Ha ho mohla sechaba sa naha ea demokrasi se kileng sa hlaseloa ke mashano a mangata hakaale mabapi le sepheo sa ’muso sa boitšoaro ho feta Brithani tlas’a New Labour. 'Me ha ho mohla lekhalo le kileng la ba le leholo hakana pakeng tsa molaetsa oo le 'nete.
Leano la Brithani la kantle ho naha tlas'a Blair le entsoe ka lintlha tse hlano tse laolang.
Molao oa machaba
Borithane tlas'a Blair ke tlolo ea molao ea machaba le litekanyetso tsa boitšoaro. Likotlo khahlanong le Iraq, tse bolaileng bana ba fetang halofo ea milione, ho ea ka Machaba a Kopaneng, ke tlōlo e kholo ea molao oa machaba le litokelo tsa mantlha tsa botho. Ke "molao le boitšoaro bo bobe", ho ea ka mohokahanyi oa mehleng oa Machaba a Kopaneng, Denis Halliday, 'me "ba senya sechaba sohle".
Libaka tse sa fofeng (NFZs) tse ka leboea le boroa ho Iraq tse pateroloang ke lifofane tsa Brithani le US le tsona ha li molaong. Hoa tšeha ho utloa ho buuoa ka "ho ea ntoeng" le Iraq ha Brithani e ntse e loana ka lilemo tse fetang leshome. Lifofane tsa Borithane le tsa US li tsamaisitse mefuta e fetang 30,000 mme tsa lihela libomo tse ka bang 2,000 XNUMX ho li-NFZ. Lipehelo tsa boitlamo bakeng sa bafofisi ba lifofane li fetotsoe ka khutso 'me ho phatloha ha libomo ho ile ha phahamisoa ka thato, ka ntle ho tlhahlobo efe kapa efe e tebileng ea paramente kapa mecha ea litaba. Litlhaselo tse pheta-phetoang tsa kotlo khahlano le Iraq - hape, tsohle tse seng molaong - e se e le boikoetliso bo tloaelehileng, bo tloaelehileng.
Tlhompho ea batho ba phahameng ba Brithani bakeng sa molao oa machaba e ile ea bontšoa tlhaselong e seng molaong ea libomo Yugoslavia ka 1999, e entsoeng ntle le tumello ea Machaba a Kopaneng 'me e feletse ka sepheo sa mehaho ea sechaba le tšebeliso ea libomo tsa lihlopha. "Re tla tsoela pele ho otla letsatsi le letsatsi, ho fihlela sepheo sa rona se finyelloa," Tony Blair o boletse libeke tse peli ka mor'a ho phatloha ha libomo ka April 1999. Maikutlo ana - a lumellanang hantle le tlhaloso ea 'muso ea bokhukhuni - e senotse' nete e sehlōhō ea seo ho thoeng ke NATO. "ntoa ea botho" holim'a Kosovo.
Ha US e hlasela fektheri ea meriana Khartoum ka 1998, e senya boholo ba lisebelisoa tsa bongaka tsa Sudan, Blair o ile a fana ka tšehetso e hlakileng ea Borithane ha 'muelli-kakaretso oa molao, ofisiri e phahameng ea molao ea Borithane, a re molao oa eona "e ne e le taba bakeng sa United States" - mohlomong joalo ka. Ho ikamahanya ha Iraq le liqeto tsa hajoale tsa UN ke taba ea Iraq. Borithane e boetse e hana mehala ea hore UN e botse lipotso mabapi le liketso tse mpe tsa Russia tse Chechnya le bokhukhuni ba Indonesia ho East Timor.
Maemo ana a bonts'a maemo a fetileng a Brithani. Ka mohlala, ka 1950, baetsi ba meralo ba Brithani ba ile ba bua ka "ho hloka tsebo kapa leeme ho kena-kenana le batho ba ka ntle" ho tsoa ho UN "e neng e se sesebelisoa se loketseng ho theha maano a machaba ka litsela tsa Brithani".
Nakong ea lilemo tse 25 tse fetileng tsa "ntoa ea sefuba" - 1965-90 - Brithani e ile ea etsa likhetho tse menahaneng habeli Lekhotleng la Ts'ireletso la UN ho feta Soviet Union. Likhetho tsa Brithani li ile tsa fanoa haholo-holo ho sireletsa maano a ho tšehetsa mebuso ea Rhodesia le Afrika Boroa ea khethollo ea morabe. Ho fapana le tšōmo ea hore e ne e le Red Horde e ileng ea sitisa tšebelisano ea machaba, London le Washington hangata e 'nile ea e-ba li-rogues tsa sebele nakong e fetileng,' me li ntse li tsoela pele ho ba joalo hona joale.
Khatello ea ka hare
Taba ea bobeli e laolang leano la kantle ho naha la New Labour ke ho tšehetsa khatello ea ka hare ea balekane ba bohlokoa. Mosebetsi o ile oa qala ho busa ha Turkey e ntse e phethela timetso ea metse ea 3,500 ea Kurdish, e qobella batho ba limilione tse 2-3 ho baleha malapeng a bona le ho bolaea batho ba likete tse se nang palo. Ntoa e ka boroa-bochabela ho Turkey e ne e le khahlanong le likhukhuni tsa PKK empa hangata e le khahlanong le baahi ba Makurde. Maikutlo a basebetsi e bile ho ntšetsa pele thepa ea libetsa, koetliso ea sesole, likhokahano tsa moruo le tšehetso ea bodiplomate.
Ho makatsang ke hore mongoli oa ts'ireletso, George Robertson, o ile a bolella Paramente ka 1998 hore o tšepa hore Turkey "e tla ba seatla se bulehileng le ho thusa batho ba Kurds joalokaha e ne e le nakong e fetileng".
Ho fana ka seatla se bulehileng ho joalo ha Turkey ho kentse litlhaselo tse sehlōhō khafetsa karolong e ka leboea ea Iraq ho lelekisa Makurds, tlas'a linko tsa lifofane tsa Borithane tse paterolang "libaka tse sa fofang". Hona joale, ho feta 250,000 Kurds e qobelloang ho tloha malapeng a bona lilemong tsa bo-1990 ha ba khone ho khutlela hae, ha Brithani e ntse e tsoela pele ho koetlisa mapolesa a Turkey a ikarabellang bakeng sa khatello e mpe ka ho fetisisa 'me London e khumamela morao ho tšehetsa kopo ea Ankara ea ho kena EU.
Tlas'a New Labor, Brithani e koetlisa Balebeli ba Sechaba ba Saudi Arabia, lebotho le sireletsang lelapa la borena la Saudi litšokelong leha e le life. Sena, hammoho le khutso e felletseng mabapi le tlhekefetso ea litokelo tsa botho tsa Saudi, e fa London karolo e tobileng khatellong ea Saudi. Ho joalo haholo ho Bahrain le Oman. Lifofane tsa Hawk tse fanoeng ke Borithane li sebelisitsoe ke sesole sa Indonesia ho felisa bohanyetsi Aceh, West Papua le East Timor le Zimbabwe ntoeng ea polao ea Congo. Lithunya tse fuoeng Morocco li kentsoe Sahara Bophirima e hapiloeng ka ntle ho molao ho hatella boipuso ba MaSaharawi. Lihlomo li ea sesoleng sa Sri Lankan ho lumela hore li tla sebelisoa ntoeng e tšabehang ea lehae khahlanong le Tamil Tigers.
Borithane e ntse e tsoela pele ho hlomella Isiraele le ho boloka taba e iqapetsoeng ea hore "mahlakore ka bobeli" a ikarabella ka mokhoa o ts'oanang bakeng sa koluoa ea Middle East. Sena ke bohlanya ha Mapalestina a bolailoe ke Iseraele a mangata ho feta Ma-Israel a bolailoeng ka libomo tse tšabehang tsa ho ipolaea.
Hape le libetsa tsa Brithani li sebelisoa khahlanong le Mapalestina, 'muso o khethile Iseraele e le e' ngoe ea "maraka a reretsoeng" a lefats'e a 14 bakeng sa khoebo, e fihlileng ho £ 2.5 limilione tse likete selemong se fetileng. Ofisi ea boemeli ea Brithani e Tel Aviv e bua ka "kamano e atlehang" pakeng tsa linaha tsena tse peli le "matona a mabeli a rona a kopana kamehla 'me a na le likamano tse ntle tsa mosebetsi le tsa botho". 'Muso ka tlhaho o hanne ho sebelisa lisebelisoa tsena tsa khoebo kapa tse fumanehang ho EU, ho hatella Iseraele.
Motho a ka boela a bua ka tšehetso ea Brithani bakeng sa litlokotsi tsa Russia tse Chechnya. ’Muso o ile oa ipelaetsa khahlanong le tlhaselo e sa khetheng ea Marussia khahlanong le baahi. Empa nakong eohle ea tlhaselo e mpe ea libomo tsa motse-moholo oa Chechnyan Grozny, bofelong ba 1999 le mathoasong a 2000, Brithani e ne e ntse e atamela sesole sa Russia se ikarabellang bakeng sa liketso tsena tse sehlōhō. Ha batho ba likete ba shoele 'me Grozny a ntse a bataletse, Letona la Ts'ireletso Geoff Hoon o boletse ka Pherekhong 2000 hore "ho kenella Russia kamanong e hahang ea ts'ireletso ea linaha tse peli ke ntho e tlang pele ho mmuso" ha e ntse e tsoela pele ka lenaneo la eona la thuso ea sesole. Ehlile, e ne e le Marussia a ileng a khaola likamano le sesole sa Brithani - ka boipelaetso khahlanong le ho phatloha ha libomo tsa Yugoslavia le Iraq. Borithane e thabetse ho tsoela pele ka khoebo joalo ka mehleng ha Chechens e bolaoa mme mopresidente ea khethiloeng ka demokrasi a hlaseloa.
Tšōmo e ile ea bolokoa (e thusoa ke mecha ea litaba) hore Brithani e ne e ke ke ea etsa letho ho hatella Russia hore e se ke ea ea ntoeng ea nyutlelie. Sena se ile sa hlokomoloha palo e kholo ea likhoele tsa khoebo, tsa diplomate, lithuso le sesole tse neng li fumaneha ho 'muso tseo o hanneng ho li sebelisa. Ha "ntoa e litšila" Chechnya e ntse e tsoela pele, baeta-pele ba Brithani ba tsoela pele ho kōpa tšoarelo bakeng sa leano la Russia ha Blair a hlalosa Russia tlas'a Putin e le "molekane le motsoalle".
Khoebo ea lefats'e
Ntlha ea boraro e hlahelletseng e bile tšehetso ea Borithane ho likhoebo tse kholo lefatšeng ka bophara. Clare Short le Lefapha la Ntlafatso ea Machabeng (DFID) ba bonoa mecheng ea litaba e le bahalaleli ba haufi ba nts'etsopele ea mmuso le lefats'e ka bophara. 'Nete ke hore ke lisebelisoa tse ka sehloohong tsa ho sutumelletsa phetoho ea mantlha ea moruo oa lefats'e, moo ho nkoang ke mekhatlo ea machaba (TNCs) e ntseng e eketseha.
Kopanong ea matona ea Mokhatlo oa Lefatše oa Khoebo (WTO) Qatar selemong se fetileng Brithani e ile ea etella pele EU ho leka ho eketsa lintlha tse ncha lenaneong la lipuisano la WTO. Sena e ne e le ka lebaka la khanyetso e tsoang hoo e ka bang linaheng tsohle tse tsoelang pele moruong. Maikemisetso ke ho fumana ditumellano tse ntjha tsa lefatshe lohle dibakeng tse kang matsete le tshebediso ya mmuso e “lokollang” moruo wa naha le ho fa dikgwebo tsa kantle ho naha “tshwaro e lekanang” ho difeme tsa lehae, mme mmuso o sa kgone ho laola dikoporasi. Mongoli oa Khoebo Patricia Hewitt o boletse hore "re batla ho bula limmaraka tse sirelelitsoeng linaheng tse tsoelang pele". Ena ke leano la 'nete, le boletsoeng ka mokhoa o hlakileng. Ha e sa hlokomeloe haholo, mmuso oa Blair ke 'mampoli ea ka sehloohong oa mohopolo oa moruo oa neo-liberal oo WTO e thehiloeng ho ona. Empa mecha ea litaba e ntse e tsoela pele ho phatlalatsa mashano a 'muso a "khoebo e nepahetseng".
DFID e inamela morao ho thusa leano lena. Clare Short o buile ka "litšitiso tseo khoebo e tobaneng le tsona tikolohong ea taolo bakeng sa matsete naheng efe kapa efe" mme a bolella baetapele ba khoebo hore "menahano ea hau mabapi le ho hlola litšitiso tsena e ka ba ea bohlokoa haholo ha re nts'etsapele maano a naha ea rona. Re ka sebedisa kutlwisiso ena ho tsebisa dipuisano tsa rona le mebuso le ditheo tsa dinaha tse ngata mabapi le lenaneo la tokiso”.
Clare Short ke 'mampoli ea ka sehloohong oa' muso oa khoebo ea lefats'e ea "tokollo", a khothaletsa matsapa a mangata a bonang likhoebo tse kholo e le "molekane" nts'etsopele. O pheha khang ka monyetla o mong le o mong hore "khoebo e sa lefelloeng" (ke hore, khoebo ea lefats'e e laoloang ke TNCs) e molemo ka ho fetisisa bakeng sa nts'etsopele le ho nyatsa ba sa lumellaneng le batšehetsi ba North Korea kapa Iraq.
Empa bopaki bo bontša hore bahlahisi ba atlehileng ka ho fetisisa ba ile ba thibela ka matla “khoebo e sa lefelloeng” ’me ba hōlisa lifeme tsa lehae. Hona joale, bophelo ba batho ba futsanehileng linaheng tse ngata bo senngoa ke ho reka ka theko e tlaase ho ba ntšang khoebong. Ena ke ntlha e 'ngoe ea melao ea WTO e hlalosoang ke komisi-potlana ea Machaba a Kopaneng e mabapi le ho phahamisa le ho sireletsa litokelo tsa botho e le "tšohanyetso ea 'nete bakeng sa linaha tse tsoelang pele".
Ka sebele, lisosa tsa ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše ha joale li thehiloe moralong oa moruo oa Manyesemane le Maamerika ka mor’a ntoa ea bobeli ea lefatše. Sepheo se seholo e ne e le "monyako o bulehileng" bakeng sa khoebo ea Bophirimela le matsete moo khoebo e neng e tla sebelisa limmaraka tsohle ntle le lithibelo tsa 'muso. Tšitiso e ka sehloohong e ne e le mebuso ea lichaba e neng e ka ’na ea e-ba le maikutlo a khelohileng a ho ntšetsa pele maano a molemong oa baahi ba eona. Ka 1945, Polokelo ea Lichelete ea Borithane e boletse hore "re tlameha ho qapa mekhoa ea ho tlisa tšusumetso liqetong tsa linaha tse ling". Melao ea WTO ka litsela tse ngata ke phello ea sepheo sena sa motheo - se thibelang haholo linaha tse tsoelang pele ho ntšetsa pele maano a tsona (ho thibela maano a mangata a atlehileng nakong e fetileng) le ho a notlella maqheka a moruo a tsoelang likhoebo tsa Bophirimela molemo. Leano la Brithani la "ntlafatso" le bua haholo ka ho thibela nts'etsopele.
Likamano tsa US
Ntlha ea bone e laolang ke kamano e khethehileng le US. Ntho e ka sehloohong ea sena esale e le tšehetso ea Brithani bakeng sa mabifi a US. Baetapele ba Borithane ba ile ba nka karolo ea bona kamora ntoa ea bobeli ea lefats'e e le balekane ba banyane moketjaneng oa matla haholo tlas'a aegis ea Amerika. Kahoo e ile ea tsoela pele ha Brithani e tšehetsa mefuta eohle ea ts'ebetso ea US e pepeneneng le e ipatileng nakong eohle ea ka mor'a ntoa.
Blair o se a nkile kobo feela. Empa ho na le lintlha tse ncha kaha motsoalle e moholo oa London a bontša pepenene ho nyelisa litumellano tsa machaba. Tlas'a Blair, Borithane ke ho US ho feta seo Belorussia le Ukraine li neng li le ho sona ho Soviet Union - ho boloka litulo ho UN le ho fana ka ponahalo ea boikemelo empa ha e le hantle e le naha ea satellite. Karolo ea sesole sa Brithani lintoeng tse etelletsoeng pele ke US hangata ke letšoao; mosebetsi oa eona oa bohlokoa haholo ke ho fana ka boikaketsi ba selekane sa "machaba" ha US le Borithane feela ba thahasella ts'ebetso ea sesole.
Habohlokoa le ho feta, Blair e se e le 'muelli ea ka sehloohong oa phatlalatso ea sechaba bakeng sa leano la US, tlhaselong e khahlano le Afghanistan a sebetsa joalo ka' muelli oa hlooho ea White House. 'Me ntoeng ea Kosovo, Borithane e ile ea bapala karolo ea bohlokoa ea lipuisano ho fumana tšehetso ea "NATO" bakeng sa seo e neng e le ts'ebetso ea Manyesemane le Amerika. Puisano ea Borithane e boetse e sebelisoa khafetsa molemong oa maemo a US ho UN, joalo ka likotlo khahlano le Iraq.
Empa ke phoso ho bona Borithane e le seqhobane sa US. Batho ba phahameng ba Borithane ba ts'ehetsa maano a mabe ka ho fetesisa a US ka boikemelo, eseng hobane feela ba tlameha ho etsa joalo ho boloka kamano e khethehileng. Ha batho ba phahameng ba Brithani ba hlile ba sa lumellane le US hangata ha ba tšabe ho bua joalo.
Ha US e beha litefiso ho tšepe e tsoang kantle ho naha, Whitehall o ile a arabela phatlalatsa ka khalefo. Patricia Hewitt o itse ketso ea US "e ne e se na mabaka ka ho felletseng", "karabo e fosahetseng haholo" le "tlolo e hlakileng" ea boitlamo ba US mabapi le WTO. Litefiso tse joalo tsa US li sokela lithahasello tsa khoebo tsa Brithani, kahoo London e tletleba. Ka lehlakoreng le leng, ho otla linaha tsa kantle ho naha ho tšoana le Borithane joalo ka krikete ea Sontaha.
Phatlalatso
Taba ea bohlano e ka sehloohong ke ho elelloa ke 'muso hore tšokelo e kholo leanong la eona la kantle ho naha ke rona, sechaba. Mmuso oa Blair ke setsebi se tsebahalang sa machaba sa mashano a lebisitsoeng ho sechaba sa Bophirimela. Ke ka lebaka leo Brithani e ileng ea nka ts'ebetso ea mecha ea litaba ea "NATO" ntoeng ea Kosovo le hore na ke hobane'ng ha US e bona Blair e le senotlolo sa "ntoa khahlanong le bokhukhuni". Ho feta feela "spin", 'muso o kene letšolong la liphatlalatso tse sa feleng ho kholisa sechaba ka boitšoaro ba maano a oona, haholo-holo ho kenella ha sesole.
Ho phatloha ha libomo tsa Yugoslavia ho ile ha hlalosoa e le "ntoa ea botho" leha e ile ea baka koluoa ea botho 'me e ile ea qalisoa ke Blair le mopresidente oa United States Bill Clinton mohlomong ba tseba hore Milosevic o tla arabela ka ho qala letšolo le reriloeng la tlhoekiso ea morabe. Tlaleho ea komiti ea ts'ireletso ea House of Commons e bontša hore 'muso o khethile lipheo tse' nè tsa bohlokoa bakeng sa ts'ebetso ea eona ea mecha ea litaba - e mong e ne e le mopresidente oa Serbia, Slobodan Milosevic, eo maano a hae a neng a hloka ho ba le bodemona; e ’ngoe e ne e le sechaba sa Brithani, se neng se hloka ho rutoa ka sepheo sa ’muso sa boitšoaro. Ka bobeli e ne e le lira.
Komiti ea Ts'ireletso e hlokomela hore "ho tloha holimo ho ea tlase, mmuso oa UK o ile oa itlama ka lisebelisoa tse ngata tsa ts'ebetso ea mecha ea litaba lets'olong lena le mosebetsing oa ho bokella maikutlo a sechaba sa machabeng le sa Borithane". E hlokomela ka nepo hore "letšolo le lebisitsoeng khahlano le bamameli le atlehile hantle" empa "haeba ho le joalo, boiteko ba UK ba ho theha maikutlo bo ne bo sa sebetse hantle ho feta kamoo bo neng bo ka ba kateng". Kahoo sehlopha sa mekha eohle se tšehetsa leano la 'muso la ho phatlalatsa liphatlalatso, e leng papiso e ntle ea kamoo baemeli ba rona ba khethiloeng ba sebeletsang sechaba kateng.
Mosebetsi o ile oa reha "ts'ebetso ea kelello" ea Lekala la Tšireletso e le "tšehetso ea tlhahisoleseding", phetoho eo Orwell a neng a tla e utloisisa. Hona joale MoD e re "re hloka ho tseba mekhoa eo maikutlo a sechaba a ka thehang le ho thibela ts'ebetso ea sesole". E re sechaba se batla hore Brithani e "sebetse e le matla a molemo" le ho bona "ts'ebetso e susumetsoang ke sepheo sa botho". Kaha "ts'ehetso ea sechaba e tla ba ea bohlokoa bakeng sa boitšoaro ba ho kenella sesoleng", nakong e tlang "ho tla hlokahala boiteko bo eketsehileng ho netefatsa hore lipuisano tse joalo tsa sechaba li tsebisoa hantle".
Ka hona, re lokela ho lebella liphatlalatso tse ngata haholo, ’me sena se tla re bolella hore ’muso o sebetsa ka sepheo se phahameng ka ho fetisisa sa botho. Ka hona re ntse re bolelloa hore rea thetsoa. 'Nete ea leano la kantle ho naha ea Borithane ke ka seoelo e ka hlalosoang ka mokhoa o tloaelehileng le ha ho le thata ho fosa. Ho phatloha ha Afghanistan ka kakaretso ho nkuoa e le ntoa e ntle e lokeloang ke litlhaselo tse mpe tsa Loetse 11 selemong se fetileng, ka sephetho se tiisang leano la US. Empa ho na le ntlha e le 'ngoe ea bohlokoa e khopisang setšoantšo sena - re bolaile batho ba bangata ka ho phatloha Afghanistan ho feta likhukhuni tse entseng US. Phuputso ea Guardian e fihletse qeto ea hore batho ba pakeng tsa 10,000 le 20,000 ba bolailoe e le phello e "sa tobang" ea libomo tsa US, ke hore, ka tlala, serame le maloetse a ileng a mpefala ha batho ba qobelloa ho baleha tlhaselo e khōlō ea sefofane. Khakanyo e 'ngoe, ea Marc Herold oa Univesithi ea New Hampshire, e fana ka maikutlo a hore baahi ba 3,125 le 3,620 ba Afghan ba bolailoe ho fihlela ka Phupu 2002. Sena ha se bonahale se tšoenya pono ea Semmuso ea ntoa sebakeng se tloaelehileng.
Ka mokhoa o ts'oanang, "ntoa khahlano le bokhukhuni" ho hlakile hore ke seipone bakeng sa mohato o mocha oa ho kenella lefatšeng ka bophara. Sesole sa Brithani se hlophisitsoe bocha hole le karolo ea ts'ireletso ho ea ho e khopisang haholo ("force projection"). Esita le mabotho a nuclear a nkoa e le a loanang. Sena se ne se etsahala pele ho la 11 Loetse, empa ea morao-rao e nolofatsa. Ho joalo le ka morero oa "anti-terrorism" o etsa hore ho be bonolo ho balekane ba rona ba hatellang ho fokotsa khanyetso ea malapeng. "Ntoa khahlanong le bokhukhuni" e ntse e tsoela pele e le ntoa e ncha e batang ea ho sebeletsa merero e tšoanang ea lefats'e le ea lehae eo "tšokelo ea khale ea Soviet" e ileng ea sebeletsa.
Ena ke moetlo oa lipolotiki moo lipale tse kholo li ka patoang ha li bontša 'nete e sa thabiseng ea hore mmuso oa rona o nyelisa litekanyetso tsa boitšoaro tseo o li bolelang. Boiketlo ba Borithane polaong ea morabe oa Rwanda ea 1994 e ntse e patoa haholo, hangata e hlaha mecheng ea litaba. Karolo ea Borithane polaong ea batho ba milione Indonesia ka 1965 - pale eo ke e phethileng lilemong tse tšeletseng tse fetileng - e ntse e sa bonahale sechabeng. Phallo ea baahi ba Brithani ea lihlekehleke tsa Chagos tse Leoatleng la Indian, tse kenyeletsang Diego Garcia, li ile tsa fumana thahasello ea mecha ea litaba lilemong tse peli tse fetileng ha baahi ba sehlekehlekeng sena ba hlōla nyeoe ea lekhotla ho khutlela hae. Ho tloha ka nako eo, e se e lebeletsoe haholo.
Ho bohlokoa hore ehlile maano a matle a kantle ho naha ke moo ho nang le khatello e kholo ea sechaba - mohlala mabapi le ho imolla likoloto. Maano a mang a matle a mmuso a batla a le manyane ebile a nyenyefalitsoe ke leano le pharaletseng. Ka mohlala, ho tla ba le molemo o monyenyane ho tswa ho keketseho e kgolo ya New Labour mose ho mawatle haeba projeke ya New Labour ya “tokoloho ya lefatshe lohle” e ka atleha.
Phephetso ea ho fetola leano la linaha tsa Brithani ka ho hlakileng e khōlō. Mosebetsi oa rona oa pele ke ho etsa seo sengoli sa Kenya, Ngugi Wa Thiongo, a kopileng Maafrika ho se etsa ho latela bokoloniale - "decolonise mind". Bakeng sa Britons ho bolela ho se ithute ho amohela bohlale ho tsoa ho batho ba tloaelehileng.
Mosebetsi oa bobeli ke ho theha maano a demokrasi. Leanong la kantle ho naha, ho hlakile hore Borithane ha e le hantle ke naha ea mokha o le mong, ho se na phapang e kholo lipakeng tsa mekha e meholohali. Ho hobe le ho feta, ehlile ke naha ea bohatelli moo ho sa khoneheng ho susumetsa leano la kantle ho naha ka tsela e kholo ka mekhoa e hlophisitsoeng ea lipolotiki. Puso ea bohatelli ea boikhethelo e hlile e tebile tlas'a Blair.
Ke mosebetsi o moholo ho fetola sena empa ntlha e le 'ngoe ea ho qala ke hore batho le lihlopha ba behelle ka thoko matšolo a taba e le 'ngoe (lihlomo, nts'etsopele, litokelo tsa botho joalo-joalo) - le hoja tsena kaofela li le bohlokoa. 'Muso o tla lula o phahamisa maano a nyatsehang libakeng tsena ha feela a etsoa ke batho ba phahameng ba nang le sephiri ba sa ikarabelleng sechabeng. Ho e-na le hoo, re lokela ho etsa boikitlaetso bo kopanetsoeng ba ho fetola ho etsoa ha maano hore e be demokrasi ea 'nete, le ho liha tsamaiso ea batho ba phahameng sechabeng e ntšetsang pele maano a mabe a etsoang ka lebitso la rona.
· Mark Curtis a ka ikopanya le eena ho [imeile e sirelelitsoe]. Buka ea hae, Websaete ea Thetso: Karolo ea 'Nete ea Borithane Lefatšeng, e tla hatisoa ke Vintage selemong se tlang (www.randomhouse.co.uk/vintage). Libuka tsa hae tse fetileng li kenyelletsa The Great Deception: Anglo-American Power and World Order (Pluto, £14.99) le Trade for Life: Making Trade Work for Mafutsana (Christian Aid, £9.99, kapa download for free from www.christian-aid.org.uk)
· Mark Curtis o tla tšohla litaba tse hlahisitsoeng sehloohong sena leqepheng la litlhaku tsa Red Pepper. Ka kopo, romella lipotso, maikutlo le litlatsetso ho [imeile e sirelelitsoe]kapa, 1b Tsela ea Metsi, London N19 5NJ, ka la 7 Mphalane.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate