Punk e fetohile tse tharo-O e kholo. E hlalositsoe sekoahelong sa Spin, Liholong tsa Rock n' Roll Fame, esita le liketsong tsa Sex Pistols, tse ntseng li bokana bakeng sa lipontšo (tse ling hape) tsa ho kopana hape. Ka tsela e 'ngoe hoa tšosa ho bona' mino o bonahalang o etsa mohlala oa bophelo ba rock-fast-die-young ethos o fetoha motho e moholo. Leha ho le joalo, ka holimo ke sona se etsahetseng. Ha u sheba Fallout Boys le My Chemical Romances joale ba tšoere lere la boreneng la moriri oa spikey, ho bonolo ho ngola punk e le e hloekisitsoeng hantle, e rekiloe ebile e loketse moqomo oa lerōle oa nalane.
Joalo ka tloaelo, leha ho le joalo, ha se pale eohle. Sheba ka ho lekaneng motseng ofe kapa ofe, 'me u tiiselitsoe ho fumana bana ba nang le li-mohawks le liketane; bao ka nepo ba talimang sechaba sa kajeno e le qubu ea sona ea lithōle ba tlosang batho seriti le botho ba bona. Ba nyatsa tsela eo indasteri ea 'mino e tloaelehileng e fetisang "emo" e le punk rock - mokhoa oa ho etsa hore e bolokehe bakeng sa tšebeliso.
Ke molao o bonolo oa fisiks hore ketso e 'ngoe le e' ngoe e tla baka karabelo. Sechaba se hahiloeng holim'a ho lahloa se tla tsoala ho ikarola. Batho ba ikarotseng ba tla batla mokhoa o mong, 'me ha khetho eo e sa lekana, ba tla e senya ebe ba leka ho iketsetsa ea bona. E ka 'na eaba ke hobane'ng ha re utloa mantra "punk ha e shoele" hangata; joalokaha eka re ikholisa hore hafeela ho ntse ho e-na le baetsi ba litšoantšo ba sututsang enfelopo, joale moea oo oa borabele o lerata le o mabifi o ka pholoha.
Ka 'nete, ha ho mofuta o boletsoeng o shoele mme o tsosolositsoe haholo joalo ka punk. Baqolotsi ba litaba ba bangata ba 'mino ba ile ba ferekanngoa le ho phahama ha eona qalong lehlabuleng leo la pele la '77. Bangoli ba kang Dave Marsh le Lester Bangs ba ne ba se ba ntse ba sebelisa lentsoe lena ho hlalosa ntho e 'ngoe le e' ngoe ho tloha molumo oa lo-fi oa? le Mysterians ho morethetho o matla oa MC5. "Qalong ke ne ke ferekane hanyane," ho boletse Bangs sengolong se buang ka Clash, "hobane ho ea ka 'na punk rock e ne e le ntho e ileng ea qala ho phahamisa nko ea eona e bohloko hoo e ka bang ka 1966 ka lihlopha tse kang Seeds and Count Five, ba shoele 'me ba patoa ka mor'a hore ba-Stooges ba qhalane 'me LP ea pele ea Bahatelli ba bomo.
Khohlano e mpe e neng e tla fihla sehlohlolong ha "God Save the Queen" e ne e thibetsoe ho fihla ho Nomoro ea Pele e bile le nako e telele ea ho ima pele e etsa hore London e be moferefere. Leha ho le joalo, ha katse e tsoa ka mokotleng, ho ne ho hlakile hore batho ba ne ba e-na le lirethe ka mahlakoreng a mabeli a letamo.
Selemong seo, 1977, e ile ea e-ba setšoantšo sa ma-punk. Lilemo tse leshome pele ho moo, e ne e le Lehlabula la Lerato. Joale e ne e le Lehlabula la Sam. Phetoho e neng e tšepisitsoe ke lihlopha tsa mehleng ea mahipi e ne e hlōlehile. Seo ba neng ba se siile feela ka mor'a ho putlama ha moruo, ho hloka mosebetsi, pefo le lefika la maiketsetso, la boikaketsi, le neng le batla le lekana le linako tse kang pina ea Gregorian.
Punk e ile ea khutlisa sebete. Ha "li-supa tse peli li qabana," bacha ba ne ba utloa ba phatloha ka mohoo o le mong oa cathartic. Ho ne ho se na khoao e nyane ea hore '77 e ne e tla emela ho hana ntho e' ngoe le e 'ngoe e theoleloang molaleng oa bona. E ne e tla ba selemo, joalokaha Clash e ne e tla e beha, "ha ho Elvis, Beatles kapa Rolling Stones."
Qetellong ho ile ha e-ba le ’mino o neng o utloahala kamoo batho ba ikutloang kateng. Brash, bohale, lerata. Ha se ho feteletsa litaba ho bolela hore ba boholong ba ne ba tšohile. Lipontšo tsa Punk li ile tsa koaloa ke mebuso ea libaka 'me tsa qhaqhoa ke mapolesa. “Bongata ba lihlopha tsena bo ne bo tla ntlafatsoa haholo ke lefu la tšohanyetso,” ho latela Mokhanselara e mong oa Brithani Bernard Brook-Partridge, “ke rata ho bona motho e mong a cheka mokoti o moholo ’me a epela karolo ea ’ona.” E ile ea mathela botebo bo bokaalo.
Lipistol, Ba Lahlileng, Blondie, Ramones, Khohlano: kaofela ba ile ba tla ba puruma sebakeng ka bokhabane bohle ba supernova. Leha ho le joalo, ka mor'a lilemo tse peli, e ne e bonahala e chesa ka potlako. Lipistola li ile tsa arohana, Sid Vicious o ile a bolaoa ke ho otla, Blondie le Clash ba ne ba leka ka melumo e meng e hlalosoang e le "un-punk". Ke batho ba fokolang ba neng ba bonahala ba itokiselitse ho beha sepekere sa pele ka lekeseng joaloka Johnny Rotten: "E ile ea fetoha e amohelehang, ea kenngoa hape tsamaisong." Ha hoa ka ha nka nako e telele pele "punk" e fetoha "leqhubu le lecha," 'me hoo e ka bang e bua ntho e' ngoe le e 'ngoe.
Leha ho le joalo, libakeng tse tebileng tsa "ka tlas'a lefatše," punk e ne e sa ee kae kapa kae. E ne e mpa e fetoha (kapa ho e-na le hoo e fetoha) ho lumellana le linako. Ka lehlakoreng le leng la letamo, toropong e ’ngoe e qhalakaneng, New York City, bana ba ne ba amohetse punk ka cheseho e kang ea balekane ba bona ba Brithani. Ka 'nete, bashanyana ba bane ba Queens, bao ho bonahalang eka ba ne ba e-na le lebitso la ho qetela "Ramone," ba ne ba nkile karolo e kholo lilemong tse hlano tse fetileng ho susumetsa lihlopha tse neng li rometse BBC ho thekesela. Se neng se meletse moo se ile sa qala ha lilemo tsa bo-70 li ea qetellong.
Ha mathoasong a lilemo tsa Reagan-Thatcher a lemosa ka linako tse thata tse tlang, molumo oa punk o lerata ka ho fetisisa le o potlakileng ka ho fetisisa o ne o le thata. Punk e ne e se e le mahlanya le ho feta, e mabifi le ho feta, e le lefu la seoa sefahlehong sa sechaba se senyehileng.
Haeba li-punk li ne li sa khone ho hlahisa maikutlo a matla a lekaneng ho sisinya Reagan, joale bonyane ba ne ba ka etsa 'mino o utloahalang joalo. Ba ne ba batla ho fokola le ho feta ka batho ba tloaelehileng ho feta moloko o fetileng. Lipontšo tse thata li ne li tšoana le likopano tsa morabe moo bana ba neng ba ka lla khahlanong le bohlanya ba lefatše le ekelitsoeng ke Wall Street le synth-pop. Haeba ba ne ba ka hatelloa bophelong ba bona ba letsatsi le letsatsi, bonyane ba ne ba ka e tlohela ka lihora tse seng kae ka beke. Ha ho na pelaelo hore mananeo a thata a ne a le mabifi, empa leo e ne e se lona lebaka le ka sehloohong leo mapolesa a neng a atisa ho hlaseloa ka lona.
Boikemisetso ba ho ikemela ba Hardcore bo ile ba qetella bo senyehile. Bohareng ho isa bofelong ba lilemo tse mashome a robeli a metso e robeli, hardcore o ne a itakisitse k'honeng e laoloang ke pefo le machismo. Ian Svenonius oa Sechaba sa Ulysses o ne a tla e hlalosa: "Haufinyane mefokolo ea hardcore le likhanyetsano tsa eona li ile tsa qobella sebopeho hore boholo ba sona se qhalane, 'me qetellong se ile sa qojoa, esita le ke baholo-holo ba sona, e le se sa thabiseng, se bonolo, le semumu." Ho ka bonahala eka boiteko ba bobeli ba punk le bona bo hlōlehile.
Empa hape, chebahalo e ka thetsa. Lihlopha tse kang Fugazi le Minutemen li ile tsa qapa le ho kopanya punk hore e be molumo oo ka linako tse ling o neng o le bohale, esita le ka litekanyetso tse thata, empa ka nako e le 'ngoe o rarahane,' me o tsebahala oa punk. Morao koana UK, lihlopha tsa "post-punk" tse kang Gang of Four li ile tsa theola morethetho o thata ka tlas'a lepheo le letšehali le neng le amohela metso ea Punk's Situationist.
Haeba lilemo tsa mashome a robeli e ne e le nako ea mokhoa o benyang le o bentšitsoeng o neng o pata merero e mebe le e sehiloeng, joale lilemo tsa mashome a robong e ne e le nako eo ka eona veneer e neng e qala ho phatloha. 'Muso o Mobe oa Soviet Union o oele,' me o fane ka monyetla oa hore 'muso oa US o ikopanye. Ntoa ea pele ea Gulf, IMF le Banka ea Lefatše ba tiisa matla a bona, ho fokotsa boiketlo ba US le Lekhetho la Poll UK. The steamroller ea Anglo-American TINA e ne e le malala-a-laotsoe ka ho hlaka ho poma ntho leha e le efe e ka e sitisang.
Leha ho le joalo, hopola fisiks. Bofetoheli ba lilemong tsa bo-90 khahlanong le ntoa le khethollo ea morabe bo ne bo le matla. Nakong e fetileng ea lipolotiki, ho ne ho hlakile hore bana ba ne ba khopehile haholo ke monyetla oo ho thoeng o thoholetsoa ke batho ba tloaelehileng. Ha grunge e tšoara, ho ne ho bonahala ho hlakile hore metso ea eona e mengata e ne e lenngoe ka thata lipapaling tse thata le tsa post-punk. Bofetoheli, mekhoa ea DIY eo lik'hamphani tsa lirekoto li ileng tsa potlakela ho li senya, 'me ehlile molumo e ne e le matšoao a hore ho se khotsofale ho ke keng ha koalloa kapa ho qojoa.
Ho fihla ha grunge ho ile ha bula liheke tsa tsosoloso ea punk lilemong tsa bo-90. Green Day, Rancid le Offspring e ile ea e-ba mabitso a malapa. Ho bonolo ho sheba lihlopha tsena ka boikhohomoso. Ka 'nete, hore kaofela ha bona ba ile ba qetella ba saena ka li-labels tse kholo ka mokhoa o ke keng oa qojoa ba phahamisitse 'mala le mohoo oa "rekisa" ho tsoa ho li-purists. Leha ho le joalo, tlatsetso ea bona e ile ea feta hōle liqeto leha e le life tseo ba li entseng.
Ka sebele nka ikenyelletsa ho bana bao ba anngoeng haholo ke "leqhubu la bobeli" la punk. 'Na le metsoalle ea ka re ne re amohetse grunge e le mofuta o le mong feela oa borabele bo neng bo bulehile ho rona matsatsing a pele a bocha. Re ne re tseba hore na Ramones le Sex Pistols ke bo-mang, empa ha rea ka ra ba tsotella haholo; 'me ka sebele re ne re e-s'o utloele ka Crass kapa The Exploited. Empa pele selemo se utloa Green Day, re ne re ile ra hlasela mabenkele a rekoto bakeng sa eng kapa eng e nang le "punk" ho eona. E ne e le boiteko ba ho tsoela pele ka borabele ba rōna, leha ho le joalo ho ne ho sa hlaka hore na hantle-ntle re ne re fetohela eng.
Haufinyane, libapali tsa rock tse bentšitsoeng ka mathe tse neng li phatlalatsoa ho tsoa ho MTV li ne li se na thahasello ho rona. Esita le Green Day e ne e nyametse ka morao likelellong tsa rona. Re ne re khahliloe ke mokhoa o mong oa "Alternative". E ne e le tsela ea rona ea ho hana ho ba teng ho neng ho reriloe bakeng sa rona e le sehlopha se seng sa li-cubicle drones. E ne e se kaofela ha rōna re neng re futsanehile. Re ne re sa sebetse kapa re lula lifoleteng tsa lekhotla, empa re ne re na le bonnete ba hore lihele li halefile. Khohlano e matla e tsoang ho libapali tsa rona tsa li-CD e ne e bonahala e tiisa tšabo eo re ileng ra e utloa ka hare ea ho fetoha kolu e 'ngoe lebiling. Punk e tšepisitse borabele; mokhoa oa ho qhoma, bonyane ka nakoana, ho tloha bothateng ba bophelo ba letsatsi le letsatsi.
Ho 'na, punk e ne e le kenyelletso ea ka ea monahano o ikemetseng; memo ea ka ea ho botsa maikutlo a lefatše le bonahalang le se na kelello. Ke ne ke sa le ngoana ke hōlela seterekeng sa DC, ke leka ho loants'a maikutlo a ho ts'oha a neng a tlisoa ke ho tseba hore mokhoa oa bophelo oa ho seha likuku o pota-potileng e ka 'na ea e-ba qetello ea ka ka letsatsi le leng. Ke ile ka bokella, ka reka le ho fapanyetsana lirekoto ka boomo. Ka nako eo, ho ne ho se ho le bonolo ho fumana batho ba etsang ’mino o monate ka ho fetisisa. NoFX, Swingin 'Utters, Fugazi, The Bouncing Souls, Operation Ivy. Molumo o phahameng, o potlakileng le oa bohlanya oo ba neng ba mpontša ho oona e ne e le oa cathartic. E ne e le mofuta oa tokoloho, leha ho le joalo e le oa nakoana, ho tloha bothateng ba bophelo ba letsatsi le letsatsi.
Ha ho makatse hore ebe batho ba bangata ba ileng ba fetoha ma-punk bocheng ba bona ba ne ba tla qetella e le baitseki ba itetseng. Bofetoheli ba likelellong tsa rona ka bomalimabe e ne e se pono e fosahetseng. Hore ebe ’mino o joalo oa borabele, kapa mahlomela a ’ona, a ka ’na a tsoela pele ho kena ka har’a ’mino o tloaelehileng ke bopaki bo tiileng ba hore ho na le ho hong ho phoso ka tsamaiso.
Ha ho pelaelo hore ho thata ho metsa boholo ba MTV/Clear Channel version ea punk rock. Ka lehlakoreng le leng, ho bonolo hore mahlo le tsebe li hlalose tsena tsohle e le lerata la lefu le nkileng nako e telele.
Hoo e ka ba phoso. Mantsoe a mang a bohlale ka ho fetisisa ka punk a ile a tla ho 'na ho tsoa ho mongoli Antonino D'Ambrosio: "Punk ha e bue ka molumo kapa mokhoa oa mokhoa. E bua ka boikutlo; boikutlo ba borabele." Hafeela ho na le lebaka la ho tsoha le ho fetohela, punk ha e na lebaka la ho raha bakete.
"Batho ba reng 'punk e shoele,' kamehla ke re, ke maikutlo a boithati, hobane [ho tšoana] joalokaha eka ke bona ba nang le tlhaloso ea lejoe la punk. Seo ke lefeela. Punk ha e hlalosoe, kahoo e ke ke ea hlola e e-ba teng. ba shoeleng. U ke ke ua bolaea ntho eo ha e le hantle e se nang tlhaloso e le 'ngoe."
Ana e ne e le mantsoe a Ian McKaye oa tšōmo bukeng ea morao-rao ea Susan Dynner ea Punk's Not Dead. Polelo ea hae e tiisa taba ea hore tlas’a seo baetsi ba lirekoto ba matla ’ohle ba se buang ka seo re tla se utloa le seo re ke keng ra se utloa, ho na le ho hong ho sa laoleheng ka ’mino oo re o qapang. Seo ke lefa le leholo la punk. 'Me hafeela ho ntse ho e-na le batho ba ikemiselitseng ho senya mokhoa ona le ho hana seo ba se rekisetsoang, ha feela ho na le ngoana e mong kamoreng e ka tlaase ea ikemiselitseng ho nka katara le ho bua maikutlo a bona, ho na le lebaka la ho lumela. Punk rock, ea lilemo li mashome a mararo, 'me bana ba' maloa ba ntse ba pota-potile, ba ntse ba tla fumana marako a seng makae ao ba ka a rahang.
***** Alexander Billet ke moqolotsi oa litaba oa 'mino le moitseki ea lulang Washington, DC. Ke motlatsi oa kamehla ho Znet le Dissident Voice, hape o hlahile ho CounterPunch, Socialist Worker le MR Zine. Hona joale o sebetsa bukeng ea hae ea pele, Melumo ea Tokoloho: 'Mino le Phetoho ea Sechaba Lekholong la bo21 la lilemo.
Blog ea hae, Rebel Frequencies, e ka shejoa ho http://rebelfrequencies.blogspot.com, 'me a ka finyelloa ho [imeile e sirelelitsoe]