Pablo o lilemo li 14 'me o kha litholoana Profinseng ea Washington Bochabela. Ha a pheta kamoo a ileng a tloha Mexico ho ea United States le ntat'ae, o robeha 'me o qala ho lla ka mokhoa o sa laoleheng. Hang ha meokho e qala, o sitoa ho emisa. Moithaopi oa bongaka ea sebetsang le "ba seng molaong" ba sa tsitsang o fana ka maikutlo a hore Pablo o tšoeroe ke lefu la khatello ea kelello ka mor'a ho sithabela maikutlo, boemo boo a atisang ho bo amahanya le bahlabani ba ntoa, empa boo a bo bonang ka ho eketsehileng har'a bafalli ba se nang litokomane ba tsoang Mexico. Pablo o ne a se na takatso ea ho fallela leboea, leha e le ntate oa hae, empa ke ba bang ba babeli har’a baphaphathehi ba moruo ba limilione ba tlohileng mahae ka lebaka la ho tsieleha.
Pele e ne e le leeto la ho haola le lik'hilomithara tse makholo, maemong 'ohle a leholimo, marulelong a terene ea Mexico. Tšabo e sa khaotseng le e sa khaotseng ea ho hlaseloa le ho koeteloa ke lihlopha tse hlometseng tse kang Zetas, tse sebetsang hammoho le mapolesa. Joale, ho fihla moeling o ka leboea le ho leka ka matla ho qoba tlhokomelo e sa rateheng ea masole a cartel foot a batlang ho thaotha ka likhoka limathi tse ncha tsa lithethefatsi le babolai. Joale, ho tšela moeli o tletseng sesole le ho lelera lehoatateng le hōle ka matsatsi a mangata, u tseba hore ho lahleha kapa ho felloa ke metsi ho bolela lefu le tšabehang. Esita le lehoatateng, ho na le lihlopha tsa linokoane tse batlang bafalli ba hlokang tlokotsi. Hape ho na le sepolesa se seholo ka ho fetisisa United States—Sesole sa Meeli. Ka nqane ho moeli, ke lik'hilomithara tse ling tse 1,500 ho ea Eastern Washington ho ea ikopanya le litho tse 'maloa tsa malapa tse fumanang chelete e nyane ea ho kha morara bakeng sa indasteri e ntseng e hola ea veine. Ho thella hofe kapa hofe kapa bomalimabe tseleng ho tla bolela ho lelekoa naheng, kapa bonyane ho arohana le ntate ea ka 'nang a qetella a le litlamong ka likhoeli tse ngata. Batho ba sa bonahaleng, ha ho motho oa Mexico le Amerika ba maemo a tlase ba kileng ba chacheha ka mohono, empa ka mabaka ohle a fosahetseng le a khelohileng.
United States e na le naha e kholo ka ho fetisisa lefatšeng basebetsi ba tsoang linaheng tse ling. Bajaki ba etsa 14% ea basebetsi ba US le 20% ea basebetsi ba meputso e tlase. Bajaki ba Mexico ba United States, bao e leng sehlopha se seholo ka ho fetisisa sa bajaki, le bona ba na le palo e phahameng ka ho fetisisa ea basebetsi ba lefuoang ka tlase moruong o matla ka ho fetisisa lefatšeng. Ho fihlela ho 52% ea milione 11.1 bafalli ba se nang litokomane hona joale ba US ba hlahetse Mexico.
Ka 2003, bareki ba tsoaletsoeng Mexico United States tlatsetsa chelete e hakanyetsoang ho $395 bilione moruong oa Amerika. Leha ho le joalo, mmuso oa US o na le litlamo tse fokolang tsa molao ho fana ka melemo e fokolang ea naha ho bafalli ba se nang litokomane. Kahoo le hoja li ka ’na tsa hlahisa le ho sebelisa libilione United States, ’muso o etsa ho fokolang ho khutlisa, e leng boemo bo putsang ’muso le bahiri, empa e leng tlokotsi bakeng sa basebetsi ba sa ngolisoang ka molao.
Tlatsetso ena moruong oa Amerika e ne e ke ke ea khonahala ntle le basebetsi bao har'a bona ba limilione ba seng ba ipehile kotsing ea ho kenngoa chankaneng, ho lelekoa naheng, tlhekefetso ea 'mele le lefu. Leeto leo ho nkoang hore ke le leng la maeto a kotsi ka ho fetisisa lefatšeng, ho pholletsa le Mexico holim'a literene tse tsamaisang thepa, e se e le moetlo o khelohileng oa ho fetela torong e senyehileng ea Maamerika eo ho eona ho sebetsang ka thata masimong, ho sebetsa e le bahlokomeli, kapa ho hlekefetsoa tšebeletsong. liindasteri, hangata bakeng sa moputso o ka tlase ho moputso o tlase le kalafo joalo ka maemo a tlase a merabe, a bonoa e le a khethang ho feta menyetla e thata le ho feta Amerika Bohareng le Mexico.
Bafalli, ho fapana le ho batla “lithuso,” ba kena ka bongata United States e le hore ba balehe bofutsana bo ntseng bo mpefala Mexico. Hobaneng hape ho ipeha kotsing ea likotsi tse ngata tsa leeto le eang leboea, ho mamella maemo a tlotlollang a mosebetsi le moputso o tlase, le ho tšoaroa ka monyetla, ho koalloa teronkong, le ho lelekoa naheng, haeba e se ka lebaka la ho tsieleha? Ka lehlakoreng le leng, leano la US le khothaletsa ho kopanngoa ha limmaraka lefatšeng ka bophara le ho tsamaisoa ka bolokolohi ha thepa, empa e etsa tlōlo ea molao ba lekang ho tsamaea ka bolokolohi joalo ka lichelete tsa kantle ho naha. Ka bokhutšoanyane, pale e ngata ea bajaki ba Mexico ba United States e ka nkoa e le tlōlo ea molao ea bofutsana.
Morao tjena tlhōlo ea tlala setsing sa botlamuoa sa NorthWest se Tacoma, Washington ke papiso e nepahetseng ea mokhoa ona. Seteraeke sena se ile sa hlohlelletsoa ke tšoaro e mpe ea batšoaruoa le ho koalloa ka nako e telele ha batho bao botlokotsebe ba bona bo ntseng bo fokola. Har'a maqakabetsi a lichelete a US, basebetsi ba hlokehang haholo ba sa ngolisoang ba se ba le ka bongata. Ho arabela, Mopresidente Obama o lelekiloe naheng Bafalli ba limilione tse 2, ho feta mopresidente ofe kapa ofe oa Amerika. 'Me litsi tsa botlamuoa tsa poraefete joalo ka tse Tacoma - ka mokhoa o hlakileng oa bokhaphithaliste oa morao-rao - joale li ka etsa phaello e ka qosoang (ka tlhompho ea molekhetho) ka morao ho basebetsi ba lahliloeng le ba setseng.
Bongata ba ba leleketsoeng Mexico (le libakeng tse ling) ba 'nile ba lula United States ho tloha e sa le bana 'me ha ba sa na maqhama leha e le afe le naha ea bona ea boahi. Ba se ba hōlile 'me ba na le malapa. Tlas'a Lenaneo la Secure Communities la ts'ebetsong ea molao le hlahisitsoeng ke tsamaiso ea Bush le ho atolosoa tlas'a Obama, 39% ba ba tšoaretsoeng litlōlo tsa molao tsa bojaki ba na le balekane ba lenyalo kapa bana (kapa ka bobeli) bao e leng baahi ba US, e leng se bakang karohano 'me hangata ho senyeha ha lichelete tsa malapa nako le nako ha mohlokomeli e mong "ea seng molaong" a lelekoa naheng.
Hoo e ka bang lilemo tse 120 tse fetileng, mohlophisi oa lipolotiki AL Montalvo e ile ea tletleba ka khethollo ea morabe eo basebetsi ba Mexico-Amerika ba neng ba e-na le eona, ba bolela hore ba ne ba tšoaroa joaloka “liphoofolo tse jereng thepa.” Taba ea hae e tletlebang ea hore “e ka ’na eaba ba lekane ho sebetsa empa ba sa tšoanelehe ho sebelisa litokelo leha e le life tsa sechaba” e ntse e tsoela pele kajeno ka matla a tšosang.
Peter Watt o ruta lithuto tsa Latin America Univesithing ea Sheffield. Ke eena mongoli-'moho oa buka, Ntoa ea Lithethefatsi Mexico: Lipolotiki, Pefo le Neoliberalism ho Narcoeconomy e Ncha (Libuka tsa Zed 2012).