Tlhahlobo ea Garry Leech, "Lits'ebetso tse Senyehileng: United States, Oli le Mathata a Lefatše le Lecha", Zed Books 2006.
Buka ea Garry Leech ha se buka e buang ka oli haholo joalo ka seo United States e se etsang lefatšeng e le ho e laola. A sebelisa oli joalo ka fensetere, Leech o hlahloba leano la kantle ho naha la US ho tloha 2001 libakeng tse hlano: Iraq, Asia Bohareng, Afrika Bophirima, Colombia le Venezuela. Ka ho etsa joalo, Leech e fana ka thuto ea mantlha ea mantlha mabapi le litšebetso tsa sesole sa US, moruo le likhoebo lefatšeng. Buka ea hae, joalo ka mosebetsi oa hae oa pele ("Ho Bolaea Khotso: Khohlano ea Colombia le Ho hloleha ha Ts'ebetso ea US") le koranta ea hae ea Marang-rang (www.colombiajournal.org) e ngotsoe ka ho hlaka ebile e thusa haholo ho potlakisa. O boetse o fana ka litšupiso tse qaqileng le mongolo o botlaaseng ba leqephe bakeng sa ba batlang ho hahamalla litaba ho ea pele.
Iraq, Leech e fana ka semelo se hlokahalang ho utloisisa se etsahalang hona joale, ha US e hlahisa setšoantšo sa lehloeo la khale le neng le qhaqholla sebaka seo. O qala ka ho phahama ha Saddam, tšehetso ea US bakeng sa hae nakong ea ntoa ea Iran-Iraq, timetso ea pele ea Iraq ka Gulf War I, ka likotlo le ho timetsoa hape le mosebetsi o tsoelang pele. Ho sebelisa oli e le sehlooho se kopanyang ka buka ho etsa hore Leech a totobatse lintlha tse ling tsa mosebetsi oa Iraq tse tloaelehileng ho kenella lipakeng tsa US lefats'eng lohle: tlhophiso ea neoliberal ea moruo oa Iraq, ho tlatlapuoa ha lisebelisoa tsa Iraq ho fana ka phaello ho metsoalle ea mmuso oa US, tšebeliso e nyatsehang ea liphatlalatso, le ho khesoa ha molao oa machaba le litokelo tsa botho.
Ho hatisoa ha oli ho boetse ho hlakisa lintlha tsa leano la kantle ho naha la US. Ka mohlala, ho bonahala eka ho se lumellane pakeng tsa ho tšehetsa Saddam khahlanong le Iran ntoeng ea 1980-1988, le ho timetsa Iraq ha Saddam e ne e hlasela Kuwait ka 1990, hoa nyamela ha oli e kena setšoantšong: “Ha e le hantle, United States e ile ea arabela ka tsela e tšoanang haholo. e bile le ha Iraq e hlasela Iran: e ile ea sireletsa lithahasello tsa eona tsa oli. Ka 1990, Saudi Arabia e ne e romela libarele tse limilione tse likete tse 1.3 tsa oli ka letsatsi United States, e leng palo e fetang ea Iraq ka makhetlo a ka bang mararo. Joalokaha e ne e entse lilemo tse leshome pejana, United States e ile ea ema ka lehlakoreng la eona e fanang ka oli ea bohlokoa ka ho fetisisa.” (leq. 23)
Asia Bohareng, Leech e fana ka semelo sa bohlokoa karolong ea lefats'e moo US e ntseng e tsamaea ka potlako haholo ntle le tlhokomelo e ngata. Leech o re hopotsa hore lirephabliki tsa Asia Bohareng li ile tsa hlongoa meeli ea tsona ka taelo ea Stalin, ea ileng a “bōpa lirephabliki tse hlano (Uzbekistan, Turkmenistan, Tajikistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan) a ipapisitse le palo ea batho ba merabe e sa tšoaneng ka sepheo sa ho etsa batho. ba itsebahatsa le morabe oa bona ho e-na le hore ke Mamosleme.” (leq. 57) Empa lilemong tsa bo-1990, ka mor’a hore USSR e fele ’me ha lirephabliki li se li ikemela, taolo e ile ea fetisetsoa matsohong a mebuso ea bolaoli e neng e hatelletse bohanyetsi, ea fana ka litokelo tsa motheo ho sesole sa US le litokelo tsa lisebelisoa ho mekhatlo ea US.
Leech o pheta pale ea Kazakhstan, Azerbaijan, Turkmenistan le Uzbekistan. Mohatelli oa Uzbekistan, Karimov, ke e mong oa bahanyetsi ba litokelo tsa botho ka ho fetisisa lefatšeng - hape ke motsoalle oa bohlokoa Ntoeng ea Bokhukhuni ea US. Azerbaijan e ile ea e-ba le ntoa ea nako e telele ea lehae pakeng tsa boholo ba Maazeri le sechaba se fokolang sa Maarmenia. Liofisiri tsa Kazakhstan li ile tsa fana ka likonteraka tsa oli ho mekhatlo ea US, ho iketsetsa leruo le ileng la fetoha mahlabisa-lihlong a tjotjo, ho hlophisa bocha IMF, le ho beha bofuma le bofutsana ho baahi. Liketsahalong tsena tse tharo kaofela, bajalefa - ba khatello, ntoa ea lehae, le tokiso - ke US le lithahasello tsa eona tsa oli, ba qetellang ba e-na le lisebelisoa le litokelo tsa motheo ho sa tsotellehe (kapa ka ho loketseng ka lebaka la) litlōlo tsena. Turkmenistan e hanne ho bula moruo oa eona, ea hohola US, e lebisitseng ho putlama butle ha moruo - leha tokoloho ea lipolotiki e sa tsamaee hantle ho feta linaheng tse ikopantseng le US.
Leech o etela sebaka se seng se sa tlalehoang hantle khaolong ea hae e mabapi le Afrika Bophirimela. O pheta pale ea Shell le Chevron Nigeria, le kamoo sesole sa naha eo se hatelitseng lichaba tse fokolang joaloka Ogoni le Ijaw tšebeletsong ea lik'hamphani tsa oli. O fana ka puisano e tobileng ea ntoa ea lehae e ferekaneng ea Angola le karolo e ferekaneng le ho feta ea mebuso ea linaha tse ling, ho kenyeletsoa Cuba, Afrika Boroa, Fora le United States, ho eona. Le mona, ntoa le khatello li nolofalitse likonteraka tse nang le chelete e ngata tse kang ExxonMobil, ChevronTexaco, BP-Amoco, Shell le Total.
Buka ea Leech e matla ka ho fetisisa likhaolong tsa hae tsa ho qetela tsa Colombia le Venezuela, libaka tseo a nang le phihlelo e ngata ho tsona. Mona o bonts'a tsebo le tsebo ea hae ea ho hlalosa ntoa ea lehae ea Colombia le thahasello ea US ho eona. Hobane o se a buile ka Iraq, Asia Bohareng le Afrika Bophirima molemong oa oli, moholi o mongata o thibelang kutloisiso e tebileng ea mohopolo oa 'nete oa ntoa ea Colombia o se o felisitsoe ke nako eo puisano ea Colombia e hlahang. Ntoa ea Colombia, joalo ka tse ling tse ngata tseo Leech a buang ka tsona, e na le phello ea ho tlosa batho libakeng tse nang le mehloli e mengata le ho senya khanyetso ea sechaba mabapi le ho haptjoa ha thepa ea naha ke mekhatlo ea lichaba tse ngata. Ntoa ea lithethefatsi, ntoa ea bokhukhuni, e sebetsa e le lipale tsa sekoaelo bakeng sa mohopolo ona oa mantlha: "E le ho boloka ho phalla ha oli ea Colombia ho ea United States, Washington e sebelisitse lintoa tsa lithethefatsi le bokhukhuni ho lokafatsa ho fana ka thuso e ngata ho batho. lisebelisoa tsa sesole tse amanang haufi-ufi le masole a mapheo a le letona lethathamong la likhukhuni tse tsoang linaheng tse ling tsa Lefapha la Naha.” (leq. 166)
Ho sa le joalo, Venezuela e fana ka mokhoa o mong oa litoro tse mpe tse fehloang ke oli tse hlokofalitsoeng ke baahi ba libaka tseo Leech a buileng ka tsona likhaolong tse fetileng. Mona, puso ea demokrasi e sebelisa chelete e tsoang ho oli ho tšehetsa mananeo a sechaba le leano la kantle ho naha la bonngoe ba machaba. Joalo ka libaka tse ling, Leech e fana ka semelo se hlokahalang le nalane ea morao-rao ea lipolotiki: le Venezuela, nalane ea liketsahalo tse lebisang likhethong tsa mopresidente oa hajoale oa Venezuela, Hugo Chavez, liteko tse pheta-phetoang tsa mekhatlo ea bohanyetsi e tšehelitsoeng ke US ho mo leleka matleng, le. maano a tsebahalang a kabo bocha mmuso oa Chavez o khonne ho feta lilemong tsa morao tjena.
Mokhoa o hlakileng le o hlakileng oa Leech o ka be o ile oa hlahisoa likhohlanong tse ling tse ngata, tsa bohlokoa, le tse amanang le oli le libaka tseo US e amehang ho tsona le tse hlokang tlhaloso e hlakileng. Iran, Sudan, Egepeta, Afrika Leboea, hloahloa ea Arabia le Asia Boroa-bochabela kaofela li tla kelellong. Ho khahlisang hape ke lipotso tsa leano la oli ka Leboea ka boeona: Alberta, Texas le Norway kaofela li tla kelellong. Mokhoa oa lefats'e oa Leech o qala ho leka 'mali ho etsa likamano tsa lefats'e le ho bona oli setšoantšong se seholo, empa e siea likhokahano tse ngata hore' mali a li latele. Ha a ntse a bua ka phetoho ea boemo ba leholimo sephethong sa hae (ho hlokomela pg. 220 hore "ho tsoela pele ho chesoa ha mesaletsa ea lintho tsa khale ho ntse ho tsoela pele ho senya tikoloho"), puisano e eketsehileng ea liphello, le liphello tse ka 'nang tsa e-ba teng, tsa leano la oli la US bakeng sa batho ba polanete e ka be e nepahetse haholo bukeng e buang ka taba ena e tlang ka nako ena. Leha ho le joalo, motho a ka lula a beha molato mongoli oa buka e khutšoanyane ka ho siea ’mali a batla ho eketsehileng. Ha e le hantle mosebetsi oa bohlokoa oo Leech a o nkang, o etsa hantle: o bula monyako oa ho bona e 'ngoe ea litaba tse potlakileng ka ho fetisisa tsa lefats'e ho latela moelelo, le pono ea ba bang ba mahlomoleng a mangata.
Justin Podur ke sengoli se thehiloeng Toronto. A ka finyelloa ho [imeile e sirelelitsoe]