Haufinyane Argentina e tšoaea sehopotso sa 30^th sa phetohelo ea sesole le mekhoa e ileng ea latela ea botšosi bo ka nahanoang. Rekoto palo ea baipelaetsi, ba bang ba hakanya hore 100,000 e ile ea ea Plaza de Mayo ka la 24 Hlakubele selemong sena ho ikhopotsa ho nyamela ha Argentina.
Phetoho ea sesole e ile ea nka puso ka 3:20 hoseng ka la 24 March, 1976. Puso ea bohatelli hang-hang e ile ea fana ka temoso e tiileng ea hore haeba masole kapa mapolesa a sechaba a ka bona ketsahalo leha e le efe e belaetsang ea ho phethola ’muso a tla laola leano la “ho thunya ho bolaea”. Baitseki ba ka bang 30,000 ba ile ba koeteloa le ho bolaoa nakong ea puso ea bohatelli ea sesole e neng e busa Argentina ho tloha 1976-1983. Hammoho le tšehetso e tsoang ho U.S. baetapele ba sesole sa sesole ba ile ba ikemisetsa ho felisa “communism†le ho kenya taelo e ncha le mohlala oa moruo Argentina.
Ho ea ka Manuel Gonzalez, eo ho tloha ha a le lilemo li 19 a neng a belaela hore batsoali ba hae ba sesole ba ile ba mo koetela e sa le lesea, puso ea bohatelli e sebelisitse ho nyamela eseng feela ho tšosa khanyetso empa hape le ho beha mohlala oa morao-rao oa moruo oa neoliberal. “E se e le dilemo tse 30 haesale puso ya bohatelli e tletseng madi e nka puso naheng ya rona. Moo banna le basali ba 30,000 500 ba ileng ba hlokofatsoa, ba thunngoa, ba bolaoa le ho nyamela teng”—le masea a XNUMX. Sesole sa sesole se sebelisitse mokhoa o mobe oa bokhukhuni ho kenya tšebetsong mohlala oa moruo oa neoliberal naheng ea rona. Ke ka lebaka lena ba neng ba hloka ho nyamela batsoali ba rona. Ba ile ba ba hlokofatsa litsing tsa botlamuoa ka sekhukhu. Ba ile ba etsa hore bo-’mè ba rōna ba re belehele libakeng tse kang tsena, sepetlele se neng se sebeletsa e le setsi sa botlamuoa se etsoang ka sekhukhu.â€
Phetoho ea sesole e ne e e-na le sepheo se hlakileng: ho ba 30,000 ba ile ba nyamela, 80% e ne e le basebetsi. Bohatelli bo ile ba felisa moloko oohle oa bohanyetsi ba basebetsi, oo sechaba se ntseng se tsoela pele ho hlaphoheloa lilemo tse mashome hamorao. Lilemong tsa bo-1970 tse lebisang ho ketola puso, likhohlano tsa basebetsi ba Argentina li ile tsa atleha. Basebetsi ba thehile baemeli ba mekhatlo ea basebetsi ka ntle ho mekhatlo ea setso ho batla meputso e betere le maemo a betere. Lihlopha tsa bahlabani li ne li nkile lifeme le mekhoa e meng ea liketso tse tobileng. Leha ho le joalo ka 1976, mekhatlo ea basebetsi e ile ea hlophisoa 'me ea nyamela lifemeng le libakeng tsa mosebetsi.
Sesole se ile sa fetola profinse ea temo ea Tucuman le mabanta a indasteri a Buenos Aires hore e be sebaka sa ho tsoma seo ho thoeng ke bafetoheli. Ho tloha ka 1974, selemo pele ho phetohelo, mapheo a nepahetseng a Peronists a saenetse Independence Operative ho tšoara ts'ebetso ea sesole profinseng ea Northern Tucuman. Lena e ile ea e-ba sebaka sa pele sa teko bakeng sa maqheka a tlhokofatso. Ho lumeloa hore mosebeletsi o ne a shebile likhukhuni tse ka lehlakoreng le letšehali tse sebetsang thabeng ea Tucuman. Leha ho le joalo, sesole sa sesole se ile sa koetela le ho hlokofatsa basebetsi ba masimong a tsoekere sebakeng seo. Ba ile ba tšosa metse eohle ho etsa bonnete ba hore ha ho basebetsi ba tletlebang ka maemo a ho sebetsa a seng makhoba masimong a 'moba le lifemeng.
Batho ba bangata ba nyamela libakeng tse ngata tsa mosebetsi. Lifeme tse ling li ne li bile li sebeletsa e le litsi tsa tlhokofatso le litlamo tsa sekhukhu tsa sesole. Setsing sa Ford Motor's General Pacheco baemeli ba 25 ba mekhatlo ba ile ba tšoaroa 'me ba nyamela ka har'a setsi sa botlamuoa sa fektheri ka matsatsi, libeke kapa likhoeli ho fihlela ba fetisetsoa ka sekhukhu sebakeng sa mapolesa a lehae se fetotsoeng ka lekarecheng la sesole. Pedro Troiani e ne e le moemeli oa mokhatlo ka lilemo tse tšeletseng femeng ea Ford seterekeng sa Greater Buenos Aires sa Pacheco ho fihlela phetohelo ea 1976. “Kompone e sebelisitse batho ba nyametseng ho felisa mokhatlo oa basebetsi femeng,†ho boletse Troiani. Batsamaisi ba Ford ba bile ba fana ka likoloi, joalo ka Ford Flacon e batang, ho isa batšoaruoa ho ba isa litlamong tsa sekhukhu le litsing tsa tlhokofatso.
Setsi sa Mercedes-Benz le sona se ile sa fetoloa setsi sa tlhokofatso le litlamong tsa sekhukhu. Palo e nepahetseng ea basebetsi ba ileng ba nyamela femeng ea Mercedes-Benz Argentina ha e e-so tsejoe. Khakanyo e re bonyane ba leshome le metso e meraro, empa palo e ka ba haufi haholo le 20. Ho na le litsi tse fetang 375 tsa botlamuoa Argentina. Hangata libaka tsa mosebetsi le meaho ea 'muso e sebeletsang e le litsi tsa botlamuoa ba sekhukhu li ne li le bohareng ba /barrios/.
Puso ea bohatelli ea sesole ea 1976-1983 e ile ea kenya mekhoa e ke keng ea nahanoa ea bokhukhuni-ho theola bahanyetsi le ho ba theola lifofaneng ho ea Leoatleng la Atlantic “vuelos del muerte,†sebelisa lisebelisoa tsa motlakase kapa “picana†lithong tsa botona le botšehali tsa banna. le basali ba neng ba kena literonkong tsa sekhukhu, ba beta basali le ho qobella banna, basali, batsoali, baena le li-compañeros ho mamela mehoo ea baratuoa ba bona ba neng ba hlokofatsoa.
Rodolfo Walsh o ngotse “Letter Open to the Military Junta†ka sehopotso sa pele sa phetohelo ea sesole ka 1977 a tlaleha ka tlhokofatso, lipolao tse ngata, le ho nyamela ha likete. O boetse a tlaleha ka mahlomola a reriloeng a mohlala oa neoliberal. Mongoli oa lipolotiki o ile a bolaoa ka la 25 March, letsatsi le le leng feela ka mor'a ho phatlalatsa lengolo la hae le tummeng. “Ka leano la oona la moruo mmuso ona ha o shebane feela le ho hlalosa litlolo tsa oona tsa molao empa hape le bokhopo bo bobe ka ho fetisisa boo o bo entseng—ho otla limilione tsa batho ka mahlomola a reriloeng.â€
“Ka selemo moputso wa sebele wa basebetsi o theohile ka 40%. (Ke) meputso e makatsang ka lithunya tsa lithunya ha litheko li ntse li nyoloha sebakeng sa bayonet, ho senya mofuta ofe kapa ofe oa litlhoko tse kopaneng, ho thibela likopano tsa basebetsi ba kahare kapa likomishene, ho etsa lihora tsa mosebetsi nako e telele le ho phahamisa tlhokeho ea mosebetsi ho fihlela boemo ba rekoto ea 9. %. Ha basebetsi ba ipelaetsa, puso ea bohatelli e ba tšoaea e le bafetoheli, ba koetela litho tsohle tsa baemeli. Ka linako tse ling litopo li hlaha li shoele 'me maemong a mang ha li hlahe.â€
Bonyane basebetsi ba 46 ba liofisi tsa Banka ea Porofense ea Buenos Aires ba ile ba nyamela, ba khetheloa mosebetsi oa bona oa ho hlophisa mekhatlo ea basebetsi. Basebeletsi bao kajeno ba hlophisang komisi ea mokhatlo oa ka hare ka ntle ho mokhatlo oa setso ba ile ba tšoara ketso ea ho ikhopotsa ba 46 ba nyametseng Banka ea Puso ea Buenos Aires. Ba ile ba bala mabitso a 46 le ho khakola letlapa le tiisang ntoa eo basebetsi ba nyametseng ba e siileng.
Basebetsi ba fetang 1,500 ba tsoang Lebaleng la Sekepe la Rio Santiago le Buenos Aires ba ikhopotse hore 48 ea jarete ea sekepe e nyametse. “Lena ke lekhetlo la pele ka mor'a lilemo tse 23 basebetsi ba kopana ho ikhopotsa batho ba 30,000 ba nyametseng. Ke batla ho leboha /compañeros/ bao lilemong tsa bo-70 ba faneng ka ntho e 'ngoe le e 'ngoe, esita le bophelo ba bona ho sireletsa maikutlo a bona a neng a le matla ho feta ho ntlafatsa mosebetsi le maemo a sechaba a basebetsi,†ho boletse mosebeletsi e mong nakong ea sehopotso sa selemo sena. Basebetsi ba ile ba haha setšoantšo se seholohali sa tšepe ’me ba khakola letlapa le nang le mabitso a e mong le e mong oa basebetsi ba 48.
Osvaldo Valdez e ne e le e mong oa basebetsi ba 48 ba nyametseng Lebaleng la Likepe la Rio Santiago. “Ho ile ha kena banna ba leshome ba apereng diaparo tsa ka tlung. Ba ile ba re kenya ka likamoreng tse arohaneng eaba ba mpotsa lipotso. Ba ile ba arola ntho e 'ngoe le e 'ngoe e batlang boitsebiso. Eaba ba tsamaea le eena,” ho bolela Cristina Valdez, mosali oa Valdez. “Hoa makatsa ho nahana hore matsatsi a 15 a ho hlahloba nalane ea botlokotsebe a fetohile lilemo tse 30. Re ke ke ra phomola ho fihlela re tseba hantle hore na ke bo-mang ba nkileng karolo litlolong tsena tsa molao le ho fihlela 'molai e mong le e mong oa ho qetela a kenngoa teronkong.â€
Nakong ea Ntoa ea Litšila Argentina, boholo ba baahi ba ile ba khutsa ka lebaka la censorship e behiloeng ke mmuso oa sesole. Ba sa kang ba khutsa ba ne ba ipeha kotsing ea ho nyamela ka bobona. Selemong sena, lifemeng, liunivesithing, likolong tse phahameng, le /barrios,/ baitseki ba ile ba hlophisa liketsahalo tsa lehae ho boloka nalane e phela le ho sireletsa litokelo tsa botho e le hore nalane e se ke ea ipheta.
Lihlopha tsa litokelo tsa botho H.I.J.O.S. le Grandmothers of the Plaza de Mayo ba sebelitse lilemo tse fetang 10 ho fumana moo bana ba hakanyetsoang ho 500 ba hlahileng ha bo-'m'a bona ba ntse ba le litlamong tse seng molaong. Ka lebaka la mosebetsi oa bona ba fumane ho feta 82 ea Victoria Donde Perez, morali oa mosali ea nyametseng o rometse molaetsa ho batsoali ba hae. “Re batla ho bolella moratuoa oa rona ea nyametseng /compañeros/ le batsoali hore ba se ke ba tšoenyeha hobane re teng mme re tla fumana bana ba hau. Kajeno re lilemo li 82 empa haufinyane re tla li fumana kaofela. Hammoho le bana ba hau re khutlisa litoro tsa ba nyametseng, litoro tsa bona tsa bophelo, litoro tsa bona tsa tokoloho, hobane ke seo batsoali ba rona e neng e le sona, e ne e le lihahi tsa litoro tse sebete.â€
Basebetsi-'moho le bona ba ile ba ikhopotsa ho nyamela ha bona ka tlhompho e ntle ka ho fetisisa e ka khonehang-ba tšepisa ho ntšetsa pele lefa la baitseki ba nyametseng ba ntoa khahlanong le tlhekefetso. Litokelo tse ngata tsa setso tsa botho li nyatsitse liphatlalatso le likopo tsa mekhatlo ea sechaba ho felisa tlhekefetso ea kajeno ea litokelo tsa botho: ho felisa ho hloka kotlo bakeng sa liofisiri tsa mehleng tsa sesole tse ikarabellang bakeng sa ho hlokofatsa le ho bolaea ba likete, ho lokolloa ha batšoaruoa ba lipolotiki hona joale ba tšoaretsoeng Argentina le pheletso. ho maano a bakang tlhokeho ea mesebetsi, bofuma le tlala. Leha ho na le mekhatlo e ikemetseng ea litokelo tsa botho, ntoa ea litokelo tsohle tsa botho (litokelo tsa sechaba, moruo, lipolotiki le setso) e ntse e tsoela pele hammoho le ntoa ea ho hopola histori ea Argentina.
30,000 tlhahiso ea li-desaparecidos!
Mongoli a ka finyelloa ho [imeile e sirelelitsoe]
Shebella ho phatlalatsoa ha lihopotso tsa lilemo tse 30 inthaneteng ho www.agoratv.org