Puo ea Mopresidente George W. Bush ka pel'a Seboka se Akaretsang sa Machaba a Kopaneng ka la 19 Loetse e ile ea bonahala e etselitsoe bamameli ba lehae la US. Ka 'nete, ke baemeli ba fokolang ba tsoang linaheng tse ling kapa baqolotsi ba litaba ba machaba ba neng ba le teng ba ka nkang ka botebo puo ea hae mabapi le ho phahamisa demokrasi Bochabela bo Hare, ho latela bonnete ba leano la US sebakeng seo.
“Hoseng hona, ke batla ho bua ka lefatše le nang le tšepo le ho feta leo re ka le fihlelang, lefatše le se nang tšabo, moo banna le basali ba tloaelehileng ba lokolohileng ho ikhethela bokamoso ba bona, moo mantsoe a teka-tekano a matlafatsoang teng, le moo batho ba feteletseng ba leng teng. e kgekotsoeng ke bongata ba kgotso. Lefatše lena e ka ba la rōna haeba re le batla le haeba re sebetsa ’moho.”
Tlas'a Mopresidente Bush, United States e nyenyefalitse ka matla bokhoni ba machaba a ho sebetsa 'moho ho matlafatsa mantsoe a leka-lekaneng le ho khesa batho ba feteletseng. Mohlala, tsamaiso ea Bush e entse boiteko bo boholo ba ho nyenyefatsa Lekhotla la Machabeng la Botlokotsebe, le ka bapalang karolo ea bohlokoa ho tliseng batlōli ba molao ba ikarabellang litlolong tsa molao khahlanong le batho. Ka mokhoa o ts'oanang, ka tšehetso ea bipartisan Congress, tsamaiso ea Bush e ile ea hlasela Lekhotla la Machaba la Toka bakeng sa kahlolo ea eona ea bohlokoa ea 2004 mabapi le boikarabelo ba ba saenneng ho tiisa Tumellano ea Bone ea Geneva. United States, e leng naha e ka sehloohong e rekisang libetsa lefatšeng, e boetse e thibetse boiteko ba Machaba a Kopaneng ba ho thibela khoebo ea libetsa tse nyenyane tse sebelisoang ke likhukhuni. Hajoale, United States e romela lithuso tse ngata tsa libetsa le ts'ireletso ho feta naha efe kapa efe ho mebuso ea boipelaetso le bahanyetsi ba bang ba litokelo tsa botho tse amoheloang hohle Middle East le libakeng tse ling.
“Haufinyane tjena sehlopha se sebete sa bahlalefi ba Maarabia le Mamosleme se ile sa ’ngolla lengolo. Ho eona, ba ile ba re: 'Lebōpo la ntlafatso ke lona feela leo mabone leha e le afe a hlahang ho lona, le hoja leeto le hloka sebete le mamello le tiisetso.' … Mmoho re tlameha ho ts'ehetsa litoro tsa batho ba lokileng le ba itlhomphang ba sebetsang ho fetola sebaka se nang le mathata ... "
Seo Mopresidente Bush a hlolehileng ho se bolela ke hore lengolo, moo 90 ea litsebi tse hlahelletseng tsa sebaka seo li ileng tsa ipiletsa ho Mopresidente Bush "ho tiisa - ka mantsoe le liketso - boitlamo ba Amerika ba phetoho e tsitsitseng ea demokrasi lefatšeng la Maarabia" le bona ba boletse hore "ke tumelo ea rona hore bothata bo ka sehloohong ba maano a US Bochabela bo Hare (haholo-holo Iraq, Palestine, le libakeng tse ling) ke ho hlōleha ha tsona ho phethahatsa merero ea demokrasi ea Amerika ea tokoloho le toka bakeng sa bohle.” Lengolo le boetse le kopile Mopresidente Bush "ho arohana le lilemo tse 60 tsa tšehetso ea US bakeng sa mebuso eo e seng ea demokrasi sebakeng seo, le ho tsebisa lefatše ka mantsoe a sa tsitsang" le "ho phehella ho felisa khatello ea puso ea demokrasi. lihlopha tsa tokoloho le tsa Boislamo, le ho ikarola ka matla khatellong e joalo le ho e nyatsa ka matla neng kapa neng ha e hlaha.” Ha ho sesupo sa hore tsamaiso ea Bush e ikemiselitse ho fetola maano a eona, leha ho le joalo.
"Liphetoho tse ling tsa Middle East li etsahala butle-butle, empa ke 'nete ... United Arab Emirates haufinyane e phatlalalitse hore halofo ea litulo tsa Lekhotla la Naha la Federale e tla khethoa ka likhetho. Kuwait e ile ea tšoara likhetho tseo ho tsona basali ba ileng ba lumelloa ho vouta le ho emela liofisi khetlo la pele. Baahi ba ile ba vouta likhethong tsa masepala Saudi Arabia, likhethong tsa paramente Jordan le Bahrain, le likhethong tsa mekha e mengata ea bopresidente Yemen le Egepeta. Tsena ke mehato ea bohlokoa. ”…
Ha ho le e 'ngoe ea "likhetho" tseo Mopresidente Bush a buileng ka tsona e leng tsa sebele kapa tsa bohlokoa.
Lekhotla la Naha la Federale United Arab Emirates le sebetsa feela joalo ka sehlopha sa boeletsi. Matla ohle a lipolotiki a lutse Lekhotleng le Phahameng la Babusi, le nang le li-emir tse supileng tsa masika a li-emirates tsa federation.
Kuwait, moo 15% feela ea baahi ba naha e nang le litokelo tsa ho vouta, lelapa la borena haholo le beha lenane la maano, le laola lipolotiki tsa naha, 'me le laola matla afe kapa afe a lipolotiki. Emir e sa khethoang e khetha Tonakholo le Khabinete, 'me lelapa la borena le tšoere hoo e batlang e le litulo tsohle tsa bohlokoa mme le ka qhala paramente ka boithatelo ka lilemo tse ngata, joalo ka ha le entse habeli lilemong tse mashome tsa morao tjena.
Ke banna feela ba lumelloang ho vouta Saudi Arabia le halofo feela ea litulo makhotleng a masepala. Ha ho na molao-motheo, ha ho lekhotla la ketsa-molao la naha, le mekha ea lipolotiki. Lelapa la borena le sebelisa matla a lipolotiki feela ka kopanelo le maikutlo a tsoang ho Mamoseleme a sa khethoang a phahameng ka ho fetesisa. Ulema. Tlaišo, dipolao tšeo di sego molaong le dithibelo tše šoro tša tokologo ya go bolela di tlwaelegile.
Ke ba fokolang ba nahanang ka likhetho tsa morao-rao tsa Jordane bakeng sa toka ea ntlo e ka tlase ea paramente, ka lebaka la setšoantšo se se nang baemeli ba litereke tsa kopano molemong oa borena hammoho le lithibelo tsa lipolanete tsa lipolotiki tseo mekha e ka li buellang hore li nke karolo. Ho sa tsotellehe boemo leha e le bofe, ntlo e tlaase e khethiloeng e ke ke ea qala molao 'me e ke ke ea etsa melao ntle le tumello ea ntlo e ka holimo, e khethiloeng ke morena. Morena a ka boela a qhala paramente ka thato ea hae, joalo ka ha a entse pakeng tsa 2001 le 2003 ntle le khanyetso e bonahalang e tsoang ho tsamaiso ea Bush.
Leha e le sechaba se bulehileng ho feta sa boahelani sa Saudi Arabia, likhetho tsa morao-rao tsa paramente tsa Bahrain li ile tsa ts'oaroa ke batho ba leqeleng le lihlopha tse etelletseng pele tsa Shiite ka lebaka la bosholu ba likhetho le lithibelo mabapi le lets'olo la lipolotiki. Morena - ea tsoang sehlotšoaneng sa ma-Sunni a naha - o na le taolo ea ho qetela holim'a makala a phethahatso, a molao le a boahloli.
Hoo e ka bang likhethong tse tlang tsa mopresidente Yemen, mmuso le sepolesa ba ntse ba hatella pepenene hore motho ea ntseng a le setulong a khethoe bocha har'a liqoso tse atileng tsa ho tšosa likhetho, bosholu ba likhetho, ho reka likhetho le bomenemene ba ho ngolisa. Matsatsi a mabeli feela pele ho likhetho, Mopresidente Ali Abdullah Saleh - ea tšoereng matla ka lilemo tse 28 'me a bolela tlhōlo likhethong tse fetileng ka 94% ea likhetho - o phatlalalitse ho tšoaroa ka liqoso tsa "likhukhuni" tsa ofisiri ea letšolo la mohanyetsi oa hae ea ka sehloohong.
Likhetho tsa selemo se fetileng tsa bopresidente Egepeta li ne li le mpe le ho feta tsa Yemen ka hore 'muso oa Mubarak o tšehelitsoeng ke US o phatlalalitse hore mokha o moholo oa bohanyetsi o se molaong, o thibetse bonkgetheng ba ikemetseng, o thibetse haholo litokelo tsa mecha ea phatlalatso le litokelo tsa phatlalatso tsa matšolo a bohanyetsi, mme a hana ho lumella bashebelli ba machabeng. Ke 23% feela ea bakhethoa ba ileng ba ikhathatsa ho ea likhethong, 'me Mubarak a hlōla likhetho ka 88% ea likhetho. Mabotho a 'muso a ts'ireletso a ile a otla le ho tšoara baipelaetsi ba neng ba batla likhetho tse bulehileng haholoanyane, 'me ea hlōtseng peisong ea mopresidente o ile a fumana kahlolo ea lilemo tse hlano chankaneng.
Mohlomong likhetho tse lokolohileng ka ho fetisisa lefatšeng la Maarabia selemong se fetileng li etsahetse Lebanone le libakeng tsa Palestina. Leha ho le joalo, ka mor’a likhoeli tse seng kae, United States e ile ea tšehetsa litlhaselo tsa Iseraele lichabeng tsena tse ileng tsa bolaea baahi ba makholo le ho baka tšenyo ea boleng ba lidolara tse libilione meahong ea bona ea sechaba—e leng sesupo sa hore na United States e hlile e ikutloa joang ka likhetho tse lokolohileng.
“Ba bang ba phehile khang ea hore liphetoho tsa demokrasi tseo re li bonang Bochabela bo Hare li hlokisa sebaka seo botsitso. Khang ena e itšetlehile ka maikutlo a fosahetseng, a hore Middle East e ne e tsitsitse ho tloha qalong. ’Nete ke hore botsitso boo re neng re nahana hore re bo bone Bochabela bo Hare e ne e le ntho e makatsang.”
Ena ke tšobotsi e khelosang haholo ea bahlahlobisisi ba tsamaiso:
Pele ho tsohle, Middle East ha e so ka e bonoa e le karolo e tsitsitseng ea lefats'e ho tloha pele ho ho oa ha 'Muso oa Ottoman. Ka lilemo tse mashome, bashebelli ba ka ntle ba ’nile ba hlokomela ka bophara likhohlano tse tebileng tse ntseng li tsoela pele sebakeng seo. Ho ne ho se “mohlolo” mona.
Habohlokoa le ho feta, ha ho motho ea phehang khang ea hore liphetoho tse fokolang haholo tsa demokrasi lilemong tsa morao tjena li sentse sebaka sena. Sebakeng seo, bahlahlobisisi ba leano la US ba hlokomela hantle hore sebaka seo se senyehile ke tlhaselo ea US ho Iraq, lipolao tse kholo tsa baahi ts'ebetsong ea sesole sa US, le litlolo tse ling tsa US tsa molao oa machabeng le bobusi ba naha.
“Ka lilemo tse mashome, banna le basali ba limilione sebakeng sena ba tšoasehile khatellong le ho hloka tšepo. ’Me maemo ana a ile a siea moloko o nyahame, ’me a etsa sebaka sena sebaka sa ho tsoala ho feteletseng. Ak'u inahanele hore na ho joang ho ba mocha ea lulang naheng e sa lebelloang ho ea ntlafatsong: ... u fepehile ka liphatlalatso le likhopolo tsa bolotsana tse behang ba bang molato ka mefokolo ea naha ea heno. 'Me hohle moo u eang teng, u utloa batho ba chesehelang bolumeli ka ho feteletseng ba u bolella hore u ka phonyoha mahlomola a hao 'me ua fumana seriti sa hao ka pefo le tšabo le ho shoela tumelo. Ho ba bangata ho pholletsa le Middle East ka bophara, ena ke khetho e nyahamisang e hlahisoang letsatsi le leng le le leng. ”
Maikutlo a hore ho ba le batho ba bangata hakaale “ba tšoasehileng khatellong” ho baka “sebaka sa ho tsoala batho ba fetelletsang lintho” e nepahetse. Empa ba chesehelang maikutlo ba kotsi ka ho fetesisa tikolohong eo ba tsoa har'a ma-Saudi, Baegepeta le Mapalestina, bao kaofela e bileng liphofu tsa khatello ea lipolotiki ke mebuso e tšehelitsoeng ke United States. 'Me le hoja batho ba feteletseng ba qhekella ba mahlomoleng tlas'a khatello e joalo ho tšehetsa likhopolo le maqheka a bona a kotsi, ts'ebetso e tsoelang pele ea Iseraele le taolo ea mebuso e mengata ea Bochabela bo Hare ke babusi ba ikemetseng li khoneha ka karolo e kholo ke sesole sa US, moruo, le tshehetso ya didiplomate. Baahi ba amehang ba se ba ntse ba lemoha 'nete ena ka bophara,' me ke sesosa se ka sehloohong sa bokhukhuni bo khahlanong le Amerika.
"Ho batho ba Lebanon: Selemong se fetileng, u ile ua susumetsa lefats'e ha u tsoa literateng ho batla boipuso ba hau ho tsoa pusong ea Syria. U lelekisitse mabotho a Syria naheng ea heno mme o thehile demokrasi hape. Ho tloha ka nako eo, u lekoa ke ntoa e qalileng ka litlhaselo tse sa qholotsoeng tsa Hezbollah ho Iseraele. Bongata ba lona le bone mahae a lona le sechaba sa heno se ts'oeroe ke ntoa ... Machaba a Kopaneng a fetisitse qeto e ntle e lumelletseng lebotho la machaba, le etelletsoeng pele ke Fora le Italy, ho le thusa ho tsosolosa bobusi ba Lebanone holim'a mobu oa Lebanone.
Ts'ebetso ena ho batho ba Lebanone ha e na boikemelo ka mekhahlelo e mengata. Pele ho tsohle, United States qalong e ile ea tšehetsa sesole sa Syria ho kena Lebanon ka 1976 le ho kopanya matla a bona ka 1990. Ea bobeli, Iseraele e ile ea rera tlhaselo ea eona ka lipuisano tse haufi le tsamaiso ea Bush nako e telele pele Hezbollah e hlasela ka July 12 sebakeng sa moeli oa Iseraele. Ntlha ea boraro, mahae le sechaba sa Lebanon ha sea ka sa "tšoaroa ke mollo" empa e ne e le liphofu tsa libomo tse kholo le lithunya ke mabotho a hlometseng a Iseraele a fanoeng ke US, boholo ba bona bo ne bo le lik'hilomithara tse ngata ho tloha mosebetsing ofe kapa ofe oa sesole oa Hezbollah. Ea bone, United States e ile ea lieha ka makhetlo ’me qetellong ea fokolisa qeto ea Lekhotla la Tšireletso la Machaba a Kopaneng e lumellang lebotho la machaba.
“Ho batho ba Iran: United States ea u hlompha; re hlompha naha ea heno … Machaba a Kopaneng a fetisitse qeto e hlakileng e hlokang hore puso ea Tehran e finyelle boitlamo ba eona ba machaba. Iran e tlameha ho lahla litabatabelo tsa eona tsa libetsa tsa nyutlelie… 'Me ha re ntse re etsa joalo, re lebelletse letsatsi leo ka lona u ka phelang ka bolokolohi - mme Amerika le Iran e ka ba metsoalle e metle le balekane ba haufi molemong oa khotso. ”
Ka lebaka la hore United States e ne e ikarabella bakeng sa phetohelo e ileng ea liha 'muso oa ho qetela oa demokrasi oa Iran morao koana ka 1953' me hamorao ea tšehetsa puso ea bohatelli ea Shah ka lilemo tse XNUMX, maikutlo a mabapi le tlhompho ho batho ba Iran le tšepo ea hore ba ka phela ka bolokolohi ha ba joalo. jara boima bo bongata. Ka 'nete, leha ts'ebetso ea likhetho tsa Iran e na le liphoso tse tebileng maemong a mangata, likhetho li batla li lokolohile ebile li na le boemeli ho feta tsa mebuso e supileng e tšehelitsoeng ke US e rorisoang ke Mopresidente Bush.
Mabapi le tabatabelo ea Iran ea libetsa tsa nyutlelie, Lekhotla la Ts'ireletso la UN ehlile le fetisitse qeto e hlokang hore Iran e ikobele litšireletso tse thata ka mokhoa o sa tloaelehang tse batloang ke Mokhatlo oa Machaba oa Matla a Atomic oa Machaba a Kopaneng (IAEA). Leha ho le jwalo, Moporesidente Bush o bontshitse ho se tsotelle ho kenngwa tshebetsong ha diqeto tse ding tsa Lekgotla la Tshireletso la UN mabapi le ditaba tsa nyutlelie. Mohlala, United States ha e ea thibela feela ts'ebetsong ea qeto ea Lekhotla la Ts'ireletso la UN ea 1172 e hlokang hore Pakistan le India li felise lihlomo tsa tsona tsa libetsa tsa nyutlelie empa Mopresidente Bush o boetse a saenetse tumellano ea tšebelisano ea nyutlelie le India mme o phatlalalitse thekiso ea jete e tsoetseng pele e nang le matla a nyutlelie. bahlabani ba libomo ho ea Pakistan. Ho feta moo, United States e thibetse ts'ebetsong ea qeto ea 487 ea Lekhotla la Tšireletso la Machaba a Kopaneng e hlokang hore Iseraele e behe mehaho ea eona ea nyutlelie tlas'a tsamaiso ea IAEA 'me e tsoetse pele ho fa Iseraele lifofane le limisaele tse nang le bokhoni ba nyutlelie.
Qetellong, ha tsamaiso ea Bush e hanne boitlamo ba bodiplomate ba Iranian, ho hloka tšehetso ea eona bakeng sa matsapa a linaha tsa Europe, le litlaleho tse atileng tsa litokisetso tsa Pentagon bakeng sa tlhaselo ea sesole sa US ho Iran, ho na le lipotso tse tebileng mabapi le hore na tsamaiso ea Bush e hlile e "sebetsa tharollo ea bodiplomate bothateng bona. ”
“Ho batho ba Syria: … Har'a lona, Hamas le Hezbollah li sebetsa ho senya sebaka sena, 'me' muso oa hau o fetola naha ea hau sesebelisoa sa Iran. Sena se eketsa ho ikarola ha naha ea heno lefatšeng. Mmuso wa lona o lokela ho kgetha tsela e betere ya ho ya pele ka ho kgaotsa tshehetso ya ona bakeng sa bokhukhuni, le ho phela ka kgotso le baahisane ba lona, le ho bula tsela ya bophelo bo betere bakeng sa lona le malapa a lona.”
Le hoja 'muso oa Syria ka sebele o se na matsoho a hloekileng, naha eo hase "tsela ea bokhukhuni". Mebuso e fokolang, mohlala, e thusitse United States ho loants'a al-Qaida. Syria e boetse e felisitse tšehetso ea Kurdish PKK.
Lepheo la lipolotiki la Hamas le na le liofisi Damaseka, joalo ka ha le etsa metseng e meng e mengata ea Maarabia. Empa ts'ebetso ea bona ea sesole e thehiloe Gaza Strip le West Bank, eseng Syria. Ka mokhoa o ts'oanang, tšehetso ea lichelete ea Hamas ka tloaelo e tsoa ho marena a tšehelitsoeng ke US a Hloahloeng ea Arabia, eseng Syria. Ntle le moo, Syria ke khale e emisitse ts'ehetso ea eona ea nako e 'ngoe bakeng sa lihlopha tse ka thoko tsa Palestina tse molato oa letoto la litlhaselo tsa bokhukhuni lilemong tsa bo-1970.
Syria e fokolitse likamano tsa eona le Hezbollah haholo, e neng e e-s'o hlasele baahi ba Iseraele ka lilemo tse fetang leshome ho fihlela Iseraele e qala ho hlasela baahi ba Lebanon ka July 12. Ka ho tšoanang, Hezbollah e ile ea felisa litlhaselo tsa eona ho Baiseraele ha Iseraele e khaotsa ho hlasela Lebanone. Ehlile, European Union le mebuso e mengata ha e sa hlola e supa hore Hezbollah ke sehlopha sa likhukhuni.
Ha ho moshebelli ea rutehileng ea bonang Syria, ka neano ea eona e matla ea bochaba ba Maarabia, e le “sebetsa sa Iran.” Ho makatsang ke hore liofisiri tsa tsamaiso ea Bush li sa tsoa bolela hore Syria e ne e tšehetsa lihlopha tsa Sunni tsa Iraq tse loantšang lihlopha tsa Iraq tsa Shiite tse tšehelitsoeng ke Iran.
'Me ho e-na le ho hana ho "lula ka khotso le baahisani ba hau," Syria e fane ka selekane sa khotso le likamano tse feletseng tsa lipuisano le Iseraele e le puseletso ea ho itokolla sebakeng sa Syria se hapiloeng ntoeng ea 1967. Mmuso oa hajoale oa Isiraele o hanne ho nahana ka tlhahiso e joalo, leha ho le joalo, ntle le khanyetso e hlakileng ea tsamaiso ea Bush.
Qetellong, Syria ha e so ka e arohanngoa le lefatše, kaha e sa tsoa saena litumellano tsa khoebo le Russia, Turkey, le European Union ’me e hapile likhetho lilemong tse ’maloa tse fetileng ho ba setulong seo e seng sa kamehla Lekhotleng la Tšireletso la Machaba a Kopaneng.
"Ke ikemiseditse ho dinaha tse pedi tsa demokrasi - Israel le Palestine - tse phelang mmoho ka kgotso le tshireletso. Ke ikemiseditse ho mmuso wa Palestina o nang le botshepehi ba naha mme o tla phela ka kgotso le naha ya Sejuda ya Israel ... Leha ho le jwalo batho ba feteletseng sebakeng sena ba hlohlelletsa lehloyo mme ba leka ho thibela mantswe ana a itekanetseng ho rena. "
Ena ke pono e ntle le ea bohlokoa. Empa - joalo ka lipono tsa Mopresidente Bush tsa Middle East ea demokrasi - maano a hae a nnete a bua pale e fapaneng haholo.
Ha a fana ka tumello ea "leano la kopanelo" la Tonakholo ea Iseraele, Ehud Olmert, Mopresidente Bush o bontšitse hore ha a hlile ha a thahaselle naha e sebetsang ea Palestina e teng haufi le Iseraele. Mmuso oa Isiraele, ka tšehetso ea tsamaiso ea Bush le bongata bo boholo ba li-bipartisan ho Congress, o bonahala o ikemiselitse ho kenyelletsa libaka tse kholo tsa naha ea Palestina e West Bank e neng e tla siea Mapalestina a na le sehlopha se senyenyane sa libaka tse pota-potiloeng ke Iseraele. . Ho pholletsa le sehlopha sena sa lihlekehleke, Iseraele e ne e tla laola sebaka sa moea, litokelo tsa metsi, le metsamao ea batho le thepa pakeng tsa karolo ka 'ngoe ea "naha" ea Palestina le linaha tsa boahelani tsa Maarabia.
Qetellong, lehloeo leo motho a le fumanang likarolong tse ngata tsa sechaba sa Palestina ho Iseraele le bakoa ke lilemo tsa mahlomola tlas'a puso e sehlōhō le e tlotlollang ea Iseraele e tšehelitsoeng ke US. Ho e-na le ho beha molato "ba feteletseng" bakeng sa "ho hlohlelletsa" lehloeo le joalo, tsela e molemo ka ho fetisisa ea ho thusa mantsoe a itekanetseng hore a hlōle ke ho hatella Iseraele ho felisa ho lula ha eona ho seng molaong le ho etsa likolone naheng ea Palestina e hapiloeng.
Stephen Zunes ke mohlophisi oa Middle East bakeng sa Morero oa Leano la Litaba tsa Kantle ho Naha. Ke moprofesa oa Lipolotiki le mongoli oa Tinderbox: Leano la US Middle East le Metso ea Bokhukhuni (Common Courage Press, 2003).
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate