Ha Tommie Smith le John Carlos ba phahamisa litebele tsa bona tse nang le liatlana tse ntšo Lipapaling tsa Liolimpiki tsa Mexico City tsa 1968, ba ile ba chesoa ke nyeliso ho pholletsa le sebaka sa mecha ea litaba ea lipapali. Motho a ka be a ile a batla kutloelo-bohloko, kutloisiso kapa esita le tlaleho e se nang leeme ea litletlebo tsa bona empa a se na thuso.
Ha ho motho ea ileng a botsa hore na ke hobane’ng ha baatlelete ba babeli ba bacha, ba maemo a lefatše ba beha bophelo ba bona kotsing, botumo ba bona, esita le tšireletseho ea bona le malapa a bona ka lebaka la boipelaetso. Ke ba fokolang ba neng ba thahasella ho hlahloba hore na ke hobane'ng ha mang kapa mang a ka ikutloa a tlamehile ho phephetsa Komiti ea Machaba ea Liolimpiki e ileng ea kopanya khethollo ea Afrika Boroa le Rhodesia, e sa kang ea hira liofisiri tsa batho ba batšo kapa e ne e tla etelloa pele ke motho ea ipolelang hore ke makhooa a phahameng le a khahlanong le Semite, Avery Brundage. Ho ne ho le bonolo ho leleka Carlos le Smith le meea e khelohileng le ho qeta ka bona.
Ka 2012, motsotso oo oa leqhoa, o tsotehang oa khanyetso ea 1968 o ka ketekoa ho feta ho nyatsuoa. Hona joale Smith le Carlos ba lula ba babatsoa ka sebete le sebete sa bona. Joalokaha ESPN e phatlalalitse ka mokhoa o hlakileng ha e fa Smith le Carlos Moputso oa bona oa Arthur Ashe Courage ka 2008, "Ba ne ba nepile."
Ha ho motho ea neng a bua joalo ka 1968. Har'a linyatso tse halefileng, ho ne ho e-na le kholomo e le 'ngoe, e hatisitsoeng bukeng.Chicago ea Amerika koranta, e neng e le mpe ka ho khetheha. Moqolotsi oa litaba ea ikarabellang ha a e-s'o ka a tsilatsila ho fana ka maikutlo kapa ho hlalosa, a sa bue letho ka ho kōpa tšoarelo, hore na ke hobane'ng ha a entse qeto ka mantsoe ao a a khethileng. Sengoli e ile ea e-ba seboholi se tsebahalang seo hona joale se lutseng ka boiketlo e le molaoli ea hōlileng oa lefatše la lipapali. O hlaha lifiliming tsa botsoalle tsa lelapa joalo ka Moshanyana oa Metsing 'me Likoloi 2. Lebitso la hae ke Brent Musburger.
Ka 1968 Musburger e ne e le sengoli se secha sa lipapali se sa phomole, se labalabelang ho iketsetsa lebitso. O ile a fumana monyetla oa hae ha Smith le Carlos ba etsa qeto. Musburger ha e bone pontsho. O ile a bona sepheo.
O ile a ngola a re: "Motho o khathala hanyane ke hore United States e felisoe ke baatlelete ba ithabisang ka litšenyehelo tsa naha ea bona." Ka nako eo, Musburger o ile a bitsa Smith le Carlos ka mokhoa o sa tumang hore ke “maholiotsoana a letlalo le letšo.”
Mantsoe a ka holimo a 'nile a phatlalatsoa libukeng le lihloohong ka lilemo tse ngata empa kholomo e feletseng ea Musburger ke ntho e thata ho e fumana. Ka thuso ea Moprofesa Jules Boykoff le sesebelisoa sa sekolo sa khale se bitsoang microfilm, ke e fumane, 'me haeba ho na le letho, e mpe le ho feta kamoo mantsoe a qotsitsoeng ka holimo a fanang ka maikutlo. Sehlooho sa litaba ke "Boipelaetso bo Bobebe ba Smith, Carlos Tarnishes Likhau." Leha a bona seo ba se entseng e le “tse makatsang,” Musburger ha a bue le ka mohla hore na hobaneng Smith le Carlos ba entse seo ba se entseng kapa ho ba qotsa ka kotloloho. Leha ho le joalo, o fumana nako ea ho ba soma khafetsa. O hlalosa Smith le Carlos e le “bacha”, “ba sa tsotelleng,” ’me—sena ha e le hantle sea makatsa—“ha se na kelello.” Musburger o bitsa Tommie Smith "motho e motšo ea mabifi." Ha a hlalosa ketsahalo ea ha Carlos a ne a leka ho sireletsa liketso tsa bona, Musburger oa ngola, “Mohlomong ke nako ea hore baatlelete ba lilemo li 20 ba khaotse ho iketsa bo-rafilosofi ba sechaba.”
Mme hape ho na le mantsoe a ntseng a hlaba mahlo: "li-stormtroopers tse letlalo le letšo." O batla o sa e dumele ho fihlela o e bala.
Ha e le motho ea nang le kutloelo-bohloko ea sebele, Musburger o bua ka Brundage e le ntate-moholo ea nang le mosa le lerato le leholo mme a mo bitsa "Avery". Ha ho moo ho boleloang hore baatlelete ba bangata ba ne ba mo bitsa "Slavery Avery."
Ho fihlela kajeno, bolela lebitso la Musburger ho John Carlos mme o tsikitlanya meno. Sena se bontša ka ho khetheha hobane Carlos o rata ho bolela hore ha a na lehloeo pelong ea hae ho mang kapa mang esita le ka mor'a ho itšehla thajana le ho nyatsuoa hoo a ileng a ho mamella. Joalokaha a rata ho re, "Ho hlonama ho lebisa ho kankere e lebisang lefung 'me ke na le mosebetsi o mongata oo ke lokelang ho o etsa hore ke be le nako ea ho etsa joalo." Bolela sera sa hae ho tloha ka 1968, joalo ka Jesse Owens kapa setho se seng sa mecha ea litaba mme o arabela ka pososelo mme o pheta kamoo boinotšing, ba ileng ba pata sekoti. Empa eseng Musburger.
“Re bua ka motho ea ileng a re bapisa le Manazi. Nahana ka seo. Mona re eme ho apartheid le monna e mong oa Avery Brundage ea ileng a fana ka Liolimpiki ho Jeremane ea Hitler. Mme ke mona Musburger a re bitsa Manazi. Seo se ile sa etsahala. E ile ea re latela. Ho re utloisa bohloko. Ho utloisa mosali oa ka bohloko, bana ba ka. Ha ho mohla nkileng ka khona ho bua le eena ka hore na ke hobane'ng ha a entse sena. Nako le nako ha ke ne ke le moketeng kapa ketsahalong le Brent Musburger 'me ke ea ho eena, o leba ka tsela e' ngoe. "
E se e le dilemo tse mashome a mane a metso e mene. Ke nako ea hore Brent Musburger a kōpe tšoarelo bakeng sa ho etselletsa bahlankana bana ba babeli ka hore ke “bahlaseli ba maholiotsoana a letlalo le letšo. Ke nako ea hore a ikōpele tšoarelo ka ho se be teng ha hae boitšoarong ba boqolotsi ba litaba ka ho iphapanyetsa molaetsa oa bona empa a shebane le 'mala oa letlalo la bona. Ke nako ea hore a kope tšoarelo ka ho thatafatsa bophelo ba John Carlos le Tommie Smith. Ha a se a le haufi le ho phethela mosebetsi oa hae o ikhethang, o lokela ho rarolla leqeba lena lefang la hae. Brent Musburger: bolo e ka lekhotleng la hau.
Mongolo o felletseng oa kholomo ea Musburger o ka tlase.
Boipelaetso bo makatsang ka Smith, Carlos Tarnishes Likhau
ka Brent Musburger
Mexico City-Tommie Smith le John Carlos ba tlameha ho bitsoa batho ba sa nahaneng haeba ba sa khone ho tla ka boipelaetso bo matla le bo sebetsang ho feta boo ba mo entseng bosiung bo fetileng nakong ea mokete oa khau ea Liolimpiki ho tlotla seo ba se finyeletseng lebelong la limithara tse 200.
Smith le Carlos ba ne ba shebahala joaloka masole a 'maloa a letlalo le letšo la sefefo, ba phahamisitse matsoho a bona a letšo-letšo ha ho letsoa Pina ea Sechaba. Ba ile ba fafatsa tšoantšetso ea bona ka lieta tsa pina e ntšo le lituku tse ntšo le likhau tsa matla a matšo. E reretsoe ho theoha joalo ka pontšo e sa hlakang ka ho fetesisa nalaneng ea boipelaetso.
Empa u tlameha ho fa Smith le Carlos tlotla bakeng sa ntho e le 'ngoe. Ba ne ba tseba ho fana ka eng kapa eng eo ba neng ba leka ho fana ka eona thelevisheneng ea machaba, kahoo e le ho hlajoa ke lihlong ka ho fetisisa bakeng sa naha e ntseng e nka sebaka sa kamore ea bona le bolulo mona Mexico City. Motho o khathala hanyane ke hore United States e theohe ke baatlelete ba ithabisang ka litšenyehelo tsa naha ea habo bona.
Ho ipelaetsa le ho sebetsa ka mokhoa o hahang khahlanong le khethollo ea morabe United States ke ntho e le 'ngoe, empa ho hasa liaparo tse litšila ka pel'a lefatše lohle nakong ea tlhōlisano ea boithabiso le lipapali e ne e se feela boitšisinyo ba bana ba baatlelete ba babeli ba neng ba lokela ho tseba ho feta.
Haeba Smith le Carlos ba ne ba kholisehile hore lipheletso li lokafatsa pontšo ea bona ea matla a batho ba batšo nakong ea Pina ea Sechaba, ba ka be ba ile ba qoba mokete oa likhau ka ho feletseng. Haeba e le ’nete, joalokaha Hayes Jones a bolela, hore moatlelete oa hlōlisana ka boeena empa o tsamaea ho ea sebakeng sa habo bona, joale boipelaetso bo sebete haholoanyane e ka be e bile bakeng sa Smith le Carlos hore feela ba se ke ba nka likhau tsa bona.
Tshebetso e Ignoble
Tšebetso ea bona e nyatsehang lebaleng la tlhōlo e ile ea pupetsa ka ho feletseng tšebetso e babatsehang ea baatlelete ba babeli ba batho ba batšo. Ke masoabi. Smith ha a sa tla hlola a hopoloa e le semathi se hloahloa se ileng sa senya rekoto ea lefats'e ka botlalo hoo a ileng a matha lijarete tse 10 tsa ho qetela ka matsoho a mabeli a phahamisitse hlooho ea hae ka tlholo ha a fihla kholeng ka nako e monate ea 19.8.
Ho e-na le hoo, o tla hopoloa e le motho e motšo ea mabifi ea ileng a sisinya tlelafo e ntšo le seeta se setšo sa track shoe nakong ea ho bapaloa ha Pina ea Sechaba. Ha e bonahale e le boemong ba katleho ea hae ea pele, 'me ha ea ka ea etsa letho ho fokotsa tsitsipano ea morabe sebakeng sefe kapa sefe.
Papali e 'ngoe e soabisang e hlahile ka bese e khutlelang motseng oa Liolimpiki ka mor'a mokete. Smith le Carlos, hammoho le basali ba bona, ba ile ba palama bese le sehlopha sa bahahlauli ba neng ba lebile nģa e le ’ngoe.
Ha a bona bahlōli ba babeli, mohahlauli e mong oa California ea halefileng o ile a phatlalatsa: “Ke le hlabiloe ke lihlong ka bobeli ba lōna. Eo e ne e le tšebetso e hlabisang lihlong. Sena se ile sa tsosa phehisano e matla ea sechaba pakeng tsa bahapi ba babeli ba likhau tsa Liolimpiki le mohahlauli ea halefileng, ha litsebe ho pota lefatše li ntse li monya mantsoe a mabe.
Moqolotsi oa litaba oa Canada, Dick Beddoes oa Toronto, qetellong o ile a qhala khang. Eaba le eena o qetella a phehisana khang ka Carlos, ea ileng a senya nako eohle ea lipuisano tsa ka mor'a peiso bosiung bo fetileng a ruta baqolotsi ba litaba ba bokaneng ka seo ba lokelang ho se nahana le ho se ngola. Mohlomong ke nako ea hore baatlelete ba lilemo li 20 ba khaotse ho inka e le bo-rafilosofi ba sechaba.
Brundage e Tlola Pontšo
Motho o ne a ka utloa moaho oa tsitsipano mona letsatsi lohle maobane. E ne e le qeto e sa lebelloang ea hore Smith le Carlos ba tla hapa likhau lebelong la limithara tse 200. Potso e kholo ke hore na bahlabani ba babeli ba tla nka khato efe ho etsa tšoantšiso ea boipelaetso ba bona khahlanong le Amerika e tšoeu.
Karolo e ka pele ea kamore ea ho robala ea United States e tšoana le [sic] ngangisano ea Machaba a Kopaneng. Jesse Owens o ile a ruta banna ba 'maloa ba likoranta, a tsitlella hore ho na le lipale tse molemo ho feta tse buang ka baatlelete ba batšo le ho se rate ha bona Avery Brundage. Batho ba batšo sehlopheng sa United States ba boletse hore ba ke ke ba amohela likhau tse tsoang Brundage.
Maobane Brundage o ne a le sieo Acapulco, ho tlalehoa hore o ne a lekola sekepe sa Liolimpiki. Hoa makatsa hore ebe Brundage o ile a senya Smith le Carlos, ba babeli ba neng ba buella mokhatlo oa Harry Edwards khale.
Sena le sona se ile sa bonahala e le phoso e kholo ka lehlakoreng la Brundage. O ne a lokela hore ebe o ile a lula Mexico City, a hatela ho ea boema-fofane le likhau, 'me a bontša hore ha a tšabe tšokelo leha e le efe. Haeba Smith le Carlos ba ne ba hanne likhau tse tsoang Brundage, kamehla Avery o ne a ka li kenya ka mokotleng oa hae ebe o li isa hae ho litloholo.
Ha Smith le Carlos ba matha, ka bobeli ba ne ba apere sox e telele e ntšo. Carlos o ile a matha a shebahala joalo ka lebenkele la liphahlo, lifaha le libeche le likhau li ntse li tlolaka ha a ntse a mathela kholeng ea tlhōlo.
Peter Norman, Moaustralia ea nang le talenta ea ileng a fa Carlos sebakeng sa bobeli, o ile a lumela ka mor'a moo hore ke mohanyetsi oa mofuta oa hae. O ikoetlisa ka mafelo-beke a Australia, a apere sweatshirt e reng: "Jesu oa Pholosa."
Tsela eo lintho li tsamaeang ka eona, ho molemo hore motho e mong a re pholose kaofela pele e e-ba morao haholo.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate