Sonia Shah
Mosebetsing
le lihlopha tsa litokelo tsa botho li ile tsa halefisoa ke khetho ea Bush ea anti-affirmative
ketso, moputso o khahlanong le bonyane Linda Chavez bakeng sa mongoli oa basebetsi. Empa ho makatsang ke hore neng
Ka potlako Bush o ile a nkela Chavez sebaka ka ketso e khahlanong le tumello, moputso o tlase
(le anti-feminist) Elaine Chao, nary a peep o ile a utluoa. Chao o ile a feta ho eena
netefatso.
etsoe
ntho e le 'ngoe, Elaine Chao ke mosali oa pele oa Moamerika oa Asia ho tšoara boemo ba khabinete
boemo. Baetapele ba Union John Sweeney le Morton Bahr ba ile ba fana ka menoana hobane
ba ne ba kile ba sebetsa le eena United Way; mekhatlo ea basebetsi e thusa mokhatlo oo ka lichelete
ka ho kopa menehelo ho basebetsi (ho isa ho $2 bilione selemong se fetileng),
e le phapanyetsano bakeng sa lithupelo tsa mahala, basebetsi, le tšehetso e 'ngoe. Chao ha e na taba
tsela ea pampiri ea lepheo le letona la blather, joalo ka Chavez.
empa
ba bang kaofela ba rona re ile ra hoheloa ke spin-ea tlhaho e ikhethang ea Asia ea Amerika.
ho pholletsa
mosebetsi oa hae, Chao, Harvard MBA, o ne a tšepahala ho bareki ba hae ba Rephabliki,
ho kenyeletsoa le Mopresidente oa mehleng Bush (eo a ileng a mo tšehetsa ka bolula-setulo ba hae
Ma-Amerika a Asia bakeng sa Bush/Quayle), Elizabeth Dole (motataisi oa Chao ho Bush
White House), monna oa hae, senator ea matla oa Rephabliki Mitch McConnell (eo
o ne a le teng nyeoeng ea hae ea tiiso) le Mopresidente George W. Bush (bakeng sa mang
o ile a bokella chelete e fetang $100,000). O hanne phatlalatsa ketso ea tiisetso, the
netefatso ea Bill Lan Lee Lefapheng la Toka, le Molao oa Litokelo tsa Botho
ea 1991.
Ho tsotehang,
ho fanoe ka hore na Chao o tšepahala hakae lipolotiking tsa Rephabliki tse sa boneng mebala, ka bobeli litaba
mecha ea litaba le batho ba maemo a holimo ba itihetseng ka bobona ba rorisa makhabane
oa morabe oa hae, bong ba hae, le boemo ba hae ba bajaki. Hoo e ka bang sehlooho se seng le se seng se kileng sa ngoloa
ka eena, 'me hoo e ka bang ketsahalong e 'ngoe le e 'ngoe ea lipolotiki eo a buang ho eona, pale ea hae
Ho falla ho ea US ho tsoa Taiwan, joalo ka ngoana ea lilemo li 8 ea sa bueng Senyesemane, o na le
li ketekoa le ho qaqisoa, ka maemo a fapaneng a ho hloka thuso.
Senator
Ted Kennedy o ile a mo bitsa "mohlala o hlakileng oa tlholo ea Amerika
toro." Senator Susan Collins o itse "ho hlakile hore ke mothofatso oa
toro ea Amerika." "U etsa mohlala oa pale ea Amerika le
Toro ea Amerika," ho boletse Senator Judd Gregg, "hore khetho ea hau e le
Mongoli oa basebetsi ka Mopresidente Bush Ke nahana hore ke matlafatso ea seo
toro."
Chao
o ile a qhoma khafetsa holim'a bandwagon, a itakata joalo ka
mofutsana-mojaki-mosali-ea entseng-ntle. Sena ha se feela se sa lumellaneng le eena
ketso e khahlanong le tiisetso, maemo a lipolotiki a sa boneng mebala; e kanna ea otlolla
'nete. Naha ena e bone likete-kete tsa bajaki ba ruileng, bao
ba khonne ho fetisetsa leruo, thuto, le thepa ea sechaba eo ba neng ba e-na le eona
lehae la lelapa la U.S. Chao la baphaphathehi ba khahlanong le bokomonisi e ne e le karolo ea batho ba maemo a holimo.
sehlopha seo rahistori oa basebetsi Peter Kwong a se hlalosang e le "puso ea pele
ba boholong, balaoli ba phahameng ba lichelete, baemeli ba linaha, le balaoli ba sesole.” Ba
qalong o ile a lula New York City, empa kapele a fallela Long Island
North Shore 'me qetellong ba ruileng Westchester County ea New York, moo Elaine a leng teng
ntate ea rutehileng kolecheng o na le khoebo e atlehileng ea ho romela thepa.
At
seboka sa 1997 sa basali le boetapele, Chao o ile a fana ka tlhompho ho botšehali ba hae
le Asia-eseng boleng ba hae, boo a nang le ho hongata ka bona-ho mo hlalosa
katleho. "Mokhoa oa tsamaiso oa basali ba setso o tšoantšetsa haholo hore na joang
Maasia aa laola-eseng holimo tlase, a lumellana haholo, a na le mekhoa e metle, haholo
e sekametseng sehlopheng. Kahoo ha [sechaba] se fetoha sa machaba le karolo ea a
sechaba se seholo…[tsena] litsebo li bohlokoa haholo," o boletse joalo
ho litlhaloso tsa Chao tsa morao-rao, ka hona, katleho ea hae e bakoa ke ho ba
mosali oa ho qetela oa Asia oa Amerika.
Holimo
ho khethoa ke Mopresidente oa mehleng Bush ho tsamaisa Peace Corps, Chao e ne e le
o nketsoe boikarabelo ka lebaka la ho hloka tsebo ea botho kapa ea tsoelo-pele ea mosebetsi.
O eme ka pel'a lifoto tsa batho ba tummeng tse khabisitseng ofisi ea hae ea Washington
Suite, Chao o phatlalalitse hore "mehopolo ea hae ea ho phela sechabeng se ntseng se tsoela pele
ke karolo ea seo ke leng sona kajeno le ho mpha kutloisiso e tebileng ea
mathata a ntshetsopele ya moruo." (Hase mpe bakeng sa ngwana ya dilemo di 8.) Le
Leha ho le joalo, o ne a ka be a sa ka a thusa batho ba linaheng tse futsanehileng pele,
hobane "haeba u le semelo se fokolang, u na le boitlamo ho uena
lelapa ho ba tšehetsa ka lichelete.” Leha ho le joalo, ntat’ae ka boeena o ile a tlameha ho susumetsoa
ho mo lumella ho sebetsa mosebetsi oa lehlabula (e 'ngoe ea eona e ne e le internship).
In
boemo bofe kapa bofe, leha likhoeli tsa 11 tseo a li qetileng a tsamaisa Peace Corps (ho tsoa ho
mosebetsi oa lilemo tse mashome a mabeli) o boleloa khafetsa, e ka ba phoso ho mo nahana
e ntlafalitse mosebetsi oa Corp oa bonyane ka lebitso la botho. Boholo ba nako ea hae
e ile ea nkuoa ka ho romella li-MBA tsa Amerika bakeng sa nts'etsopele ea capitalist ho
linaha tsa mehleng ea Soviet Union.
As
e nang le tsebo ea ho bokella chelete e nang le boikutlo bo botle ba khoebo, Chao o ne a
khetho e utloahalang bakeng sa CEO ea United Way, e leng e 'ngoe ea lithuso tse kholo ka ho fetisisa tsa sechaba tse nang le
kotara ea lichelete tsa eona tse bokelletsoeng likhoebong. O ile a tsoela pele ho senya 1/3 ea
basebetsi (ho sa tsotellehe sena, hamorao Morton Bahr o ile a re o nahana hore o tla ba joalo
"ho arabela litlhoko tsa malapa a sebetsang.) O boetse a bolela hore o
o ne a utloisisa lerato hobane lelapa la hae le ne le thusoa ke Salvation Army.
Le hoja
Tsebo ea Chao ea khoebo, maikutlo a tsitsitseng le botšepehi bo sa sekisetseng li mo fa mesebetsi,
eena le baokameli ba hae ba leqe ho lumela. Mohlomong ha e lumellane haholo
ho reha mosali enoa oa mojaki oa Asia phatlalatsa ka matla a khoebo. Kapa mohlomong
monyetla oa ho bonts'a kutloelo-bohloko le boikhohomoso ba bona
batho ba fokolang ba mpa ba lekeha haholo ho feta. Ka tsela efe kapa efe, ho mo bitsa
motšehetsi ea khothatsang o ipapisitse le boemo ba hae ba bojaki-le ka ho hlaka
ho fapana le mosebetsi oa sebele oo a o entseng-ke fake-out eo tsoelo-pele e lokelang ho e etsa
bona ka. Boqhetseke ba Chao - ntle le ho iqapela ha hae ka kakaretso,
o tšoeroe ke lipuo tse 'maloa tse pepenene haeba liphatlalatso tse nyane - li eketsa tsitsipano
phetoho e ncha mabapi le tšebelisano e nepahetseng ea lipolotiki tsa boitsebahatso.
Sonia
Shah ke sengoli se ikemetseng le mohlophisi oa Dragon Ladies: Asian American
Batho ba Feminists Breathe Fire (South End Press, 1997). O lula Storrs, CT.