Mohloli: Lentsoe la Mohanyetsi
Leano la US le lebisang ho Latin America le Caribbean le ile la tsoela pele ka phetoho e se nang moeli ho tloha Trump ho ea Biden, empa sebaka seo e neng e sebetsa ho sona se ile sa suthela ka letsohong le letšehali. Tekanyo lipakeng tsa US drive ho laola "kamora" ea eona le molekane oa eona, the Sebaka sa Bolivarian ea boipuso le kopano, e tsoetse pele ho fihla boema-kepe ka 2021 ka litlhōlo tse kholo tse tsebahalang tsa likhetho Chile, Honduras le Peru. Tsena li latela phetoho ea selemo se fetileng ea phetohelo Bolivia.
Bohareng e bile ntoa ea Alba (Bolivarian Alliance for the Peoples of our America) linaha - haholo-holo Venezuela, Cuba, le Nicaragua - khahlano le thibelo e thibelang ea US le mehato e meng ea phetoho ea puso. Mokhethoa oa Mopresidente Biden o tšepisitse ho lekola leano la Trump la Likotlo tsa US kgahlanong le karolo ya boraro ya batho. Boikemisetso ba boikakaso ba tlhahlobo e ne e le ho kokobetsa mahlomola a batho a bakoang ke mehato ena e hatellang e le 'ngoe, e nkoang e se molaong tlas'a molao oa machaba. Kamora tlhahlobo, Biden e e-na le hoo e tiisitse li-screws, ka katleho ho felisa koluoa ea COVID.
Lichaba tsa Andes
Letšolo le sa khaotseng la phetoho ea puso ea US khahlano le Venezuela e bile le phello e senyang ka boiteko ba Venezuela ba ho aha socialism. Ka moruo de Khao facto ka dollared, har'a ba anngoeng haholo ke basebetsi ba mmuso, mekhatlo e ikemetseng, le ba se nang monyetla oa ho fumana lidolara tse tsoang kantle ho naha.
Leha ho le joalo, khanyetso ea Venezuela khahlanong le US e tsoelang pele "khatello e phahameng” Ntoa ea lebasetere ke tlhōlo ka boeona. Lipontšo tsa morao-rao tsa moruo li bontšitse e hodimo ka kholo e kholo ea lijo tsa naha le tlhahiso ea oli le e pheletso ea hyperinflation. Ho feta moo, mmuso o hahile matlo a limilione tse 3.7, oa abela batho ba limilione tse 7 lijo ka lenaneo la CLAP, le ho sebetsana le COVID ka bohlale. seoa.
Ha Trump a amohela Juan Guaidó e le mopresidente oa Venezuela ka 2019, eo ka nako eo a neng a le lilemo li 35. Letlotlo la tshireletso la US o ne a e-s'o ka a emela ofisi ea naha ka bophara 'me e ne e Tse sa tsejoeng ho feta 80% ea baahi ba Venezuela. Ka nako eo, balekane ba haufi ba US ba ka bang 50 ba ne ba tseba Guaidó; hona joale ke ba seng bakae feela ba etsang joalo. Ho fapana le ho etsa lets'olo la hore Biden a kene lipuisanong le mopresidente ea khethiloeng ka demokrasi oa Venezuela, Nicolás Maduro, Biden o ntse a tsoela pele ho hlabisa lihlong. Guaidó charade.
Likhetho tsa la 21 Pulungoana le likhetho tsa setereke e bile tlholo e habeli bakeng sa Phetohelo ea Bolivarian ea Venezuela: Mokha o busang oa Socialist Party (PSUV) e hlotse haholo ha khanyetso e feteletseng e nepahetseng (ho kenyeletsoa le mokha oa Guaidó) e ne e le qophella ho nka karolo, ho lemoha ka mokhoa o hlakileng 'muso oa Maduro.
Lenģosa le khethehileng la Venezuela Alex Saab o ile a khutlisetsoa kantle ho naha - ehlile koeteloa - ho US ka la 16 Mphalane mabapi le qoso e sa hlakang le e thata ho hanyetsa qoso ea "morero" oa ho senya chelete. Ba boholong Switzerland, ka mor'a lipatlisiso tse ngata tsa lilemo tsa 3, ba ne ba sa fumane bopaki ba ho sebelisa chelete. "Botlokotsebe" ba 'nete ba Saab bo ne bo leka ho tlisa thuso ea botho Venezuela ka khoebo ea molao ea machaba empa ho pota-pota thibelo e seng molaong ea US. Mohlala ona o makatsang oa US extra-territorial tlhekefetso ea boahloli e ntse e tsekisoa ke ts'ireletso ea molao ea Saab hobane, joalo ka setsebi sa diplomate, o na le boits'ireletso bo felletseng ba ho tšoaroa tlas'a Tumellano ea Vienna. Nyeoe ea hae e fetohile sesosa se seholo Venezuela le linaheng tse ling.
Ho sa le joalo, Colombia, ka sehloohong lebatowa Boemo ba bareki ba US, moamoheli e moholo oa lithuso tsa sesole sa US sebakeng sa hemisphere, le mohloli o moholo oa lefatše oa cocaine, ke sebaka sa litlhaselo tsa sesole naheng ea Venezuela. Mopresidente Ivan Duque o ntse a tsoela pele ho hlokomoloha tumellano ea khotso ea 2016 le sehlopha sa likhukhuni FARC ha Colombia e mamella seoa sa pefo e nepahetseng haholo-holo khahlanong le basireletsi ba litokelo tsa botho le likhukhuni tsa mehleng.
Ka la 28 Mmesa, tefiso ea lekhetho ea neoliberal ea Duque e ile ea eketseha seteraeke sa naha ho bokella kopanelo e pharalletseng ea mekhatlo ea basebetsi, litho tsa matsoalloa a matsoalloa a Afrika le matsoalloa a Afro, baitseki ba sechaba, le lihoai. Ba ile ba etsa liketso tse tsitsitseng ho pholletsa le naha ka nako e ka etsang likhoeli tse peli, tse lateloang ke leqhubu le lecha la seteraeke sa naha, ho qala ka Phato 26. Likhetho tsa mopresidente tsa 2022 tse atamelang li ka bonts'a phetoho ea leoatle bakeng sa mokhatlo o tummeng moo Senator ea leqeleng. Gustavo Petro e etella pele likhethong.
In Ecuador, Andrés Arauz o hapile likhetho tsa pele tsa mopresidente ka la 7 Hlakola ka ntlha ea lintlha tse 13 ho feta Guillermo Lasso, empa a le haufi le 40% kapa ho feta tse neng li hlokahala ho qoba lebelo la la 13 Mmesa, leo a lahlileng. Lehlatsipa la sehloho se seholo letsholo la disinformation, Arauz e ne e le mohlahlami oa Mopresidente oa mehleng Rafael Correa ea leqeleng Citizen Revolution, e ntseng e tšoere sehlopha se seholo ka ho fetisisa Sebokeng sa Naha. The “NGO e ile ea tsamaea,” e tšehelitsoeng ka lichelete ke US le linaha tse entseng selekane le eona tsa Europe, tlatsetsa ho phetoho ea likhetho. Likarolo tsa mokha oa matsoalloa a Pachakutik li sebelisane le mopresidente e mocha, mohoebi ea ruileng, ho kenya ts'ebetsong lenaneo la neo-liberal.
In Peru, Pedro Castillo, tichere ea sekolo sa mahaeng le a Bo-Marxist, o hapile bopresidente papaling ea la 6 Phuptjane khahlano le Keiko Fujimori, morali eo hajoale a kentsoeng teronkong ebile e le mopresidente oa mehleng Alberto Fujimori. Castillo o hapile ka makhethe a manyane mme joale o tobane le tokelo molao le monyetla oa ho a 'muso o phethotsoe. Libeke tse 'maloa feela setulong sa hae sa mopresidente, o ile a qobelloa ho nkela Letona la hae la kantle ho naha le letšehali, Hector Béjar, le motho ea ratang khanyetso e nepahetseng le sesole.
In Bolivia, 'muso o tšehelitsoeng ke US o ile oa theola Mopresidente oa leqeleng Evo Morales ka 2019 mme a kenya motho ea emelang tokelo ea molao ka nakoana. Mohlahlami oa mokha oa Evo's Movement Towards Socialism (MAS), Luis Arce, a khutlisa bopresidente selemong se fetileng likhethong tse ngata. Le rightwing e ntse e tshosetsa, beke e kgolo Khutlela Naha ea habo basebetsi ba Bolivia, lihoai, ’me matsoalloa a moo a ile a etsa boitlamo ba ho tšehetsa ’muso mafelong a November.
Khoune e ka Boroa
Brazil e na le ea borobeli e kholo ka ho fetisisa lefatšeng moruo lefats'e le kholo ka ho fetisisa Latin America. Mopresidente oa Rightwing Jair Bolsonaro o ntse a qhaqha mehato ea boiketlo ba sechaba, ho putsa mekhatlo ea machaba, le ho okamela merafo e seng molaong le meepo. ho rema meru, ha mafapha a tsebahalang a ipelaetsa. Mopresidente oa mehleng oa lets'ehali Lula da Silva o matla kgethehile ho hlola likhethong tsa la 2 Mphalane 2022. O ne a boetse a hauheloa ho hlola likhethong tsa mopresidente oa 2018 khahlano le Bolsonaro empa a koalloa teronkong liqoso tsa leshano, ho mo thibela ho matha.
In Chile, Gabriel Boric o hapile potoloho ea bobeli ea likhetho tsa mopresidente oa Chile ka sekhahla ka la 19 Tšitoe khahlano le José Antonio Kast, mora oa setho sa Mokha oa Manazi oa Jeremane. Boric ea lilemo li 35 e ne e le moetapele oa boipelaetso bo boholo ka 2019 le 2020 khahlano le. senyehile Mopresidente Sebastian Piñera, eo e leng motho ea ruileng ka ho fetisisa naheng. Lepetjo la boipelaetso e ne e le: “Haeba Chile e ne e le sebaka sa tsoalo ea neoliberalism, le eona e tla ba lebitla la eona!”
Leha tlholo e le ho hana lefa la Pinochet, Boric le eona e bile teng ka mokhoa o itseng ho bohlokoa ea Venezuela, Nicaragua le Cuba. Boric's libertarian socialist Mokha oa Frente Amplio o habile tlhōlo ka tšehetso e kholo ho tsoa ho Mokha oa Makomonisi oa Chile hammoho le mabotho a leqeleng le bohareng. Pejana selemong, boipelaetsong ba ho theha letšolo le kopaneng le tsebahalang, Lekomonisi Daniel Jadue o ile a lahleheloa ke Boric. Kopano ea Kopano, moo leqele le hapileng bongata ba baemeli likhethong tsa Mots'eanong, hajoale le ntse le ngola bocha molao-motheo oa mehleng ea Pinochet.
In Argentina, mokhatlo oa kopanelo oa setsi sa Together for Change hlakotsoe ka matla likhetho tsa la 13 Pulungoana bohareng ba nako, ho khalemela Ma-Peronists a ha e khone ho sebetsana ka katleho le tlhokeho ea mesebetsi e phahameng le ho phahama ha theko ea lintho. Ka selemo sa 2019, Peronist Alberto Fernández o ile a hlahlama Mopresidente Mauricio Macri, eo rekoto ea hae e ileng ea robeha. Kalimo ea IMF ea $ 50.1 bilione e belesitse batho ka mekhoa e mebe. Ho na le menyetla e fokolang ea ho lokisa sekoloto kapa ho emisa litefo ka bongata ba bohanyetsi ba ikemiselitseng ho nyatsa Fernández ho feta ho rarolla mathata.
Caribbean
Mokhethoa oa Biden o ne a saenetse ho khutlela ho Obama-Biden ho bebofatsa lithibelo ho Cuba. Empa hang ha a le ofising, Biden o ile a matlafatsa ts'ebetso Ntoa ea lebasetere ea US khahlanong le Cuba. Ho se khotsofale ka maemo a moruo a ntseng a mpefala haholo ho ile ha hlaha lipontšong tse tsebahalang ka la 11 Phupu, tse hlohlellelitsoeng ke bohanyetsi bo tšehelitsoeng ka lichelete ke US. Boiteko bo pheta-phetoang lipontšong tsa phetoho ea puso, tse hlophisitsoeng haholo ke Washington, fizzled ka la 15 Pulungoana Biden e tsoela pele joalo leano le seng molaong ea phetoho ea puso khahlano le Cuba joaloka ea lipresidente tse leshome le metso e 'meli tse fetileng tsa US: ho felloa ke botsitso ho totobetseng, ho thibela, le mosebetsi oa Guantanamo.
Leha moruo o anngoe haholo ke seoa sena le ho tiea ha thibelo ea US, Cuba e hlahisitse liente tse tharo tsa COVID tse ling tse peli tse ntseng li tsoela pele. Ho feta karolo ea 90 lekholong ea batho ba Cuba vaccin, ho feta US.
In Haiti, tšisinyeho ea lefatše ea boholo ba 7.2 e ileng ea otla ka la 14 August. Pherekano e ’ngoe e bile bofetoheli bo batlang bo tsoela pele bo atileng khahlanong le Lipresidente tse hlonngoeng ke US. Mopresidente Jovenal Moïse, ea neng a busitse ka taelo ka mor'a ho hlakola likhetho, o ile a bolaoa ka la 7 Phupu ka qabang e neng e bonahala e le ka har'a babusi. Claude Joseph o ile a behoa e le mopresidente oa nakoana ka matsatsi a 'maloa eaba o nkeloa sebaka ke Ariel Henry, likhetho li ntse li chechisoa.
Biden o ile a leleka batho ba likete ba tsoang linaheng tse ling Haiti. Sena se ne se emetse "mohato o soabisang ho khutlela morao boitlamong ba pejana ba tsamaiso ea Biden ea ho itokolla ho tse kotsi maano a ho leleka ea bopresidente ba Trump le Obama,” ho latela American Civil Liberties Union.
Amerika Bohareng le Mexico
In El Salvador, Mopresidente Nayib Bukele, eo pele a neng a amahanngoa le mokha o letšehali oa FMLN, o ile a tsoela pele ho khutlela ka ho le letona. Ho arabela, Popular Resistance Bloc le lihlopha tse ling tsa sechaba li ile tsa etsa boipelaetso bo boholo ka la 15 Loetse le la 17 Mphalane.
In Honduras, Xiomara Castro, mosali oa Mopresidente oa mehleng Zelaya, o ile a hoheloa setulong sa bopresidente ka livoutu tse khōlōhali tsa batho ba bangata ka la 28 November.
Lilemong tse leshome le metso e 'meli ho tloha ha US-e tšehelitsoe 'muso o phethotsoe e ile ea liha Mopresidente ea khethiloeng ka demokrasi, Manuel Zelaya, naha e ne e fetohile naha eo mopresidente oa mehleng, Juan Orlando Hernández, a neng a sa qosoe. mokola wa lithethefatsi, e bangodi ba hlalefo ea laetseng hore ho bolaoe moetapele oa tikoloho ea matsoalloa Berta Cáceres o ile a baleha a lokolohile, Setloholo sa Afro batho le basali ba bolailoe ntle ho kotlo; pefo ea lihlopha e ne e atile, le tšireletso ea mmuso ho tloha ho seoa e ne e haella haholo.
Haufinyane Nicaragua, US bitsoa likhetho tsa mopresidente oa la 7 Pulungoana bomenemene bo se nang demokrasi hoo e ka bang selemo esale pele e le karolo ea e kholoanyane letšolo la phetoho ea puso khahlanong le mebuso e sekametseng ho le letšehali. US e boletse hore "bakhethoa ba pele" ba thibetsoe ho matha. Leha ho le joalo, batho bana e ne e le a tšoaroa bakeng sa mesebetsi e seng molaong mme e ne e se bonkgetheng ba tshepahalang.
Ebile, US ha e so ka e tšehetsa demokrasi Nicaragua. US Marines a ile a hapa Nicaragua ho tloha 1912 ho isa 1934, a tloha feela kamora ho kenya leloko la borena la Somoza ho etsa thato ea bona. Ha Ma-Sandinista a tlosa puso ea bohatelli ka 1979, United States e ile ea qalisa Ntoa ea Contra. Ka mor'a ho theha se sa atleheng 'muso o phethotsoe ka 2018, US Molao oa NICA eaba o beha likotlo. Sena se ile sa lateloa ka 2020 ke leano la RAIN, le nang le likarolo tse ngata leano la ho phethola matla.
Ho iphapanyetsa Pitso ea Washington ea ho hana, 65% e hlomphehang ea likhetho tsa Nicaragua e ile ea ea likhethong 'me 76% ea bakhethi e ile ea boela ea khetha Mopresidente oa Sandinista Daniel Ortega. Leloko la Sandinista tlholo e kgolo e ne e le bopaki ho bona lebisang katlehong ho sebeletsa mafutsana a Nicaragua le ho hana teko ea bofetoheli ea 2018. Hang ka mor'a likhetho, US Ketso ea RENACER beha likotlo tse ncha tse seng molaong.
In Mexico, likhetho tsa la 6 Phuptjane mahareng a nako e pakiloe mokhatlo o busang oa MORENA khahlano le mekha ea setso (PAN, PRI, PRD), likamore tsa khoebo, le boemeli ba US. Mekhatlo e ikemetseng e tšehelitsoeng ka lichelete ke USAID le NED e tšehelitse bohanyetsi, bao lintlha tsa bona tsa ho bua li ileng tsa phetoa ke Setsebi sa moruo le sechaba. Le ha MORENA e bolokiloe ke bongata ba Congress le karolo ea bobeli ho tse tharo ea babusisi bohareng ba nako, ba ile ba tobana le mathata Mexico City, qhobosheane ea bona ea setso.
Mexico ke naha ea bohlokoa ka ho fetesisa joalo ka moruo oa bobeli o moholo ho Latin America leshome le motso o mong lefats'eng, le molekane ea ka sehloohong oa khoebo oa US. Kamora mashome a lilemo a puso ea letsoho le letona, Andrés Manuel López Obrador (AMLO) le mokha oa hae o mocha oa MORENA ba bile litulong ka lilemo tse tharo. Qalong, AMOL e ile ea fumana bora ba US, ha a phatlalalitseng: “Mathata a moruo oa lefatše a senotse ho hloleha ha mokhoa oa neoliberal…Mmuso o lokela ho nka boikarabelo ba ho etella pele ntshetsopele ntle le tšitiso ea linaha tse ling” (e bolelang US).
AMLO e bone esale pele hore e bile le khatello ea maikutlo ho tsoa ho batho ba maemo a holimo ba Mexico le ba US, haholo-holo boitekong ba hae ba ho khutlisa puso. phumantsho ea lekala la eneji. Bo-Zapatista le ba bang ba leqeleng ba hanyetsa AMLO le merero ea hae ea ntlafatso ea naha, haholo-holo terene ea Mayan. Bona qosa 'muso oa ho tšehetsa pefo khahlanong le lichaba tsa matsoalloa a naha ea Mexico e ka boroa ea Chiapas.
Litebello tsa Selemo se Secha
Boipuso ho tloha ho hegemon ho ea leboea, kopano ea libaka, le likamano tsa machaba tsa litšebelisano-'moho li teng lenaneong la selemo se secha.
Hona joale China ke naha motsetedi wa bobedi e moholo Latin America le Caribbean, e leng “fokotsa puso ea US” ho latela US Congressional Research Service. Tšebelisano ea moruo le China le ho isa tekanyong e nyane ka Russia 'me Iran E bile tsela ea bophelo bakeng sa linaha tse kang Venezuela, Cuba le Nicaragua tlas'a thibello ea phetoho ea puso ke US. Qetellong ea December, Nicaragua e ile ea khaola likamano le Taiwan le ho li etsa hore li tloaelehe le People's Republic of China. 'Muso o mocha oa Honduras o bontšitse hore haufinyane ba ka latela mohlala ona. China e ikemiselitse ho tsetela ho feta $250 bilione sebakeng seo, e fana ka mokhoa o mong oa ho itšetleha ka motse-moholo oa Yankee bakeng sa nts'etsopele ea naha "ka boroa ho moeli." Haeba e kanale ea maoatle morero o tšehelitsoeng ke Machaena Nicaragua o ile oa tsosolosoa, e ne e tla ba phetoho ea papali ea lipolotiki.
Anti-Venezuela "Sehlopha sa Lima,” morero oa US-Canada, hona joale o se o le teng ka lebaka la bofokoli ba linaha tsa bohlokoa. Ka mokhoa o ts'oanang, Washington-based Organisation of American States (OAS) ke sesebelisoa se ntseng se nyatseha se ntseng se eketseha sa bo-imperialism ba US joalo ka ha ho pakoa ke boitlamo ba bona ho Phetoho ea Bolivia. Cuba le Venezuela ha se litho tsa OAS, 'me Nicaragua e sa tsoa phatlalatsa ho tlosoa ha eona.
Sechaba sa Linaha tsa Latin America le Caribbean (CELAC) se kenyeletsa lefatše lohle ntle le US le Canada. CELAC e ntse e tsoela pele e nchafalitsoe joalo ka khetho e ikemetseng ea tikoloho ke Mopresidente oa Mexico López Obrador le ba bang.
Litšepiso tsa 2022 li ile tsa tsoela pele ka litšepiso tse ntle bakeng sa likhetho tsa mopresidente oa Colombia le Brazil ka Mots'eanong le Mphalane ka ho latellana. Ka kakaretso, leqhubu le pinki le boetse le phahama le ba bang Linaha tsa 14 ka lehlakoreng le letšehali la ledger le bofetoheli khahlanong le neoliberalism bo ntse bo eketseha ho tloha Haiti ho ea Paraguay.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate