Bryan G. Pfeifer
Ho fanoe ka tlaleho
La 23 Tšitoe e tiisa seo bahlahlobisisi ba bangata ba W-2 esale ba se qosa: hore, leha ho le joalo
e patiloe ka hloko ke bo-ralipolotiki, likhoebo tse kholo, le mecha ea litaba ea khoebo,
"Phetoho ea boiketlo" ea Wisconsin e lebisitse tlokotsing e mpe ea sechaba e sa kang ea bonoa
Milwaukee ka lilemo tse mashome.
Letsatsi le letsatsi
mafutsana a Milwaukee, ho kopanyelletsa le bana ba likete-kete, ba tobane le maemo a tšohanyetso a phetheselang
matlung a bolulo har'a mariha a batang a Wisconsin, a se nang lijo
lishelefo, le likamore tsa maemo a tšohanyetso bakeng sa khaello ea inshorense ea bophelo bo botle ka lebaka le tobileng la
ho hloleha ha W-2, ho phethela tlaleho "Passing the Buck: W-2 le Emergency
Litšebeletso ho Milwaukee County. ”
Tlaleho
litokomane tseo ho tloha ts'ebetsong ea Wisconsin Works kapa W-2 September 1,
1997, mananeo a poraefete a sa etseng phaello le likereke “li fana ka tšireletso feela
letlooa bakeng sa malapa a mangata a hlokang.”
“Moputso o tlase
khiro le mathata ka lenaneo la W-2 le ts'ebetsong ea lona li na le
ho ile ha fella ka palo e ntseng e eketseha ea batho ba itšetlehileng ka mananeo a tšohanyetso hore a kopane
malapa a bona” e leng litlhoko tsa motheo,” ho bolela tlaleho eo.
E ntšitsoe ke
Seboka sa Litumelo tse Kopanetsoeng sa Greater Milwaukee, Setsi sa Ntšetso-pele ea Moruo
Univesithing ea Wisconsin-Milwaukee, le Setsi sa Wisconsin's
Bokamoso, "Passing the Buck" e latela likarolo tse tharo tsa mantlha ho tloha ka 1995-2000 ho isa ho
maemo a bophelo a khotsofatsang: tšireletseho ea lijo, bolulo le tlhokomelo ea bophelo bo botle.
Lintlha tsa tlaleho
e hlophisitsoe ka ho etsa lipuisano tse hlano tsa lekunutu le batsamaisi ba
mekhatlo ea litšebeletso tsa sechaba libakeng tsa tšireletseho ea lijo, matlo, le
tlhokomelo ea bophelo, le phuputso ea liphutheho tse 157 tsa sebaka sa Milwaukee ho tseba
litšebeletso tse fanoang ke mekhatlo ea bolumeli le kamoo litšebeletso tsa tšohanyetso
e fetohile ho tloha 1995-2000.
Sepheo sa tlaleho
“e ne e le ho lekola hore na malapa a fihlela litlhoko tsa mantlha joang ha AFDC e le sieo, ho
etsa qeto ea hore na mekhatlo ea sechaba e na le phihlelo e eketsehileng ea tlhoko nakong ea
ho kengoa ts'ebetsong ea phetisetso ea boiketlo, le ho lekola ts'ebetso ea
thuso ea chelete e thehiloeng mosebetsing, e nang le nako e lekanyelitsoeng. ”
Tlaleho
e qetella ka likhothaletso tse ngata tsa pholisi. Kopi e ka kopitsoa ho
www.wisconsinsfuture.org.
Liphuputso tsa bohlokoa tsa
boithuto bo kenyeletsa:
- Litlhahiso tse amanang le lijo ho
Mehala ea sechaba e eketsehile ka liperesente tse 136 lipakeng tsa 1996 le 2000. - Keketseho ea karolo ea 49 lekholong
palo ea batho ba fepeloang ke liphatri tsa lijo nakong ea lilemo tse hlano. - Ho fetisetsoa ho maemo a tšohanyetso
Sebaka sa bolulo ka mohala oa setsi sa bolulo se eketsehile ka karolo ea 53 lekholong pakeng tsa 1998
le 2000. - Ho khaphatseha libaka tsa bolulo tse se nang bolulo
e sebelitse batho ba imenneng hararo bosiu bo bong le bo bong ka 2000 ho feta ka 1997. Lekhalo
pakeng tsa tlhokahalo ea bolulo ba tšohanyetso le sebaka se fumanehang se eketsehile ka 406
liperesente ho tloha ka 1997. - Chelete ea liphallelo
tlhokomelo ea bophelo bo botle e fanoang ke lipetlele tsa libaka e imenne habeli pakeng tsa 1995 le 1999 le
palo ea melato ea bongaka e sa lefuoang e ile ea nyoloha ka liperesente tse 82. - Ke karolo ea 15 lekholong feela ea
liphutheho li ne li lumela hore boemo bo ntlafetse bakeng sa malapa ho tloha ka 1995; 87
liperesente tsa ba arabetseng ba tlalehile ho amohela likopo tse tšoanang kapa ho feta bakeng sa
thuso ka 2000 papisong le 1995.
Tlaleho ea
bangoli ba hatisa taba ea hore lipalo tsena li hlophisitsoe nakong ea moruo
ho phahamisa. Tlas'a ho putlama ha moruo, ho qalileng ka molao ho tloha ka Hlakubele 2001, ho
bangoli ba bona esale pele seoa se ka bang teng ntle le hore ho nkoe khato hang-hang.
“Ho sa tsotellehe
kholo ea moruo lilemong tse 'maloa tse fetileng, liphutheho li iphumane li le
ho etsa ho eketsehileng ho khotsofatsa litlhoko tsa mantlha tsa malapa a nang le meputso e tlaase,” ho boletse Marcus
White, Motsamaisi e Moholo oa Seboka sa Litumelo tse Kopanetsoeng sa Greater Milwaukee le
tlaleha sengoli-mmoho.
“Re ka har'a
ho putlama ha moruo hona joale, ho bolelang hore batho ba tla hloka thuso e eketsehileng le liphutheho
ka pinch e fetang. Kannete re hloka ho ipotsa hore na re batla sechaba moo
batho ba sebetsa ka thata letsatsi lohle mesebetsing ea meputso e tlaase ebe ba tlameha ho kopa lijo kerekeng
bosiu bo bong le bo bong ho fepa bana ba bona,” ha rialo White.
kenyeng ts'ebetsong
Ea Phetoho
Tlas'a naha
Bill ea Phetoho ea Boiketlo ba Sechaba e saennoe ke Mopresidente oa mehleng oa Democratic Bill Clinton ka Phato
1996, Thuso ho Malapa a nang le Bana ba Itšetlehileng, e leng tokelo e tiisitsoeng ea mmuso
lenaneo le sebetsang ka lilemo tse fetang 60, le ile la qhaqhoa. AFDC e ile ea nkeloa sebaka ke a
ketso e lekanyelitsoeng ke nako, e thehiloeng mosebetsing e bitsoang Thuso ea Nakoana ho Malapa a hlokang
(TANF).
TANF e phahamisitse haholo
Litaelo tsa federal liprofinseng tsohle tse 50, ka hona li li lumella ho iketsetsa tsa tsona
mananeo a mosebetsi, kamoo a ileng a tsebahala kateng. Tlas'a AFDC linaha li ne li
e hlokehang ho latela litaelo tse tiileng tsa federal. Le TANF (ho fihlela Congress
tumello selemong sena), linaha li ile tsa lumelloa ho iketsetsa meeli ea tsona le
mananeo a nang le bonyane ba taolo le taolo ea federal. Hona joale, the
moeli o ka holimo oa melemo ea TANF ke lilemo tse hlano. Haeba baamoheli ba sebelisa nako ena
ba ikemiseditse ho phela. Linaha li lumelloa ho ikhethela meeli ea tsona
ka tlase ho lilemo tse hlano tsa TANF. Wisconsin ke lilemo tse peli.
Melao e laetsoeng
"Ho fetola boiketlo ba sechaba" e qalile ho tsebahala mathoasong a lilemo tsa bo-1990 Milwaukee,
Lehae la lidolara tse limilione tse 700 tsa setsi sa khale sa Lynde le Harry Bradley Foundation.
E ruileng ka ho fetesisa le e nang le tšusumetso e kholo metheong e bolokehileng ea philanthropic,
Bradley o ile a tšehetsa ka lichelete buka e tummeng hampe ea khethollo ea morabe The Bell Curve, thusa
kenya ts'ebetsong li-voucher tsa sekolo, e tšehelitse mekhatlo e ileng ea phethola tumello ea lichelete
khato ka California le Texas, 'me underwrote ntshetsopele ya W-2 ka
Setsi sa Hudson.
Motheo oa
sepheo ka kakaretso ke phetoloso e felletseng ea mananeo ohle a mmuso a ruang molemo
mafutsana, batho ba sebetsang, le ba maemo a mahareng, ho kopanyelletsa le thuto ea sechaba
Wisconsin e ile ea fetoha
e tsejoang e le moetapele oa naha oa ntlafatso ea boiketlo ka ho kenya ts'ebetsong lenaneo la liteko Lefa
bakeng sa Tshebetso ka 1996 e le selelekela sa molao wa naha wa 1997. Sena
Lenaneo le thehile likhothaletso bakeng sa mekhatlo ea boiketlo ba setereke ho fokotsa boima ba 'mele. Haholo
joalo ka lenaneo la morao-rao la W-2, Pay for Performance katleho e ne e reriloe esale pele hore na
batho ba bangata ba ka theoleloa boiketlong, eseng boleng ba bophelo ba bona ka mor'a moo
ho tloha lenaneong.
Le
Ho qala ha W-2, Wisconsin e thehile lenaneo le boima ka ho fetisisa la ho sebetsa moo
mekhatlo ea poraefete e nang le likonteraka tsa mmuso tsa lilemo tse ngata e nkile sebaka sa litereke le mmuso
ho fana ka litšebeletso ho ba amohelang W-2.
Lekunutu
mekhatlo, ho ea ka lipatlisiso tse ngata tse entsoeng ke Milwaukee Journal
Sentinel, le mekhatlo e meng ea litaba le ea sechaba, e ile ea rua molemo ho sena
hobane merero ea phaello e ne e hahiloe “ka har’a likonteraka tse neng li putsa mekhatlo bakeng sa
ho fana ka maemo a tlase a ts'ebeletso," ho latela "Passing the Buck."
W-2: A Ho hloleha
lenaneo
Lintlha tse hlahisitsoeng
ho "Passing the Buck" bolster ba bolela hore ho etsa litšebeletso tsa sechaba ka poraefete ho ka
tlisa tšenyo e kholo ho Wisconsin, haholoholo ho basali le bana ba
mmala, ba lulang metseng e futsanehileng ea Milwaukee.
Bahlahlobisisi ba bang ba
W-2 ba phehile khang ea hore lenaneo le etselitsoe ho boloka letamo la polokelo ea theko e tlase
mosebetsi bakeng sa lik'hamphani tse kholo le mekhatlo e sa etseng phaello. Ba tsoela pele ho pheha khang
hore ba boholong ba sebelisitse W-2 ho theola tse ling tseo e leng khale li tšoaretsoe
litsi tse laoloang ke 'muso joalo ka thuto ea sechaba.
“Ho fetisa
Buck” e netefatsa litletlebo tsa baamoheli ba W-2 le batšehetsi ba bona ka ho
ho khantša litataiso tse boima le lipehelo tse ling tse mpe tsa W-2 hore,
leha ho na le litumellano tse nyane, li hlokomolohuoe haholo ke mmuso le Milwaukee
County.
Likarolo tsa W-2
kenyeletsa meeli ea nako e boletsoeng ka holimo, sehlopha sa "ho itokisetsa mosebetsi" se nolofalletsang W-2
bafani ba ho hana litšebeletso ho mang kapa mang ea nkoang a ka hiroa, bolela maano a
tsamaisa mekhatlo ea W-2 ho khelosa batho ho etsa kopo, ho qobella bakopi ho batla
thuso ho tsoa ho ba lelapa, metsoalle, le baahisani pele ba sebetsa likopo tsa bona,
kapa ho hloka mosebetsi oa matsatsi a 60, le likhetho tse fokolang bakeng sa ho phehella thuto kapa
ntshetsopele ya bokgoni.
Le naha
likonteraka tse hlalosang hore mekhatlo e ikemetseng e tsamaisang W-2 e lokela ho amoheloa
libonase bakeng sa ho fokotsa boiketlo ba "roll," palo ea Milwaukee County W-2
baamoheli ba fokotsehile ka karolo ea 63 lekholong ho tloha ho 36,155 ka 1997 ho ea ho 13,351 ka 2000.
Baokameli ba fapaneng ba mekhatlo e ikemetseng ea Milwaukee ba fumane libonase tsa batho ba tšeletseng
le lintho tse ling tse kang liphutheloana tsa phomolo bakeng sa ho tlosa batho ho tloha W-2, leha ho le joalo
bopaki bo hlakileng ba hore batho bana ba hloka thuso e eketsehileng.
Fokotsa
Lipalo ha li Bolele Katleho
Joalo ka "Ho fetisa
Litokomane tsa Buck, ba bangata ba neng ba amohetse W-2 ba ile ba sutumelletsoa meputsong e tlase,
mesebetsi e seng ea kopano ea selemo, kapa mesebetsi e amanang le litšebeletso. Lebelong la bona la ho batla phaello.
mekhatlo e ile ea laela basebeletsi ba eona ba sechaba ba ileng ba kopana le ho buisana le baamoheli ho
hana lithuso tse kang litempe tsa lijo, tlhokomelo ea bana, le lipalangoang tsa libese. Baamoheli ba bangata ba W-2
ba fane ka litletlebo mabapi le boitšoaro bo nyenyefatsang le bo sa tsitsang ba sechaba
basebetsi ba qobelloang ho koala baamoheli ho tsoa lenaneong ho sa tsotellehe
ditlhoko tsa nnete le tse lokileng. Lipatlisiso tse ikemetseng ka mehloli e fapaneng,
ho akarelletsa le Milwaukee Journal Sentinel, ba tiisitse sena.
The
ts'ebetsong ea W-2 le eona e entse hore ho be thata le ho feta ho ingolisa ho federal
mananeo a tokelo, joalo ka Litempe tsa Lijo le Medicaid. The Conservative Hudson
Institute e ile ea etsa qeto ea hore karolo ea 71 lekholong ea batho ba kileng ba fumana W-2 ba ntse ba phela
bofuma.
Haholo-holo,
mekhatlo ha ea ka ea sala morao baamoheli ba pele. Kahoo, lipatlisiso tse fapaneng li na le
ba fumane hore, bonyane, pedi-tharong ya ba tlohileng AFDC kapa W-2 ho tloha ka 1995.
ba ile ba hiroa, ba bang ha ba tsejoe hore na ba hokae. Naha e lumela seo ka bolokolohi
ha e khone ho tseba hore na ba hokae kapa ba phela hantle.
Batšehetsi ba W-2
bolela hore ho fokotsa batho ho tloha W-2 ke katleho, ho sa tsotellehe boleng ba bona
ya bophelo ka mora ho tloha lenaneong. Bahlahlobisisi ba re ena ke pono e sa tebang
le e iphapanyetsang litšitiso tse kholo tsa mekhatlo ea sechaba, joalo ka
kgethollo e itshetlehileng hodima maemo, bong, botho ba bong, le morabe, le
maemo a lipolotiki / a moruo moo W-2 e ileng ea thehoa le ho tsoela pele.
Ho hlokomela hore
bongata ba ba hlokang ke basali ba masoha ba nang le bana ba sa khoneng ho phela
ntle le thuso ea ho khotsofatsa litlhoko tsa motheo, motlatsi e mong oa phutheho o ile a bua sena
boemo bo bakiloe ke "koluoa ea lenaneo la W-2 le ho haella ha 'nete
katleho. Ho na le batho ba bangata ba sa fumaneng thuso ea 'nete….
Litebello ha li utloahale maemong a mang. Malapa a ntse a eketseha 'me a etsa joalo
ntle le tlhokomelo ea bophelo bo botle… Palo ea batho ba futsanehileng le ba sebetsang e nyolohile
haholo. Batho ba ntse ba falla hangata ba siea moferefere oa bona le
likoloto tse sa lefshoang hobane feela li sa khone ho lefella lisebelisoa, joalo-joalo, "ho phethela
moqosi.
Hobane ho leleka
bahiri ba theko e boima ebile ba ja nako, beng ba matlo ba bangata ba fumana mekhoa e meng ea ho leleka,
ka ho etsa joalo e tlola tšebetso ea molao. Bahiri le bona ba tloha lifoleteng ha ba
ha e khone ho renta. Ka hona botsitso ba matlo bo thata ho lekanya. Leha ho le joalo
Mokhatlo o hlophisitsoeng oa Apartment oa Southeastern Wisconsin, oa lehae
mokhatlo oa beng ba matlo, oa lumela ho pampiri ea 1999 hore palo ea bahiri
ba tlohang hang pele ho ts'ebetso ea molao ea ho lelekoa ke tse 'ne ho isa ho tse robeli
makhetlo a palo ea ho lelekoa ha sebele ho tlalehiloeng.
Sebaka se seng seo
e boloka ba futsanehileng likolotong ke kamore ea maemo a tšohanyetso. Ho hloka inshorense kapa ho haneloa
Medicaid kapa thuso e 'ngoe ea tlhokomelo ea bophelo ke mofani oa litšebeletso oa W-2, moamoheli o na le eona
ha ho boikhethelo haese ho sebelisa kamore ea maemo a tšohanyetso, eseng feela bakeng sa likoluoa le tsa motheo
tlhokomelo ea meriana, haholo-holo haeba motho a e-na le bana. Sena se isa moamoheli ea futsanehileng ea nang le
mosebetsi o lefang moputso o tlase, kapa ho se sebetse ho hang, o ikakhetse ka setotsoana mokolotong oo hangata o sa fumaneheng
ho baka litlamorao tse sa boleloang sechabeng le tsa kelello ho motho le
sechaba se ke keng sa lekanngoa thutong efe kapa efe.
Mohlomong ka ho fetisisa
lipalo tse nyarosang tlalehong e oela sebakeng sa matlo. “Ho tloha ka Pherekhong
1997, Seboka sa Sefapano se Sefubelu sa Amerika le Litumelo tse Kopanetsoeng tsa Greater Milwaukee li na le
e tsamaisitse Setsi sa Tšireletso sa Tšohanyetso sa Basali le bana. Ka 2000, the
bolulo bo ile ba buloa ka makhetlo a mane ka masiu a mangata ka 1997, le palo ea basali ka
bosiu bo batla bo imenne hararo…. Phapang pakeng tsa tlhokeho le ho fumaneha ha
sebaka sa bolulo sa maemo a tšohanyetso se eketsehile ka karolo ea 406 lekholong pakeng tsa 1997 le 2000.” e re
tlaleha.
Ho feta moo, ho a
serame bohareng ba December bosiu khoeling e fetileng, Milwaukee Rescue Mission, an
phepelo ea bolulo e atisa ho sebelisoa feela e le mokhoa oa ho qetela, e ne e tletse ka ho feletseng bakeng sa
lekhetlo la pele historing ea eona e telele.
“Phuputso ena
e bontša kamoo liphetoho tsamaisong ea boiketlo ba sechaba li ammeng sechaba sa Milwaukee,”
ho boletse Dr. Kathleen Mulligan-Hansel, oa Setsi sa bokamoso ba Wisconsin, le
tlaleha sengoli-mmoho.
“Ho tloha boiketlong
phetohelo e ile ea kengoa tšebetsong, sechaba se kenelletse, sa tsetela haholo mananeong
ho phelisa malapa a nang le meputso e tlase. Re lokela ho botsa hore na tsamaiso ena e
e tsitsitseng kapa haeba ho na le moeli oa tlhaho oa hore na mekhatlo ea sechaba e kae
e ka e etsa. ”
Litlhahiso
Ho Fetisa Buck”
e phethela ka boipiletso ba tharollo ea hang-hang le ea nako e telele ho naha le
boemo ba mmuso ho qala ka ho khutlisa letlooa la ts'ireletso la mmuso le,
qetellong, ho fela ha ho etsoa ha litšebeletso tsa mmuso.
“Bashebelli le
baetsi ba maano ba lokela ho belaella botsitso ba tsamaiso eo ho eona poraefete
mekhatlo e nka boikarabello ba ho fana ka tšehetso ea mantlha ho batho ba fumanang meputso e tlase
malapa le malapa a maqakabetsing. Ha teko ea ntlafatso ea boiketlo e ntse e tsoela pele,
'muso o "fetisitse chelete" litšebeletsong tsa sechaba. Bopaki thutong ena
e bontša hore ho bohlokoa hore 'muso o khutlise boikarabelo
bakeng sa ho boloka tšireletseho bakeng sa malapa a maqakabetsing,” tlaleho e phethela.
Tlaleho ea
likhothaletso li kenyelletsa:
- Ho ntlafatsa phihlello le
ho tlosa litšitiso mananeong a teng a ts'ehetso, joalo ka Litempe tsa Lijo le
Thuso ea Bongaka; - Ho tšehetsa ka botlalo mosebetsi o teng
e tšehetsa, le ho tlosa litefiso tse boima tsa basebelisi le litefo tse kopanetsoeng bakeng sa ho sebetsa hampe
mananeo a kang BadgerCare; - Ho fetola kapa ho tlosa
meeli ea nako, haholo-holo bakeng sa ba lumellanang le ba nang le makhetlo a mangata
mekoallo; - Ho matlafatsa thuto le
litokisetso tsa koetliso. Hobane thuto le koetliso li bohlokoa ho a
boemo bo khotsofatsang ba bophelo le “ho thibela moputso o tlaase bophelong bohle
work… leano la federal la TANF le lokela ho fana ka tšehetso bakeng sa bona [W-2 le linaha tse ling
baamoheli ba mosebetsi] ho eketsa maemo a bona a boiphihlelo e le hore ba ka tsoa
bofutsana”; - Ho netefatsa phihlello ea mosebetsi
tshehetso. Bangoli ba bolela hore kaha mosebetsi o tšehelitsoeng ka lichelete ka botlalo o tšehetsa joaloka
tlhokomelo ea bophelo bo botle, tlhokomelo ea bana, le Litempe tsa Lijo li bohlokoa ho mafutsana a sebetsang ao a a hlokang
ho fumana chelete e lekaneng; - Ho khutlisetsa melemo bakeng sa
bajaki ba molao. Tlas'a TANF, bajaki ba molao ba haneloa ho fumana Medicaid
le Litempe tsa Lijo.
Khatisong ea khatiso
tokollo e phatlalatsang liphuputso tsa "Passing the Buck," Pamela Fendt, ea
Setsi sa Ntšetso-pele ea Moruo ho UW-Milwaukee le mongoli-'moho le tlaleho, a hatisa
tlhokeho ea ho potlaka ho phethahatsa likhothaletso tsena.
“Naheng
boemo bo bohlokoa ho etsa hore ho be bonolo ho malapa ho fumana litšehetso tsa mantlha.
Ha W-2 e kenngoa ts'ebetsong malapa a mangata a ile a lahleheloa ke Litempe tsa Lijo le Medicaid-the
haholo mananeo a neng a reretsoe ho nolofatsa phetoho ea bona ea ho sebetsa kapa ho eketsa
mesebetsi e lefang tlase,” ho boletse Fendt.
“Ho feta moo, the
likarolo tsa polokeho ka har'a lenaneo la W-2 li hloka ho ntlafatsoa. ” Z
Mofumahali Bryan G.
Pfeifer ke mohlophisi oa basebetsi le sechaba sa Milwaukee
mokhatlo, A Job is A Right Campaign.