Mohloli: Portside
Ka la 23 Hlakubele 2020, ha Covid 19 e ntse e hapa lefats'e, Mongoli Kakaretso oa UN Antonio Guterres o ile a kopa khotso: "Ho mekha e loanang: Itokolle lintoeng. Holisa lithunya; emisa lithunya; felisa litlhaselo tsa moeeng…Felisa ho kula ha ntoa le ho loantša lefu lena le senyang lefatše la rōna. E qala ka ho emisa ntoa hohle. Jwale. Ke seo lelapa la rōna la batho le se hlokang, hona joale ho feta leha e le neng pele.”
Libeke tse peli hamorao, a tšositsoe ke keketseho ea lefatše lohle ea pefo ea banna khahlanong le basali, o ile a boela a kōpa khotso: “Khotso hase feela ho ba sieo ha ntoa. Basali ba bangata ba koaletsoeng Covid 19 ba tobana le pefo moo ba lokelang ho sireletseha: malapeng a bona. Kajeno ke ipiletsa hore ho be le khotso malapeng lefatšeng ka bophara. Ke khothaletsa mebuso eohle ho etelletsa polokeho ea basali pele ha e ntse e arabela seoa sena. ”
Sebakeng se seng le se seng sa lefats'e, tlhekefetso ea libeteri le thobalano ea basali le banana ba arohaneng malapeng e ile ea eketseha ka ho ata ha coronavirus. Litlaleho tse tsoang profinseng ea Hubei ea Chaena li bontšitse hore tlhekefetso ea malapeng imenne hararo nakong ea Hlakola 2020 ha e bapisoa le Hlakola 2019. Fora tlhekefetso khahlanong le basali e eketsehile ka 30% ka mor'a hore ba qale ho koaloa ka la 17 Hlakubele; Argentina, ka 25%; 'me Singapore, 33%. Lefu la seoa la tlhekefetso ea thobalano ea basali le banana le ile la latela seoa sa Covid 19 ho seo Motsamaisi e Moholo oa UN Women Phumzile Mlambo-Ngcuka a se bitsitseng " sefefo se phethahetseng bakeng sa ... boitšoaro bo mabifi ka mor'a menyako e koetsoeng." Qetellong ea May 2020, hoo e ka bang milione 250 Basali le banana ba tlalehile ho hlekefetsoa ka thobalano kapa 'meleng ke balekane ba haufi, palo e kholo ho feta ba tšoaelitsoeng ke vaerase.
"Lula U Sireletsehile - Lula Hae" ke e 'ngoe ea mehato ea bohlokoa ea bophelo bo botle ba sechaba e nang le vaerase ea Covid. Leha ho le joalo lehae ke sebaka se kotsi le se sa sireletsehang ho basali ba 1 ho ba 3 lefatšeng ka bophara ba hlekefetsoang 'meleng le/kapa ka thobalano bophelong bohle ba bona, borokho ka motho e motona wa leloko kapa molekane e mofutsana lapeng. Ho feta moo, balekane ba haufi baa itlama halofo ho bolaea basali - ho bolaoa ha basali hobane ke basadi - lefatšeng ka bophara. Sekolo, sebaka sa mosebetsi ka ntle, kae kapa kae se bolokehile ho feta lehae la basali le banana ba kotsing ea tlhekefetso ea malapeng.
Ho hakanngoa hore bana ba lefats'e ba limilione tse likete tse 1.6 ba lahlehetsoe ke thuto ea bona ea sekolo ka lebaka la Covid-19, 'me ba bangata linaheng tse tsoelang pele ba haelloa ke thuto ea inthaneteng lapeng. Ho banana, tšitiso ena e ka ba kotsi le ho feta, e mabifi le ho fokotsa bophelo. Likolo tsa bolulo tsa Tanzania li pholositse banana ho tsoa ho litho tsa botona kapa botšehali tsa basali (FGM) ho fihlela Covid a ba khutlisetsa hae. Ho ea ka NGO ea Terre des Hommes, e tsamaisang ntlo e sireletsehileng bakeng sa banana, "Sechaba se nkile monyetla oa boemo bona ba Covid-19 mme moo bana ba seng ba khutletse hae, ba teng. ho khaola banana ba bona. Baa tseba hore ho khahlanong le molao empa ha ba tšabe.”
Nakong ea koluoa ea Ebola ea 2014-2016 Afrika, bana ba bangata ba ne ba sa kene sekolo malapeng, haholo-holo banana, ho latela Eric Hazard oa Save the Children. “Ho feta Banana ba 11,000 a ima,” ka lebaka la pefo le tlhekefetso ea likamano tsa botona le botšehali.
Ka lebaka la hore se tšoanang se ntse se etsahala hona joale ka seoa sa rona sa hona joale, basali le banana ba na le mokhoa ofe oa tlhokomelo ea bophelo? Mebuso e meng ho Covid Lockdown ha ea ka ea arola bophelo bo botle ba thobalano le pelehi - bakeng sa boimana, pelehi, ho ntšoa ha mpa le thibelo ea bokhachane - joalo ka ha ho hlokahala, ho qobella litsi tsa bophelo ho koala. Tabeng ea India ba ile ba boela ba rereloa Covid. Motsamaisi oa UN Population Fund Natalia Kanen o bitsa phello ea Covid 19 ho basali le banana "e senyang,” ka likhakanyo tsa bakhachane ba sa lebelloang ba limilione tse 7 lefatšeng ka bophara ’me ho ka ’na ha etsahala hore batho ba likete ba shoe ka lebaka la mathata a pelehi le ho ntšoa ha limpa ho sa sireletsehang.
Ho thoe’ng ka boemo ba United States? Litefiso tsa tlōlo ea molao itahlela metseng le literekeng ho pholletsa le US nakong ea halofo ea bobeli ea Hlakubele - ntle le mokhelo o le mong, malapeng liketso tsa pefo - kaha litaelo tse tlamang tsa ho lula hae li ile tsa etsa hore baahi ba limilione ba lule malapeng a bona. Mehala ea bahlaseluoa ba tlhekefetso ea malapeng e ile ea eketseha pakeng tsa 10% le 30%, ho latela tlhahlobo ea lintlha tsa botlokotsebe tse phatlalalitsoeng ke mekhatlo e 53 ea ts'ebetso ea molao liprofinseng tse peli.
E 'ngoe hape duanced boithuto bo fumane hore litlolo tsa molao tse theohileng ke litlolo tsa molao tse nyane haholo, tse kang ho senya, bosholu ba likoloi le li-DUI. Litlōlo tsa molao tse tebileng tsa polao le tlhaselo e mpe li ntse li tšoana. Ke tlhekefetso ea balekane ba haufi feela e eketsehileng.
Hona ho thoe’ng ka qetello ea litleliniki tsa basali tsa ho ba le bana? Linaha tse leshome le metso e 'meli kapele e thibetsoe kapa e koetsoe litšebeletso tsa ho ntša mpa ka lebaka la seoa sa Covid 19, ho lokafatsa liketso tsa bona ka ho hlalosa litšebeletso tsa ho ntša mpa e le tšebeletso ea bophelo bo botle eo e seng ea bohlokoa. Ba bangata ba ile ba sireletsa liketso tsa bona tlas'a morero oa ho boloka lisebelisoa tsa ts'ireletso tsa botho (PPE). Ha e arabela mekhatlo e ka sehloohong ea litsebi tsa bongaka, har’a eona e leng American College of Obstetricians and Gynecologists, e ile ea ntša polelo ea phatlalatsa e hlalosang ho ntša mpa e le “karolo ea bohlokoa ea tlhokomelo e felletseng ea bophelo bo botle.”
Qetellong lithibelo tsena li ile tsa hlakoloa, ka mor'a liphephetso tse atlehileng tsa lekhotla kapa ketso ea tsamaiso ea mmuso. Leha ho le joalo, nakong eo sena se ileng sa nka, litleliniki tse ngata tsa bophelo ba pelehi li ile tsa koaloa ka mabaka a lichelete; 'me liphello tsa basali le banana ba hlokang ho ntša mpa, pele lithibelo li tlosoa, ha li tsejoe.
Empa, ho felisa taelo ea Stay at Home ho ke ke ha felisa tlhekefetso khahlanong le basali. Ka karolelano, bonyane ngoe ho tse tharo basali ba US ba otloa, ba qobelloa ho kopanela liphate kapa ba hlekefetsoa ka tsela e 'ngoe ke balekane ba haufi-ufi bophelong ba hae.
Basali ba fetang a le mong ho ba bararo ba lula ba tšaba ho hlekefetsoa ka thobalano, ho latela e ncha raporoto ho tloha Gallup,
Pefo khahlanong le basali ke “e atileng haholo empa ya otlang hanyane tlōlo ea molao lefatšeng,” ho latela Machaba a Kopaneng; mme ke tshitiso e kgolo bakeng sa ho fihlella tekano ya basadi lefatsheng ka bophara.
Joalo ka khethollo ea morabe e hlophisitsoeng, re tlameha re le sechaba ho epolla le ho felisa metso ea tlhekefetso khahlanong le basali le banana: e leng ho se lekane ha tekano, moetlo oa peto le ho hloleha ho nka tlhekefetso khahlanong le basali e le tlolo ea molao e tebileng.
Khotso lefatšeng e qala ka khotso ka lapeng. Tekanyo ea tekano ea basali ba na le ka hare ho malapa a bona le sechabeng sa bona e bolela esale pele hantle naha ya bona e na le kgotso kapa e tletseng dikgohlano hakakang.
Patricia Hynes, Moprofesa ea tlohetseng mosebetsi oa Bophelo ba Tikoloho, o tsamaisa Setsi sa Traprock sa Khotso le Toka ka bophirima ho Massachusetts. https://traprock.org.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate