Ha bese e ntse e isa moifo oa rōna ho ea Honduras boema-fofane hore re khutlele hae, e ile ea ema liofising tsa Radio Progreso. Ha re tsoela pele ka beseng ho ile ha fihla basebetsi ba ka bang mashome a mabeli ba seteisheneng ho tla re salisa hantle. E mong le e mong oa bona o ile a re lumelisa ka ho re kopa, ka ho re aka, kapa ka ho re kopa ka matsoho ho bontša kananelo e tlohang botebong ba pelo bakeng sa ho ba le bona nakong ena e kotsi le e ferekaneng naheng ea habo bona. E ne e le pontšo e hlollang ea lerato e ileng ea re ama ka botebo, re le baemeli ba etileng.
Re tlile naheng ena ka kopo e potlakileng ea SHARE El Salvador, mokhatlo oa liphallelo o nang le histori e telele ea mosebetsi oa bonngoe Amerika Bohareng. Khatello ea Sepolesa le sesole Honduras ho tloha ha likhetho tsa bomenemene ka ho fetelletseng ka Pulungoana 2017 e ntse e mpefala, ka batho ba fetang mashome a mararo ba bolailoe mme ba fetang sekete ba koaletsoe literonkong. Litšokelo tsa lefu tse lebisitsoeng ho ba phahamisang mantsoe a bona ka ho fetisisa li ntse li eketseha le ho ba matla.
Haholo-holo, bophelo ba moprista oa Mojesuite le letsoalloa la Honduras Ntate Ismael Moreno, ea tsejoang e le Padre Melo, bo kotsing. Mohlomong ea tsejoang ka lebitso la Berta Caceres ea bolailoeng, Melo ke mookameli oa Radio Progreso, seteishene se ikemetseng se tlalehang ka tlōlo ea litokelo tsa botho, tlhekefetso ea mapolesa le sesole, le mosebetsi oa bahanyetsi le ba sireletsang mobu le metsi. Monna ea ikokobelitseng le ea bonolo, ke moetapele oa moea le oa lipolotiki ea sa kang a fokotsa mantsoe ha a ntse a supa boitšoaro bo seng molaong le bo sehlōhō ba 'muso oa Honduras le batho ba phahameng. O boetse a nyatsa United States ka lebaka la ho tšehetsa puso, le boikaketsi ba eona ba ho netefatsa Honduras e le e nang le tlaleho e amohelehang ea litokelo tsa botho. Hona joale setšoantšo sa hae se hlahisoa pampitšaneng e phatlalatsoang ho thoe e tšoantšetsa likhukhuni El Progreso, seo e ka bang selelekela sa polao ea hae.
Bahlophisi ba moifo oa rona qalong ba ne ba tšepile hore baetapele ba 'maloa ba bolumeli ba ka tla ka nako e khuts'oane ho felehetsa le ho sireletsa Padre Melo, hammoho le ba bang, le ho paka le ho tlaleha se etsahalang fatše e le mekoloko ea boipelaetso le ho sireletsa. Khatello ea mapolesa e ntse e eketseha. Ho makatsang ke hore batho ba mashome a mahlano - haholo-holo baruti - ba ile ba palama sefofane 'me ba fihla ka la 24 Pherekhong ho tla qeta beke ba kopane le basebetsi ba Radio Progreso le baitseki ba joang, ho mamela lipale tse tsoang ho litho tsa malapa a bahlaseluoa ba khatello, ho ea lipontšong tsa seterateng, mekoloko, le tebelo e le bashebelli, ba nka karolo meketeng ea bolumeli, ’me ka kakaretso ba mamela le ho shebella.
Bongata ba rona re ne re tseba nalane eo re neng re tsamaea ho eona: phetohelo ea 2009 ha Mopresidente Zelaya a tšoaroa ka liaparo tsa hae tsa ho robala ke sesole 'me a lelekoa ka ntle ho naha; tšehetso ea hang-hang ea US bakeng sa puso e ncha ea bofetoheli; kgatello e kgolo e ileng ya latela ya batho; bobolu ba baetapele ba lipolotiki kaha ba ile ba sebelisana le likoporasi tsa lichaba tse ngata ho utsoa mobu le ho tlatlapa matlotlo a lirafshoang; lipolao tsa bahanyetsi ba kang Berta Caceres; ho hloka kotlo ea mapolesa le sesole; tlōlo e totobetseng ea molao oa naha le oa machaba.
Joale ho ile ha tla likhetho tsa 2017. Salvador Nasralla oa mokha oa bohanyetsi oa Libre o ne a le ka pele ho palo ha palo ea likhetho e emisoa, ho thoeng ke phoso e teng tsamaisong ea likhomphutha. Mashome a mabeliletsatsi le le leng hamorao, Lekhotla le Phahameng la Likhetho le phatlalalitse hore Juan Orlando Hernandez, ea neng a le teng, o khethiloe hape.
E ne e le likhetho tsa bolotsana tse pepeneneng. Ha se feela hore ts'ebetso e ne e tletse seo ho thoeng ke "mefuta e sa lokang," taba ea hore Orlando Hernandez o ne a ntse a matha bakeng sa nako ea bobeli e ne e thibetsoe ka ho hlaka ke molao oa motheo oa Honduras. Ho makatsang ke hore mabaka a ileng a sebelisoa bakeng sa ho lelekoa ha Zelaya ka 2009 ke hore o ne a rera ho matha bakeng sa nako ea bobeli. Mme Hernandez ke enwa, mokgethwa wa batho ba maemo a phahameng, a etsa hoo hantle mme a itokolla ho yona.
Tabeng ena, motho a ka lebella lipontšo tsa ho hloka kutloano sechabeng sefe kapa sefe sa demokrasi. Empa Honduras e ke ke ea bitsoa demokrasi ka nako ena. Hoa utloahala hore batho literateng ba jere matšoao a bitsang ’muso oa bona bompoli. Ba nyatsa Hernandez mme ba ntse ba bina ka ho sa feleng bakeng sa ho lelekoa ha hae ka mohoo oa "Kea leboha JOH! Ba nka litsela ba thiba sephethephethe. Ba eme ba shebane lifahleho le mabotho a kopaneng a sepolesa le sesole se koetlisitsoeng khahlanong le bofetoheli ba apereng merusu ka likoloi tsa bona tse hlometseng, lithebe, likanono tsa metsi, le phepelo e sa feleng ea khase e rusollang. Tsohle li tšehelitsoe ka lichelete ebile li fanoa ke USA
Hoa hlolla ho bona sebete le ho tiea ha batho. Ba tseba likotsi tseo ba tobaneng le tsona hobane baratuoa ba bona ba bangata ba hlokofalitsoe ke puso ena. Ha re mametse malapa a bahlaseluoa, re ne re utloa pale e ’ngoe ka mor’a e ’ngoe. Jose Luis o ne a leka ho tsoa boipelaetso ha a thunngoa sefahlehong. O ile a lahleheloa ke leihlo. Monna oa Maria o ne a e-ea hae a tsoa mosebetsing sebakeng se haufi le moo ho neng ho etsoa boipelaetso ha a ne a thunngoa, haufi le ha hae. Hona joale o shoele litho ’me boko bo senyehile. Ha mora oa hae a matha ka ntle ho ntlo ho ea mo thusa, o ile a tšoaroa, ’me a hlatsuoa ka setlolo sa pepere. Mosali e mong ea llang o ile a re bolella kamoo monna oa hae a ileng a thunngoa kateng ’me a isoa sepetlele. O ile a ahloloa a le boemong bo botle. Empa joale o ile a eteloa ka kamoreng ea hae ke banna ba babeli ba sesole ba ileng ba mo felehetsa ho ea kamoreng ea ho buuoa, moo a ileng a shoela tafoleng ea ho buuoa. Mosali oa hae o hlahletse liqoso sepoleseng 'me o re joale oa hlorisoa ebile oa lateloa.
Ha litho tsa moifo oa rona li ne li le teng pontšong ea seterateng mantsiboeeng a mang, li ile tsa palamisoa ho khutlela hae ke motho eo e kileng ea e-ba moemeli oa molao, Bertolo Fuentes, ea tsebahalang ka ho bua khahlanong le ’muso. Fuentes o phela maemong a kotsi - setšoantšo sa hae se bohareng ba sefofane seo hape se lebisitseng Padre Melo, se mo bitsang sekhukhuni. Fa Fuentes a ntse a kgweetsa baemedi ka rona go boela gae, o ne a founelwa gore mapodise a le manè a a apereng junifomo a ne a tlhasela ntlo ya gagwe. Mapolesa a ne a supile mosali oa hae le mora oa hae ka lithunya hloohong ’me a hula mora oa hae ka tlung a mo raha le ho mo otla. Hang-hang Fuentes o ile a reteleha 'me a potlakela ntlong ea hae. Ha sehlopha sa baemeli se fihla, mapolesa a ile a tsamaea kapele.
Ba bang ba baemeli ba rōna, ho kopanyelletsa le moqolotsi oa litaba, ba ile ba ea Pajuiles, moo ho nang le liahelo tse nyenyane tsa batho tse haufi le morero oa ho fehla motlakase ka metsi, monyako oa motse oa habo bona. Haufi le moo ho na le lihlopha tse peli tsa sesole, sepolesa le sepolesa se kopaneng ka botlalo tse bileng sebakeng sena ho tloha pele ho likhetho. Moo baemeli ba rona ba ile ba tseba hore ka Labobeli, la 23 Pherekhong ho pota 4 ke, mosebeletsi oa temo ea lilemo li 35 le ntate oa bana ba bahlano o ile a huleloa ka ntle ho ntlo ea hae ’me a bolaoa ke mapolesa. O ile a thunngoa ka makhetlo a fetang 40 mokokotlong oa hlooho ea hae le torso, ke masole / paterole ea mapolesa, 'mè oa hae le moen'ae ba shebeletse haufi le moo. Sebaka sa mapolesa le sesole se ka tlase ho limithara tse 300 ho tloha moo monna a bolailoeng teng. Ha ho so be le liphuputso kapa hona ho boleloa ke mapolesa ka ketsahalo ena. Labone bosiu, letsatsing lona leo la lepato, mapolesa a ile a akhela libomo tsa khase sechabeng. Sena se ile sa tiisoa ke lepolesa le leng le ileng la bua le sehlopha sa rōna.
Qetellong ea beke, moifo oa rona o ile oa khona ho kopana le basebetsi ba Embassy ea United States e Tegucigalpa, ho kenyeletsoa Chargé d'Affaire Heide Fulton, hlooho ea ts'ebetso ea boemeli ho tloha ha Mopresidente Trump a e-s'o tlatse boemo ba moemeli Honduras. Re ile ra ba phetela lipale tsena le tse ling.
Re hlalositse kamoo pefo ea ’muso e etsang hore batho ba balehe. Ha e le hantle, ts'ehetso ea US ea puso ena ke sesosa sa ho falla hoo ho tšoenyang bo-ralipolotiki naheng ea rona, eo re e arabelitseng ka moeli oa rona oa sesole, marako le lichankana. Hape re ile ra bontša hore ho hlakoloa ha Temporary Protected Status (TPS) bakeng sa baphaphathehi ba Honduras ho tla mpefatsa boemo ba Honduras, ho baka mahlomola a mangata le ho shoa ha Honduras.
Re ile ra hlalosa kamoo maemo ana a Honduras a neng a tšoana le ao bongata ba rōna re ileng ra a bona El Salvador ka bo-1970 le bo-1980. Hore na Honduras e kanna ea shebana le bothata bo bobe le ho feta haufinyane. Ha e le hantle, batho bao re buileng le bona Honduras ba tšaba hore sena se tla ba joalo ka mor'a ho khakoloa ha Hernandez, ha mahlo a lefatše a se a le Honduras. Ba tšaba hore hamore e tla ba oela ka lebaka la khanyetso ea bona.
Re khothalelitse liofisiri tsa Lefapha la Naha ho re utloa le ho nka mehato e latelang hanghang:
- Sireletsa maphelo a bahanyetsi, haholo Padre Melo;
- Ho tsitlella hore 'muso o khaotse ho sebelisa sepolesa sa sesole ho hatella baipelaetsi;
- Ho lokolla batšoaruoa ba lipolotiki ba huleloang literonkong ka lebaka la ho se lumellane;
- Amohela hore sena e ne e le likhetho tsa bolotsana le pitso, joalo ka ha OAS e khothalelitse, bakeng sa likhetho tse ncha, tse etsoang tlas'a tlhokomelo ea machaba.
Ka sebele re ne re e-na le tebello e fokolang ea karabelo e ntle ho tsoa ho liofisiri tsena tsa Lefapha la Naha, empa leha ho le joalo re ile ra makatsoa ke ho se utloe ha molumo oa lentsoe le ho itšireletsa ka molao ha karabo ea Mofumahali Fulton. O re laetse hore thomo ea Lefapha la Naha moo ke ho "ntlafatsa ts'ireletso, ho loants'a bobolu, ho eketsa katleho le ho matlafatsa mekhatlo e neng e fokola khale." O boletse hore naha ha e na mapolesa a lekaneng ho fana ka ts'ireletso le hore US e lokisa sena. O itse o lakatsa ho bona bopaki ba ’nete ba seo re neng re mo bolella sona seo re se boneng le ho se utloa, ’me a bolela hore “ho na le mahlakore a mabeli paleng e ’ngoe le e ’ngoe.” O ile a re ha a e-s'o utloe ka ho tšoaroa hofe kapa hofe ho seng molaong. Mme a re kaha molao oa motheo oa Honduras ha o fane ka khetho e ncha ea likhetho, US e ne e ke ke ea etsa letho ntle le ho sebetsa bakeng sa liphetoho tse ntlafalitseng ts'ebetso nakong e tlang.
Ehlile, Fulton ha a ka a amohela karolo ea nalane ea nalane eo US e e nkileng Honduras, 'me ka nnete ho pholletsa le Latin America le lefats'e, ho khothalelitseng maemo a pherekano ao re a boneng, ho ts'ehetsa mebuso ea khatello, le ho nyenyefatsa meaho le mekhatlo ea demokrasi. Ha a ka a panya ha a re ha ho letho leo US e ka le etsang ka likhetho tsa bomenemene Honduras, naha ea bareki ba eona. Ha a tobane le ho utloa bopaki bo tsoang botebong ba pelo le likōpo tse tsoang ho moifo ona oo boholo ba oona e leng bolumeli, radiplomate ea koetlisitsoeng o ile a khutla le sehlopha se neng se lebeletsoe sa k’hamphani e hlokang qenehelo. Joalokaha moemeli e mong a boletse, e ile ea bontša “pelo ea lejoe” e tloaelehileng ea ’muso oa United States.
Letsatsing le hlahlamang, re ile ra palama bese ’me ra leba boema-fofane. Ha re leboha le ho romelloa ka mofuthu leetong la rona ke basebetsi ba Radio Progreso, re ile ra hopotsoa kamoo batho ba naha ena ba tsoileng matsoho kateng. Ba tsoela pele ntoeng ea bona e sebete ea metlae e metle, mosa, le mamello, ho sa tsotellehe khatello e tšabehang eo ba tobaneng le eona. Bongata ba rona re ile ra fana ka teboho ho bona, ka ho re susumelletsa ho ipiletsa ho matla ana a ka hare ka borona, esita le linakong tse thata ka ho fetisisa, bakeng sa ho re sireletsa, le ho re fa leseli la bohatelli boo 'muso oa rona o bo tšehetsang.
Ha ke le sefofaneng se khutlelang hae, ke ntse ke utloa ho kopanngoa ke batho, ke ile ka hopola polelo e boleloang ke Lila Watson, letsoalloa la Australia le reng: “Haeba u tlile mona ho tla nthusa u senya nako ea hao, empa haeba u tlile ka lebaka la tokoloho ea hao. e hokahane le ea ka, joale a re sebetseng hammoho.
Re ka lokoloha jwang ha bara le baradibabo rona ba se na? Kea leboha.
Ken Jones ke moprofesa ea tlohetseng mosebetsi oa thuto ea matichere ea lulang Swannanoa, NC. A ka finyelloa ho[imeile e sirelelitsoe]>
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate