E le batho ka bomong, Maamerika a fana ka seatla se bulehileng, hangata a fana ka lebaka la mathata a kantle ho naha leha a ntse a sokola ho iphelisa hae. Re na le tšekamelo ea ho nka hore lithuso tsa 'muso oa rona kantle ho naha le tsona ha li na thuso. Empa na ho joalo?
October 16 ke Letsatsi la Lefatše la Lijo, nako e ntle ea ho hlahloba maikutlo ana mabapi le thuso ea lijo tsa US le ho qala ho hatella bakeng sa ntlafatso e hlokahalang haholo.
Kopana le Khalida Mahmoud, mosali ea lilemo li 29 eo lelapa la hae la temo le neng le kenelletse bofutsaneng bo ntseng bo mpefala, kamora hore thuso ea lijo ea US e kene sebakeng sa habo sa Sudan bochabela. Ha se kamoo thuso ea lijo e lokelang ho sebetsa kateng, empa sheba feela pholisi: lidolara tsa hau tsa lekhetho li sebelisetsoa ho reka lijo-thollo mapolasing a fektheri ea US, tsona likoporasi tse kholo tse seng li ntse li fumana $ 26 bilione ea lithuso tsa lekhetho. Joale lijo-thollo li isoa halofong ea lefatše ho pota, ho sebelisoa lilithara tse likete tsa mafura a mesaletsa ea lintho tsa khale le ho ntša lithane tse kotsi tsa khabone sepakapakeng. Hangata lipalangoang li nka likhoeli ha batho ba lapileng ba ntse ba tsieleha le ho feta.
Hang ha lijo li qetella li fihlile, li tlala limmaraka tsa temo, e leng se senyang moruo oa naha o tetemang. Lihoai tse nyenyane ke tsona tsa pele tsa ho felloa ke chelete. Bongata ba bona ke basali ba kang Khalida, ba sebetsang masimong a manyenyane ka tšepo ea ho rekisa ho lekana ’marakeng ho reka oli e phehang, phofo, sesepa sa sesepa le lieta hore ngoana a lule sekolong.
Basali bana ba feta mokokotlo oa malapa a bona: ba lema boholo ba lijo tsa Afrika. Ho fapana le likoporasi tse khōlōhali tsa lijo-thollo, basali bana ba lema ntle le libeso le lik'hemik'hale tse kotsi. Mekhoa ea bona ea temo e tsitsitseng e bohlokoa ho sebetsana le mathata a mabeli a ho fepa batho le ho sireletsa polanete. Khalida le limilione tsa lihoai tse ling tsa basali tse nyane ke batho bao re batlang ho ba tšehetsa ka mananeo a rona a lithuso tsa lijo. Ho e-na le hoo, leano lena le nyenyefatsa mekhoa ea boipheliso ea ba tšoereng senotlolo sa nako e telele ea tšireletso ea lijo Afrika.
Ka lehlohonolo, ho na le tharollo e tobileng: US e lokela ho reka lijalo tsa thuso ea lijo ka kotloloho ho lihoai tsa lehae tsa Afrika. Ha Lenaneo la Lefatše la Lijo la Machaba a Kopaneng le etsa sena, ba ile ba khona ho fumana poone e eketsehileng ka karolo ea 75 lekholong bakeng sa ho fepa malapa a lapileng ho feta ha ba ne ba reka lijo-thollo mapolasing a fektheri US Ho reka ka ho khetheha ho lihoai tsa basali ho na le molemo o eketsehileng o eketsehileng. Liphuputso li lula li bontša hore ha basali ba futsanehileng ba fumana chelete, ba e sebelisetsa ho fana ka lijo, tlhokomelo ea bophelo le thuto bakeng sa bana ba bona.
Joale ke nako e nepahetseng ea ho phehella tharollo ena e ncha 'me Sudan ke sebaka se setle sa ho qala. Mabaka a mararo ke ana.
Taba ea pele, ho oa hona, Congress e tla fetola Molao oa Thuso ea Kantle ho Naha oa 1961 oa US, o laolang hore na thuso ea lijo e rekoa le ho tsamaisoa joang. Leano le lecha le lokela ho hlokomela hore esita le tlala e atileng ka linako tsohle ke koluoa ea lehae le hore lijalo tsa thuso ea lijo li lokela ho rekoa ka kotloloho ho tsoa ho lihoai tsa basali libakeng tse reretsoeng ho fumana thuso.
Ea bobeli, ka lekhetlo la pele, lihoai tsa basali tsa Sudan li hlophisitse kopano, e ba nolofalletsang ho hlahisa lijo-thollo tse lekaneng ho fana ka bonyane karolo e itekanetseng ea lijo tsa sebaka seo. Mokhatlo oa Balemi ba Basali oa Sudan o tšehetsoa ke MADRE, mokhatlo oa machaba oa litokelo tsa botho tsa basali, ka kopanelo le sehlopha sa Sudan se bitsoang Zenab for Women in Development.
Qetellong, ka nako e ka tlase ho matsatsi a 100, Sudan e tla tobana le referendum e ka 'nang ea arola naha ka bobeli, khetho e ka' nang ea baka tsitsipano e ka lebisang pefong e ncha, ho falla ka likhoka le tlala e ntseng e mpefala le bofuma ho malapa a likete. Nakong ea tlokotsi e tlang bakeng sa Sudan, re ka kopa leano le ntlafalitsoeng la lithuso tsa lijo tsa US le ikemiselitseng ho reka lijalo tsa lehae, tse lenngoeng ka mokhoa o tsitsitseng ho tsoa ho lihoai tse nyane tsa basali, ho ba fa lisebelisoa tseo ba li hlokang ho kopanya sechaba sa bona.
Khoeling e fetileng, Mopresidente Obama o ile a thakhola leano le lecha la nts'etsopele ea lefats'e. Puong ea Machaba a Kopaneng, o ile a re, "Re tlameha ho khetha le ho tsepamisa maikutlo boitekong ba rona moo re nang le balekane ba molemo ka ho fetisisa le moo re ka bang le tšusumetso e kholo." Ho sebelisa lidolara tsa rona tsa lithuso tsa lijo ho ts'ehetsa lihoai tse nyane tsa basali ke monyetla oa ho etsa joalo.
Op-ed ena qalong e ne e ajoa ke ba Seboka sa Amerika.
Yifat Susskind ke MADRE Motsamaisi oa Leano le Lipuisano
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate