Ka la 10 Motšeanong, hlooho ea Kereke ea Chache, Justin Welby, o ile a etella pele tšebeletso ea sehopotso Westminster Abbey, e neng e tšoaea pheletso ea Ntoa ea Bobeli ea Lefatše Europe. O ile a bua le phutheho ea bahlabani ba Ntoa ea II, lelapa la borena, le baeta-pele ba lipolotiki, a re: ‘Re bokana hape, lilemo tse 70 ho ea pele, re leboha tlhōlo holim’a lefifi le leholo ka ho fetisisa la lekholong la bo20 la lilemo, mohlomong la histori eohle. Teboho ea rona hase feela bakeng sa tlhōlo ea Europe, empa hape le poelano ea Europe e ileng ea latela, eseng ka ho hlaka kapa hona ho itlela feela.'
Mantsiboeeng ao, Tona-khōlō ea Brithani David Cameron o ile a re ho Channel 4 News: 'kajeno ke letsatsi le letle la ho hopola seo United Kingdom e se emetseng le seo e se entseng. United Kingdom e ile ea ema e le mong khahlanong le Hitler.'
Ho na le lintho tse ngata tseo motho a ka li buang ka sena, ho kenyelletsa le taba ea hore Soviet Union e ile ea lahleheloa ke baahi ba limilione tse 26 nakong ea ntoa (hoo e ka bang 14% ea baahi), ha Brithani e lahlehetsoe ke halofo ea milione (ka tlase ho 1% ea baahi ba eona). . Ho bonahala eka batho ba bang ba bangata ba ile ba tsoa likotsi ha Brithani e ntse e 'emela e le mong khahlanong le Hitler'.
Bothata bo boholo ka tsela eo 'VE Day' e ketekoang ka eona ke hore e sebelisoa ho pata seo United Kingdom e hlileng e se emelang, le seo e hlileng e se entseng lilemong tse 70 tse fetileng.
Ha ke na bothata ba ho keteka taba ea hore Ntoa ea Bobeli ea Lefatše e ile ea fela Europe, kapa hore puso ea Hitler le Polao e Sehlōhō li ile tsa qetella li fihlile pheletsong.
Bothata ke tsela eo sena se hlahisoang ka eona e le 'tlhōlo holim'a lefifi le leholo ka ho fetisisa la lekholo la bo20 la lilemo, mohlomong la histori eohle'.
Taba e bonolo ke hore, eng kapa eng eo mashano a seea-le-moea a e buileng, le mabotho afe kapa afe a susumetsang a fatše, baeta-pele ba lipolotiki ba Allied ha baa ka ba loana le bo-fascism joalo, ba ile ba loana le bo-fascism bo ikemetseng. Ha baa ka ba loana, empa ba hlile ba tšehetsa bo-fascists ba neng ba tla kena mererong ea Borithane le US bakeng sa taolo e ncha ea lefats'e.
U ka 'na ua pheha khang ea hore tlhokahalo ea sesole e ne e lokafatsa ho tsoela pele ha tsamaiso ea bo-fascist libakeng tse hapuoeng ke Allies nakong ea ntoa.
Kahoo, likolone tsa Italy tse neng li hapiloe ke Brithani nakong ea ntoa, liofisiri tse phahameng ka ho fetisisa tsa Italy li ile tsa tlosoa, 'me mapolesa a lipolotiki a ne a koalloa ka kakaretso, empa boemo le faele ea carabinieri (mapolesa a sesole) a ne a bolokiloe. Molao oa bokolone oa Bofasista le baahloli ba Mataliana li ile tsa bolokoa 'me boholo ba tsamaiso ea sechaba ea tsoela pele ho sebetsa.
Ho ile ha etsahala se tšoanang Tripolitania (eo hona joale e leng karolo ea Libya), e hapiloeng ke Brithani ka December 1942. Ha Maarabia a neng a lelekiloe Tripolitania ke bo-fascist a khutla ka 1944, a ile a tšoha ha a fumana puso ea bofascist ea Italy e ntse e le teng.
Kamora hore Afrika Leboea ea Bofascist e fetele ho Linaha tsa Selekane ka 1942, US ha ea ka ea etsa qeto ea ho felisa melao e khahlanong le Semite, 'me ea boloka baetapele ba sesole sa Fora le ba sechaba ba neng ba sebelisana le Majeremane ka boithatelo maemong a phahameng.
Tabeng ea Italy, Mopresidente oa United States Franklin D Roosevelt o ne a boletse seea-le-moeeng, puisanong ea mollo ho elella bofelong ba July 1943: 'Lipehelo tsa rona ho Italy li ntse li tšoana le lipehelo tsa rona ho Jeremane le Japane - "ho inehela ho sa hlokahaleng". Re ke ke ra ba le teraka e nang le fascism ka tsela efe kapa efe, sebopeho kapa mokhoa. Re ke ke ra lumella mesaletsa ea bofascista ho sala.' Leha ho le joalo, matsatsi a mabeli hamorao, o ile a bolella baqolotsi ba litaba: 'Ha ke tsotelle hore na re sebetsana le mang Italy, hafeela e se setho se tiileng sa' Muso oa Bofasista, ha feela ba ka beha lihlomo fatše, mme ha feela re sena moferefere. Joale ekaba Morena, kapa Tona-Kholo, kapa ramotse oa toropo kapa motse.'
Ka September 1943, Italy e ile ea inehela ’me Linaha tsa Selekane tsa amohela ho tsoela pele ha tsamaiso eohle ea puso ea bofasista. Roosevelt o ile a tlameha ho fetolela e le "setho se hlakileng sa 'Muso oa Bofasista" Pietro Badoglio, ea phahamiselitsoeng ho Marshal oa Italy ke Mussolini ka 1926, setho sa Mokha oa Fascist ho tloha 1936, Mookameli oa Basebeletsi ba Mussolini ho tloha 1925 ho isa 1940, mosebelisi oa pele oa libetsa tsa lik'hemik'hale Ethiopia, 'me a khetha mohlahlami oa Mussolini e le Tonakholo ka Morena Victor Emmanuel oa fascist.
Tonakholo ea Borithane Winston Churchill o ne a chesehela ho boloka morena le Badoglio.
Tšebelisano ea mofuta ona eohle le fascism motho a ka e bona e le 'nete ea lipolotiki nakong ea ntoa, ho beha melao-motheo ea lipolotiki ho sepheo se seholo sa ho hlola Jeremane ea Bonazi.
Empa ho thoe’ng ka Greece?
Masole a Jeremane a ile a qala ho tsoa Greece ka October 1944. Ho ne ho e-na le mabotho a seng makae a Selekane moo; masole a 'maloa feela a khethehileng a sebetsang le EAM ea anti-fascist resistance. 'Nete e neng e le fatše Greece ha Majeremane a tloha e ne e le hore taolo e ne e le matsohong a EAM, eo e neng e le' muso o sebetsang oa likarolo tse peli ho tse tharo tsa naha.
Ho ea ka pono ea 'tlhokeho ea sesole', tšebeliso e atlehang ka ho fetisisa ea mabotho a Brithani e ne e tla ba ho hlokomoloha Greece, eo joale e neng e le matsohong a bahanyetsi ba Manazi, le ho lahlela lesole le leng le le leng la Brithani leetong la ho ea Berlin.
Sebakeng seo, Borithane e ile ea romela masole a 10,000 Greece ha Majeremane a tloha, a nyolohela ho 75,000 ka Pherekhong 1945 - ha ntoa e ntse e tsoela pele Europe, khale pele ho Letsatsi la VE. Haeba sepheo se seholo e ne e le ho hlōla Jeremane ea Bonazi, ho ne ho sa hlokahale hore mabotho ana a khelosetse Mediterranean.
Bothata e ne e le hore khanyetso e ne e etelletsoe pele ke Makomonisi le bochaba, ho ne ho sa khonehe ho amohela karolo ea setso ea Greece e tlas'a meralo ea Borithane e Middle East. Ka hona ho ne ho sa lumelloe ho ba beha boemong bo khethileng ho bopa bocha lipolotiking Greece ka mor'a ntoa.
Mabotho a Brithani a ile a kenya George Papandreou e le hlooho ea 'muso oa borena Athene,' me a sebetsa ho nyenyefatsa khanyetso. Mapolesa a lehae a hlometseng a bile a tšehelitsoe ke Borithane a ile a thunya a bolaea mohlomong baipelaetsi ba 24 ba sa hlometseng ba EAM Athene ka la 3 Tšitoe 1944.
Churchill o ile a letsetsa molaoli oa Brithani sebakeng seo ka la 5 Tšitoe: 'Se tsilatsile ho thunya monna ofe kapa ofe ea hlometseng oa Athene ea hlaselang bolaoli ba Brithani kapa bolaoli ba Greece boo re sebetsang le bona. E ka ba hantle haeba litaelo tsa hao li ne li ka matlafatsoa ke bolaoli ba ’Muso o mong oa Greece, ’me Papandreou o bolelloa ke [moemeli oa Brithani Reginald] Leeper hore a emise ’me a thuse. Leha ho le joalo, u se ke ua tsilatsila ho itšoara joalokaha eka u motseng o hapiloeng moo ho ntseng ho tsoela pele bofetoheli ba sebakeng seo.'
Ela hloko ho buuoang ka 'Muso o mong oa Greece' - Borithane e ne e batla thato ea eona ka bareki ho fapana le ho tšehetsa polelo efe kapa efe ea 'nete ea batho ba Greece. Athene e ne e hlile e le motse o hapuoeng, o lokelang ho behoa fatše, eseng motse-moholo oa sechaba se ikemetseng, selekane ntoeng khahlanong le fascism.
Sebakeng sa ho ts'ehetsa khanyetso e khahlanong le bo-fascist, Mabrithani a ile a tšehetsa 'Security Battalions' le lihlopha tse ling tsa mapheo a le letona tse entsoeng ke Manazi ho tsoma khanyetso. Basebetsi bana ba hlometseng ba ile ba kenngoa lebothong le lecha la Bagerike, haholo-holo ho Balebeli ba Sechaba ba bacha. Mapolesa a Athene, a masole a 3,000 XNUMX, a ne a ntse a tšoana le ao a neng a le ka ’ona nakong ea puso ea Manazi, a e-na le molaoli ea tšoanang, Evangelos Evert.
Ka mor'a pefo, likhohlano le boiphetetso khahlanong le basebetsi-'moho, EAM e etelletsoeng pele ke Makomonisi e ile ea felisa mabotho a eona a ntoa ka Hlakola 1945, empa mapolesa a mapheo a le letona a tsoela pele ho ba tšoara ka bongata. Ka April, ho ne ho e-na le litho tse 16,000 tsa bohanyetsi chankaneng. Qetellong ea selemo, ho ne ho e-na le batšoaruoa ba joalo ba ka bang 49,000 XNUMX. Batšehetsi ba EAM ba ile ba shapuoa kapa ba bolaoa, 'me likoranta tse ka lehlakoreng le letšehali li ile tsa nkoa ka mahahapa' me mechine ea bona ea khatiso ea senngoa kapa ea phatloha ke Balebeli ba Sechaba.
Ka Phuptjane, moemeli oa Borithane Leeper o ne a ngolla Moarekabishopo Damaskinos, 'muelli oa morena: 'Kamora ntoa ea lehae ke ne ke lula ke lebelletse karabelo khahlano le KKE [Mokha oa Makomonisi oa Greece] e neng e tla lebisa ho fetelletseng… [empa] Balebeli ba Naha ba ne ba kenella. libakeng tse ling moo ho neng ho ka hlalosoa feela e le bokhukhuni'. O khothalelitse ho iteka.
Khatello ena e etelletsoeng pele ke Borithane le e tšehelitsoeng ke Borithane ea khanyetso e khahlano le bo-fascist ke bao e kileng ea e-ba basebetsi-'moho e qalile pele Jeremane ea Bonazi e hlōloa, 'me e ile ea tsoela pele nako e telele ka mor'a moo. 'Tlhokahalo ea Sesole' e ke ke ea hlalosa ka nako e le 'ngoe kamohelo ea Selekane sa basebetsi-'moho le Bonazi Tripolitania le libaka tse ling, le ho faposoa ha mabotho a 75,000 a Brithani ho lokolla Greece ka 1944-1945 ho hatella khanyetso ea anti-fascist, nakong ea Ntoa ea Bobeli ea Lefatše.
Haeba re tla bontša teboho bakeng sa tlhōlo ea Bonazi Europe, ho ea fihla Greece, e ne e le khanyetso e khahlanong le fascist e ileng ea hlōla tlhōlo. Moarekabishopo Welby o ile a bua ka 'poelano e ileng ea etsahala Europe ka mor'a [ho fela ha ntoa], eseng ka ho hlaka kapa hona ho itlela feela.' Borithane e ile ea kenella hore e se ke ea boelana empa e ile ea arola, le ho lekola lehlakore la basebetsi-'moho.
David Cameron o ne a nepile ha a re sehopotso sa bo70 sa ho fela ha Ntoa ea Bobeli ea Lefatše ke nako e ntle ea 'ho hopola seo United Kingdom e se emelang le seo e se entseng'. Likarabo li mpe haholo, 'me li fana ka leseli le fapaneng nalaneng ea ka mor'a ntoa ea Greece le likhohlano tsa hajoale tse mabapi le mekoloto ea Greece. Ho thoe’ng ka sekoloto sa Brithani ho Greece bakeng sa kotsi (ea nako e telele) e bakiloeng ke tlhaselo ea eona ea 1944-1945?
2 Comments
Mila Rai o boletse hantle. Ho bua ka bokhuts'oane, ho ke ke ha boleloa hamolemonyana.
Ha ho mohla re kileng ra utloa ka toast eo Cameron, Merkel le Obama ba e entseng lekunutung ka Letsatsi la Tlholo:
“Bofascista bo shoele. Phela nako e telele Neo-fascism!"
Ho hlōloa ha Manazi e ne e se qetello joalokaha ho bile ho ba bangata. Hobane linaha tsa bona e ne e le qalo ea taolo e ncha ea lefatše ea neo-fascist.