Claudio Katz O buisanoe le La Llamarada
"Venezuela e hlalosa bokamoso ba potoloho e tsoelang pele"
Mosebetsing oa hau Amerika Boroa, u bua ka bobeli bo hlahileng lilemong tse leshome tse fetileng. Bobeli boo hantle ke bofe?
Claudio Katz: Ka maikutlo a ka, seo ho thoeng ke potoloho e tsoelang pele ea lilemo tse leshome tse fetileng Amerika Boroa e bile ts'ebetso e bakoang ke bofetoheli bo atlehileng ka mokhoa o itseng (Argentina, Bolivia, Venezuela, Ecuador) e ileng ea fetola likamano tsa matla sebakeng seo. Ba ile ba re lumella ho nka monyetla ka litheko tse phahameng tsa thepa e tala le chelete ea lidolara ka tsela e fapaneng haholo le e neng e atile linakong tse ling. Nakong ena, ho ne ho e-na le maano a ntlafatso a neo-ntlafatso le kabo ea moruo hammoho le mohlala oa neoliberal. Lipolotiking, mebuso ea mapheo a le letona joale e ne e kopantsoe ke mebuso e bohareng-le letšehali le e matla. E ne e le nako eo ka eona matla a ts'ebetso ea imperialism a neng a fokotsehile ka botebo, ka ho ikhula ha OAS le ho amoheloa ha Cuba. Qetellong Davida o ile a hlola Goliathe ’me United States ea tlameha ho amohela ho hloloa hoo.
Hape e ne e le lilemo tse leshome tseo ho tsona ho neng ho se na liphetoho tsa mokhoa oa Segerike hoo e ka bang naheng leha e le efe ea Latin America. Mme ho bile le diphenyo tsa bohlokwa tsa demokrasi. Ho bohlokoa haholo ho bapisa Amerika Boroa le Amerika Bohareng. Boemo ba mabifi bo teng Mexico, Honduras le Guatemala bo fapane le tokoloho ea sechaba e hapiloeng Argentina, Bolivia, kapa Brazil, e leng sesupo se hlakileng sa boholo ba phetoho ena. Mme Chavismo o ile a pholosa morero oa socialist. Ka mabaka ana kaofela, Amerika Boroa e ile ea fetoha sebaka seo ho buuoang ka sona mekhatlong ea sechaba lefatšeng ka bophara.
Sehloohong sa morao tjena ke ile ka supa a "Bobeli ho Latin America" hobane phetoho ena ea potoloho ea lipolotiki le likamanong tsa matla li bile teng hammoho le ho kopanngoa ha mokhoa oa ho bokellana ha li-extractivist tse thehiloeng ho romello ea thepa ea motheo le ho kenngoa ha Latin America karolong ea machaba ea mosebetsi e le mofani oa lihlahisoa tsa motheo. Boemo boo ke ba tlhaho bakeng sa 'muso oa neoliberal - ke karolo ea leano la ona. Empa bakeng sa mebuso e tsoelang pele, e bohareng le letšehali, ho na le tsitsipano ka sebopeho seo; 'me mebusong e matla, e nang le kabo-pele, ho na le khohlano e khōlō.
Kahoo, ho ile ha e-ba le bofetoheli bo atlehileng bo ileng ba fella ka mebuso e fapaneng, e meng e khahlanong le tokoloho, empa ho ile ha hlahisoa boemo boo haufinyane kapa hamorao bo ileng ba tlameha ho nyamela, kaha ba ne ba sa khone ho phela hammoho le mohlala oa extractivist le ho matlafatsa mokhoa oa setso o itšetlehileng ka moruo oa Selatine. Amerika. Se qalileng ho hlahella likhoeling tsa morao tjena ke ho se lumellane hoo. Ke ka lebaka leo tsosoloso e tsitsitseng e qalileng, 'me ka eona ho phehisana khang ka ho fela ha potoloho e tsoelang pele. Qetellong ea selemo re tobana le liketsahalo tse peli tsa bohlokoa.
Ntlha ea pele, tlhōlo ea Macri, e leng ea bohlokoa hobane ke mohlala oa pele oa motho ea nang le tokelo ea ho khutlela setulong sa mopresidente. Ho qala ka cacerolazos [ho otla ha lipitsa le lipane lipontšong tsa literateng], Le letona le ile la haha matla a lona lipolotiking, la hlōla Peronism, ’me la theha khabinete ea "CEOcracy" bakeng sa naha eo hajoale e busoang ke "beng ba eona ba nepahetseng," kabinete e tsoa sehlopheng sa bokapitale.
Ketsahalo ea bobeli e na le leeme empa e le ea bohlokoa haholoanyane. Naheng ea Venezuela, tokelo ha ea ka ea hapa 'muso empa ke paramente, maemong a ntoa e sehlōhō ea moruo, bokhukhuni ba mecha ea litaba, merusu ea moruo e hlahisitsoeng ke bahanyetsi. 'Me Venezuela ke letšoao le feletseng ka ho fetisisa la lits'ebetso tse matla ka har'a potoloho e tsoelang pele.
Boemo ke bofe, tikolohong ee e ncha ea kontinente, ea linaha tseo hole le linaha tse peli li bolokileng eseng feela mokhoa oa moruo empa hape le maano a neoliberal?
E 'ngoe ea likheo tse kholo tsa litaba nakong ena kaofela e bile ho pata se etsahalang linaheng tse busoang ke neoliberalism. U ka ’na ua ba le maikutlo a hore ntho e ’ngoe le e ’ngoe e tsamaea ka tsela e hlollang moo le hore mathata a teng feela Latin America a linaheng tse ling. Empa ha e le hantle sena ke tšitiso e kholo ea mecha ea litaba. Ho lekane ho sheba boemo ba Mexico, naha e nang le botlokotsebe bo phahameng ka ho fetelletseng, ho senngoa ha maemo a sechaba, le libaka tse khōlō tse atileng ka ho rekisoa ha lithethefatsi. Kapa ho bona boemo ba linaha tsa Amerika Bohareng bo fokotsehile ka lebaka la ho falla le ho ata ha botlokotsebe, ka bapresidente ba kang ba Guatemala ba tlositsoeng litulong ka lebaka la mahlabisa-lihlong a bobolu. Kapa u nke mohlala oa moruo oa Chile, o boemong bo mahlonoko haholo ka kholo e fokotsehileng haholo 'me hona joale ponahalo ea bobolu naheng e entseng pontšo ea ponaletso. Mekoloto ea malapa, ho se sireletsehe ha mesebetsi, ho se lekane le ho etsa hore thuto e be ea poraefete e se e qalile ho hlahella. 'Me mmuso oa Bachelet o shoele litho. Lintlafatso tseo tsa lipenshene le thuto, tseo e neng e nahana hore e tla li etsa, joale lia lieha.
Ha re sheba bokahohle ba neoliberal re boetse re bona nyeoe e le 'ngoe feela ea likoloto tsa likoloto ho pholletsa le nako ena Puerto Rico, naha eo ha e le hantle e leng kolone ea Amerika Leboea e mameletseng ho senyeha ha chelete, ho tlatlapuoa ha mehloli ea eona, ho senyeha ha lesela la eona la sechaba. Ka nako e itseng e ne e ts'elisoa ka lichelete tsa sechaba empa joale prop ena e felile 'me ha e sa khona.
Kahoo linaheng tseo ho tsona chelete e hiriloeng ea potoloho ena e phahameng haholo e sa kang ea abuoa bocha, boemo ba sechaba, lipolotiki le moruo bo tebile haholo. Empa haho motho ya buang ka seo.
Mokhahlelong ona o mocha o butsoeng, u nahana hore ho tla etsahala eng linaheng tsa neo-developmentalist tse kang Argentina le Brazil? Na tsosoloso e hlokolosi linaheng tseo e na le tšekamelo ea ho lokisa "li-blocs", ho li kopanya le "neoliberal bloc" e pepeneneng?
Ha re le moo re ka ba ba bohlokoa haholo lethathamong la rona la ho leka-lekanya se etsahetseng mme ra ba hlokolosi haholo ka se tlang. Ke ne ke tla arola lintho, ho khetholla seo re se tsebang ho seo re ka se nahanang. Ka ho hlakileng, Argentina le Brazil phetoho e ntseng e tsoela pele e bakiloe ke mokhathala oa mokhoa oa moruo oa neo-developmentalist. Seo ha se sona feela sesosa kapa ha ke na bonnete ba hore tšusumetso e kholo e ka bakoa ke eona ho feta mabaka a mang, empa ke semelo sa bothata.
Linaheng tseo ka bobeli ho bile le boiteko ba ho sebelisa karolo ea rente e hlahisoang ke ho eketseha ha litheko tsa thepa e tala e le ho nchafatsa indasteri le ho leka ho aha mohlala o ipapisitseng le tšebeliso. Empa kaha re ntse re sebetsa ka har'a tsamaiso ea bokhaphithaliste mofuta ona oa ts'ebetso o na le meeli e thata haholo, hobane se sebetsang qalong sea fela hamorao ha phaello ea capitalist e angoa. Khopolo ea "trickle-up" moruo ha e sebetse. Ke thetso ea Keynesian heterodoxy ho nahana hore ka keketseho feela ea tlhokahalo selikalikoe se setle se qala. Se etsahalang ke se fapaneng. Ka nako e 'ngoe mebuso eo e kopana le moeli, ebe e qala mokhoa oa khale oa ho fofa ka chelete le khatello ea sekhahla sa phapanyetsano - e leng se etsahetseng maemong ao ka bobeli.
Ke nahana hore ho na le mokhathala oa moruo empa hape ho bile le ho senyeha ho hoholo ha lipolotiki Brazil le Argentina. Khoholeho eo e ile ea khethoa maemong ana ka bobeli ke ponahalo ea ho se khotsofale sechabeng hoo ho neng ho se 'muso o ikemiselitseng ho o sebelisa ka ho arabela litlhoko. Eo e ne e le boemo ba leholimo boo ho bona Macri a neng a nyoloha le ho atolosoa ha setsi sa sechaba sa tokelo ea Brazilian.
Letlapa leo la tekanyo le hlakile, empa se tlang ha sea hlaka. Teko e kholo e tla ba mmuso oa Macri. Re ntse re ke ke ra hlahloba seo. Ke puso ea mapheo a le letona e nang le litšobotsi tsohle tsa 'muso oa mapheo a nepahetseng. Empa e sebetsa maemong a ntoa e kholo. Ka hona ho na le khohlano lipakeng tsa seo e batlang ho se etsa le seo e ka se etsang.
Ha u khutlela Venezuela, puong eo u faneng ka eona u hlahisitse mohopolo oo re nahanang hore o bohlokoa, re hlokomela lefeela la ho sebelisa poleloana e reng "se sa tsoeleng pele se khutlela morao," "se sa fetoheng se khutlela morao." Empa ha re beha sena ka mokhoa o hlakileng, re hopola khothatso ea Fidel ho Allende kamora ho Tancazo: “Ena ke ea hao Giron.” Ke litebello life - eseng tse sa utloahaleng empa tse hlakileng, ho latela matla a lipolotiki le a sechaba - tseo u li bonang bakeng sa phetoho e kholo Venezuela? Ho ne ho tla nkoa mehato efe ntlheng eo?
Lipolelo tseo li utluoa khafetsa, empa ba bangata ba li sebelisang ba lebala ho li sebelisa ha ho hlokahala, haholo-holo kajeno Venezuela. Venezuela ho hlalosoa potoloho e tsoelang pele le bokamoso. E bile eona ts'ebetso ea mantlha mme sephetho sa eona se tla supa maemo a sebaka sohle.
Ho hlakile hore imperialism e behile maikutlo a eona ho Venezuela. United States e hlokomela Cuba mme e na le likamano tsa botsoalle le mebuso e mengata, empa eseng le Venezuela. Moo e beha ho theoha ha theko ea oli, e fana ka mekhatlo ea paramilitary, e tšehetsa mekhatlo e ikemetseng ea lichelete, e sebetsa ka sesole. E thehile maano a ho liha a lokiselitsoeng nako e itseng joale. Likhetho li ile tsa etsahala maemong ana a ntoa ea moruo 'me qetellong Le letona le fihletse tlhōlo ea lona. Ka lekhetlo la pele e hapile bongata ka paramenteng mme joale e ikemiselitse ho bitsa referendum ho hlakola taelo ea Mopresidente Maduro.
The Right tla leka ho straddle litsela tse peli, ea Mehala le ea Lopez. Ea ho qetela e khothalletsa ho khutlela ho guarimbas ha Capriles a rata ntoa ea bohanyetsi khahlanong le Maduro. 'Me ho bontša haholo hore Argentina Macri o ile a etsa tlhahiso ea pele ea tlhaselo tlas'a sekoahelo sa “ea demokrasi poleloana” le hoja hamorao a ile a khetha ho e chechisetsa morao. Macri e leka-lekanya lipakeng tsa maano ana a mabeli (empa hlokomela seo Lilian Tintori, mosali oa López, o ne a le teng tlhōlong ea hae ea likhetho). O tla latela molumo o ka sehloohong. López ka lehlakoreng le leng le Capriles ka lehlakoreng le leng, kaha tse peli lia tlatsana. Ke mela e mmedi ya ntho e le nngwe. 'Me Macri ke e mong oa ba hlophisang morero oo lefatšeng ka bophara.
Hona joale ho na le khatello e matla ho Maduro hore a lumellane le lipuisano, tse neng li tla mo siea a sithabetse a se na matla a ho etsa letho. Empa a ka boela a itšoara le ho sebelisa poleloana e tummeng: ts'ebetso e sa fetoheng e tla khutlela morao. A ka ba le monyetla oa ho otla. Khohlano e kholo e ntse e atamela, hobane paramente tlas'a boetapele ba mapheo a letona e tla batla matla ao Mopresidente a sa itokisetsang ho fana ka ona. Paramente e tla voutela tšoarelo ea López mme molaoli o tla e thibela. Khuduthamaga e tla ntsha molao o o kgatlhanong le go kokoanya madi mme palamente e ka se e amogele. Ekaba tsamaiso e busa kapa paramente e busa, ho thulana ha matla ho tloaelehileng haholo.
Ka kutloisiso eo, kaha ho nka selemo ho lokisetsa a hopola referendum - ba tlameha ho bokella li-signature, ba amoheloe ka molao, ba bitse referendum le ho e hlola - hoo ho tla hlahisa khohlano e kholo. 'Me ke hona moo ho leng teng bothata. Ho na le karolo e ts'oarellang, ea demokrasi ea sechaba kapa e kopantsoeng le bobolu, ka har'a Chavismo e se nang takatso ea ho etsa letho ho arabela bothata boo ka ho fetola mokhoa ona.
Lekala leo le eme tseleng ea ho arabela khahlano le mabifi a 'Muso. Ho hlakile hore imperialism e loana ntoa ea moruo Venezuela, empa bothata ke hore Maduro ha a khona ho hlola litlhaselo tseo. Bothata ke hore Venezuela ke naha e ntseng e tsoela pele ho fumana lidolara, ka PDVSA, 'me lidolara tseo li fetisetsoa likarolong tsa tsamaiso e bolileng, le bo-capitalist, ba sebetsang "baesekele ea lichelete" seo se senya moruo oa Venezuela. Lidolara tseo li kena ka sekhukhu ho ea Colombia, ho theha khaello, likhakanyong tsa sekhahla sa phapanyetsano, 'me naha e phela ka mela le ho teneha ka kakaretso. Ho feta moo, Venezuela joale e imetsoe ke mokoloto o moholo oa sechaba. Ha e na lidolara tse lekaneng ho lefella lintho tsohle tse tsoang linaheng tse ling 'me ka nako e tšoanang e lefa molato.
Maemong ana mafapha a puso ea sechaba le a demokrasi le a khomaretseng litloaelo a fella feela ka ho tletleba ka “boemo bo tšabehang bo behiloeng ke imperialism,” ntle le ho nka khato e sebetsang ho thibela mabifi ao.
'Me boitšoaro bona bo na le liphello, hobane bo eketsa ho tepella maikutlo. Tokelo e ile ea hlola eseng haholo hobane e utsoitse likhetho ho Chavismo empa hobane batho ba ne ba sa tsoe ho ea khetha. Seo se kile sa etsahala pele. Ke mofuta oa boipelaetso oo batho ba bang ba Venezuela ba kenang ho ona. Mme bothata bo boholo, bo tebileng le ho feta, ke maikutlo a baetapele ba lumelisang Chavismo kapa ba khutlelang bophelong ba lekunutu. Ha ba fane ka maikutlo a bona kapa ba nyatsa 'muso feela ho fapana le ho sisinya mehato e matla khahlanong le Tokelo. Seo ka lehlakoreng le leng se totobatsoa ke boitšoaro ba ’muso ba ho thibela maqhubu a leqele ho hlaha. Ho e-na le ho ba khothatsa, ho e-na le ho nolofatsa ketso ea bona, e fokotsa menyetla ea bona. 'Me e boloka sebopeho sa holimo-tlase sa PSUV.
Kahoo ke boemo boo. 'Me joalokaha batho ba bangata ba bolela, lekhetlong lena ke monyetla oa ho qetela. Joale kapa ha ho mohla. 'Me monyetla ona oa ho qetela o bolela ho etsa liqeto libakeng tse peli tse hlakileng haholo. Moruo: ho etsa naha ea libanka le khoebo ea kantle ho naha, le ho sebelisa lisebelisoa tseo tse peli ho hlalosa mokhoa o mong oa ho sebelisa lidolara. Ho na le litsebi tse ngata tse hloahloa tsa moruo tse ntseng li bua sena ka lilemo tse leshome joale. Ba qapile mananeo a hlalosang ka botlalo hore na sena se etsoa joang. Kahoo tsena ha se mehato e sa tsejoeng. Mme tshiya e nngwe ke ya dipolotiki. Ho boloka radicalization, matla a sechaba a hlokahala. Hona joale Venezuela e na le molao, sebopeho, melao e amoheloang, e fanang ka tsamaiso ea naha ka mokhoa o mocha oa mokhatlo oa sechaba - ho tloha ka tlase le ho tloha holimo, le balaoli ba ikhethileng, moo demokrasi e leng ntho ea sebele le matla a tloaelehileng a sa felle feela ho ba mokhatlo o hlophisitsoeng. sete ya ditheo tsa tshireletso. Ke moralo o tiileng oa ho tsekisana le paramente ea Tokelo. Haeba Maduro le boetapele ba Venezuela ba batla ho pholosa ts'ebetso ea Bolivarian, ena ke nako ea matla a sechaba. Re tla bona. Seo ke se nahanang ke hore likarete li tafoleng 'me liqeto li tlameha ho etsoa.1
Ho se ho tloaelehile hore barutehi, esita le baitseki, ba behe tšepo ea bona ho protagonism ea mebuso ho feta protagonism ea mekhatlo e mengata. Ke tebello efe e larileng ka pele bakeng sa lintoa tsa sechaba? Ke karolo efe e lokelang ho ba le khahlano le imperialism le anti-capitalism ho bona?
Ke habohlokoa haholo, ke nahana, puisanong leha e le efe mabapi le hore na potoloho e tsoelang pele e felile kapa che ho sheba mebuso feela empa hape le se etsahalang ka tlase. Bangoli ba bangata ba tloaetse ho lekola potoloho ho latela hore na ke mang ea sebelisang matla a phethahatso. Empa ke ntho e le 'ngoe feela. Modikoloho ona o simolohile borabeleng bo atileng mme se hlalosang likamano tsa matla ke bofetoheli bo tloaelehileng. Ts'ebetso lilemong tse leshome tse fetileng e ne e le ntho e ncha hobane, ka kabo e sa fellang ea rente ea lisebelisuoa, mebuso e mengata e ile ea theha marang-rang a boiketlo ba sechaba le mekhoa ea ts'ebeliso e neng e laola mathata a sechaba. Eo ke e 'ngoe ea litlhaloso tsa hore na ke hobane'ng ha re sa ka ra ba le borabele ho tloha ka 2004.
Ho na le phetoho ea potoloho ea moruo e tlang ho khutlisetsa ntoa ea sechaba lenaneong, 'me ts'ebetsong ena puisano ea morero o letšehali e tla qala hape. Ho hongata ho ipapisitse le se etsahalang Venezuela, eo esale e le sesupo sa lipolotiki nakong ea morao tjena bakeng sa Le letšehali la bohlokoa, ka tsela e ts'oanang le phetohelo ea Cuba kapa Sandinismo ka linako tse ling. Litšupiso tsa tokoloho ke tsa continental. Li etsahala naheng e le 'ngoe 'me li fetoha tse ling kaofela.
Empa bothata bo boholo ba maano bo teng tabeng ea hore ba bangata ba nahanang ba na le maikutlo a hore Le letšehali le lokela ho tsepamisa maikutlo ho aheng mohlala oa bokhaphithaliste ba ka morao ho tokoloho. Khopolo ena e thibela mekhoa ea radicalization. E nka hore ho ba ka ho le letšehali ke ho ba ka mor'a tokoloho, hore ho ba ka ho le letšehali ke ho suthela hōle bakeng sa bokhaphithaliste bo hlophisitsoeng, ba batho, bo hlahisang litholoana. Maikutlo ana a nyenyefalitse Le letšehali ka lilemo tse 'maloa joale hobane ho sala ho bolela ho loantša bokhaphithaliste. Ho 'na, ena ke ABC. Ho ba socialist ke ho loanela lefatše la makomonisi. Mothating o mong le o mong moo horizon e fetohang 'me li-parameter tsa leano lia ntlafatsoa. Empa haeba boitsebiso ba Le letšehali bo fetotsoe, phello ke ho tsieleha.
Ho haha ka ho le letšehali ho bolela ho nka hape khopolo ea Chávez ea morao-rao. Boitlamo bo matla ba morero oa socialist o hokahaneng le meetlo ea Latin America Marxism le Phetohelo ea Cuba. Ho 'na ho bonahala eka mokhoa ona oa leano o sothoa ke likhopolo tse matla molemong oa ho nkela sebaka sena sebaka ka ho kopana, mohlala, le Mopapa Francis. Maikutlo ke hore ka lefu la Chávez re hloka tlhaloso e 'ngoe hape ho nahanoa hore moemeli e ka ba Mopapa Francis. Ke nahana hore sena ke phoso ea leano. Ha ke nahane hore Thuto ea Sechaba ea Kereke ke tataiso eo re lokelang ho e nka ntoeng ea rona khahlanong le bokapitale. Thuto eo e ile ea hahuoa e le khopolo e khahlanong le bokomonisi, eseng khahlanong le bokapitale. Mme Mopapa Francis o ntse a e sebelisa hape ka sepheo sa ho nchafatsa tšusumetso e tsebahalang ea kereke e fokolang haholo ea Latin America. 'Me ka maikutlo a ka ho hloka naiveté e kholo ho nahana hore kaho e ncha e tla rata Le letšehali le lutseng polar e fapaneng le morero oa Vatican. Ke nahana hore re tlameha ho tiisa maikutlo a rona motsotsong ona oa bohlokoa nalaneng ea Latin America.
Claudio Katz ke setsebi sa moruo sa Argentina. Puisano ea mantlha, e bitsitsoeng “América Latina: perspectivas frente a un nuevo escenario político | Ke kopa Claudio Katz," e hatisitsoe ke Hombre Nuevo ka la 20 Tšitoe 2015. Mongolo oa Senyesemane o ka holimo o nkiloe ho tsoa phetolelong ea la 26 Tšitoe 2015 ke Richard Fidler.
1 La Llamarada Tsebiso ea Mohlophisi: Puisano e etsahetse pele ho kopano ea Paramente ea Sechaba e phatlalalitsoe.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate