile moqapi oa mananeo a PHP le moqapi oa li-T-shirt, a hiretse, a iketselitse 'me a hloka mesebetsi, li-collar-blue collar, white-collar le e se nang molala. Hajoale o sebetsa e le moenjiniere oa lipono tse tharo hlabula, a kenya le ho boloka li-skrini tsa pono mabaleng a krikete, hape e le moqapi oa polokelo ea polokelo nakong ea mariha.
CJ Polychroniou: Bokapitale bo ile ba hlaha Europe bophirimela neng-neng lekholong la bo15 la lilemo ’me esale ho tloha ka nako eo ka mekhahlelo e mengata e fapaneng. Katleho ea eona e itšetlehile ka 'nete ea hore e ile ea hlophisa bocha tlhahiso le ho phahamisa bokhoni ba tlhahiso ka lebelo le neng le e-s'o ka le e-ba teng. Leha ho le joalo, ho na le mabaka a utloahalang a ho lumela hore “tsamaiso ena e se e sa mamellehe hona joale,” joalokaha Mopapa Francis a boletse puong ea hae lilemong tse ’maloa tse fetileng. Ka 'nete, bukeng ea hau e tlang, Kamoo Bokhaphithaliste bo Felisang Kateng, u pheha khang ea hore bokapitale bo fihlile moo bo fellang teng. A re qaleng, pele, ka ho hlalosa, ho ea ka pono ea hau, ho tiea ha histori ea bokhaphithaliste, kaha tsamaiso ena e bile le mefokolo e mengata nakong e fetileng empa e ntse e tsoela pele ho phela ho fihlela kajeno.
Pele ho tsohle, mohlomong ha rea lokela ho khelosoa ke maikutlo a hore bokapitale bo na le matla a maholo. Le hoja tsoelo-pele ea pele ea bokhaphithaliste e qalile ho tloha pele ho 1500, e ne e le bofelong ba lekholo la bo17 la lilemo pele maburu a tla ho busa matla a lipolotiki Engelane le lilemo tse fetang lekholo le leng pele thahasello ea bourgeois ba Fora e khona ho lumellana le katleho eo. Ts'ebetso ea ho koala - ntlha ea mantlha ea nts'etsopele ea bokapitale Brithani - e ile ea tsoela pele halofong ea bobeli ea lekholo la bo19 la lilemo, kahoo re ka pheha khang ea hore phetoho ea bokhaphithaliste e nkile nako e telele ho feta kamoo bokhaphithaliste bo neng bo le teng ho fihlela joale. Empa, ee, bokhaphithaliste bo pholohile likoluoa tse ngata - haholo-holo ka bo bona - 'me le leng la mabaka a seo ke bokhoni ba bona bo ikhethang ba ho khothaletsa nts'etsopele ea mahlale a potlakileng mme ka hona ho eketsa bokhoni ba tlhahiso haholo. Le hoja esale ho ntse ho e-na le litšenyehelo tse tšabehang tsa batho ho nts'etsopele ea bokapitale, ho ne ho boetse ho e-na le mabaka a utloahalang - ho eketseha ha matla a tlhahiso ho phahamisitse maemo a bophelo le tebello ea bophelo bakeng sa lihlopha tse kholo tsa baahi ba lefatše. Litletlebo khahlanong le ho hloka toka ha capitalism ke khale li kopane le litšupiso tsa katleho ea eona - phae e kanna ea se ke ea aroloa ka ho lekana, empa e ntse e eketseha ka boholo. Ho phaella tabeng ena taba ea hore karolo e khōlō ea mokhathala le masisa-pelo a amehang tlhahisong ea bokapitale e rometsoe linaheng tse ka boroa tsa lefatše ’me sena sohle se bolela hore ho fihlela lilemong tse mashome a ’maloa tse fetileng, boholo ba batho ba moruo oa bokapitale ba ne ba thabela bophelo bo molemonyana ba lintho tse bonahalang ho feta batsoali ba bona, e utloang ho batho ba bangata joalo ka tsoelopele. Bothata ke hore tsoelo-pele e lula e le karolo e le 'ngoe - mofuta oa bokhaphithaliste ke hore kamehla e mabapi le kholo, e mabapi le ho hlahisa lintho tse ngata le tse betere. Esita le bo-ralik’hapitale baa lumela hore tsamaiso ena e theiloe holim’a meharo le boithati. Bokapitale ha baa ikemisetsa ho fihlela litlhoko tsa rona, empa ho eketsa leruo la bona, empa - kahoo pale e ea - tlasa bokhaphithaliste tsela e bonolo ka ho fetisisa ea ho rua ke ka ho fihlela litlhoko tsa rona ho feta kamoo bahlolisani leha e le bafe ba ka khonang. Khopolo ena e khutlela hantle ho Adam Smith 'me ka nako e itseng e ne e le' nete hore tlhahiso ea boithati ba bokhaphithaste e ne e le ntlafatso ea maemo a bophelo ho ba bangata - eseng bakeng sa bohle, ka mokhoa leha e le ofe, empa bakeng sa ho lekana ho senya khanyetso ho capitalist. tsamaiso. Leha ho le joalo, re fihlile moo lintho tse ngata li ke keng tsa rarolla mathata ao re tobaneng le 'ona hona joale. Kamano pakeng tsa se etsang chelete bakeng sa bo-capitalist le tsoelo-pele e tsoelang pele ha e ea ka ea ema. Mohlomong re lokela ho qala ka sepheo sa ho hlokomela litlhoko tsa sebele tsa batho, ho sa natsoe bokhoni ba bona ba ho iphelisa, ho e-na le ho leka ho khotsofatsa litakatso tsa bo-rakhoebo ho reka likepe tse ngata le ho tšepa hore ba lapileng ba ka feptjoa - sehlahisoa sa ts'ebetso eo.
Joalo ka litsamaiso tsohle, bokhaphithaliste le bona bo hlahisa pale e matla ea hore na ha e hlile ha se tsamaiso ho hang, empa ke tsela eo lefatše le tlamehang ho ba ka eona, 'me ke pale e thata hore bahanyetsi ba ka e phephetsa. Puisano eo re hlokang ho ba le eona ka potlako - puisano eo ke ts'epang hore buka ena ke tlatsetso ho eona - e mabapi le hore na lefatše la post-capitalist le ka shebahala joang le hore na re tla tloha mona ho ea mane ...
U pheha khang bukeng ea hau hore "khaello ha e sa le sera sa rona" le hore ho se lekane ke bothata bo ka sehloohong. A na u re bokhaphithaliste bo rarolotse bothata ba khaello? Ho feta moo, na bokapitale le ho se lekane ha li hokahane?
Na bokapitale bo rarolotse bothata ba khaello? Haholo-holo, e, ka hore mathata a maholo ao re tobanang le 'ona lekholong la mashome a mabeli a motso o mong ha a bakoe ke bokhoni bo sa lekaneng ba tlhahiso, empa ke ho se be teng ha mekhoa ea ho aba litholoana tsa bokhoni boo ka mokhoa o utloahalang haholoanyane. Hona joale ba limilione tse likete tse 26 ba na le leruo le tšoanang le la batho ba futsanehileng ka ho fetisisa ba limilione tse likete tse 3.8 lefatšeng - 'me hoo e ka bang bohle ba limilione tse likete tse 3.8 ba phela bofutsaneng - ba na le phihlelo e fokolang ea lijo, metsi a hloekileng, meriana ea motheo, bolulo, tšireletso le thuto. Lefatšeng ka bophara re hlahisa thepa e lekaneng bakeng sa motho e mong le e mong lefatšeng. Eo e ka ’na ea utloahala e le polelo e makatsang, kaha batho ba limilione tse 9 ba bolaoa ke tlala selemo le selemo le mabaka a amanang le eona, empa joale re lahla lithane tse limilione tse likete tse 1.3 tsa lijo selemo le selemo ’me karolo ea 28 lekholong ea sebaka sa temo sa lefatše e sebelisetsoa ho hlahisa lijo tse lahlehang kapa tse senyehileng. .
Lekholong la bo21 la lilemo, bothata ba bofutsana ba batho ke ba kabo, eseng khaello. Mehla ea bokapitale e fane ka nala e hlokahalang bakeng sa mokhatlo oa batho o lokolohileng, empa bokapitale bo ke ke ba fana ka tokoloho eo matla a bona a tlhahiso a etsang hore e khonehe. Ke nako ea ho fetela sebopehong sa moruo se ka fanang ka tokoloho eo.
Kamano pakeng tsa bokapitale le ho se lekane e rarahane. Ho se lekane e ne e le tšobotsi ea sechaba sa pele ho bo-capitalist, ka hona, ha se feela bokhaphithaliste, empa mabapi le leruo la lintho tse bonahalang, ho hlakile hore bokapitale bo fane ka maemo a neng a ke ke a nahanoa a ho se lekane. Ka lehlakoreng le leng, khopolo ea bokhapitale e hloka hore ho hlokomeloe mefuta e meng ea tekano - ho se lekane lipolotiking le tsa molao tsa nako ea feudal e ne e le ntho e neng e khutlisa tsoelo-pele ea bo-capitalist 'me litsebi tsa bourgeoisie tse ntseng li hlaha li ne li batla hore hoo ho felisoe. Le hoja tekano e batloang ke filosofi ea bokapitale e lekanyelitsoe ka ho feletseng ho tekano ka pel'a molao le (qetellong) tekano ea ho kenya letsoho lipolotiking, 'me leha ho le joalo. bokhaphithaliste bo teng ruri hangata e hlolehile ho fana ka maikutlo ana a fokolang, ho bohlokoa ho hlokomela hore mohopolo oa mehleng ea bokapitale o tsitlallela tekano ea ntho e 'ngoe — hore ho na le litokelo tse ling tse fuoang batho ka bomong motheong feela oa hore ke batho, eseng ka lebaka la boemo bo itseng sechabeng, kapa tlotla eo ba e futsitseng. Taba mona ke hore boikutlo ba tlhaho bo leka-lekaneng - ke hore, tšekamelo ea ho leka-lekana - ha se tabatabelo e khahlanong le bo-capitalist. Phapang pakeng tsa mohopolo oa bokapitale le oa bososhiale ha se hore e mong o rata tekano ha e mong a sa e rate, empa ke mofuta le tekanyo ea tekano eo e mong le e mong a e hlokang. Kahoo, ha feela tekano ka boeona e nkoa e le boemo bo khahlanong le bo-capitalist, basireletsi ba bokapitale ba tla tsoela pele ho ntša li-caricature tsa moea oa tekano e le topoian fantasy e reretsoeng ho qetella ka ho feteletseng ho sa utloahaleng.
Hang ha re elelloa hore bokhaphithaliste ka bo bona bo hloka (ho bua ka maikutlo) mofuta o itseng oa tekano, joale moqoqo o fetoha ho tloha puisanong ea makhabane kapa ka mokhoa o mong oa mokhoa oa ho leka-lekana 'me o tlameha ho sebetsana le hore na ke eng e lekantsoeng, hore na re lokela ho ea hole hakae. , le hore na ho ka ’na ha hlokahala hore ho nahanoe ka litekanyetso life tse hlōlisanang. Batšehetsi ba bokapitale ba ke ke ba pheha khang ea hore ho phehella ho leka-lekana ka bohona ho fosahetse kapa ha ho hlokahale kaha, ha re bua ka maikutlo, bokapitale ka bobona bo itšetlehile ka ho lekana ha ntho e itseng. Ho e-na le hoo, ba tlameha ho hlalosa hore na ke hobane'ng ha tšusumetso ea tekano e lakatseha 'me e nepahetse ho isa moo e ba tšoanelang, empa e sa lakatsehe ebile e sa nepahale maemong ao e ka tšoanelang ba bang. Tekano pele ho molao e na le eng, e leng tekano ea monyetla, kapa tekano ea leruo kapa chelete e kenang?
Na mokhahlelo oa setso oa lipolotiki tse ka ho le letšehali o ntse o utloahala mehleng ea kajeno ea bokapitale?
Ke nahana hore re hloka ho hlahloba ka botlalo mohopolo oa rona oa axis e ka ho le letšehali le ho hlahisa pono e itseng ea nalane. Ka ho le letšehali hona joale ho totobetse ho fokotsa ho feteletseng ha bokhaphithaliste kapa ho e nkela sebaka ka ho feletseng, empa khopolo eohle ea ho le letšehali le ho le letona lipolotiking e qalile hang ka mor'a Phetohelo ea Fora - nako eo ka eona le letšehali e neng e le babuelli ba bokhaphithaliste - ba lelekisa. phetoho ea phetoho ho phethola tokelo ea feudal. Re ka lumellana le tšimoloho ea pro-capitalist ea khopolo ea lipolotiki e setseng le incarnation ea hona joale ea anti-capitalist haeba re e bona e le lenaneo le buellang maikutlo a tsoelang pele a leseli, ho ikamahanya le maemo a histori le ho tsoela pele ho tloha moetlong ho ea mehleng ea kajeno - ho tloha litumela-khoela. le tshabo ho isa ho kelello le kutlwisiso. Ho rata bokhaphithaliste e ne e le boemo ba lepheo le letšehali lekholong la 18th, athe ho sebeletsa ho timela ho se ho le lehlakoreng le letšehali hona joale. Ho latela pono ena - 'me re hopola ntlha ea pejana mabapi le ho tsitlallela ha mohopolo oa bokapitale holim'a teka-tekano (e lekanyelitsoeng) - phapang lipakeng tsa leqele le lets'ehali la bososhiale ke hore mokhoa oa tokoloho ha e le hantle o bitsa bokhaphithaliste ka ho hloleha ho phela tumellanong le boitlamo ba bona ba maikutlo. , athe socialist e setseng e hlokomela hore le haeba boitlamo boo bo ka fihleloa, re ka be re le hole le moo re hlokang ho ba teng; mme ho fihla moo re hlokang ho ba teng re hloka ho etsa ho fetang feela ho lokisa boikaketsi ba bokapitale, re hloka ho fetela ka nģ’ane ho bokhaphithaliste ka ho felletseng.
Haeba histori e le tataiso, bokapitale qetellong bo tla hlahisa tsamaiso e ncha ea moruo oa sechaba, le hoja, joalokaha u bontša bukeng ea hau, ho thata hore batho ba bangata ba nahane ka qetello ea bokhaphithaliste. Bokapitale bo ka fetoloa joang? Na ho ka etsoa boemong ba naha ha ho nahanoa hore tsamaiso ee e se e le ea lefatše lohle, ’me melao ea ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše e etselitsoe ho sebeletsa ba ruileng?
Ho isa bohōleng bo itseng, phetoho e tlameha ho etsahala - bonyane mekhahlelo ea pele ea eona - boemong ba naha, kaha ke seo re nang le sona. Naha-naha ke karolo ea lipolotiki ea demographic ea capitalism. Ha ho na lebaka le lokelang ho lula le le joalo. Joalokaha re bone tlas'a bokhaphithaliste, tšebelisano-'moho ea machaba e ka nka mefuta e mengata - ho tloha UN le NATO ho ea ho EU le COP. Ke 'nete hore tsena ke mekhatlo ea bokapitale e sebeletsang molemong oa mebuso ea bokapitale le lithahasello tse e bolokang, empa ha ho na lebaka leo ka lona re sa lokelang ho bona tšebelisano-'moho har'a mebuso e hatellang phetoho ea phetoho - karolo e thata ke ho theha mebuso eo qalong. sebaka.
Phetoho ea phetoho e ne e tla shebahala joang? Ntho ea bohlokoa ka ho fetisisa ke hore liphetoho li tlameha ho re sutumelletsa tseleng ea phetoho ea phetoho ho tloha ho bokapitale ho ea ho socialism. (Lentsoe "phetohelo" le lokela ho nkoa le bolela tekanyo le mofuta oa phetoho ea histori, eseng mokhoa oo e finyelloang ka oona, kapa nako ea nako e amehang. Ho qhaqha bokhaphithaliste ke ketso ea phetohelo - eseng ho thunya Embassy ea Spain kapa ho hlasela Winter Palace).
Maano a fokotsang ho fetelletseng ha bokhaphithaliste, ehlile, a amohelehile - empa ha se taba eo. Re hloka maano a nyenyefatsang le ho thefula matla a moruo a tsepamisitsoeng matsohong a batho ba fokolang haholo. Le hoja ke pheha khang bukeng ena hore ho ke ke ha khoneha (kapa, ha e le hantle, ho lakatseha boemong ba rona ba hona joale) ho liha bokhaphithaliste ka bosiu bo le bong, ke boetse ke tiisa hore ho na le maano ao mebuso ea bososhiale e ka e nkang e neng e tla qala ho fetola semelo sa sechaba. beng ho tloha ho paradigm ea thepa ea poraefete ea mehla ea bokapitale ho ba mohlala o tšoanang oa beng bakeng sa bokamoso ba bososhiale.
Ntho ea bohlokoa ke ho senya tlhaloso ea bokhaphithaliste, e leng hore boholo ba rona - re se na beng ba mokhoa ofe kapa ofe oa tlhahiso - re tlameha ho rekisa matla a rona a basebetsi ka maemo a sa rateheng. Mokhoa o tloaelehileng oa Bo-Marxist mosebetsing oo e bile oa ho batla hore ho nkoe mekhoa ea tlhahiso e le hore ho felisoe tlhekefetso eo.
Ke ile ka atamela bothata ka tsela e fapaneng 'me ka sisinya tsela eo ka eona re ka ntšang tlatlapo kamanong ea mosebetsi e le ho nyenyefatsa matla a tlisoang ke ho ba le thepa ea tlhahiso. Le hoja khopolo ea morero oa tiiso ea mosebetsi e se ntho e ncha, batšehetsi ba eona hangata ba e hlahisa e le naha e fetohang “mohiri oa khetho ea ho qetela.” Seo re hlileng re se hlokang ke hore mmuso - mmoho le mekhatlo e meng ea sechaba le likoporasi tsa basebetsi - ho fana ka tiisetso ea mosebetsi ha e ntse e le bahiri ba mekhoa e metle.
Haeba makala a sechaba le a likoporasi a fana ka khetho ea mosebetsi o tiisitsoeng o nang le moputso o nepahetseng le maemo a matle a ho sebetsa, joale lekala la poraefete le tla hloka ho ntlafatsa papali ea lona ho hohela basebetsi, haholo-holo qetellong ea mebaraka ea basebetsi. Ho sebelisoa hampe tlas'a bokhaphithaliste hoa khoneha hobane mosebeletsi ha a na boikhethelo haese ho amohela mantsoe a sa rateheng - ho fana ka mokhoa o mong ho nyenyefatsa motheo oa tlatlapo.
Ho na le lintho tse tšoanang mona le tsela eo National Health Service (NHS) e ileng ea thehoa UK ka bo-1940. Lipetlele ha lia ka tsa nkuoa lekaleng la poraefete… mmuso o fane feela ka khetho e betere ea tlhokomelo ea bophelo ho feta eo lekala la poraefete le ka fanang ka lona. Ke nako joale ea hore lekala la sechaba le fane ka litšebeletso tse betere - tse betere haholo - likhetho tsa mesebetsi ho feta tse fumanehang hona joale lekaleng la poraefete. Joale lekala la poraefete le tla hloka ho lumellana le meputso le maemo a fanoang ke lenaneo le joalo e le hore le hohele basebetsi.
Sena ha se ntho e ka etsahalang ka bosiu bo le bong empa e tla hloka ho tsebahatsoa ha nako e ntse e feta, 'me haholo-holo hammoho le morero o tšoanang oa ho nyenyefatsa lekala la poraefete la khiriso ka phano ea matlo a boleng, a theko e tlaase. Eketsa mehato ea ho lokisa lipehelo tsa sechaba tse teng tsa thuto le tlhokomelo ea bophelo likhethong tsena tsa sechaba bakeng sa mosebetsi le bolulo, 'me re se re qala ho suthisetsa likarolo tsa bohlokoa tsa bophelo ba batho hole haholo le sebopeho sa moruo oa bokapitale. Ha ho motho ea nahanang hore ho tla ba bonolo, empa nako ea bokhaphithaliste e ea fela.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate