A
bohareng ba
meokho e monate le ho kopa, ba khethang tamati ea Florida ba phatlalalitse Hlakubele
8, 2005 hore ba hlotse mathata ohle, le khoebo e kholo
inertia, ho hapa tlholo e hlakileng tlholong ea pele ea basebetsi ba polasing
letšolo le khahlano le lebenkele le leholo la lijo tse potlakileng, Taco Bell.
E thehiloe Immokalee, Florida, Coalition of Immokalee Workers
(CIW) e emela ba bang ba basebetsi ba futsanehileng ka ho fetisisa, ba hlekefetsoang ka ho fetisisa
US
tacos
Bell ke ea k'hamphani e kholo ka ho fetisisa ea lireschorente ho
lefatše, yum! Brands. Kamora lilemo tsa boipelaetso, reschorente "mega-
firm” qetellong o ile a lumela ho lefa peni e eketsehileng ponto bakeng sa eona
tamati le ho reka feela ho barekisi ba lumelang ho feta
"sente e le 'ngoe bakeng sa toka" ho ba khang tamati. Yum!
hape o ile a lumela ho sebetsa le CIW ho ntlafatsa maemo a masimong
le ho kopa lifeme tse ling tsa lireschorente ho latela mohlala ona.
Ho qala
ho rarolla maemo ana a ho sebetsa, mohlala, khampani e re
e se e tla nka mehato ea ho netefatsa hore barekisi ba eona ba tamati ha ba sa hlola ba e-ba teng
hira bahlanka, basebetsi ba mapolasi ba tsoang linaheng tse ling ba notletsoeng
ho kena likampong tsa mosebetsi o boima bosiu ho fihlela ba lefa melato e itseng.
Libui tsa khoebo- batho ba itse k'hamphani e tla "ja litšenyehelo"
ea tumellano sebakeng sa ho fetisetsa keketseho ho bareki.
Ba boetse ba hlakisitse hore tumellano e sebetsa ho Taco Bell feela,
ba re lireschorente tse ling tsa bona ha li reke tamati e lekaneng ea Florida
ho ba le tšusumetso 'marakeng. Selemong se fetileng, Taco Bell e rekile
ho feta liponto tse limilione tse 10 tsa tamati ea Florida, hoo e ka bang peresente e le 'ngoe
ea lijalo tsa naha.
Ee!
e na le lireschorente tse fetang 33,000 linaheng le libakeng tse fetang 100,
ho kenyeletsoa KFC, Pizza Hut, Long John Silver's, le lireschorente tsa A&W.
E hira basebetsi ba fetang 840,000 lefatšeng ka bophara, e leng se etsang hore e be kholoanyane
ho feta McDonalds. Yum! e kentse chelete e fetang $9 bilione selemong se fetileng, ke lihlong feela
ea chelete ea selemo le selemo ea McDonalds.
The
Phapang ea Kopano
T
he
Tlhōlo ea basebetsi ba mapolasing ho Taco Bell e ne e tsoteha ka lebaka la
mokhoa o sa tloaelehang oa mosebetsi oa bona. Joaloka basebetsi ba temo,
ha li akaretsoe ho latela Molao oa Naha oa Likamano tsa Basebetsi oa 1935
e etsang hore ho be molaong hore bahiri ba leleke basebetsi bakeng sa mokgatlo
ts'ebetso, e netefatsa likhetho tsa mekhatlo ea basebetsi, 'me e hlokomela lipuisano tse kopanetsoeng.
Hape ha ba natefeloe ke ts'ireletso ea melao e meng ea mantlha ea basebetsi ho
US, joalo ka melaoana e tlase ea moputso oa federal le melao ea nako e eketsehileng.
Ba bangata ba
Basebetsi ba mapolasing ba US ke bajaki, hangata ha ba na litokomane, ebile ke tloaelo
tobana le maemo a ho sebetsa le a bophelo ao batho ba bangata ba sa a nahaneng
Maamerika. Maemo a ka kenyelletsa matsatsi a malelele a ho sebetsa a chesang, a manyane kapa
ho se be le monyetla oa ho fumana metsi a nooang kapa matloana, le ho shapuoa kapa ho hleka-hlekoa.
Basebetsi ba bang ba bile ba tšoaroa ba supiloe ka lithunya masimong.
etsoe
Bophelong bona, basebetsi ba mapolasing ba US ka kakaretso ba fumana lisente tse 40
bakeng sa ho kha liponto tse 32 tsa tamati, tekanyo e ts'oanang ka mantsoe a nnete joalo ka
ba neng ba e fumana lilemo tse 30 tse fetileng. Motho ea khethang o tlameha ho bokella tone e le 'ngoe ka botlalo
tamati ho fumana $25.
In
ho elella bofelong ba lilemo tsa bo-1970 meputso masimong e ile ea qala ho fokotseha ho hoholo le
e ile ea tsoela pele ho theoha ho pholletsa le lilemo tsa bo-1980 le ho fihlela lilemong tsa bo-1990. Joale
ka 1993 sehlopha sa basebetsi ba mapolasing Immokalee, e leng sebaka se seholo ka ho fetisisa sa temo
setsing sa Florida, ba ile ba qala ho kopana kerekeng ea lehae ho bua ka eona
mokhoa oa ho tlisa phetoho.
O
Ho joalo
lilemo tse 'maloa tse latelang sehlopha se ile sa hlophisa ho emisoa ha mosebetsi,
ho kopantsoe le khatello ea sechaba, ho kenyelletsa le literaeke tse tharo tse akaretsang,
seteraeke sa tlala sa khoeli kaofela, le leeto la lik'hilomithara tse 230 ho tloha Ft. Myers
ho ea Orlando ka 2000. Qetellong ea lilemo tsa bo-1990 Coalition of Immokalee
Basebetsi ba hapile keketseho ea meputso ea liperesente tse 13-25 indastering eohle,
eseng bakeng sa bona feela. Letoto lena la tlhōlo le ile la felisa lilemo tse 20
ho theoha ha meputso ea basebetsi ba mapolasing le ho nyolla meputso ho tloha bohareng ba bo-1970
boemo, ho fumana sechaba sa basebetsi ba mapolasing lidolara tse limilione tse 'maloa a
selemo.
Lucas
Benitez, oa CIW, o lumela chelete e eketsehileng ka ponto e lefshoang ke
Taco Bell e lokela ho ntlafatsa haholo meputso e ka bang 1,000
ba khang tamati ba hiriloeng ke barekisi ba Taco Bell. O bolela seo ka tlase
tumellano e ncha basebetsi bana ba ka fumana chelete e fihlang ho lisente tse 72 bakeng sa a
Bakete ea lik'hilograma tse 32, keketseho ea karolo ea 80 lekholong. “Ho tla bolela
hoo e ka bang ho fihla boemong ba bofutsana,” Benitez o ile a bolella motlalehi e mong.
ka ntle ho
The Bun
T
hannah
Bell le mong'a eona ba ne ba hanne litlhoko tsa CIW tsa
lilemo, a re senatla sa lijo tse potlakileng e ne e le moreki a le mong feela oa Florida
tamati le hore e ne e tla lumellana feela haeba ba bang kaofela ba indasteri e
e ne e tla boela e lefe ho feta. Ebile, joalo ka ha bahlophisi ba mekhatlo e mengata ba utloisisa,
ho hanyetsa mekhatlo ea basebetsi ke ka seoelo e leng ka chelete feela.
As
haeba ho paka sena, Taco Bell ka nako e 'ngoe e ile ea ithaopela ho etsa ka ho toba
tefo ho CIW ea $100,000, chelete e lekanang le ea k'hamphani
khakanyo ea kakaretso ea theko ea peni ka ponto "ho feta."
Khampani e boletse hore e rerile ho lefa ho thusa CIW ho kenya letsoho ho
mmuso lekgotla la ketsamolao bakeng sa melawana tshireletso ka indasteri e le
ka kakaretso—’me ehlile ho emisa boipelaetso. CIW e hanne
Nyehelo.
tacos
Bell o ne a boetse a phehile khang ho tloha qalong hore ha se eona e tobileng
mohiri oa ba khang tamati. Sena ke 'nete, empa e eketsehileng
ntlha le moelelo, hore ketane e ne e se na taolo holim'a eona
barekisi ba tamati, ha se 'nete. Joaloka moreki e moholo oa tamati, CIW
o ile a pheha khang, Taco Bell o ile a sebelisa khatello e sa khaotseng ho bafani ba eona ho
boloka litšenyehelo li le tlase, e leng se ileng sa baka khatello e tlase ho ba khethang.
moputso. E lumellana le letšolo la lipapatso tsa k'hamphani, CIW e khothalelitse Taco
Bell ho "nahana ka ntle ho bun."
It
ke lepetjo leo Basebetsi ba Immokalee ba le nkang ka botebo. Maano a bona
bonts'a boiqapelo bo tsotehang le tsebo, ho ikamahanya le tlhophiso ea bona
ho limmaraka tsa basebetsi tse kopanyang maemo a lekholo la 19th le tsa morao-rao
mekhoa e mecha ea ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše. Ho lekana ha bona ka hare,
hape, e batla e ikhetha har’a manyalo a kajeno. Esita le Benitez, mang
hangata o bua molemong oa sehlopha, o qoba ho sebelisa sehlooho sa semmuso. “Rona
kaofela ke baetapele,” eena le ba bang ho CIW ba tla rialo, ha ba botsoa.
The
Basebetsi ba Immokalee ba ipona e le karolo ea mokhatlo, ba loanang
bakeng sa litokelo tsa sechaba sohle, eseng feela ho lefa seo ba lokelang ho se lefa
ditho. Ho hloka litokelo tsa bona tsa molao ho ba qobella ho itšetleha ka ba bangata
mefuta e fapaneng ea mekhoa e susumetsang, empa seo e sa e qobelleng ke
ho nanarela hofetang morero joalo ka kopano e tloaelehileng
mohlala. Ea bona ke mokhatlo oa sechaba—o hlōlang.
The
Leano la CIW le boetse le bonahala le kenyelletsa ho atolosa sechaba seo ho se akaretsa
batho le lihlopha tse amehang ntle le basebetsi ba mapolasing. The Taco
Letšolo la Bell le fihletse likereke, mekhatlo ea basebetsi le basebetsi-'moho le baithuti
marang-rang a thehiloeng mokhatlong oa anti-sweatshop. Ba atisa
o ile a hlakisa khokahano ena ea ho qetela, a batla hore ho felisoe "the
ba fufuleloa masimong.”
The
lets'olo la baithuti le otla k'hamphani moo le utloileng bohloko. Taco Bell's
sepheo sa mantlha sa ho bapatsa ke bana ba lilemo li 18 ho isa ho tse 24, ba tsejoang ka kakaretso
ka maqheka a 'maraka oa reschorente joalo ka “The new hedonism
moloko.” Qetellong, baithuti ba likolo tse fetang 20 tse phahameng
le lik'holejeng-ho kenyeletsoa UCLA, Univesithi ea Notre Dame, le
Univesithi ea Chicago-e hlophisitse "Boot the Bell"
matšolo a manyane a ho thibela kapa ho raha lireschorente tsa Taco Bell tse khamphaseng.
CIW
e boetse e sebetsa le Lefapha la Toka la US, ho fihlela joale le qobella ho
bonyane liqoso tse hlano tsa federal ka liqoso tsa bokhoba ba batho, morao tjena
e kenyelletsa balemi ba 3 ba lilamunu ba Florida ba neng ba tšoere tse fetang 700
basebetsi bokgobeng. Ka kakaretso, sebaka sa marang-rang sa sehlopha se phatlalatsa,
"Re lokolotse basebetsi ba fetang 1,000 XNUMX."
Hammoho
mmoho le balekane ba bang ba yona, CIW e thehile Motheo wa Naha wa Tokoloho
Institute on Human Trafficking mme hona joale e sebetsa e le mohokahanyi oa Lebatooa
bakeng sa US e ka boroa-bochabela bakeng sa Setsi. Boemong bona,
sehlopha se etsa lithupelo bakeng sa ts'ebetsong ea molao le litšebeletso tsa sechaba
basebetsi ho hloaea le ho thusa mahlatsipa a bokhoba, ho phaella moo
bobuelli ba bona ba ho qosa ka botlalo barekisi bohle, ka bobeli
likoporasi le likonteraka tse nyane.
sena se
mosebetsi o khahlanong le bokhoba o ntse o tsoela pele, joalo ka ntoa e akaretsang khahlanong le bofuma
masimong. Ka bobeli li itšetlehile haholo ka tlhophiso ea mantlha ea CIW.
Ho latela hore ha ho na setsi sa ts'ebetso sa mmuso se lokelang ho okamela
tumellano, joalo ka tumellano e ncha ea Taco Bell, mohlala, kamehla
ho falimeha e tla ba theko ea tlhōlo. Ho na le bareki ba bang,
hape - joalo ka ha CIW e hlokometse pele enke e omme.
“Tsamaiso
phetoho ho netefatsa hore litokelo tsa botho bakeng sa basebetsi ba mapolasing ke khale li siiloe ke nako. Taco
Hona joale Bell o nkile karolo ea bohlokoa ea boetapele ka ho boloka
penny ka ponto e fetang ho tsoa ho barekisi ba eona ba tamati le ka
matsapa a mang ao e ikemiseditseng ho a etsa ho thusa ho hapa ditokelo tse lekanang
bakeng sa basebetsi ba mapolasing,” Benitez o ile a bolella baqolotsi ba litaba. "Empa mosebetsi oa rona
hammoho ha e etsoe. Joale re tlameha ho kholisa lik'hamphani tse ling hore
ba na le matla a ho fetola tsela eo ba etsang khoebo ka eona le tsela
basebetsi baa phekoloa. ”
Benítez
a re Basebetsi ba Immokalee ba bulehetse boipelaetso le bosholu ba nako e tlang
ho hatella bareki ba bang ba lihlahisoa ho thusa basebetsi ba mapolasing. “Eng kapa eng
hoa khoneha ntoeng ena,” o boletse joalo.
Ricky Baldwin
ke moitseki oa basebetsi le ea kenyang letsoho khafetsa ho
Makasine ea Z
,
Lidolara le kutloisiso,
'me
Lintlha tsa Basebetsi
.