Eurozone (EZ) ke pokello ea meruo e 17 ea Europe e arolelanang chelete e tšoanang, euro. Tlhaloso ea lentsoe, tlokotsi, ha e bolele boemo bo tebileng kapa bo matla. Ho bolela hore bothata bo fihlile boemong ba bohlokoa ba phetoho-ke hore, bothata ba 'nete
Mathata a maholo a koluoa ea EZ a menahane hararo: ho qala joalo ka bothata bo boholo ba mekoloto, butle-butle bo fetohile bothateng ba banka ba EZ-wide. Mathata a maholohali a libanka tsa mekoloto le ona a na le ho putlama ho hoholo tikolohong ka bophara ho pholletsa le makala ao e seng a libanka le ao e seng a mmuso a moruo oa Eurozone. Ka hona, bothata ba Eurozone ke koluoa ea nako e le 'ngoe e meraro.
Melaoana ea hajoale e sebetsanang le ho putlama ho hoholo ha moruo kaofela e hlotsoe ho fihlela joale. Phetoho ea motheo ea hlokahala. Ntle le phetoho e joalo, EZ qetellong e tla ba le ho oa ha libanka tsa khale. Borithane e se e na le ho putlama ha moruo habeli - joalo ka ha moruo o mong o tla ba teng ka har'a European Union ea linaha tse 27. E amme moruo o seng o ntse o theoha US, hammoho le China, India, Brazil le libakeng tse ling. Ke eona matla a ka sehloohong khohlanong ea lefats'e ea tlhahiso e ntseng e tsoela pele ho tloha bofelong ba 2011.
Semelo sa Koluoa ea Eurozone
Ka ho phatloha ha mathata a moruo linaheng tsa Euro periphery (mohlala, Greece, Portugal, Spain, Ireland, joalo-joalo) hoo e ka bang ka 2009-10, bothata ba EZ qalong bo ile ba hlahisoa khatisong ea litaba haholo-holo e le bothata bo boholo ba likoloto-ke hore, moo mebuso. karolong ea Euro periphery ba ne ba kentse sekoloto se sengata haholo 'me kahoo ba ne ba e-na le bothata ba likoloto ka lebaka la ho sitoa ho lefa sekoloto le tsoala ea sekoloto sa pele se ileng sa hola haholo le/kapa se turu haholo ho se lefa ka botlalo le/kapa ka nako e felileng. ea phallo e tloaelehileng ea chelete ea 'muso—ke hore, ho tsoa lirisiting tsa lekhetho la 'muso.
E le ho qoba ho lefa molato oa bona, mebuso ea Euro periphery ho tloha ka 2009 e khethile ho arabela ka mekhoa e latelang ea pholisi: (1) ho alima sekoloto se eketsehileng ho lefella likoloto tsa khale; (2) ho hlophisa bocha sekoloto sa khale (ho fokotsa maemo a mantlha, ho fetola lipehelo tsa tefo, joalo-joalo) ho etsa hore meputso e teng ea lekhetho e khone ho lefella litefiso tsa mekoloto nakong e tlang; kapa (3) hlahisa mehato ea ho ikemela ho tlatselletsa lekeno le sa lekaneng la lekhetho. Mehato ea bofutsana e kenyelletsa ho nyolla makhetho, ho fokotsa tšebeliso ea chelete ea mmuso, le ho rekisa thepa le thepa ea mmuso (ea naha). Mehato ea tefiso ea chelete e etselitsoe ho nyolla chelete ea mebuso e le ho thusa ho lefa mekoloto ea tsoala. Ha e le hantle, mekhoa eohle e meraro e atisa ho etsahala ka nako e le 'ngoe bakeng sa' muso o tobaneng le ho lefa likoloto.
Ba alimang ba neng ba tla fana ka likalimo tse eketsehileng ho 'muso o ikemetseng o sa khoneng ho lefa mekoloto ea ona o tsitlallela boipuso, e le ho lefa mekoloto nakong e tlang, ho phahamisa phallo e lekaneng ea chelete ka ho fokotsa tšebeliso ea' muso, ho nyolla makhetho, kapa ka ho rekisa thepa ea sechaba. ke ho re boqhobane). Ka mokhoa o ts'oanang, ba alimang chelete, sebakeng sa ho fana ka likalimo tse ncha, ba ne ba tla hlophisa bocha sekoloto se seng se ntse se lefshoa.
Seo maemo a ka holimo a se bontšang ke hore likoloto li lula li le peli—ke hore, motho ea alimang ('muso o ikemetseng) le ea alimang. Ba alimang ba fanang ka mekoloto le likalimo ho ba alimang ba ikemetseng ke libanka tsa pele le tsa mantlha tsa Eurozone, haholo libanka tsa mantlha tsa Europe leboea tse alimang mebuso ea libaka.
Empa sekoloto sa mmuso ha se bopiloe feela ke banka e tobileng ho likalimo tsa mmuso. Ha mathata a maholo a likoloto a ntse a mpefala, mebuso e meng ea Eurozone le eona e alima mebuso e ikemetseng e bokellang likoloto. 'Muso ona oa likalimo tsa mmuso o etsa bonnete ba hore libanka tsa bona tsa mantlha tsa leboea li tsoela pele ho lefshoa likalimong tsa bona tsa pele ho mebuso ea mathoko. Kahoo sekoloto e ka 'na ea e-ba' muso ho 'muso, hammoho le banka ho 'muso.
Ha mathata a puseletso ea mekoloto ea mmuso a ntse a mpefala le ho feta, baalimi ba mantlha ba mmuso ba ka etsa qeto ea hore ho betere ho fokotsa tlhoko ea likalimo tse ling ho mebuso ea libaka tse nang le melato. Ka nako eo, lichelete tsa pholoso tsa pan-Eurozone li thehiloe ho fana ka likalimo bakeng sa ho nchafatsa mokoloto o ikemetseng. Tabeng ea EZ, ho na le lichelete tse peli tsa "supranational bailout": Letlōle la European Financial Stability Fund (EFSF) le (e ntse e e-s'o amoheloe ka botlalo) European Stability Mechanism (ESM) e etselitsoeng ho tlatsetsa EFSF. EFSF le ESM hammoho li bokelletse chelete e ka bang $ 1 trillion bakeng sa pholoso ea likoloto - chelete e sa lekaneng ho hang.
IMF ke letlole la boraro la tefiso ea likoloto tsa mmuso. Leha ho le joalo, likalimo tsa eona ho mebuso e ikemetseng li hloka tumellano ea bankakarolo ba eona ba machaba. Ha e khone ho fumana tumellano eo, IMF e bile leqe ho fana ka likalimo ho karolo ea Euro.
Ho na le mohloli oa bone o ka bang teng oa lichelete tsa lichelete tsa 'muso-European Central Bank (ECB). Chelete ea eona ea pholoso e ka ba e se nang moeli 'me e ka sebelisoa ho marena le libanka tsa poraefete. Empa Tumellano e pharalletseng ea European Union e thibela ECB ho fana ka lichelete ho libaka kapa mebuso e meng ea Euro e nang le mathata a likoloto. Leha ho le joalo, ECB e ile ea fumana tsela ea ho thibela thibelo ka 2010 hape ka 2011 ha mathata a likoloto a 'muso oa Euro a ntse a mpefala ka potlako. Empa e rekile li-euro tse libilione tse makholo a 'maloa feela tsa libilione tse hakanyetsoang tsa mokoloto o salletseng oa mmuso. Ho feta moo e ile ea etsa joalo ha e tobane le khanyetso e matla ea Majeremane khahlanong le theko e joalo ea bonto ea mmuso.
Setšoantšo sa bothata bo boholo ba mokoloto ke seo ho sona mokoloto oa mmuso o kenang ho libilione tse 'maloa tsa lidolara, empa lichelete tse ka thoko (le tse ntseng li eketseha libakeng tse ling tsa Eurozone) li fihla kae-kae pakeng tsa $500 billion ho $1 trillion ho fetisisa. IMF joalo ka mohloli oa tefiso e lula e le ka thoko ka boikhethelo. Ntoa ea lipolotiki e ntse e kupa ho isa bohōleng bofe, mebuso ea naha e bohareng ba leboea le libanka tsa bona tsa naha e tla lumella ECB ho nka boikarabelo ba bona e le ba alimang mebuso. Ha tsena tsa morao-rao li ne li ka etsahala, batseteli licheleteng tsa 'muso oa naha ba ne ba tla ba le tahlehelo e kholo litabeng tsa bona tsa bonto.
Tšimoloho ea Koluoa ea Eurozone
Mathata a EZ a simolohile ho thehoeng ha euro e le chelete e tloaelehileng ka 1999 ka nako ea nako e le 'ngoe, ho holisa likhakanyo tsa lichelete tsa lefats'e. Euro e entse hore ho be le keketseho e kholo ea khoebo le phallo ea chelete lipakeng tsa moruo oa EZ o ka leboea le oa periphery. Litheko tse ling tsa thepa le litšebeletso tse hlahisoang ke Euro periphery ea linaha tse bohareng tsa moruo (Fora, Jeremane, Netherlands, joalo-joalo) li entse phaello e ngata bakeng sa likhoebo le libanka. Kahoo libanka tse ka leboea li ne li chesehela ho alima lichelete ho linaha tse ka thōko. Ka linako tse ling likalimo li ne li ea ka kotloloho likhoebong tse ka thoko. Ka linako tse ling ho ea libankeng le/kapa makala a libanka tse ka leboea le ka linako tse ling ho ea likhoebong tse ka leboea tseo e seng tsa libanka-haholo joalo ka likhoebo tsa Amerika tse literekeng tse ka leboea tsa indasteri tse fallelang ka boroa le boroa-bophirima lilemong tsa bo-1970-1980.
Ho alima chelete ho periphery ho ile ha khutlela morao ka mokhoa oa ho reka thepa ea ka hare ho tsoa leboea. Jeremane e ile ea rua molemo ka ho khetheha tokisetsong ena, ho fella ka keketseho e kholo ea theko ea thepa le litšebeletso tsa Jeremane ka har'a Eurozone.
Chelete e ngata le ho feta e ile ea phalla ho tloha libankeng tse ka leboea ho ea sebakeng se haufi. Ba neng ba ameha haholo phallong ena ea likalimo e ne e le libanka tsa Fora tse kang Credit Agricole le Societe General, libanka tsa UK, German Commerzbank, le tse ling. Ha e kopantsoe le phetoho ea lefats'e e lebisang menahanong ea lichelete, kholo ea thekiso ea matlo le thekiso ea matlo e ile ea theha sepakapaka sa kaho ea matlo se fapaneng le se neng se etsahala ka nako e le 'ngoe US Ho ntse ho e-na le chelete e ngata e kenang matsete, haholo-holo meaho le menahano ea lichelete e thehiloeng ho eona. Ho sa le joalo, ha GDP le chelete e ntse e phahama, mebuso ea linaha tse ling e ile ea bonahala e khona ho alima tse ling hape. Ho ata ha matlo le meaho ho ne ho hloka ntlafatso ea litšebeletso sebakeng seo. Mebuso e ne e tla alima ho tšehetsa litšebeletso tsa motheo le ho atolosa litšebeletso tsa sechaba le ho fetisetsa litefo ho likarolo tseo tsa baahi ba eona ba sa ruang molemo ka ho toba matseteng, litša le meaho le likhakanyo tsa lichelete.
Libanka tsa moruo o ka thoko, joalo ka Spain, e kanna ea ba li ile tsa alima chelete e ngata ho tšehetsa thekiso ea matlo le meaho ea lehae ea Spain le ho pompa mekoloto e mengata ho feta ho mebuso ea lehae bakeng sa meaho le katoloso ea meaho, empa chelete e simolohile mekolotong. Libanka tsa mantlha tse ka leboea ho ea ho libanka tsa Spain kapa ho seng joalo ho tsoa ho tekanyetso ea mmuso oa naha ea Spain, eo ea morao-rao e ileng ea itšetleha haholo ka likalimo tse tsoang leboea.
Boemo bona bo hlahisa potso: na ho eketseha ha mokoloto o feteletseng sebakeng se seng ho bakiloe ke ho alima ho feteletseng? kapa phello ea ho alima ka mokhoa o feteletseng ke karolo e bohareng ea leboea? Leha taba ea hore libanka tsa mantlha tsa Europe leboea le ba alimang mmuso ba ne ba ikarabella joalo ka mebuso le batho ba alimang moruo oa karolo e ka boroa, koluoa ea Eurozone e ile ea thehoa qalong ho latela mathata a likoloto (haholo-holo karolong e ka boroa). Libanka tse ka leboea li ne li sa boleloa ka thata. Kaofela e ne e le ka lebaka la mekhoa e mebe ea 'muso le e seng mekhoa e mebe ea libanka-ke hore, mokhoa oa khang o tlosang tsamaiso ea libanka boikarabellong ba eona ba ho baka mathata a likoloto.
Ha koluoa ea lefats'e ea matlo e etsahala ka 2008-09, e bile le phello ho EZ ea ho putlama ha thepa ea matlo le thepa ea khoebo moo hammoho le US. libanka—tse neng li alimile libanka tse ka thōko.
Ka mor'a moo ho ile ha hlokahala likalimo tse eketsehileng bakeng sa ho koahela tahlehelo, ho libanka tsa lehae, likhoebo le mebuso. Mebuso ea naha e ile ea alima ho feta, molato oa naha o ntse o eketseha ha GDP e theoha. Ka 2010, lichelete tsa pholoso tsa 'muso oa EZ-ka bophara-joaloka EFSF-li ile tsa theoa ho amohela palo e kholo ea chelete ea kalimo e hlokahalang. Mananeo a bofutsana a ile a hlahisoa e le maemo a ho alima hape. Austerity e fokolitse lekhetho la mmuso, e hloka likalimo tse ling tsa tšohanyetso le mekoloto e mengata ea mmuso. Ho theoha ha moruo ho bakang meputso e fokolang ea lekhetho e hlokang likalimo tse ngata ho tsoa mebusong ea mantlha le licheleteng, ho tsamaisana le bofokoli bo matla bo ileng ba teba le ho lelefatsa ho putlama ha moruo, ho bakileng lekhetho le fokolang la lekhetho, joalo-joalo. Boemo bona ke se hlileng se etsahetseng Greece nakong ea 2009-10.
Austerity-Sesosa le Liphello
GreeceMathata a mokoloto o moholo a ne a rarollotsoe ke khatello e batlang e le kholoanyane ea mehato ea ho fokotsa chelete e le mokhoa oa pele bakeng sa mebuso ea mantlha ea leboea le libanka tse alimang ho feta ho li nolofalletsa ho lefa mekoloto e tlang. Hopola, litefo tseo tsa mekoloto li ne li lokela ho etsoa ho libanka tsa mantlha tsa leboea le bo-ramatsete ba tsona ba bonto, hammoho le mebuso ea mantlha ea leboea. Kahoo mehato ea ho fokotsa chelete e kang ho phahamisa makhetho le ho fokotsa litšenyehelo tsa sechaba linaheng tsa moruo, joalo ka Greece, e ne e bolela hore batho ka kakaretso ba tla be ba lefa libanka le li- bondholder. Ka mantsoe a mang, phetisetso ea chelete e thehiloeng sehlopheng.
Mehato ea tefiso ea chelete e bile le phello e hanyetsanang: e fokolitse chelete e kenang linaheng tse ling 'me kahoo ea fokotsa lirisiti tsa lekhetho tse hlokahalang ho lefella mebuso ea leboea le libanka esita le ka mor'a hore sekoloto se buisane bocha. Austerity e ile ea etsa hore litefello tsa likoloto li mpe le ho feta, tse hlokang ho alima mebuso e meng ho feta e le hore li ka lefa likoloto-e leng se ileng sa fella ka ho hloka ho fokotsa chelete e ngata, ho nyolloa ha lekhetho, ho fokotseha ha lekhetho, joalo-joalo.
Joale ke hobane'ng ha boitlamo e ne e le sepheo sa mantlha sa leano haeba se mpefatsa lintho le ho feta? Litharollo tsa Austerity ke bethe ea banka le bo-bondholder capitalists hore koluoa e tla ba khuts'oane, hore sechaba se tla khona ho koahela moroalo oa tefo ea mekoloto ka nako e itseng, hore koluoa e tla feta ka bo eona, le hore bona (libanka, bondholders, le mebuso ea bona ea mantlha) ba tla itokolla ho lefa eng kapa eng. Empa bethe ena e ile ea hlōleha.
Ka 2011, bothata bo qalileng bo qalile Greece bo ne bo bonahala bo tsitsitse ka litefo tsa 'muso oa leboea le kalimo ea letlole la pholoso. Empa mehato ea boits'oaro e amanang le litefiso tsa lichelete e mpefalitse litaba tsa likoloto. Ho ile ha totobala le ho feta hore tokiso e ncha ea mokoloto e ke ke ea hloka mekoloto e mengata feela le mehato ea ho fokotsa chelete, empa le phokotso e itseng ea mokoloto ke libanka le beng ba li- bond. Ho itokolla ka molato ka ho fana ka likoloto tse ngata e ne e se e sa lekana. Ho ne ho hlokahala tokiso e matla ea likoloto. Ba bang ba libanka-libanka ba ne ba tla tlameha ho lahleheloa ke chelete e le karolo ea ho lokisoa bocha ha sekoloto le joalo ka boemo ba ho fana ka mekoloto e mengata ho mebuso ea periphery. Ka nako e ts'oanang, ho ne ho behiloe khatello e eketsehileng, ho kenyelletsa le litlhoko tsa thekiso e mabifi ea thepa le thepa ea sechaba.
Mathata a Likoloto aa Matlafala 'me a Nama
Qetellong ea 2011, tsamaiso ea libanka le eona e ne e ntse e senyeha le ho feta. Litahlehelo tsa 'muso le likalimo tse ling, hammoho le ho putlama ho hoholo ha moruo oa linaha tse ka thoko, li ile tsa ama tsamaiso ea libanka tsa poraefete ho pholletsa le EZ. Se ileng sa otla ka thata e ne e le libanka tse mathōkong, empa likhokahano tse tiileng lipakeng tsa ho alima chelete ke libanka tsa mantlha tse ka leboea ho libanka tsa periphery li ne li bolela hore tahlehelo le meputso e theohileng ea banka e ne e kenella le libankeng tse ka leboea. Ntle le libanka tse kholo tsa Greece, Spain, Portugal le Italy, libanka tse ka leboea tse anngoeng haholo ke Credit Agricole le Societe General ea Fora, Commerzbank le Deutsche bank ea Jeremane, Unicredit le Intesa naheng ea Italy-le, leha e le kantle ho EZ. empa e kopane haufi-ufi le libanka tsa EZ, United Kingdom, Lloyds le Barclays.
Ha bothata ba mokoloto o moholo bo ntse bo hola, mebuso ea EZ ka kopanelo e ile ea phahamisa chelete licheleteng tsa eona tsa pholoso. Kahoo EFSF e ile ea phahamisoa le ho tlatselletsoa ke ESM. Empa ho hōla molato oa banka le ho hasana ha mathata a banka ho tloha ka thōko e ne e le bothata bo bong. EFSF le ESM li ne li behetsoe ho lefella mokoloto oa mmuso o ikemetseng, eseng mokoloto oa banka. Seo se ile sa siea potso ea bohlokoa ea hore na ho tla etsoa eng tabeng ea tahlehelo e ntseng e eketseha tsamaisong ea libanka tse ikemetseng?
Ka tloaelo, seo e ne e tla ba mosebetsi bakeng sa banka e bohareng, ECB. Empa ECB ha se banka e bohareng e tloaelehileng, joalo ka US Federal Reserve Bank. Moruo o mong le o mong oa EZ o na le banka ea eona e bohareng ea mini-Fed. Hore ECB e pompe chelete ka kotloloho libankeng tsa poraefete ka bo eona e ne e bolela hore, ha e le hantle, e tla feta libanka tse ling tsa naha. Tumellano ea hore e etse joalo e ne e tlameha ho tla pele ho tsoa libankeng tse bohareng tsa naha. Ho fapana le US Fed, ECB le eona e ke ke ea sebetsa e le mofani oa khetho ea ho qetela ea ho leleka banka ea Euro e hlolehang ka kotloloho. Bakeng sa seo e tlameha ho hokahanya le ho fumana tumello ea libanka tse bohareng tsa naha tsa 17 Eurozone. Ebile ECB ha e na matla a kang a Fed a ho okamela libanka tsa poraefete ho etsa bonnete ba hore ha li kenelle ho nka kotsi e feteletseng ea Lehman e lebisang ho putlama ha banka.
Empa koluoa e ntseng e hola ka potlako ea sistimi ea banka ea Euro ho elella bofelong ba selemo sa 2011 ha ea ka ea emela hore EZ e rarolle likhohlano tsena tsa setheo ha Greece e phatloha lekhetlo la bobeli ka 2011, e neng e hloka ho lokisoa bocha ha mekoloto, le ts'oaetso e matla le eona e namela Portugal le Spain. le ho sokela Italy hape. Ka tlhokomeliso e ntseng e hola ea hore litsamaiso tsa libanka linaheng tseo li ka jala tšoaetso ea tsona ka leboea, mebuso ea EZ e ile ea eketsa letlole le leng la tefiso, ESM. Mebuso ea EZ e boetse e fihletse tumellano ea hore ECB e lokela ho lokolla libanka tsa poraefete esale pele ka liente tse ngata tsa chelete ho thibela ho putlama ha tsona.
Karabelo ea ECB ka Pulungoana 2011 le Hlakola 2012 e ne e le ho kenya chelete e fetang $1.2 trillion tsamaisong ea banka ea EZ ho se neng se bitsoa LTRO, kapa Long Term Refinancing Operations. Ente eo e khōlō e ile ea tsitsisa libanka—le hoja e ne e le ka nakoana feela. Nakoana ka mor'a moo, nakong ea selemo sa 2012, mathata a likoloto a phahameng a Greece a ile a qhoma ka lekhetlo la boraro ka lilemo tse ngata 'me ka potlako a namela Spain le Italy. Lekhetlong lena e ne e se mebuso feela, empa libanka tsa Greece, Spain, Italy, France, UK le libakeng tse ling tse bohareng ba leboea.
Libanka tsa Spain le tsa Italy, haholo-holo, e ne e le libapali tse kholo tsa lichelete tsamaisong ea banka ea EZ. Ba ne ba alimile chelete e ngata ho libanka tsa Fora, Netherlands, Jeremane le UK pele le ka morao ho 2009. Ka mantsoe a seng a libanka, moruo oa Greece o ne o le ka tlase ho karolo ea 3 lekholong ea kakaretso ea Eurozone Gross Domestic Product (GDP). Empa Spain e emetse karolo ea 12 lekholong ea Euro GDP; Italy ke karolo ea 17 lekholong le ho feta. Mathata a libanka naheng ea Spain kapa Italy a ile a sokela tsamaiso ea banka ea EZ ka ho hlaka. Lehlabuleng la 2012, LTRO e ne e bonts'itse hore e ka be e tsitsisitse libanka ka nakoana, empa e ne e se na tšusumetso ho moruo oa EZ oa 'nete (o seng oa banka) kapa ho kheloha ha oona ho leba ho putlama ha tikoloho.
Libanka tsa Euro li ntse li hola ho feta tse sa tsitsang
Ho tloha ka Selemo sa 2012, matšoao le matšoao a 'maloa a fana ka maikutlo a hore tsamaiso ea banka ea Europe e ne e fetoha e sa tsitsang. E 'ngoe ea matšoao a totobetseng e bile tlhokahalo ea ho lefella libanka tse ngata tsa Spain, tse ka pele-pele e neng e le Bankia. Bohareng ba selemo sa 2012, chelete e fetang lidolara tse limilione tse likete tse 123 ho tla fihlela joale ho ts'ehetsa tsamaiso ea libanka ea Spain. 'Me seo ha se bale litšenyehelo tse ling tsa ho fana ka litefello bakeng sa mmuso oa koporasi oa Spain, hammoho le chelete e ke keng ea lekanngoa ea ho lokolla mebuso ea libaka tsa Spain joalo ka Valencia, Catalonia le tse ling - kaofela le tsona li na le mekoloto e tebileng. Kakaretso ea litšenyehelo tsa beile bakeng sa Spain e ka feta kakaretso e fumanehang letloleng la EFSF ea $500 bilione kapa ho feta.
Ka nako e itseng, libanka tsa Spain, Italy le tse ling tse ka thoko li hlolehile ho fumana likalimo tse joalo 'me li ile tsa tlameha ho retelehela ho ECB bakeng sa likalimo tse ngata tsa nako e khuts'oane. Libanka tsa Spain tse alimang ho ECB li nyolohetse ho $440 bilione ka Phuptjane feela, e imenne habeli ea $220 billion bakeng sa Pherekhong. Ho se fumanehe ho ntseng ho hola ha likalimo tsa nako e khuts'oane tsa banka hona joale ho ata hohle tsamaisong ea libanka ea Europe. Mohloli o moholo oa lichelete tsa nako e khuts'oane tsa banka e bile lichelete tsa 'maraka oa lichelete oa US. Leha ho le joalo, likhoeling tse tšeletseng tse fetileng lichelete tseo li ntse li hula makholo a libilione tsa lidolara Europe, ka mor'a ho theoha ho hoholo ha libanka tsa EZ le UK ke mekhatlo ea litekanyetso ea Standard & Poor's le Moody's Inc.
Libanka tse seng bothateng bo boholo joalo ka tse mathokong li se li qalile ho bokella chelete, e leng sesupo se seng sa ho se tsitse ho tlang. Lifofane tsa lichelete ho tloha periphery ho ea bohareng li ntse li eketseha, 'me batseteli ba hula chelete ho tsoa sebakeng seo ba e behang hape Jeremane, Finland, le libakeng tse ling ka litekanyetso tsa zero le ka tlase ho lefela (ke hore, ho lefa libanka tsa Jeremane ho nka chelete ea bona ntle le. esita le ho lefa tsoala). Sebakeng sa ho alima balekane ba banka le bareki, libanka tsa mantlha tse ka leboea li ntse li kenya chelete e ngata ho ECB - e fetang $400 billion. Lifofane tse joalo tsa ho tšela moeli hangata ke canary morafong oa mashala, e leng sesupo sa litebello tsa mathata a mang a banka. Ho sa le joalo, likalimo tsa banka ho ea bankeng ka kakaretso Europe li ntse li putlama, e leng se ileng sa etsa hore mopresidente oa ECB, Mario Draghi, Phupu e fetileng a bolele hore "kalimo ea libanka ha e sebetse haholo" 'me ha e le hantle "ha e sebetse."
Ketsahalo e 'ngoe e kholo ea lichelete likhoeling tsa morao tjena e ntseng e mpefatsa konteraka ea kalimo ea banka, ho bokella chelete, le sefofane se seholo sa boroa ho ea ka leboea le Europe ho ea Amerika e bile LIBOR Scandal-Libor e emetse London Inter-bank Offer Rate. Ke 'maraka o moholo Europe, le lefats'e ka bophara, moo libanka li alimanang. Ha likalimo tsa libanka tsa lipakeng li koaloa, banka ho ea khoebong eo e seng ea banka le ho alima bareki li theoha kapele, e leng ho mpefatsang ho putlama ha moruo. Ke se ileng sa etsahala ka 2007-08 ho la US ha libanka li emisa ho alimana, kaha ha ho le ea mong ea neng a tseba hore na ke ofe ho bona ea neng a sa khone ho lefella chelete. Sehlahisoa sa Libor se ile sa pepesoa lehlabuleng lena le fetileng, ho senola hore libanka li ne li ntse li qhekella le ho laola sekhahla sa libanka tsa libanka ka lilemo tse ngata e le hore li eketse phaello ea tsona khoebong ea lihlahisoa. Khanya ea Libor e kanna ea fetoha ketsahalo ea mokoloto oa subprime oa koluoa e latelang ea banka. Boholo ba litefiso tsa mekoloto, litefiso tsa likalimo tsa bareki, le litefiso tse ling tse ngata tsa tsoala Amerika le lefats'e ka bophara li behiloe ho latela Libor. Mekhoa ea bomenemene e entsoeng ke libanka tse kholo ka ho fetisisa lefatšeng ka bophara e qhekellang Libor ha ho pelaelo hore e tla hlahisa lisutu tsa molao tsa boleng ba mashome esita le libilione tse makholo tsa lidolara. Boemo bo felletseng le boholo ba mahlabisa-lihlong bo sa ntse bo tla boleloa, kaha lipatlisiso tsa mmuso United States le UK li tla tsoela pele ka likhoeli. Ho sa le joalo, phello ea hang-hang ke ho fokotseha ho eketsehileng ha tšepo ho libanka le mekhoa ea tsona ea ho alima chelete.
Ho Tloha ho Maqakabetsi ho ea ho Ho putlama ha Moruo
Mokhoa o ka sehloohong oa phetisetso lipakeng tsa koluoa ea libanka le ho putlama ho hoholo ha moruo oa Europe ke tumellano ea likalimo tsa banka: libanka ho ea libankeng tse ling, libanka ho ea mebusong, le libanka ho likhoebo tseo e seng tsa libanka le malapa a bareki. Ha likalimo tsa banka li ntse li putlama, moruo — oa mantlha le oa mantlha — o na le ho theoha ha GDP le mesebetsi. Ho phaella khoeletsong ena ea likalimo, mananeo a fapa-fapaneng a theko e tlaase 'me phello e habeli ho GDP le mosebetsi linaheng tsa Europe li ea matlafala. Ho makatsang ke hore mebuso le libanka e 'nile ea rua molemo ka bobeli ba lichelete tsa lichelete tseo libilione tsa lidolara li behelletsoeng ka thōko, empa mebuso ka bobeli (mananeo a lichelete) le libanka (ho fokotsa chelete) ke mehloli e 'meli e meholo e tlatsetsang ho putlama ho hoholo ha moruo oa Eurozone. ka mananeo a bofutsana ('muso) le ho fokotsa chelete (libanka).
Maemo ohle a moruo a na le ho putlama ha moruo habeli kapa ho tepella maikutlong (Greece, Spain). UK e kene ka makhetlo a mabeli mathoasong a 2012, Fora e se e qalile ho theoha, 'me tlhahiso ea Jeremane e fokotsehile. Ho pholletsa le EZ le UK, ts'ebetso ea tlhahiso e ntse e etsa konteraka, kholiseho ea khoebo le bareki e theoha ka potlako, 'me matsete a ntse a fokotseha. Lipalo tsa morao-rao tsa tlhokeho ea mesebetsi tsa EZ li bonts'a sekhahla sa ho hloka mosebetsi sa EZ se ka tlase ho liperesente tse 12 mme se ntse se nyoloha. Spain, Greece le Portugal ke karolo e fetang 20 lekholong. Haufinyane tlhokahalo ea mesebetsi e ntseng e eketseha e tla eketsa mohloli oa boraro oa ho putlama ha moruo oa EZ—e leng phokotso ea chelete e kenang malapeng, kahoo tšebeliso ea eona.
Hoa makatsa hape hore ho putlama ha moruo le ho putlama ha GDP ho pholletsa le EZ ho baka ho putlama ho hoholo ha lekeno la lekhetho le ho bakang keketseho e eketsehileng ea likoloto tsa mmuso le tahlehelo ea banka. Mebuso le libanka li tlameha ho alima le ho feta, ho ntšetsa pele potoloho e mpe ea mathata a likoloto, tahlehelo ea libanka, ho se tsitse le ho fokotsa litšenyehelo.
Bothata boo baetsi ba melaoana ba tobaneng le bona mmusong le khoebong ho EZ ke hore na ba tobana le bothata ba mekoloto ea libanka le mebuso e 'meli 'me ka nako e ts'oanang ba thibela ho putlama ha Europe ho ata le ho teba. Ho tloha ka 2009 ho fihlela ka Phuptjane 2012, sepheo sa mantlha sa leano e bile ho sireletsa libanka tahlehelong le ho netefatsa hore mebuso e ka tsoela pele ho lefa melato ea bona libankeng — ke ho netefatsa hore tahlehelo ea banka ha e hole le ho feta. Motsoako oa tefiso ea chelete le likalimo ho mebuso e ne e le mokhoa oo. Ka ho etsa bonnete ba hore libanka ha li na tahlehelo ho ne ho nahanoa hore libanka li tla alima, ho tla ba le matsete, 'me moruo o tla hola ho tsoa mathateng. Empa libanka li ile tsa etsa konteraka ea likalimo, ka mabaka a fapaneng a boletsoeng ka holimo.
Ka Phuptjane 2012 tumellano e ntseng e hola har'a boralibanka ba Europe, bo-ralipolotiki le bo-ralipolotiki e se e hōlile hore leano la pele la ho lopolla mebuso ea linaha tse ling ka lichelete tse khethehileng le ho qobella sechaba sa habo bona ho ba le chelete e ngata ho thusa ho lefella litšenyehelo, le hloka ho nkeloa sebaka ke ntho e 'ngoe e sebetsang haholoanyane. Kopanong e khethehileng ea Seboka sa Euro qetellong ea Phuptjane 2012 Brussels, ho ile ha raloa mokhoa o fapaneng oa leano ka kakaretso.
Seboka sa Phuptjane 2012 Brussels
Ka la 28 Phuptjane ho la Brussels, ho ile ha hlokomeloa qetellong hore koluoa ea banka e ne e le mahlonoko ho feta koluoa ea mokoloto oa Greece esita le Spain. Liqeto tse fihletsoeng kopanong eo li ne li batla hore ho thehoe mokhatlo oa banka oa Eurozone hammoho le taolo e bohareng ea sistimi ea banka ea Euro ke ECB kapa mokhatlo o mocha o kang oa banka e bohareng. Tlhokomelo e bohareng ea libanka tsa Euro ke ntho e hlokahalang bakeng sa ECB kapa banka efe kapa efe e bohareng, e sebetsang e le mofani oa chelete ea ho qetela - ke hore, ho thusa ka kotloloho libanka tse hlolehang. Ho theha mokhatlo oa 'nete oa banka ho Eurozone ho ile ha boela ha etsoa qeto ke kopano ea Brussels.
Qeto ea boraro ea bohlokoa e ne e le ho fokotsa chelete ea libanka ho thusa mebuso e ikemetseng nakong e tlang. Ho ile ha phatlalatsoa hore nakong e tlang EFSF e tla sebelisoa ho thusa ka ho toba libanka tse mathateng. Seo se ne se bolela hore lichelete tsa lichelete tsa EFSF nakong e tlang li tla abeloa ka ho toba libanka tse mathateng 'me li se ke tsa fuoa mebuso ea linaha tseo ho li abela libanka tse mathateng. Pele ho Phuptjane 2012, lichelete tsa tefiso bakeng sa mebuso le libanka li ile tsa abeloa mebuso pele. Seo se bile le phello ea ho phahamisa sekoloto sa mebuso eo ea kopanelo le ho feta ’me sa fella ka ho faposoa ha lichelete ke mebuso eo maemong a mang, kahoo ho sitisa lichelete ho fihla libankeng tse neng li lokela ho lokoloha. Mathata a libanka a ne a ntse a hola haholo hoo a neng a ke ke a sebetsa litefo tsa banka ka tsela e sa tobang, e sa sebetseng hantle joalo.
Ho theha mofuta oa setso oa banka e bohareng bakeng sa EZ kahoo e bile phetoho e ncha ea leano. Ho theha mokhatlo oa 'nete oa libanka Euro-ka bophara le banka e bohareng (ECB kapa tse ling) tse khonang ho hatisa chelete ho pholosa ka potlako le ka ho toba libanka tse hlōlehang ntle le tšitiso ea mebuso ea naha ea 17 le libanka tsa bona tse bohareng tsa naha, e ne e le mokhoa o mocha oa ho nahana. Ho theha mokhatlo oa libanka ho ne ho bolela ho theha banka e bohareng ea mofuta oa US Federal Reserve, e nang le bolaoli ba taolo ea banka ka kotloloho joalo ka Federal Reserve. Mokhoa ona oa ho nahana o ile oa hlokomela hore lithuso tse tobileng tsa libanka tse hlolehang nakong e tlang li ntse li eketseha. Hape ke tlhokomeliso ea hore tsamaiso ea banka ea Euro e ne e fetoha e sa tsitsang ka tsela e kotsi 'me lichelete le likalimo tse neng li le teng ho mebuso ea linaha tse ling li ne li sa rarolle bothata ba tsamaiso ea libanka. Lichelete tsa EFSF le ESM li ne li ntse li tla sebelisoa ho boloka likoloto tsa mmuso le mananeo a ho fokotsa chelete a tla tsoelapele ho hlokahala ho thusa mebuso eo ho netefatsa hore e ka lefa mosuoe-hlooho le phaello ea likoloto tsa bona ho libanka le lichelete tse peli nakong e tlang. Empa ho theha banka e kholo ea 'nete e nang le matla a' nete a banka e bohareng e bile ntho e ncha e ileng ea eteloa kopanong ea Brussels-e leng ntho e hlokomelang hore ho netefatsa hore mebuso e lefang melato ea eona e ne e hlokahala, empa e ne e sa lekana, ho netefatsa botsitso ba banka ka Euro.
Boprofeta bo bong
Phetoho e lebisang ho mokhatlo oa libanka e boletsoeng kopanong ea Brussels e ke ke ea atleha ho feta tsepamiso ea pele ea EZ mabapi le peakanyo ea mekoloto ea mmuso le ho fokotsa chelete kaha ha e etse letho ho rarolla ho putlama ho hoholo ha moruo Europe. E nka hore, haeba libanka li pholosoa 'me tsamaiso ea banka e tsitsisoa ka liente tse ngata tsa chelete ke banka e kholo, ho alima chelete ea banka ho tla hōla' me ho tsosolosoa ha moruo ho tla etsahala. Empa ke seo US Federal Reserve e se entseng ho tloha 2009 mme ha ho na ntlafatso e tsitsitseng ea moruo e etsahetseng US.
Ho tloha ka 2009 Federal Reserve e kentse chelete ka kotloloho tsamaisong ea libanka ea Amerika ho fihla ho $9 trillion kapa ho feta. Ho ne ho kentsoe hoo e ka bang $3 trillione ka lebaka la chelete ea khatiso ea Fed, e bitsoang Quantitative Easing. E ne e tsitsitse libanka ntle le ho eketsa sekoloto sa 'muso, kaha sekoloto sa Fed / Central Bank ha se tlalehoe e le sekoloto sa' muso. Empa botsitso ba banka ea Amerika le ha ho le joalo bo tsamaellana le ho theoha ho tsitsitseng ha likalimo tsa banka naheng ea Amerika, ha libanka li bokella chelete le likhoebo tse nyane le malapa a haneloa ka lichelete tse ka tsosang matsete le tlhahiso ea mesebetsi.
Ho hlakile hore baetsi ba melaoana ba Europe ba Post-Brussels ba lumela hore ka ho theha moralo oa lichelete le oa libanka o etselitsoeng US ho ka ba le bothata ba libanka Europe. Hape joalo ka US, ECB e ntse e theolela sekhahla sa tsoala ho hoo e ka bang zero. Sena, ka mohopolo, se lokela ho khothaletsa likalimo tsa banka mme ka hona ho tsetela, mesebetsi le ho hlaphoheloa. Empa US Fed e bolokile litefiso ho liperesente tse 0.25 kapa tse tlase hoo e ka bang lilemo tse 'ne mme e ts'episa ho ntšetsa pele litefiso tseo ho fihlela ka 2014. Leha e le haufi le litefiso tsa zero kapa litefiso tsa libanka tsa US ha li bakile ntlafatso e tsitsitseng ea moruo. EZ haufi le litekanyetso tsa noto, tlhokomelo ea banka, ho fokotsa chelete ka bongata, le litefello tse tobileng tsa banka le tsona li tla hlōleha ho finyella ntlafatso ea moruo.
Ha moruo oa Europe o ntse o sa tsitsa, ba boholong le bo-ralipolotiki ba Europe, UK, China le libakeng tse ling ba bonahala ba le tseleng e lebisang tšebelisanong e haufi-ufi ea maano a lichelete — haholoholo litefello tsa banka ka kotloloho, phokotso ea bongata, le mehato e meng ea leano la lichelete. Leha ho le joalo, leano la lichelete le ka tsitsisa tsamaiso ea libanka ka nakoana, empa le ke ke la etsa hore moruo o hlaphoheloe ka lebaka la ho putlama ho hoholo ha moruo. Leha ho le joalo, ha e le hantle ke leano la ho boloka chelete ea banka, leha ho le joalo, morero oa Brussels o khethoa ke tsamaiso ea libanka ho e-na le lenaneo le leng la ts'usumetso ea tšebeliso ea chelete-e bontšang hore lichelete le libanka li matla haholo lipolotiking Europe joaloka US.
Ho tla ba le khokahanyo e eketsehileng ea leano la pholoso le lichelete tsa banka pakeng tsa US, Europe, UK esita le Asia nakong e haufi ha koluoa ea makhetlo a mararo Europe e ntse e tsoela pele le ha koluoa eo e ntse e tsoela pele ho fokotsa moruo oa lefatše ka kakaretso. Shebella ts'ebetso e hokahaneng ea lichelete (Quantitative Easing mohlomong le mehato e meng) ke Fed le ECB hang ka Loetse 2012 mohlomong, UK's Bank of England e latela kapele mme mohlomong banka e bohareng ea Japane le eona.
Phokotso ea palo ea lefats'e le litefiso tsa tsoala tsa zero li ka thibela libanka ho oela kotsing e 'ngoe ea libanka. Libanka li ka pholosoa hape. Empa moruo o mong - US, Eurozone le lefats'e - o ke ke oa u tsoela molemo o moholo. Seo se bolela hore koluoa e tharo ea Eurozone e tla lula e le teng 'me ntle le pelaelo e tla tsoela pele ho foqoha le ho mpefala le ho feta ha nako e ntse e ea.
Z
Jack Rasmus ke mongoli oa Moruo oa Obama: Pholiso bakeng sa Ba 'maloa (Pluto Press le Palgrave-Macmillan). Blog ea hae ke jackrasmus.com le sebaka sa hae sa marang-rang: www.kyklosproductions.com.