Ka Letsatsi la Lefatše, April 22, 2013, ke ile ka sitisa ho hahoa ha Keystone XL Pipeline (KXL Pipeline) 'me ka tšoaroa' me ka qosoa ka litlōlo tse 'maloa Atoka County, Oklahoma. Likhoeli tse 18 hamorao ke ile ka qetella ke e-na le letsatsi la ka lekhotleng ka pel’a lekhotla la lithaka tsa ka ka la 23 October, 2014. Le hoja e ne e le ’na feela motho ea ileng a koalla fatše letsatsing leo ke ileng ka nka khato ka lona, ke ne ke ntse ke le karolo ea sehlopha . Ha ke mong. Ba bangata ba tlile pele ho 'na ba beha polokeho ea bona le tokoloho ea bona kotsing ba loanela bokamoso ba bana ba rona' me ke ts'epa hore ba bangata ba tla latela.
Ha re kena nyeoeng re ne re tseba hore re na le monyetla oa karolo ea 30 lekholong feela oa hore moahloli a re lumelle ho itšireletsa. Joalokaha tšōmo ea Hockey e leng Wayne Gretzky a kile a bolela, “u tla hlōleha ho etsa karolo ea 100 lekholong ea lipakane tseo u sa li lekeng.” Monyetla oa hore lekhotla la lithaka tsa ka le mphumane ke se molato, e leng mohlala o matla ho pholletsa le naha, o ne o tšoaneloa ke likotsi tsohle tse amanang le nyeoe ea botlokotsebe seterekeng sa Oklahoma.
Ke eme ka pel’a hao ntate ea lilemo li 62 oa barali ba babeli. Ho ba ntate lilemong tse 33 tse fetileng ho ipakile e le phetoho e tebileng. Ka lekhetlo la pele bophelong ba ka, ke ile ka ba moholo-holo, ka nka sebaka sa ka nokeng ea nako eo re e bitsang histori. Kaofela ha rōna re phelang kajeno re na le leloko le sa khaotseng la baholo-holo ba khutlelang ho batho ba pele ba kileng ba phela lefatšeng. Le hoja ke tseba karolo e nyenyane feela ea bona, bao ke ba tsebang kaofela ba ile ba etsa sohle se matleng a bona ho tloha lefatšeng le le boemong bo botle kapa bo betere ho feta kamoo le neng le le kateng ha ba le thabela. Bo-ntat’a ka ba bangata, joaloka ba lōna, ba ile ba beha bophelo ba bona kotsing likhohlanong tse khōlō ’me ba loanela litokelo le tokoloho tseo re li filoeng ka tlamo e le ’ngoe feela: hore le rōna re etse se tšoanang, le bakeng sa litloholo tsa rōna. Sekoloto seo re ba kolotang sona re se lefa pele ka ho sireletsa bokamoso ba litloholo tsa rona, ka ho hlokomela bana ba rona.
Boikarabello bona bo halalelang le ba mantlha bo hlalosa boikarabello ba mantlha bo sa lumelleng ho tlatlapa lisebelisoa bokamosong ba bana ba rona. Leha ho le joalo sena ke sona hantle se etsahalang. Re sebelisa lisebelisoa, joalo ka tokelo ea tsoalo ea bana ba rona joalo ka rona, re sa ele hloko tšenyeho e tla hlahela bana ba rona. Ha ho kae kapa kae moo sena se totobetseng ho feta ha ho tluoa tabeng ea "Commons" ea sepakapaka sa rona feela.
Bo-rasaense ba bua ka tumellano e laelang le ho mmele wa tsebo, saense ea boemo ba leholimo, hang-hang e utloahala, e tiile 'me ea bohlokoa ka ho fetisisa, ke saense e tsitsitseng. Re ka itšetleha ka eona. Re tlameha ho nka khato ka eona. Bokamoso ba bana ba rona bo hloka letho. Joalokaha Winston Churchill a kile a bolela, “Ha hoa lekana hore re etse sohle seo re ka se khonang; ka linako tse ling re tlameha ho etsa se batloang.” Saense e hlakile ebile e re kopa ho etsa se hlokoang. Ketso ea hlokahala mme ke ile ka nka khato ka Letsatsi la Lefatše ka 2013.
Bopaki bo matla ka ho fetisisa bo ileng ba ntšusumelletsa ho nka khato e ne e le kholiseho e tiileng ea lefika ea Dr. James Hansen, e thehiloeng holim'a lithaba tsa 'nete tsa bopaki ba hore haeba Pipeline ea KXL e ne e ka hahoa e ne e tla ba "papali" bakeng sa boemo ba leholimo. Dr. Hansen ke e mong oa bo-ramahlale ba ka pele ba boemo ba leholimo lefatšeng 'me ke motlotlo hore ebe o lokiselitse bopaki boo a tla arolelana le lona kajeno.
Baahi ba Lekhotla, ke tšepa hore le tla fuoa nako ea ho bala Bopaki ba Dr. Hansenpele ho maikutlo a hau. E re ke le hlokomelise sephetho sa hae:
Ha re sheba ka nģ'ane ho lintlha tsena tse tiisang ka ho hlaka hore ho aha Pipeline ea KXL ke tlhaselo e mabifi bokamosong ba bana ba rona, ho na le setšoantšo se seholoanyane seo baahi bohle, haholo-holo batsoali, ba lokelang ho nahana ka sona.
Sengoloa sa Bill McKibben, "Lipalo tse Ncha tse Tšabehang tsa ho futhumala ha Lefatše,” e fanoeng e le bopaki ba hore u nahane ka eona, e hlakisa hore na bothata ke bo boholo hakae. Le hoja lipalo li fetohile ho tloha ha sehlooho sena se ngoloa ka 2012, boemo bo hlalositsoeng bo ntse bo mpefala le ho feta. Ho latela lintlha tse tsoang ho Leano la Carbon Tracker, McKibben o hlokometse hore re ka khona ho chesa li-gigatons tse ling tsa 565 tsa carbon dioxide pele re ka hlahisa lintlha tse fokolang ho feta moo re ka lebellang feela tsoelo-pele e senyang ho futhumala ha lefatše. Leha ho le joalo, indasteri ea mafura a mesaletsa ea lintho tsa khale e ikemiselitse ho hotetsa li-gigaton tse 2,795 tsa carbon dioxide bakeng sa phaello, e batlang e mena habeli moeli o sireletsehileng.
Ho thibela ho timela ha batho le boholo ba bophelo lefatšeng bakeng sa phaello ea nakoana ke mosebetsi oa botlokotsebe oa boholo bo hlollang le oa histori. Ho hanela tlhaselo ena ho bana ba rona le bokamoso ba bona ha ea lokela ho oela ho baitseki ba 'maloa. Ha e le hantle, lebaka le leholo leo ke ileng ka nka khato ka lona e ne e le ho arolelana litemoso tsena tse tebileng, ho hlokomelisa batho, le ho thusa ho eketsa palo ea ba itokiselitseng ho “etsa se hlokoang.”
Joalokaha ke kholisehile hore le ka ananela, baahi ba lekhotla la boahloli, indasteri ea mafura a mafura ke e 'ngoe ea tse matla ka ho fetisisa lefatšeng. E sebelisa karoloana feela ea leruo la eona le leholo, indasteri ena hona joale e laola mebuso e mengata ka katleho maemong a federal, a naha le a lehae. Mona Oklahoma, Senator Inhofe o amohetse chelete e fetang $1.5 milione ho tsoa indastering mme ke e mong oa libapali tsa bona tse etelletseng pele. O hanela mosebetsi o tšepahalang oa bo-ramahlale ba likete lefatšeng ka bophara ba ipolelang hore ba kenelletse "bomenemeneng bo boholo ka ho fetesisa bo kileng ba etsoa" sechabeng sa Amerika. Senator e 'ngoe ea Oklahoma le setho sa Congress ea Atoka le bona ba fumane chelete e ngata ho tsoa indastering,' me, ha ho makatse, ba arolelana maikutlo a Inhofe.
Ha e le hantle, litho tsa lekhotla, indasteri ena ha e khotsofalle feela ho laola mekhatlo eohle ea puso, ba thehile indasteri ea sebele ea ho hana boemo ba leholimo e silafalitseng mecha ea litaba ea sechaba sa habo rona ka mashano a bona le ho ferekanya baahi ba rona ho thibela eng kapa eng. joalo ka bonngoe boo re tlamehang ho ba le bona ho etsa liphetoho tse matla moruong le moetlong oa rona tseo koluoa ea boemo ba leholimo e li hlokang. Nakong eo ke neng ke bua ka eona [ho buisana le lekhotla la boahloli], ke ile ka hlokomela hore na ke lintho tse kae tseo le nang le lipelaelo ka tsona mabapi le tumellano e matla ea saense eo ke ileng ka ikutloa ke tlameha ho nka khato ka eona. Ka kopo, nahana ka bopaki bona bo nepahetseng bakeng sa likopo tsa tšusumetso ea indasteri eo re sa tsoa e arolelana le uena.
Bopaki bo bong ba tšusumetso e kholo ea indasteri naheng ka bophara ke taba ea hore tlholisanong ea ho qetela ea mopresidente, ha ho mokhethoa ea kileng a botsoa lipotso mabapi le kapa a ithaopela ho buisana ka kotsi e hlakileng, e teng hona joale le e ntseng e eketseha e bakiloeng ke koluoa ea boemo ba leholimo.
Le hoja Mopresidente Obama, morao tjena, a buile ka matla ka tlhokahalo ea ho sebetsana le Phetoho ea Tlelaemete ho thata ho mo nka ka botebo tabeng ena. Litšenolo tse tsoang ho Edward Snowden's NSA tse lutlang li senola hore, tlas'a Obama, thepa ea NSA e ile ea sebelisoa Sebokeng sa Tlelaemete sa 2009 Copenhagen, eseng ho thusa lefats'e ho fihla tumellanong ea histori ea ho fokotsa mocheso oa carbon.. Ho fapana le hoo, li ne li sebelisetsoa ho netefatsa hore lithahasello tsa khoebo tsa US ha li na ho ba le liphello leha e le life. Ho thata ho se lumellane le mohlalosi e mong ea ileng a e nka e le bolotsana bo matla.
Kahoo, ha mecha ea litaba e ne e khutsisitsoe ho ba bohlasoa, karabelo ea mmuso e pakeng tsa ho kenya letsoho ka ho hlaka le "bomenemene bo makatsang," le bongata ba batho ba neng ba sa tsebe 'nete mabapi le Pipeline ea KXL, kapa tšokelo e ntseng e eketseha ea ho futhumala ha lefatše, ke ile ka ikutloa ke tlameha ho nka khato e tobileng. . Ke ile ka ikutloa ke tlameha ho tlamella 'mele oa ka karolong ea thepa e boima ka Letsatsi la Lefatše le ho bolella lefatše hore tšokelo ena ea bokamoso ba bana ba rona e tlameha ho emisoa.
Ke nahana hore ba bang ba lona baahloli le ka iphumana le kholoa hore tšokelo e tebile empa le tšoenyehile ke baqosi ba reng ke tlotse molao mme ke tlameha ho fuoa kotlo. Ke u kopa hore u nahane ka taba ea hore motho a qhekella koloing ho pholosa bophelo ba ngoana ea sa hlokomeloeng ke mocheso o feteletseng ka koloing. Sena ha se boikaketsi. E butsoe July 15 Katy, Texas sena se etsahetse. Bana ba babeli ba ne ba chesa haholo letsatsing le bataolang ka koloing e notletsoeng. Batho ba ’maloa ba neng ba le sebakeng seo ha baa ka ba tsilatsila ho pshatla lifensetere ho lokolla bana. Ha ho na liqoso tse ileng tsa batloa kapa tsa hatelloa mme video e nkuoeng ea ketsahalo eo e bontša hore ho sebelisitsoe matla a mangata ho ntša lifensetere tse 'maloa hore bana ba lokolloe.
Haeba ho ne ho sa bonahale hore liqoso li qositsoe, baqosuoa ba ka be ba ile ba bolela habonolo seo se tsejoang e le “tšireletso ea tlhokahalo.” Tlas'a tšireletso ea tlhokahalo haeba motho a etsa tlōlo ea molao e nyenyane ho emisa e kholoanyane, ha ba na molato tlas'a molao. Kahoo tlōlo ea molao leha e le efe e ka beng e etsahetse ho lokolla bana e ne e le nyenyane haholo ho feta tlōlo ea molao ea polao e sa tsotelleng e ka beng e ile ea phatlalatsoa hoja bashebelli ba ne ba sa etsa letho ’me bana ba timela.
Baahloli, ke ema ka pela lona ke le motho ea utloisisang hore bana ba rona ba tšosoa ke phetoho ea maemo a leholimo. Ke bona ka ho hlaka hore likoporasi tse matla, le bo-ralipolotiki ba rekiloeng ba bona ba rera ho thibela khato e sebetsang e ka ba pholosang. Feela joalokaha ke ne ke sa tsilatsile ho pshatla fensetere ea koloi ho lokolla ngoana ea kotsing, ke ile ka ikutloa ke tlameha ho nka khato.
Ho la Oklahoma ts'ireletso ea tlhokahalo e hloka hore kotsi e be haufi le ho nka khato hang-hang. Mabapi le taba e haufi, ha ho hlokahale hore re fetele pele ho feta tlhahlobo ea morao-rao ea National Climate Assessment (NCA) e hlakisang hore batho ba se ba ntse ba sotleha, ba bile baa shoa, naheng ena le lefatšeng ka bophara, ka lebaka la liphetoho tsa boemo ba leholimo tse seng li ntse li tsoela pele. Maqephe a eona a boetse a senola hore liketso tsa batho ke tsona tse susumetsang ka ho fetisisa liphetoho tsena.
Mochochisi a ka 'na a pheha khang ea hore litlamorao tse mpe ka ho fetesisa tsa phetoho ea maemo a leholimo li saletsoe ke mashome a lilemo li fa 'na le ba bang ba amehileng nako e ngata ea ho araba. Li-Jurors, ke ne ke tla fana ka lefats'e hore seo e be 'nete. Ntho e susumetsang maikutlo a ka a ho potlaka, ho feta saense, ke hore ke utloisisa mathata a maholo a amanang le phephetso ena 'me ke na le maikutlo a hore na ho tla nka nako e kae. Karabo ea ka e khuts'oane ke hore ho tla nka nako e telele ho feta nako e hlokahalang ho phunya fensetere ea koloi.
Taba e kholo ea boithuto ba Carbon Tracker Initiative e boletsoeng pejana ke hore e le hore re be le monyetla oa ho boloka tikoloho e ka lulang ho bana ba rona, hoo e ka bang 80% ea mehloli e netefalitsoeng e boletsoeng ke mebuso e ruileng ea oli e kang Saudi Arabia kapa Russia, re sa bue ka liboto tsa batsamaisi ba likoporasi tse matla tse kang Exxon, Shell, BP, le Chevron li tlameha ho tloheloa fatše! Likhakanyo lia fapana, empa re bua ka thepa ea boleng ba $10 ho isa ho $20 trillion eo "Rona Batho" e tlamehang ho qobella beng ba hona joale ho e lahla. Ha se feela hore lichelete tse ngata tse amehang li tiisa ntoa e kholo haholo.
Seo ke felloang ke boroko ka sona, baahi ba lekhotla, ke ho tseba hore saense e re bolella hore ha re na lilemo tse mashome ho sebetsa le tsona. Re na le nako e nyane haholo, e ngata haholo e sentsoeng, 'me ke hana ho lieha ho nka khato e tiileng, e tiileng bakeng sa bana ba rona le motsotso. Ha re na nako ea ho qenehela.
Ha re khutlela tabeng e teng, moeletsi oa ka, Doug Parr, o se a u bontšitse hore bochochisi bo hlōlehile ho fana ka nyeoe ea bona ea hore ke ne ke le molato oa ho sitisa ofisiri ea sechaba litabeng tsena ka bobeli. Ke tla fetela pele. Ke pheha khang ea hore ke ne ke sa tlole molao letsatsing leo - ke ne ke o phethahatsa!
Molaong oa Amerika ho na le mohopolo oa "Thuto ea Tšepo ea Sechaba,” moo mmuso o sebeletsang e le trustee molemong oa meloko ea hajoale le e tlang ea baahi ba US. 'Muso o na le tlamo ea ho sireletsa mehloli ea tlhaho ea sechaba eo bohle re itšetlehileng ka eona. Karolong ea eona ea ho ba trustee, mmuso o na le "mosebetsi oa botšepehi" o hlalositsoeng ka thata ho baahi ba ruang molemo. Baokameli ba mekhatlo e tloaelehileng ea sechaba, joalo ka sepakapaka sa rona, ba tlameha ho sebetsa molemong oa baahi feela, e leng mosebetsi oo ba tlamehang ho o etsa ka "boikarabello bo phahameng ka ho fetisisa ba tlhokomelo." Ha ho kae kapa kae thutong ena, e ’nileng ea hlalosoa e le “letlapa leo melao-motheo le melao eohle e ngotsoeng holim’a lona,” moo mohlokomeli leha e le ofe a lumeletsoeng ho senya tšepo ea hae ho sa tsotellehe hore na mekhatlo e ruileng le e matla e ba kopa ho etsa joalo. Ho e-na le hoo, ho hlokahala hore ba khothalletse lithahasello tsa baahi feela le ho netefatsa, ho ea ka Ngaka Mary Wood, “matlotlo a mangata a tsitsitseng a hlokahalang bakeng sa mamello ea sechaba.”
E re ke koale ka ho phatlalatsa hore taba ea hore TransCanada e lumeletsoe ho beha peipi fatše moo ke khethileng letsatsing leo ho sitisa boiteko ba bona ba kaho ke bopaki ba hore naha ea Oklahoma le ea United States e ne e hlokomolohile boitlamo ba bona tlas'a Sechaba. Tšepa. Ke ne ke sa nyatse mosebetsi oa ka, tlamo ea ka e halalelang joaloka motsoali, 'me ke eme ka pel'a hao ka boikhohomoso ke hloka molato litlōlong tsa molao tseo ke qositsoeng ka tsona.
[Ka la 23 October, 2014, lekhotla le ile la khutlisa kahlolo ea molato liqosong tse peli tsa ho sitisa ofisiri ea sechaba. Habohlokoa, ha baa ka ba lefisa nako ea ho hlola chankaneng empa ba fane feela ka kotlo e sa boleloang. Mochochisi o ile a kopa $250 bakeng sa e 'ngoe le e 'ngoe ea melato e 'meli, empa Moahloli Harbuck o ile a beha tefiso e phahameng ka ho fetisisa ea $500 ka palo e le' ngoe 'me a beha litšenyehelo tse ling tsa lekhotla tsa $545.50. Seo moahloli a neng a sa se tsebe ke hore batšehetsi ba ne ba se ba bokelletse chelete ho koahela likotlo tsohle le litšenyehelo pele lekhotla le qala ka letsatsi leo. Hammoho le ho fana ka kahlolo e bobebe ha lekhotla la lekhotla le ile la ahlola nyeoe eohle e bile e le tlholo.]
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate