"Mecha ea litaba e bonahala e fana ka maikutlo a hore lena ke lekhetlo la pele le ka etsahalang lefatšeng lena 'me ha ho bokhopo bo bong bo kileng ba bonoa pele. Ho latela maikutlo a bohloko le mesarelo ea mecha ea litaba motho a ka nahana hore matla a ho utloa bohloko a lekanngoa ka sebaka seo motho a leng ho sona tsamaisong ea matla ea lefatše.”
(Azra Sayeed, The Macabre Face of Globalisation, September 2001)
Lefatše lena la "post-September 11" leo re buang haholo ka lona le haufi le ho ikhopotsa selemo sa lona sa pele. Ke eng e fetohileng ho tloha ha Azra Sayeed a ngola mantsoe aa ka thuto / moitseki oa Pakistani?
USA, Malapa a Leshome le Motso o mong a Loetse bakeng sa Hosasane ka Khotso, sehlopha sa litho tsa malapa a bahlaseluoa ba la 11 Loetse ba eme ba tiile khahlano le "ntoa ea bokhukhuni". Ka mor'a ho etela Afghanistan pejana selemong sena, ho kopana le malapa a Maafghan a bolailoeng litlhaselong tsa US, Kristina Olsen, eo khaitseli ea hae Laurie a neng a le sefofaneng sa American Airlines Flight 11 o itse: "Joale kea tseba hore na batho ba linaheng tse ling ba ikutloa joang. Re ne re phutholohile re bile re sireletsehile. Lefatšeng ka bophara batho ba shoa lefu le tšabehang khafetsa, 'me ke tloaelo. ”
Tsamaiso ea US e khethile Loetse 11 2002 ho thakhola Sistimi ea eona ea Naha ea Ngoliso ea Ts'ireletso ea ho Tsoa. Lenaneo lena le tla nka menoana le ho nka lifoto baeti ba tsoang Bochabela bo Hare le linaha tsa Mamoseleme ba kenang USA.
’Muelli-kakaretso oa ’Muso John Ashcroft o phatlalalitse: “Baeti ba tla khethoa ho ea ka mekhoa ea bohlale e bontšang mekhoa ea mekhatlo ea likhukhuni.” Iran, Iraq, Libya, Sudan le Syria kaofela li rehiloe mabitso a batšehetsi ba bokhukhuni ke Lefapha la Naha, kahoo baeti bohle ba tsoang linaheng tsena ba kanna ba nkuoa menoana le ho nkuoa linepe.
Lefats'eng ka bophara Linaleli le Stripes li ntse li hlaha hape (haeba li kile tsa phuthoa ebe li tlosoa). Ke ba bone Philippines pejana khoeling ena, ha ts'ebetso ea sesole e kopaneng ea US-Philippine Balikatan 2002-01 e hlohlelletsa tlhekefetso ea litokelo tsa botho khahlano le sechaba sa Mamosleme a Moro ka Boroa. Colin Powell o ile a fiela Manila ho fa mmuso oa Arroyo hlooho le ho fana ka US $ 55 milione bakeng sa "ntoa ea bokhukhuni".
New Zealand re fuoa likhopotso tsa letsatsi le letsatsi tsa sehopotso se tlang litoropong tse hole tsa New York le Washington, ka liketsahalo tsa lehae ho tšoaea letsatsi leo le lona le reriloeng. Christchurch, moo ke lulang teng, litšepe tse supileng tse nkiloeng lerakong la WTC li lokela ho theha motheo oa mosebetsi oa bonono o tla senoloa ka Mphalane. Setima-mollo sa Christchurch, Murray Jamieson, se re: “Tšepe ena ea halalela, ke ntho ea bohlokoa haholo, 'me re lehlohonolo haholo ho e fumana. Litima-mollo tse tharo tsa New York tse neng li sebetsa sebakeng sa WTC le tsona li tla mona leetong la ho bua.
Ha tsamaiso ea US e rera ho hlasela Iraq hape, ha ntoa ea Afghanistan e ntse e tsoela pele, le ha lefats'e lohle le kopuoa ho hopola hape bohale ba litima-mollo tsa New York, ke ntse ke ipotsa hore na sebete, sebete le tahlehelo ea banna le basali ba ile ba beha bophelo ba bona kotsing ho pholosa ba bang ha libomo tsa US li nesa lefu le timetso Baghdad, Basra, Kabul le Kandahar li tla hopoloa ka tsela e tšoanang. Ea batho ba neng ba cheka ka ho tsieleha, hangata ka matsoho a bona, ho fumana litopo tse robehileng, tse sa pheleng tsa baratuoa, metsoalle le basebetsi-'moho tlas'a lithako le li-infernos tse matla. Na mahlabelo a bona a ke ke a ba a bohlokoa? Na bo-ralitima-mollo ba Iraq ba tla ke ba koaheloe mecheng ea litaba ea machaba? Ke nahana hore re se re tseba karabo.
Ho hong ho ts'oanang le thuto ea ho se be le mahlomola, tšabo le tlhekefetso ea sechaba sa Amerika e entsoe ka lebaka la tšabo ea litlhaselo tsa 9/11 ke Tsamaiso ea Bush le mecha ea litaba ea khoebo US. Hammoho le tšokelo ea ntoa e sa feleng khahlanong le "sera" (mang kapa mang eo US unilateralists le batšehetsi ba bona ba reng ke) thuto ena e kentsoe lefats'eng lohle ka matla hoo re tlamehang ho amohela ntle ho pelaelo mehato efe kapa efe e nkuoang. e hlokahalang bakeng sa "ts'ireletso".
Ha CD e ncha ea Bruce Springsteen ea The Rising e sebetsana le sehlooho sa la 11 Loetse 'me e fana ka pina ea sehopotso sa sehopotso sena, ke ntse ke hopola pina eo mphato oa hae, Steven Van Zandt, eo e neng e le sebapali sa katara, a e lokolotseng lilemong tse 18 tse fetileng. Mabapi le bosholu le lipolao tse tšehelitsoeng ke US Latin America, k'horase ea eona ea botsa "U ile kae, desaparecido?/ Ke tšepa hore motho o hopola lebitso la hau / U ile kae desaparecido / Ba ka re furalla joang?" (Desaparecido, Little Steven le Disciples of Soul, ho tsoa ho Voice of America)
Ha re ntse re atamela sehopotso sa pele sa litlhaselo tsa WTC, ke mang ea tla binela li-desaparecidos tsa kajeno USA ka boeona? Ke ba bakae ba kileng ba nkoa literateng, mahaeng a bona, libakeng tsa bona tsa mosebetsi ’me ba koalloa litsing tsa botlamuoa tsa INS ka likhoeli tse ngata, kapa ba lelekoa naheng, boholo ba bona ka lebaka la litaba tse nyenyane tsa bojaki?
Re tla hopola joang tsela eo Lefapha la Toka la United States le ileng la khetha bajaki ba 5000 ba Mamosleme, haholo-holo ba tsoang Asia Boroa kapa Maarabia hore ba tšoaroe le hoja ba etsa karoloana feela ea batho ba 320000 ba ileng ba tlōla litaelo tsa ho lelekoa naheng. Re tla hopola joang taba ea hore batho ba bangata hakaale ba tšoeroe ba sa kopane, ba haneloa ho letsetsa ba lelapa, metsoalle kapa babuelli ba molao, ha baratuoa ba bona ba sa khone ho tseba hore na ba koaletsoe hokae?
Na re tla hopola Dr Shakir Baloch oa Canada ea tsoaletsoeng Pakistan, ea ileng a lelekoa Canada ka mor'a likhoeli tse supileng teronkong, ba bahlano ba bona ba koaletsoe a le mong, a tsamaea le tlhekefetso ea 'mele le mantsoe le litšokelo, ho hlekefetsoa, le lelapa la hae le sa tsebe hore na o hokae ka libeke tse ngata? Ka mor'a ho koalloa Queens, New York ka la 22 Loetse ka mor'a mokoloko oa banna ba Mamosleme, Ngaka Baloch o ile a koalloa ntle le qoso likhoeli tse tharo ho fihlela ba boholong ba mo qosa ka ho kena USA ntle le molao.
Ho thoe'ng ka Qaiser Rafiq, ea tšoereng likarete tse tala le eena ea hlahetseng Pakistan, le setsebi sa mehleng sa likhomphutha sa Wall Street? Kamora ho hloleha ho paka hore o amana le likhukhuni o ntse a koaletsoe chankaneng ka qoso ea bosholu ka lengolo la bobeli ka mor'a hore konteraka ea khoebo e fetohe. Kaha ba ne ba bitsoa sekhukhuni, balebeli ba chankana ba ne ba khothalletsa batšoaruoa ba bang hore ba mo hlase ka matla. Beile ea hae e behiloe ho US $ 1 milione. Sengoliloeng sa morao-rao sa Village Voice se supa hore sena se holimo haholo.
“Ho beha taba ena hantle, nahana ka linyeoe tse ling tsa morao-rao: Veronica Jefferson oa Boston, ea qosoang ka ho bolaea mong’a ntlo ea hae, o ile a fumana beile ea $100,000 250,000. Chante Mallard oa Fort Worth, ea qosoang ka ho bolaea monna ea se nang bolulo, o fumane beile ea $10,000. Mme Juan Carlos Diaz oa Miami, ea qosoang ka hore o ile a sola le ho phopholetsa Gloria Estefan, o ile a beoa beile ho $XNUMX. "
Ho thoe'ng ka Muhammad Rafiq Butt ea hlokahetseng chankaneng ea Hudson County, New Jersey ka October e fetileng ka mor'a ho tšoaroa, ntle le ho qosoa ke FBI. Kamora hore ho etsoe tlhahlobo ea setopo Pakistan, motsoala oa hae Aziz Butt o ile a re o hlokofalitsoe ke balaoli ba chankana ba US. "Ba feta mapolesa a rona, a qosoang bakeng sa lipolao tse lebeletsoeng le tse seng molaong. Ehlile e ne e le polao. Ba mmolaile ntle le bopaki.
Hona ke mang ea hopolang mahlomola a basebetsi ba bangata ba tsoang linaheng tse ling ba se nang litokomane ba bolailoeng litlhaselong tsa WTC kapa ba hloka mosebetsi, le malapa a bona, ba sa khone ho kopa thuso leha e le efe e fuoeng malapa a bahlaseluoa ba New York?
Kahoo sena ke "Tokoloho e Mamelletseng". Ho koalloa ntle le tefiso. Ho nyamela. Tlhokofatso. Boemo ba tšabo, lehloeo, ho hloka tsebo le lipelaelo tse phahamisitsoeng le ho bolokoa ke boralitaba le ba phahameng sechabeng. Tlhoekiso ea likhoerekhoere, ho lumelloa le ho ata ha litloaelo tsa khethollo ea morabe.
Litloaelong tse nyahamisang tsa ho khumamela USA, linaha tse ngata li tsoela pele ho kenya tšebetsong mefuta ea tsona ea Patriot Acts le Patriot Games.
Leha ho le joalo ho pholletsa le Bophirimela, ho koalloa ha bajaki, lithibelo tsa bajaki, ntoa e matla e fokolang khahlanong le lichaba tse ngata tsa mebala le tatso e khahlanong le Mamosleme ea mokhoa ona e khutlela khale pele ho September 11. Ho tloha Nauru ho ea Nebraska, mekhatlo ea ts'ireletso ea poraefete e ntse e tsoela pele haholo. lichelete tse tsoang ho palo e ntseng e phahama ea botlamuoa ba bajaki.
Ke joang re ka utloisisang kapa ra etsa letšolo ka mokhoa o utloahalang mabapi le khoholeho ea "litokoloho tsa sechaba" ntle le ho lumela hore lichabeng tse ngata, litokelo tse joalo li 'nile tsa e-ba thata ka ho fetisisa, 'me hangata e le tšōmo ka ho feletseng? Subhash Kateel, mohlophisi oa phutuho ea De-Detention e Jackson Heights, New York, DRUM (Desis Rising Up and Moving), mokhatlo oa sechaba oa Asia Boroa o re: “Ho bohlokoa hore batho ba utloisise hona joale hore se etsahalang ke. e thehiloeng ho nts'etsopele ea apartheid ka maano a bojaki a khethollang baahi ho batho bao e seng baahi ba molao le ba seng molaong."
Arnoldo Garcia, oa US National Network for Immigrant and Refugee Rights o re: “Ntho e sa fetoheng ho tloha ka la 11 September ke hore lichaba tsa bajaki li ntse li hlokomolohuoa—ntle le ha ho tluoa tabeng ea ho beha molato.”
Haufi le boemo ba lipelaelo tse hlahisitsoeng khahlanong le lichaba tse ngata tse phelang Bophirimela - haholo-holo Mamosleme, Bochabela bo Hare, le Asia Boroa tse matlafalitsoeng ke litlhaselo tsa 9/11, ho tla le pono e bolotsana eo ha e le hantle e bonang bahlaseluoa ba tlolo ea molao ea lehloeo, litlamong kapa mefuta e meng ea botlokotsebe. ho hloka toka kaha ka tsela e itseng ho tlatsetsa phekolong ea bona. E tšoana le tsela eo baahloli ba bangata le babuelli ba molao ba qositseng bahlaseluoa ba peto le tlhekefetso ea thobalano ka ho se tsotelle - ka "ho kopa" ka tsela eo ba apereng ka eona, libaka tseo ba tsamaileng ho tsona kapa boitšoaro ba bona.
Mekhatlong e tsoelang pele, ba bang ba pheha khang ea hore "rona" ka letsohong le letšehali re tlameha ho ba hlokolosi seo re se buang le seo re se etsang ka tlhompho le kutloelo-bohloko ho bahlaseluoa ba September 11, le / kapa ka lebaka la equation ea khanyetso ea ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše ka tšehetso ea "bokhukhuni. ”. Batho ba bangata ba mokhatlong oa "khahlanong le ho ata ha lefatše" ba bontšitse ho tšoenyeha le ho halefisoa ke molao o mocha oo ho thoeng o khahlanong le bokhukhuni le ho etsoa tlolo ea molao ha bahanyetsi 'me ba ipona e le bona ba ka 'nang ba hlaseloa. Empa ntle le mekhelo e meng, ke ba seng bakae mokhatlong ona o laoloang ke ba basoeu ba faneng ka tlhokomelo e fetang feela ho ho hloka toka ha bajaki le litlhaselo ho lichaba tsa mebala.
Ntoa, puso ea boemphera, khethollo ea morabe, maano a ho falla a hlokang toka, le litekanyetso tse sa leka-lekaneng tse behiloeng bophelong ba motho ho itšetlehile ka “sebaka sa motho tsamaisong ea matla ea lefatše” esale e le likhopolo tsa mekhatlo ena.
Ha la 11 Loetse e ntse e tsoela pele ho sebelisoa e le lebaka la lintoa tsa lehae le kantle ho naha, ho kopanya matla a lipolotiki le moruo a US le mebuso e meng e meholo ea moruo, ke habohlokoa ho tiisa hore lefats'e ha lea qala ka letsatsi leo. Ho nyarosa joalo ka mahlomola le tlokotsi ea letsatsi leo, tšebeliso ea eona ea ho nyenyefatsa, ho nyenyefatsa kapa ho nyenyefatsa mahlomola a ba bang - bahlaseluoa ba "ntoa lapeng" le bahlaseluoa ba leano la US la kantle ho naha le moruo mose ho maoatle - ha le na boikemelo.
Ka Motsheanong, Shakir Baloch, Subhash Kateel le nna kaofela re ile ra bua kopanong e kgahlanong le kgethollo ya morabe wa dintwa le imperialism yunivesithing ya Concordia ya Montreal. Moo, ho ile ha etsoa maqhama a hlakileng pakeng tsa mekhatlo e khahlanong le ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše, lintoa tse khahlanong le melao ea bojaki e hlokang toka le melao ea tšireletso linaheng tse ngatanyana, lintoa tsa batho tsa ho loanela toka Asia Boroa, Bochabela bo Hare, Latin America le Afrika, le mekhatlo ea ho ipusa. ea batho ba matsoalloa a moo le ba likolone ka Leboea le Boroa.
Kaha joale baitseki ba bangata ba bua ka mokhatlo oa "toka ea lefats'e", ho fapana le oa "khahlanong le lefats'e", re hloka ho etsa hore litaba tsena e be taba ea mantlha joalo ka ha ntoa khahlanong le neoliberalism e bile teng. Re ke ke ra fetola maano a rona ho latela la 11 Loetse haeba re sa sebetse ka bonngoe ba 'nete le mosebetsi oa ho hlophisa o etsoang metseng e jereng boima ba ntoa ea lapeng.