Mohloli: Richardfalk.org
Ha ke ntse ke phela likhoeling tsena tse fetileng Turkey, ke ile ka elelloa haholo boiteko ba Mopresidente Recep Tayyip Erdoğan ba ho koala Twitter le li-platform tse ling tsa Marang-rang, hammoho le ho thibela phihlello ea Wikipedia. Ts'ebetso ena e ile ea nkuoa ka lebaka la litaba tse rohakang le tse nyatsang ka moetapele oa Turkey le lelapa la hae. Turkey e boetse e thibetse liwebsaete tsohle tse tsosang takatso tse fumanehang linaheng tse ngata tsa demokrasi, ho ipapisitsoe le boitlhompho bo feteletseng ka sethala se sirelletsang litlolo tsa molao tsa thobalano joalo ka litšoantšo tsa bootsoa tsa bana le ho hoeba ka thobalano. Naheng ea Bophirima e lokolohileng, ho ile ha e-ba le khalefo ea ho itokafatsa ka mor'a ho qojoa ha Erdoğan. Bongata ba litletlebo tse lebisitsoeng khahlanong le Turkey li ne li kenyelletsa liqoso tsa ho kena-kenana le litokelo tsa ho bua ka bolokolohi le liqoso tsa ho hlahlojoa ho sa hlokahaleng ke mmuso khahlanong le bahlahlobisisi le bahanyetsi.
Ho botsoa potso e tebileng haholoanyane: na 'muso o na le matla a ho fokotsa ho phatlalatsoa ke mecha ea litaba ea sechaba ea lintho tse nyelisang kapa tse nyefolang boeta-pele bo khethiloeng ba naha, hammoho le ho ba le taelo ea ho beha meeli ea ho fihlella thobalano e totobetseng. boitsebiso bo sa hlompheng boitšoaro ba sechaba? Ha e le hantle, potso e batla e rarahane ke boiketlo boo li-blockages li ka bang teng 'me li pota-potiloe ka ho pharaletseng ke software ea VPN mona Turkey kapa linaheng tse kang Chaena, tse laolang liforomo ho thibela ho nyatsoa le ho hanyetsa. Ntlheng ena ho na le mofuta o mocha oa ntoa ea cyber pakeng tsa taolo e tsoang setsing sa mmuso le likarolo tsa libertarian ho baahi. Hore na ntoa ena ea mahlakore a mangata e amang theknoloji hammoho le lipolotiki e tsoela pele joang ke e 'ngoe ea lintho tse nyahamisang tsa Mehla ea Dijithale.
United States joale e tobane le mofuta o fapaneng oa matšoenyeho a mantlha ka mor'a ts'usumetso ea Trump ho balateli ba hae ka la 6 Phupu 2020 ho qala boipelaetso bo mabifi le bo mabifi Setsing sa Amerika se sisintseng motheo oa molao oa motheo oa Amerika, ka tšoantšetso le ka mokhoa o matla. Lits'oants'o tse makatsang tsa basebetsi ba ts'ireletso ea Capitol li tšohile le ho beha liofisiri tse phahameng tse khethiloeng hore li sireletsehe bakeng sa bolulo bo sireletsehileng li tiisa, eseng bakeng sa Maamerika feela, empa bakeng sa lefats'e terama ena ea bofetoheli ba mapheo a nepahetseng eo ka sebele e bileng le phetohelo e nang le matšoao a fapaneng a tšehetso ea likarolo tse teng. sepolesa, sesole le tsamaiso ea 'muso. Ka lebaka la ts'ebeliso e kholo ea Trump ea le ho ts'epa ak'haonte ea poraefete ea Twitter ho ntša khalefo ea hae, le ho feta, ho bokella setsi sa hae, e ne e le ha tlhaho ho lumela hore boitšoaro bona bo sokela rephaboliki, 'me bo tlameha ho emisoa. Kaha ho hlohlelletsa pefo ea Trump ho ne ho nolofalloa ke Marang-rang, 'me ka ho khetheha ke Twitter, qeto ea eona ea ho emisa ka ho sa feleng akhaonto ea hae e ne e amoheloa hohle e le e utloahalang le e lakatsehang,' me haeba ho na le ntho e telele e fetileng. Facebook, YouTube le Instagram li ile tsa latela tataiso ea Twitter, ho kenyelletsa le ho hlakola megaphone ea Trump e thusitseng ho fihlela balateli ba hae ba limilione.
Tlaleho ea Trump e ne e na le balateli ba limilione tse 88, bao boholo ba bona ba neng ba lumela, 'me ba nka khato ka mashano a hae mme ba etsa thato ea hae. Ha ho na pelaelo ea hore Twitter le li-platform tse ling tsa litaba tsa sechaba esale li sebelisoa ke Trump ho nyenyefatsa tumelo le bots'epehi mabapi le molaotheo oa United States. Matla a joalo a bofetoheli a ile a eketseha kamora ho hloloa ha Trump likhethong ka la 4 Pulungoanath, ho fihla sehlohlolong ka mehato ea bofetoheli khahlanong le Capitol ka la 6 Januaryth. Ke hona feela moo linatla tsa theknoloji li ileng tsa nka khato li kopane khahlanong Trump. Sethala sa mapheo a nepahetseng, Parler, se ile sa lahleheloa ke ts'ehetso ea khoebo, 'me Apple le Google ba emisa ho rekisa sesebelisoa,' me Amazon e ile ea felisa tšebeletso ea eona ea ho amohela, 'me phello e bonahala e bile ho beha sethala lintšing tsa ho putlama,' me mohlomong haufinyane. ho tsoa khoebong. Boiteko bona bo boetse bo lebisitse khatellong e matla ea marang-rang ea lihlopha tsa Manazi, li-white supremacists le li-account tsa fake.
Boiphihlelong ba Turkey, mmuso, joalo ka ha o mothofalitsoe ke moetapele oa ona, o nka bohato ba ho theha lits'oants'o tseo ka tsona litaba tse amohelehang ho naha li ka fihlelang sechaba, ho kopanya matla a eona mabapi le tsebo e lumelletsoeng hammoho le ho laola se ka phatlalatsoang phatlalatsa. Marang-rang a Marang-rang. Mofuta ona oa mokhoa oa bolaoli o tlatselletsoa ke liketso tse fapa-fapaneng tse entsoeng ke 'muso, ka ho toba le ka mokhoa o sa tobang, ho laola phallo ea tlhahisoleseding, ho kenyelletsa le ho tšosa le ho fana ka kotlo khahlanong le baqolotsi ba litaba ba TV le ba khatiso ea setso, e ka kenyelletsang tahlehelo ea mesebetsi esita le ho koalloa chankaneng bakeng sa ba. lebisitsoe. Na taolo e joalo holim'a mecha ea litaba ea sechaba, 'me kannete likhokahano tsohle tsa sechaba, li lokela ho laoloa ke boetapele ba 'muso bo hlokolosi ho feta tekano? Kapa na ho molemo ho tlohella meea ea tokoloho e foke ntle le tšitiso e fokolang e lumelletsoeng ea boithatelo ke ’muso?
Maemo a hajoale a US a bonts'a mathata a fapaneng, a fa li-giants tsa poraefete tsa dijithale hore e be bahlokomeli ba ikemetseng ba boits'oaro ba lipolotiki ba moetapele ea ikemetseng Marang-rang. Ho latela pono e le 'ngoe, tlhahlobo e joalo e bonts'a leeme le molemo mabapi le ho arola matla a bolaoli ka ho lumella lik'hamphani, ho fapana le mmuso, ho hula melao ea khalemelo ea toka ea lipolotiki le ea boitšoaro lipuisanong tsa phatlalatsa, tseo ha li ka tšeloa, li tla sebetsa joalo ka tlhahlobo ea liteko kapa joalo ka mona, ho haneloa ha litokelo tsa phihlello le ts'ebeliso ea batho ka bomong, ho kenyeletsoa le moetapele ea khethiloeng hajoale ea sebeletsang nako eohle ea hae ea ho sebetsa. Ho ea ka pono e 'ngoe, ho amoheloa ha mekhoa e joalo ea taolo ho matlafatsa batho ba phahameng ba khoebo le ba lichelete ho sebetsa e le bahlokomeli ba bokhabane ba sechaba ho sa tsotellehe leruo la bona le tšebeliso ea chelete eo karolo e 'ngoe e ikarabellang bakeng sa ho fokolisa lesela la demokrasi, e leng nako e telele e nkoa e le puso ea ' rona, batho.'
Ka litsela tse ngata, linatla tsena tsa theknoloji li nyenyefatsa le ho sotha tšebelisano ea maikutlo a fapaneng. Sechaba se lokolohileng ehlile se ipapisitse le ho qoba ho ipha matla ka matla mekhatlong ea poraefete e nang le tšusumetso ea mofuta o le mong. [Bakeng sa netefatso bona Glenn Greenwald, “How Silicon Valley, in a Show of Monopolistic Force, Destroyed Parler,’ Tlhahisoleseding Clearing House, Jan. 13, 2021] Mabapi le mecha ea litaba ea sechaba, ha e amehe feela ka mekhoa ea moruo e hlaselang, empa e mabapi le ho laola kelello, le ho theha melao e laolang papali ea lipolotiki ea matla. Ke 'nete hore ho hlohlelletsa bofetoheli ba malapeng ha hoa lokela ho nkoa e le 'ho bua ka bolokolohi,' ho tšoana le ho hoeletsa 'mollo!' lebaleng la liketsahalo le nang le batho ba bangata, 'me e lokela ho nkoa e le mekhelo ho mamello e pharaletseng ea tšebeliso ea mecha ea litaba ea sechaba ho ntšetsa pele maikutlo a fapaneng a lefatše.
Ho na le taba e 'ngoe e ileng ea hlokomolohuoa ka botlalo lipuisanong tsa post-Capitol. Re hloka melao ea machaba le puso e felletseng ea ho laola likhokahano tsa machaba, ho kenyeletsoa le mecha ea litaba ea sechaba, Mehleng ea Dijithale. Ho hlohlelletsoa ka mantsoe le liketso khahlanong le mebuso ea linaha tse ling e lokela ho ba ntho e nyatsehang joalokaha boitšoaro bo joalo bo le khahlanong le tsa rōna. Hajoale, ka ts'ebetso e kholo ea mecha ea litaba, Mmuso oa US le sechaba ka kakaretso ba ikutloa ba hlekefetsoa ke ho qhekella ha lifaele tsa mmuso tsa Russia, ha re ntse re etsa mesebetsi e fapaneng e joalo lefatšeng ka bophara. US, haholoholo, ka lilemo tse ngata e 'nile ea hlokofatsoa ke mofuta o matla oa "geopolitical bipolarity" ntle le ho hlokomela ho hloka kutlo kelellong ea ho etsa ka matla merero e mengata e bolaeang ea ho hlokisa mebuso ea linaha tse ling eo boemo ba rona bo tebileng le sehlopha se busang sa lipolotiki se sa e rateng ha ba ntse ba nyatsa. e le papali e litšila esita le boiteko bo fokolang ba mebuso ea linaha tse ling ba ho iphetetsa. Ho fihlela rona re le naha re latela melaoana le litloaelo tse ipapisitseng le melao ea machabeng joalo ka ha li matlafatsoa ke ho lumellana, ho bolelang ho tlohela boitšoaro bo khahlano le ba bang boo re bo nyatsang ha bo itšepisa. Ketso e joalo e ka ba phallo e kholo mehopolong e ntseng e atile ea bolaoli ba maemo a holimo, bokhethoa ba Amerika, le ho hloka kotlo tse tataisitseng leano le leholo la US ho tloha bofelong ba Ntoa ea II ea Lefatše. Mehopolo ea rona e nahanang ka ho fetesisa e ka rorisa bokhabane ba taolo ea machaba ea tokoloho e thehiloeng melaong, empa boitšoaro ba rona ba lipolotiki bo romela molaetsa o fapaneng lefatšeng.
E hlalositsoe ka mokhoa o hlakileng, ha re lumella boits'oaro ba mopresidente ka litlolo tsa molao tsa machaba ho fetisoa ka bolokolohi mecheng ea litaba ea sechaba e lulang United States ntle le ho panya ha re ntse re tsamaea ka matla ho sireletsa taolo ea sechaba le ea lipolotiki lapeng ho ba neng ba tla e senya ho tsoa kahare le kantle, Amerika e nang le sekoli. - melao ea pele ea boitšoaro e ntse e tšehetsoa ntle le morero. Ke nako ea ho tsosolosa taelo e ka sehloohong ea boitšoaro: 'etsa ho ba bang kamoo u batlang hore ba u etse kateng,' kapa ka ho toba, 'u se ke ua etsetsa ba bang seo u neng u sa rate hore ba u etse sona.' Ho seng joalo boikaketsi ba taolo ea mehopolo ea malapeng ho sireletsa puso ea demokrasi e fepa ho tsoela pele ho ithetsa ka ho hloka molato oa Amerika linaheng tse ling.
E le mohlala o bohloko, ke nahana ka boikhohomoso le bohata ba Mopresidente Trump
ithorisa ka la 3 Pherekhong 2020 ho lokafatsa polao e seng molaong e neng e reretsoe selemo se fetileng ka sefofane sa tlhaselo sa General Qassim Soleimani oa Iran ha moetapele enoa oa bohlokoa oa naha a ne a le mosebetsing oa bodiplomate Iraq ka memo ea Tonakholo ea Iraq, Adil Abdul Mahdi. [Bakeng sa ho nyatsa polao e joalo ea lipolotiki bona Tlaleho ea Moqolotsi ea Khethehileng oa UN , A/HRC/44/38 (August 2020; bona le blog ea ka, .] Ho lumella tlōlo ea molao e joalo ea machaba hore e pupetsoe ke mashano a naha ke pontšo ea mokhoa o pharaletseng. ea ho ithetsa lapeng le lehloeo le khahlanong le Amerika kantle ho naha, mohlala, kamora polao ena, boetapele ba Iraq bo ile ba kopa hore 'Muso oa Amerika o tlose mabotho a eona naheng eo ponahatso ea lipolotiki tsa tikoloho tse rarahaneng ho feta kamoo e leng pontšo ea phetoho ea pelo ea Iraq.
'Na ka bonna ke bone tlhekefetso ea bolaoli bo joalo ba taolo, ka mokhoa o sa reroang le ka mokhoa o hlophisitsoeng, e le karabelo ea mantsoe le liketso tsa ka ka bonngoe le batho ba Palestina ntoeng ea bona e telele ea litokelo tsa mantlha. Ho amoheloa ha IHRA (International Holocaust Remembrance Alliance) tlhaloso ea anti-Semitism e pharaletse ka ho lekaneng ho kenyelletsa matšolo a khotso a se nang mabifi a kang BDS kapa bobuelli ba sechaba bo nkoang e le bo khahlanong le Zionist kapa ba nyatsa Iseraele ka matla. Lingoliloeng tsa ka tsa Facebook le lipuo li 'nile tsa thibeloa ka linako tse ling le ho hlakoloa ka lebaka la phatlalatso e joalo e khahlanong le demokrasi le e khelosang ea Inthanete e ipolelang hore e itebela khahlanong le maikutlo a ka a "anti-Semitic". Phello e bile tšenyo e senyang botumo ba ka ka kakaretso, empa ke liphello tse nyenyane ha li bapisoa le kotsi e fetolang bophelo e entsoeng ho litsebi tse joalo tsa bohlokoa (mohlala, Norman Finkelstein, Steven Salaita) ba lahlehetsoeng ke mesebetsi le ho baqolotsi ba litaba le litsebi tseo boemo ba bona ba mosebetsi bo neng bo le boima. tarnished. Moo litakatso tsa lipolotiki li leng matla 'me matla a matla a sa leka-lekaneng ke likhatello tse hanyetsanang, liforomo tsa litaba tsa sechaba le mecha ea litaba e tloaelehileng li beha litsamaiso tse atisang ho boloka liphatlalatso tsa lehlakore le le leng la liketsahalo tse lokelang ho fumana phekolo e leka-lekaneng. Hase feela hore sechaba se tingoa likhang mabapi le litaba tse tsosang khang tse hlokahalang haeba demokrasi e le bohlokoa, empa molaetsa o thibelang o romelloa o nyahamisang baahi hore ba se ke ba phephetsa ho khopamisoa ha boikemelo. Re felloa ke matla, re sa hlokomele hore batho ba nang le maikutlo a kang Alan Dershowitz ba phatlalalitsoe maikutlo a bona 'me ba memeloa ho ba setsebi sa baeti ha Noam Chomsky a sa hlathe koana le koana le bohlale ba hae bo sa bonahale ka lebaka la maikutlo a hae a lipolotiki. 'Me joalokaha ho etsahala Chomsky, ha ho tluoa tabeng ea Iseraele / Palestine e fana ka lentsoe le mahlonoko ka lehlakoreng la toka, ha Dershowitz a sa nahane ka lehlakore le bahatelli. Asymmetry e joalo e bonts'a litholoana tse babang tsa taolo ea mekhatlo ea poraefete, e ts'ehetsoeng ke tšebelisano e itseng le mebuso, mabapi le phallo ea tlhahisoleseling le maikutlo sebakeng sa sechaba.
Ka mabaka ana ho bonahala e le phoso e kotsi ho sebetsana le lintlha tsena tsa molao-motheo tlas'a khatello ea maemo a feteletseng a hlahisoang ke Trump ka mor'a likhetho tse lahlehileng tsa November, tse qetellang ka la 6 January.th tlhaselo ho US Capitol. Ka lebaka la tšohanyetso ea 'nete ea naha e bakiloeng ke mopresidente ea hlekefetsang, likarabelo tsa tšohanyetso tsa mecha ea litaba ea sechaba li bile molemo. tabeng ena, ho sa tsotellehe ho hlahisa li-alarms mabapi le ho beha tlhokomelo ea demokrasi nakong ea Digital Age ho batšoantšisi ba mekhatlo e ikemetseng bakeng sa phaello, haholo-holo ka lebaka la ho tsepamisa mohopolo oa taolo ea 'maraka, maruo, le tlaleho ea ho fokotsa lehlakore le le leng eseng feela la mecha ea litaba ea sechaba, empa le ea setso. litsi tsa khatiso le TV. [Sheba Michelle Goldberg, "Matla a Tšosang a Likhamphani tse Qeteletseng a Koaletseng Trump," NY Times, Jan. 11,2021; mme ka ho hlaka, Fraser Meyers, "Joaloka eena kapa che, tlhahlobo ea Donald Trump e behile mohlala o tšosang." Tlhahisoleseding Clearing House, Jan. 12, 2021.]
Bophelo ba lipolotiki ba pele ho digital ba United States bo ne bo se bo ntse bo sekametse ka ho teba ka ho le letona ka lebaka la ho lumella chelete ho tšollela lintho tse chefo tšebetsong ea likhetho tseo ho khethoa basebeletsi ba sechaba maemong ohle a sechaba, hammoho le mebuso ea mecha ea litaba ea feshene. ho pota-pota maikutlo a lefatše a quasi-fascist. Ho boetse ho na le phello e nyahamisang kaha bohanyetsi, haholo haeba bo sa ikamahanye le Wall Street kapa Silicon Valley, bo tlameha ho kopa chelete ho fapana le ho tsepamisa maikutlo litabeng, mananeo le toka ea moruo oa sechaba. Phello ke ho ntlafatsa bophelo ba lipolotiki moo litumelo le litekanyetso li etsoang chelete.
Ka morao ho moferefere ke ho hloloa ha likhetho tsa Trump ka 2020, eo Trump a ileng a bua leshano ka leshano la bosholu bo nyatsehang, pale ea macabre e ileng ea amoheloa ke 70% e makatsang ea ba neng ba mo voutetse esita le palo e kholo ea baetsi ba molao bao mohlomong ba neng ba tseba. betere, empa ba ne ba nahana hore mesebetsi ea bona ea lipolotiki e tla sotleha haholo ka lebaka la ho arohana le Trump ho feta ho mo khomarela. Empa, mohlomong, ho makatsang le ho feta ke mofuta oa tlholo ea Biden. E bile tlhōlo e hlakileng ea lipolotiki, 306-232 likhethong tsa likhetho tsa likhetho, le moeli o fetang limilione tse supileng likhethong tse tsebahalang. Leha ho le joalo, ka tsela e 'ngoe e ne e le haufi haholo, 'me e ile ea ngolisa tlhōlo ea Rephabliki likhethong tsa boemo ba mmuso ho pholletsa le Amerika. Haeba California le New York li tlosoa kholeng ea Biden, Trump o tla hlola kolecheng ea likhetho mme, ka mokhoa o patisaneng, esita le likhetho tse tsebahalang. Ka maikutlo a federalist, boholo ba linaha tse etsang mokhatlo, li ile tsa amohela mopresidente oa Trump leha a tobane le bokhopo ba hae e le moetapele, a bonts'a ka mokhoa o nyarosang bohanyetsi ba hae ba COVID bo bolaileng batho ba bangata le mahlomola a mangata, mme a theola moruo. . Re le naha re lokela ho ithuta eng ho tsoa mokhatlong ona o hahiloeng ke motho ea mobe hakaale?
Ho tloha lehlakoreng le leng, haeba COVID e ne e sa ka ea etsahala, moruo o ka be o ile oa lula o le matla, ho hloka mosebetsi ho le tlase, 'me ho se na koluoa ea bophelo bo botle e ka senyang rekoto ea hae ea' likatleho. Boemong bo joalo, ho bonahala eka ha ho pelaelo hore Trump e ka be e ile ea hlōla habonolo feela ka tekanyo e nyenyane ho feta tlhōlo ea hae e makatsang ka 2016. Lintho tsena tse shebahalang ka tlas'a lefatše li re bolella eng, eseng feela ka likhetho, empa ka sechaba le mebuso. kamohelo ea puso ea lilemo tse 'ne e ileng ea tebisa liphapang tsa maemo, merabe le bong, tse ileng tsa senya botumo ba lefatše la US hampe, tse ileng tsa amohela boemo bo nyarosang ba ho hana phetoho ea maemo a leholimo, bo neng bo buella linnete tse ling le ho phatlalatsa litataiso tsa ka mor'a 'nete ka boikhohomoso, ha ba ntse ba iphapanyetsa maemo a tšohanyetso a sechaba. -ho se lekane moruong le meaho.
Boiphihlelo bona ba Trump bo hloka ho fetang censorship, ebang ke mmuso kapa lekala la poraefete. Ka holim'a tsohle, e hloka hore ho hlokomeloe bocha bofokoli ba thuto ea baahi. Re na le thekenoloji ea morao-rao sechabeng se ntseng se khomarela mekhoa e mebe ka ho fetisisa ea litumela-khoela tsa pele ho mehla ea kajeno. Ke nako ea 'ntoa' e 'ngoe, lekhetlong lena 'ntoa ea ho hloka tsebo.' Kamora Trump naha e hloka Leseli la Bobeli ho feta ho lokisoa ha bokhopo bo joalo ka khethollo ea morabe, ho se natse tikoloho, le demokrasi e ntle.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate