Senepe ke GrandAve
Sehlopha sa basali se hokahanya lihlomo, se sireletsang baipelaetsi ho mabotho a tšireletso a hlometseng a itokiselitseng ho ba tšoara. Basali ba likete, ba bangata ba apereng bosoeu hlooho ho isa monoaneng ’me ba tšoere lipalesa, ba kolokile literateng ka “maketane a bonngoe.”
Bana ke "Basali ba White White," ba bokaneng ka lipalo tse e-s'o ka tsa e-ba teng Belarus, ba kopa hore Mopresidente Alexander Lukashenko a itokolle mosebetsing ka mor'a hore a khethoe bocha ka Phato ena.
Belarus e fana ka pale ea tlhokomeliso. Ke pale ea moetapele oa bolaoli ea ileng a qhekella likhetho, a bolela hore o fumane likhetho tse 80%. Ha batho ba tsohela boipelaetso, o ile a loants'a bokhopo bo atileng ba mapolesa le ho ts'oaroa ha likete tsa baipelaetsi ba khotso.
Mona US, ha se lekunutu hore Trump e ntse e rala motheo oa mekhoa e mebe ea likhetho. O 'nile a belaella bonnete ba likhetho tsa poso 'me a hana ho fana ka matla a ho fetisa matla ka khotso.
Trump e bontšitse boikemisetso ba ho sebelisa pefo, ho romela mabotho a mmuso ho hatella boipelaetso bo se nang pefo bakeng sa toka ea morabe Washington, DC le Portland. Mme o ile a matlafatsa sehlopha se hlometseng sa batho ba basoeu ba phahameng ka ho fetesisa ha a khothalletsa Proud Boys ho “ema le ho ema ka morao.” Tsena ke matšoao a lemosang a phahameng le a hlakileng a likotsi tse tlisoang ke November ena.
Qetellong ea pale ea Belarus ha e e-s'o ngoloe, 'me le ea rona ha e e-s'o ngoloe. Re ka nka leqephe bukeng ea bona le nalaneng ea ts'ebetso ea demokrasi, ts'ebetso ea basali lefatšeng ka bophara. E kanna ea ba senotlolo sa ho boloka demokrasi ea rona mona hae.
Ho hloka pefo ka leano
Mohato oa pele - haeba Trump e thibela ho baloa ha likhetho kapa e hana ho theoha - ke ho bokella mokhatlo oa bohanyetsi o nang le khotso o matlafatsoang ke batho. Ho se be le pefo ke letšoao la tlhophiso e etelletsoeng pele ke basali, ea basali; ehlile, ho fihla ho 70% ea metsamao e seng mabifi lipakeng tsa 2010 le 2014 e kenyelelitse boteng ba bohlokoa ba basali.
Lintlha li hlakile: leqheka lena lea sebetsa. Lipatlisiso tsa Erica Chenoweth le Maria Stephan li bontša hore pakeng tsa 1900 le 2015, matšolo a se nang pefo a ne a batla a sebetsa habeli ho feta matšolo a mabifi. Lebaka le leng ke hobane haeba mabotho a tšireletso a kopana le boipelaetso ba khotso ka pefo, hangata a baka maikutlo a khalefo le a ratoang ke batho ba bangata, kahoo a atolosa mokhatlo oa boipelaetso.
Ka Mmesa 2019, mokhatlo oa "Hirak" oa Algeria o ile oa hanyetsa qeto ea Abdelaziz Bouteflika ea ho batla nako ea bohlano, e ileng ea felisa puso ea hae ea lilemo tse 20 naheng eo ka katleho. Mono, basali ba ne ba bonahala haholo ba le ka pele ho tlhophiso.
Baipelaetsi ba ile ba boloka boitlamo bo tiileng ba ho se be le pefo, ba hoeletsa “Silmiya” (“khotso”) e le mohoo oa boipelaetso, ba fana ka lipalesa lipontšong esita le ho kenya metlae e itseng—ba tlisa limela tsa ntlo boipelaetsong hore ba “nose” ha mapolesa a ne a tšosa likanono tsa metsi a mollo.
Tsela e Tloaelehileng
Mohato oa bobeli ke ho kenya letsoho boipelaetsong ba bongata ka mokhoa o kenyeletsang o kopanyang batho ho pholletsa le boitsebahatso bo bongata, ha ho ntse ho tsepamisitsoe litlhoko tsa sechaba se sotlehileng.
Matšolo a nang le boemeli ba bohlokoa ba basali a atisa ho ba kholo - 'me qetellong a atlehe haholoanyane. Ha batho ba bangata hakana ba phutheha, ho ba thata le ho feta hore 'muso o fane ka tumello ea hore mokhatlo ona o feteletse kapa o feteletse.
Naheng ea Sudan, basali—ba ileng ba jara boima ba puso ea khatello—ba ne ba le ka pele-pele phetohelong ea ngoahola, e ileng ea theola Mopresidente Omar al-Bashir setulong ka mor’a lilemo tse mashome a mararo a busa. Re ile ra khahloa ke setšoantšo se matla sa Alaa Salah, a eme ka holim'a koloi 'me a etella pele pina ea khotso.
Ho etsa karolo ea bobeli ho tse tharo ea baipelaetsi, basali le bona ba ile ba tla le karolo e pharaletseng ea sechaba, ho pholletsa le libaka tsohle, merabe, lilemo, likamano tsa botona le botšehali, malumeli le lihlopha. Baipelaetsi ba ile ba ikhula khahlanong le khethollo ea morabe le boiteko ba 'muso ba ho arola batho ba Sudan ka merabe ka ho bina "Kaofela re Darfur." Ho nka karolo hona ho pharaletseng le bonngoe e bile senotlolo sa katleho ea mokhatlo.
Boetapele bo ka tlase holimo
Ea boraro, metsamao e atlehileng e tletse ka baetapele, eseng setšoantšo se le seng feela. Mona, re ka ithuta ho tsoa mekhatlong e etelletsoeng pele ke basali e sebelisang mokhoa oa boetapele oa basali o thehiloeng ka tšebelisano 'moho le maemo a phahameng a phephetso. Re bona sena Belarus; ha mokhatlo ona qalong o ne o hlohlelletsoa ke mosali e mong ea se nang tšabo, moeta-pele oa bohanyetsi Sviatlana Tsikhanouskaya, haesale o se o iphile bophelo ba oona. Batho ba tloaelehileng ba sebelisitse sethala sa dijithale ho hlophisa boipelaetso bo makholo ka boithatelo. Ha se feela hore boetapele ba tlase holimo bo matlafatsa batho ba bangata ho kenella, hape bo etsa hore ho be thata hore mabotho a mmuso a tobane le ho nyenyefatsa litšoantšiso tsa mokhatlo.
Naheng ea Iraq, batho ba ile ba ea literateng ho elella bofelong ba selemo sa 2019 ba kopa hore ho felisoe mofuta o bolileng oa lequloana oa lipolotiki o thehiloeng ke tlhaselo ea US ea 2003. Boipelaetso bo arolelanoeng puso, bo atlehileng ho qobella tonakholo ho itokolla mosebetsing, bo tsoetse pele khoeling ena ea Mphalane ho batla likhetho tse lokolohileng le tse hlokang leeme.
Lihlopha tse kang Mokhatlo oa Tokoloho ea Basali Iraq (OWFI) e 'nile ea e-ba teng kamehla sebakeng se seholo sa boipelaetso sa Baghdad, se tsitlella hore ha ho na demokrasi ea' nete ntle le litokelo tsa basali, le ka tsela e fapaneng.
Re ka ithuta ho bona mokhoa oa ho etsa bonnete ba hore boipelaetso bo fihlelleha ho batho ba bangata ka ho fetisisa. Baghdad, OWFI e ile ea theha litente libakeng tsa boipelaetso ho amohela le ho ruta ba sa tsoa fihla mokhatlong, ho theha libaka tsa boetapele ba basali le ho fana ka tšehetso ho baipelaetsi-ho akarelletsa le lijo, ho baka soda le ho thibela khase e tahang, le lipalangoang tse bolokehileng ho ea le ho khutla.
Senepe ke Vic Hinterlang/Shutterstock.com
Tšebelisano ea Naha
Qetellong, re ka matlafatsa likhokahano ho pholletsa le meeli - 'me ra matlafatsa balekane ba mokhatlo kantle ho naha ho ts'ehetsa ts'ebetso ea demokrasi Litšupisong tsa US linaheng tse ling ho ka thusa ho matlafatsa tlhophiso ea lehae.
Ka bonngoe le mokhatlo oa pro-demokrasi Belarus, mohlala, basali ba hlophisitse lipontšo Jeremane, Poland, Belgium, Russia le Ukraine.
Ka mokhoa o ts'oanang, ka mor'a lipolao tse sehlōhō tsa mapolesa a batho ba Batšo United States, sehlopha sa machaba sa litokelo tsa basali sa MADRE se ile sa kopanya makholo a mekhatlo ea basali le basireletsi ba litokelo tsa botho ho tsoa lefats'eng lohle ho saena polelo ea tšehetso, e tsoang liphihlelong tsa bona tse tloaelehileng tsa ho tobana le sesole. le bophahamo ba bosweu.
Basali baa tseba hore ho theha bonngoe ba machaba hangata ho bohlokoa ha ho leka ho loantša khatello ea malapeng.
Rea tseba hore haeba demokrasi ea rona e sokeloa, re ka khona ebile re tlameha ho tsoa ka bongata ho sireletsa liphetho tsa likhetho tsa Amerika ka Pulungoana. Ho etsa joalo, re ka ithuta ho tsoa mekhatlong ea basali lefatšeng ka bophara hore na re ka hlahisa mofuta oa metsamao e matlafatsoang ke batho eo re e hlokang ho boloka demokrasi ea rona. Re na le moralo oa basali: ha re e kenye ts'ebetsong. Z
Phatlalatso ea Tšimoloho ea sengoloa sena ke Open Democracy.