Tpuso ea bobeli ea Bush e ne e sa tsoa qala 'me ntoa ea Amerika Bochabela bo Hare e ne e ntse e lla ka tsela ea eona e bolaeang, e hlokang tataiso ha ke kopana le mohlophisi oa sehlopha sa New York City se bitsoang Grandmothers Against the War. Basebetsi-'moho le eena ba leshome le metso e robeli ba ne ba tšoeroe Setsing sa ho Recruiting sa Times Square nakong ea hoetla ho fetileng ha ba leka ho ingolisa ho nka sebaka sa bacha ba sebetsang mosebetsing oa Bush oa Iraq. Ba ne ba le mothating oa ho kena nyeoeng ea qoso ea ho thibela sephethephethe sa batsamai.
Selemong se latelang le halofo, ke ile ka thusa ho ngola le ho hasa lingoliloeng tse ngata bakeng sa Bo-Nkhono. Ka linako tse ling ke ne ke kopanela liketsong tsa ho thibela ntoa le bona le lihlopha tse ling tseo ba neng ba sebetsa le tsona. Ke ile ka boela ka qala ho ithuta ho eketsehileng ka batšehetsi bana ba baholo. Ba ne ba e-na le mokhoa o bohlale oa ho hanyetsa maikutlo a batho ba baholo ka batho ba baholo, ha ba ntse ba sebelisa mehopolo eo ka boqhetseke ho hokahana le sechaba. E ne e le monate, e hapa tlhokomelo, 'me e khothalelitse setso sa baitseki ba ikemetseng, se kenyeletsang bohle.
Mokhoa oo o ne o simolohile - joalo ka bo-Nkhono ba bang - ka Gray Panthers, e 'ngoe ea metsamao e tsotehang e hlahileng ho tloha lilemong tsa bo-1960. Ka holimo-limo, Panthers e ne e le sehlopha sa khatello bakeng sa litokelo le seriti sa maqheku. Empa joalo ka mekhatlo e meng ea litšoantšetso tsa bo-1960, ho kenyeletsoa Students for a Democratic Society le Black Panther Party, ba thehile boitseko ba bona ponong ea sechaba se secha seo ho sona maqheku a ka fihlelang taolo e kholoanyane ea maphelo a bona ka ho sebetsa ka mohlala oa sechaba se thehiloeng ka mokhoa o itseng. ka ho thusana. Ba ile ba phephetsa monahano o mong le o mong oa sechaba mabapi le hore na batho ba hōlileng ba lokela ho lula joang le hore na ba lule hokae, hore na ba sebelisana joang le bacha, esita le hore na ba lokela ho itšoara joang bophelong ba bona ba botona le botšehali.
Haeba seo se ile sa ba beha ka nģ’ane ho letoto la lipolotiki tse tloaelehileng, se ile sa boela sa ba etsa se seng sa lihlopha tse tsebahalang tsa baitseki tsa mehleng eo. Lebaka ke hobane Gray Panthers e ne e batla ho fetang feela ho boloka litokelo le lisebelisoa tse eketsehileng bakeng sa "sehlopha sa bona sa thahasello." Ba ne ba batla ho fetola tsela eo sechaba se talimang batho ba hōlileng ka eona, ’me ho feta moo, karolo eo batho ba neng ba lebeletsoe hore ba e phethe boemong bo bong le bo bong ba bophelo. Ba hlahisitse Media Watch naheng ka bophara e ileng ea bona le ho hoeletsa litšoantšo tsa batho ba tsofetseng. Leha ho le joalo ba ile ba boela ba nka monyetla ka botlalo mathoasong a lilemo tsa bo-1970 ha mecha ea litaba e ne e khahloa ke setšoantšo sa basali ba banyenyane le banna ba baholo ba neng ba etsa mela ea likhetho 'me ba alima lebitso la mokhatlo oa batho ba batšo.
Ba ile ba khutlisa mohau ka 1973 ha Bobby Seale a ne a emela bo-ramotse oa Oakland 'me Black Panthers motseng oo ba ne ba mamella khatello e matla ea mapolesa, FBI le mekhatlo e meng. E le karolo ea Project SAFE (Baholo ba Khahlanong le Tikoloho e Tšabang), Oakland Gray Panthers e ile ea lokisetsa hore lihlopha tsa Black Panther li felehetse batho ba baholo ba lulang libakeng tse kotsi. Karabelo e hlakileng le e sebetsang bothateng ba letsatsi le letsatsi, e ile ea boela ea hatisa bonngoe ba Grey Panthers le metsamao ea lihlopha tse ling tse sa kenyelletsoeng le tse hlokang menyetla. E ne e le karolo ea boikitlaetso bo sa feleng ba ho ferekanya litebello tsa sechaba le ho bula menyetla e mecha ea hore na lihlopha tse kang maqheku le ma-Amerika a ka hare-hare a toropo li ka sebelisana joang.
Grey Panthers le tsona li ntse li tsoela pele. Ho sa tsotellehe nako ea ho fokotseha le bothata ba boitsebahatso, mokhatlo o ile oa pholoha 'me oa qala ho inchafatsa lekholong le lecha la lilemo, ka nako eo o ntse o phatlalatsa mokhoa oa oona o ikhethang oa baitseki ka lihlopha tse kang Grandmothers Against War. Empa pono ea sechaba ea Panthers—e neng e akarelletsa bolulo ba meloko e fapaneng, litleliniki tse tsamaisoang ke sechaba tse hatisang tlhokomelo ea thibelo, le kamano pakeng tsa litšebeletso tsa sechaba le demokrasi ea moruo—e ka ’na ea e-ba ntho e thahasellisang ka ho fetisisa ka tsona kajeno. Lilemong tsa pele tsa mokhatlo ona, pono eo e ne e hahiloe khopolong ea hore sechaba se ruileng se ka khona ho itekanela. Empa e boetse e fana ka bonyane likarabelo tse sa fellang mathateng a rona a hajoale, e leng, mokhoa oa ho hlalosa ka kopanelo le ho phethahatsa litlhoko tsa rona tsa sechaba nakong eo 'muso o ikhulang ho faneng ka litšebeletso tsa sechaba le lintoa tse ntseng li eketseha tsa maemo a phahameng moruong ho boloka ts'ebetso ea ona. matla.
"Grey Panthers e ikemiselitse ho tsofala ntho e ntle, eseng ntho e patehileng empa ntho e lokelang ho phatlalatsoa le ho tiisoa," mothehi Maggie Kuhn o itse, ha a hlalosa morero oa Panthers. "Ntho eo re ntseng re le ho eona ke hore bophelo ke ts'ebetso le lilemo ke nako ea phethahatso, ea kholo e tsoelang pele le boqapi moo litlatsetso, boiphihlelo ba bophelo bohle bo ka amanang le sehlopha sa batho ba tlang ho bona. lilemo tsa tlhahiso, le ho bacha ba rona."
Khopolo ena ea bophelo e na le liphello tse hlakileng tse sebetsang kajeno, ha malapa a ntseng a eketseha a sebetsang a iphumana a hōlisa bana ka nako e le ’ngoe ’me a hlokomela beng ka bona ba hōlileng. Sebaka se behang litholoana sa ho qala ho hlahloba likhokahano tse joalo ke buka e ncha Grey Panthers, histori e hlokehang ka nako e telele ea mokhatlo ona, ke Roger Sanjek, setsebi sa kahisano eo hape e bileng karolo ea nako le nako ka lilemo tse fetang 30. Buka ea hae e khuts'oane ebile ha e phefumolohe hanyenyane ha e ntse e bokella ntoa e ngata, katleho, le tšoantšiso ea motho ka tlase ho maqephe a 300 feela.
The Gray Panthers e ile ea ipona e le mokhatlo oa lichaba tse ngata 'me ba sebetsa litabeng tse ngata tse makatsang ka nako e le' ngoe, ho kenyeletsa toka ea sechaba le lisosa tse khahlanong le ntoa tse sa amaneng ka ho toba le botsofali. Sena ke karolo ea se ntseng se tsoela pele ho etsa hore ba thahaselle baitseki ba mehleng ena ba lekang ho theha likamano lipakeng tsa likhohlano tse fapaneng empa tse amanang, 'me Sanjek o ne a nepile ho akaretsa pale ea bona e ngata kamoo ho ka khonehang bukeng ea hae.
Gray Panther ea hlahelletseng ka ho fetesisa e ne e le Kuhn, mohanyetsi oa mosebetsi, mohlophisi, le mohokahanyi oa lenaneo la Mokhatlo oa Bacha ba Bakreste-'me hamorao Kereke ea United Presbyterian-ea ileng a qala ho kopanya mohopolo bakeng sa mokhatlo o pharaletseng oa maqheku a hlokolosi sechabeng. ha eena ka boeena a tobane le ho tlohela mosebetsi ha a le lilemo li 65. Sanjek o etsa sohle se matleng a hae hore a se ke a lumella Kuhn ho laola buka ea hae, a fana ka sebaka se ngata ho Gray Panthers tse ling tsa bohlokoa, ho akarelletsa le Lillian Rabinowitz, ea thehileng marang-rang a Berkeley, Frances Klater, Elma Griesel le New York. bahlophisi Lillian Sarno le Sylvia Wexler.
Empa setsi sa matla a khoheli se ntse se khutlela ho Kuhn ea hlahang e le moitseki ea tsotehang le ea bonang lipono, hammoho le makenete ea mecha ea litaba ea entseng hore Panthers e be teng setso sa pop hammoho le mokhatlo o atlehang. Lebaka le leng e ne e le hobane e ne e le sebui se kheleke ebile e le setsebi sa moqoqo le boteng bo ipiletsang haholo. Ponahalo ea hae le Phil Donahue le Johnny Carson e ne e le ntho e sa lebaleheng 'me o ne a lula a le litabeng le mecheng ea khatiso lilemong tsa bo-1970 le bo-1980. Lebaka le leng, leha ho le joalo, e ne e le hore o ile a tsitlallela, ka hare ho Gray Panthers le phatlalatsa, ho tsepamisa maikutlo a maqheku ho pota-pota pono e pharaletseng ea sechaba, eseng feela taba ea nako eo.
Kuhn o ne a lula lelapeng la meloko e fapaneng Philadelphia le neng le sebeletsa e le setšoantšo sa mofuta oa sechaba seo a neng a batla hore Panthers e thuse ho aha. Nakong eo ho neng ho ntse ho nkoa e le ntho e sa lokelang, o ile a tsitlella ho bua ka ho kopanela liphate e le karolo ea bohlokoa ea bophelo ho batho ba hōlileng, ho kopanyelletsa le kamano ea hae ea nako e telele le monna ea nyetsoeng ’me hamorao ho ameha ha hae le monna ea lilemo li 21 ea bitsoang Black Panther. Ho senya litloaelo e ne e le mokhoa oa hae oa ho atolosa puisano ea hore na bophelo e ka ba eng bakeng sa maqheku le ho boloka mokhatlo o tsepamisitse maikutlo ho monyetla ho e-na le ho sekisetsa ho latelang.
Batho ba tsofetseng e ne e le ba bang ba ho qetela, 'me, ka holimo feela, e ne e le sehlopha se fokolang sa boitsebahatso sa ho elelloa lilemong tsa bo-1960. Empa ba ne ba e-na le mabaka ’ohle. Ka nako eo, karolo e phahameng haholo ea Maamerika a hōlileng e ne e phela bofutsaneng ho feta baahi ka kakaretso. Ts'ireletso ea Sechaba e ne e e-s'o be le index e feletseng ho theko ea lichelete 'me Medicare e ne e sa tsoa qala. Ba hōlileng ba bangata ba ne ba bolokoa mahaeng a maqheku, hangata a le maemong a hlobaetsang. Haeba ba ne ba batla ho phela bophelo ba mahlahahlaha, likarete li ne li phuthetsoe khahlanong le bona. Bahiri ba baholo ka kakaretso ba ne ba tiisa melao e tlamang ea ho tlohela mosebetsi ’me ho ne ho se moo libaka tsa mosebetsi kapa mehaho ea sechaba e neng e hlokoa ho ba thusa ka litlhoko tsa bona tse khethehileng.
Lentsoe "ageism" le qapiloe ka 1968, selemo sa merusu, ke setsebi sa gerontologist Robert Butler e le ho tšoasa-tsohle bakeng sa leeme le nyenyefatsang le neng le bokelloa ho batho ba khale, ho tloha ho tse mpe (ho thothomela, "senile," crotchety) patronizing (feela, ea khale, e ntle). Batho ba baholo ba ne ba qala ho tletleba, ho ba mafolofolo, le ho theha lihlopha ho loanela litokelo tsa bona. American Association of Retired People (AARP) e ile ea qalisoa ho elella bofelong ba lilemo tsa bo-1950. Lilemong tse leshome tse latelang ho ile ha hlaha mekhatlo e meng e meholo ea bobuelli, ho kenyeletsoa Lekhotla la Naha la Batho ba Maqheku le tšehelitsoeng ke mosebetsi le Lekhotla la Naha la Batho ba Batšo.
Ba ile ba qala ho hatela pele ka potlako. Ka 1965, Congress e ile ea fetisa Medicare hammoho le Older Americans Act, e ileng ea tšehetsa ka lichelete pokello ea litšebeletso tse ncha le mananeo a mosebetsi bakeng sa maqheku. Selemo hamorao ho ile ha tla phetisetso ea pele ea Molao oa Khethollo ea Lilemo ho Mosebetsi (ADEA), o ileng oa qala mohato oa ho felisa ho tlohela mosebetsi ho tlamang.
Leha ho le joalo, Gray Panthers, e ileng ea kopana ka 1972, e ne e fapane. Ba ne ba sa ikemisetsa ho ba mokhatlo o hlophisitsoeng ke basebetsi ba Washington ba neng ba bokella litho tsa bona ho tloha holimo ho ea tlase. Ho e-na le hoo, ba ile ba hlophisa ka batho ba moo kapa "marang-rang" a kopantsoeng le ofisi ea naha. Sehlohlolong sa bona mathoasong a lilemo tsa bo-1980, Panthers e ne e e-na le litho tse 5,000 ho isa ho tse 6,000 feela le marang-rang a 122, athe li-roll tsa AARP li ne li le holimo ho limilione tse 30. Empa li-Panthers e ne e le bahanyetsi ba thata, ba ikemiselitseng, bongata ba bona e le li-veteran tsa khale le lepheo le matla la mokhatlo oa basebetsi, ba ileng ba ikopanya hobane ba ne ba batla ho fana ka nako le boqapi molemong oa morero.
Kahoo, ba ile ba thusa ho sutumelletsa baitseki ba bang ba baholo ka tsela e mabifi. Kuhn o hlalositse Grey Panthers e le "liboba tse bolokang batho ba baholo, ba tsitsitseng haholoanyane ... mekhatlo e lebisang lipakaneng tse matla haholoanyane." Ho sena ba ne ba sa atlehe kamehla. Ho fana ka mohlala o le mong, ba ile ba loana, empa ba hloleha ho thibela, tokiso ea Ts'ireletso ea Sechaba ka 1983 e phahamisitseng makhetho a meputso, ea fokotsa melemo le ho eketsa lilemo tsa ho tlohela mosebetsi.
Ha a leka ho fana ka bopaki ka pel'a komisi ea Greenspan, e neng e hlalosa lintlha tsa mantlha tsa tlhophiso, Kuhn o ile a huleloa mme a tšoaroa, a etsa lihlooho tsa litaba. Lihlopha tse ling tsa bobuelli bakeng sa batho ba hōlileng li ile tsa tsamaea, leha ho le joalo, hobane li ne li ikutloa hore ke eona ntho e molemo ka ho fetisisa eo ba ka e fumanang. Boikemisetso ba bona ba ho sekisetsa bo bontšitse pheletso ea lilemo tse fetang 40 tsa katoloso le ntlafatso bakeng sa ts'ehetso ea Amerika bakeng sa maqheku. Nakoana kamora moo, mokhatlo o khahlano le Ts'ireletso ea Sechaba o ne o tla qala ho hasanya batho ba tsofetseng joalo ka "li-geezers tse meharo" tse jang lisebelisoa tsa bacha.
Empa ba Gray Panthers ba ne ba e-na le tšusumetso ho feta palo ea bona ho phehella phetoho ea lehae la maqheku, ho felisa khethollo ea lilemo ho hira, inshorense ea tlhokomelo ea nako e telele, le litšebeletso tse molemo tse neng li tla thusa maqheku ho phela bophelo bo ikemetseng. Ba ile ba loana ka thata bakeng sa tsamaiso ea naha ea tlhokomelo ea bophelo 'me ba theha lilekane tse matla le batho ba nang le tšusumetso e kang Baemeli Ron Dellums le Claude Pepper, Senator Paul Wellstone le Ralph Nader. Ba bile le seabo feela matsholong a ho emisa nyutlelie le ho fedisa boitshunyako ba Amerika Bohareng le tshehetso ya yona bakeng sa kgethollo ya Aforika Borwa.
Ho tloha qalong, Gray Panthers e ne e nka lisosa tsena tse ling e le tsa bohlokoa mosebetsing oa bona. Sena se ne se e-na le liphello tse matla haholo, se kopanyang Panthers ka filosofi le lihlopha tse ling tse neng li utloisisa tlhokahalo ea ho theha tekanyo e itseng ea boipuso le taolo ea tikoloho ea bona haeba ba batla ho ntlafatsa le ho finyella tlhompho bakeng sa bophelo ba bona. Mohlala, Setsi sa Bophelo bo Botle sa Over 60, seo Gray Panthers e ileng ea se bula Berkeley ka 1977, e ne e le tholoana ea takatso ea bona eseng feela bakeng sa tleliniki e ikhethileng ka litlhoko tsa bona, empa e neng e totobatsa tlhokomelo ea thibelo mme e tsamaisoa ke sechaba. basebelisi, eseng feela litsebi tse faneng ka litšebeletso.
Matlo a arolelanoeng - "ho bokella litokisetso tsa bolulo" moo batho ba tsoang melokong e mengata ba neng ba kopana ho theha lelapa kapa lelapa la boikhethelo - e ne e le e 'ngoe ea likhopolo tse matla ka ho fetisisa tsa Gray Panthers. Marang-rang a Berkeley, Brooklyn, Denver le Boston a ile a hlahloba mohopolo ona. Sehlopha sa Gray Panthers se Boston se hlile sa fumana thuso ea ho bula sebaka sa bolulo sa Shared Living Project, 'me mokhoa ona o ntse o tsoela pele ho ata ka boinyenyefatso libakeng tse ling.
Seo Clinic ea Over 60, bolulo bo arolelanoang, le merero e meng ea Panther e neng e tšoana ka eona e ne e le nyatso ea motheo, haeba e se kamehla e hlokolosi, ea mohlala oa New Deal-Great Society bakeng sa tsoelo-pele ea sechaba. Mohlala oo o ile oa beha tlhaloso le phethahatso ea litlhoko tsa sechaba matsohong a litsebi tsa theknoloji: ba koetlisitsoeng, ba koetlisitsoeng le ba rutoang ho fana ka "tšebeletso" ea setsebi. Le hoja e ile ea finyella nako e telele lilemong tse mashome pele Reagan le "Great Reversal," e fane ka lentsoe le lenyenyane haholo bakeng sa batho ba ileng ba kenya letsoho mananeong a 'muso a sechaba le ho fumana thuso ea' muso. Ntle le lebitso, e 'ngoe ea lintho tseo Gray Panthers li ileng tsa arolelana le Black Panther Party e ne e le takatso ea ho khutlisetsa thepa ea sechaba tlas'a taolo ea sechaba.
"Ho rera demokrasi ea moruo e tlameha ho ba tlas'a taolo ea baemeli ba khethiloeng ba batho ha ho ntse ho sebelisoa boitseanape ba bo-ramahlale, litsebi, litsebi tsa moruo, basebetsi, [le] bareki," ho boletse Grey Panther manifesto ho tloha 1977. "Merero e meng [e lokela ho etsoa] boemong ba federal, empa boholo bo ka etsoa ke mekhatlo ea libaka le ea sechaba [e nang le] taolo e ngata ea sebaka seo ho ka khonehang."
The Gray Panthers, joalo ka mekhatlo e mengata ea sechaba e sekametseng demokrasi lilemong tsa bo-1970, e ile ea buella mofuta oa moruo o kopaneng o neng o beha likhoebo tse ikemetseng ka tlase ho tlhoko ea sechaba. Empa mofuta o joalo oa ho kopanya o ile oa fokola ka mor'a Reagan, ha puso e tsoelang pele e tsitsitseng Washington e susumetsa lihlopha tse ngata tse tsoelang pele hore li tlameha ho fallela ho ea holimo-tlase ho sireletsa melemo ea tsona le ho phela.
The Gray Panthers e ile ea etsa liteko ka sebopeho se joalo, se bolelang ho tsetela taolo e eketsehileng ofising ea Washington e neng e tla bokella marang-rang a lehae ha ho hlaha taba kapa bili e neng e hloka "turnout" kapa ho ikopanya le ofisiri e khethiloeng. Ba ne ba boetse ba leka ho sebetsana ka katleho le ho fokotseha ha mokhatlo ka booona. Litho tsa Panther li ile tsa oela lilemong tsa bo-1980, ha baitseki ba bang ba hlokahala, 'me habohlokoa le ho feta, ho hlōleha ha litho tse ngata tse nyenyane ho khomarela sehlopha, ho nyenyefatsa mokhoa oa bophelo oa Kuhn le bahlophisi ba bang ba pele ba neng ba tšepile hore ba tla e tšehetsa. Leha ho le joalo, mokhatlo ona o ile oa pholoha 'me lilemong tsa morao tjena o lekile ho khutlela mokhoeng oa pele oa marang-rang.
Empa ke hobane'ng ha ho fokotseha? Karolo e 'ngoe ea Gray Panthers e bile liphofu tsa katleho ea bona. Bongata ba mehato e meholo le e menyenyane eo ba ileng ba e phehella lilemong tse mashome tse qalang—indexation ea selemo le selemo ea Social Security benefits, ho felisa ho hloka mosebetsi ho tlamang, ho khumama ka libese—e ile ea e-ba ntho ea sebele. Tse ling, joalo ka ntlafatso ea mahae a maqheku, tlhokomelo ea bophelo bo botle ba naha, le ho kenya letsoho ha batho ba holofetseng e bile mapetjo a matla, empa joale a batla tšehetso e pharalletseng. Ho sa le joalo, mokhoa oa Grey Panther oa ts'ebetso o se o atile: US le lihlopha tse kang Nkhono Khahlanong le Ntoa le linaheng tse ling ka mekhatlo e ileng ea e kopitsa ka ho toba (Graue Panther Jeremane, Les Panthères Grises Fora, le tse ling).
Tsena tsohle li supa katleho ea foreimi e bonolo empa e masene e hlahisitsoeng ke Gray Panthers: sehlopha sa basali ba tsofetseng le banna ba nkang mokhoa o mabifi oa ho hlophisa oo batho ba neng ba nahanne pele hore o boloketsoe bacha. Empa ho pholoha ha mokhatlo ho boetse ho fana ka maikutlo a hore ba ruile molemo-mohlomong, qetellong, ba itšetlehile ka-ho tsepamisa maikutlo a Kuhn ponong e matla: matlong, tlhokomelo ea bophelo bo botle, likamano tsa thobalano. Karolo ena ea mokhatlo ke moo, haeba Gray Panthers e phehella, e ka phetha karolo ea bohlokoa, eseng feela ho sutumelletsa khahlanong le mekoallo ea sechaba le moruo, empa ka ho theha litsela tse ncha tsa ho phela ho feta bona.
Kuhn o ile a re: "Ho fihlela lefu le thata le kena," ho boletse Kuhn, "etsa ntho e le 'ngoe e mpe beke e 'ngoe le e 'ngoe," 'me o ne a tiile.