Setsheho sa Mabitla
Rolf Auer, 7 May 2013
Motho a ka ’na a ikutloa a hatsela ha a feta lebitleng ’me a hlokomela hore bophelo ba hae Lefatšeng bo na le moeli. Timor mortis oa mpherekanya: ho tšaba lefu hoa ntšoenya. Joale e mong o tsila-tsila ho tsieleha ka kelello 'me a tšeha: setšeho sa mabitla.
Ecocide—e hlalosoang e le timetso e feletseng ea sebaka sa tikoloho ea tlhaho, haholo-holo ke mokhatlo oa batho—“ka makhetlo a sekete” le eona e etsa hore mabitla a tšehe.
Har'a lintho tse fokotsang ecocidal ke ho qhalana ha oli ka ho phatloha ha lipeipi. Ntho e tšoenyang haholo ke ho phatloha ha liphaephe tse tsamaisang sekontiri se tala. Mefuta ena ea oli e qhalaneng ho thata ho e hloekisa ho feta e tloaelehileng.[1]
Mafu a bongaka a tšoaetsanoang ka lebaka la ho kopana le oli e tšolohileng a kenyelletsa maqeba a letlalo le ho hema ka thata.[2] Liphoofolo tse jang oli li na le maloetse a kang bokong, mali a tsoang ka hare, tšenyo ea liphio le litho tse ling, khatello ea kelello le pneumonia.[3] Motho a ka tšoareloa habonolo ha a ipotsa hore na mafu a tšoanang, kapa a tšoanang, a ne a tla fetisetsoa ho batho kapa a tšoaetsoe ke batho.
Tlaleho ea morao-rao - "Lefa la halofo ea lekholong la tsoelo-pele ea lehlabathe la oli la Athabasca le tlalehiloeng ke tikoloho ea letša" -e etsa maqhama pakeng tsa tsoelo-pele ea Oil Sands Alberta le mathata a kankere.[4]
Lintlafatso tsa Lehlabathe la Oli la Alberta li hlahisa oli e tala ea sekontiri.[5] E ea senya 'me e le ho e tsamaisa ka liphaephe, e tlameha ho futhumatsoa ho ea ho mocheso o phahameng ho feta oli e tloaelehileng e tala.[6] Liphaephe tse tsoang Lehlabatheng la Oli la Alberta li phatlohile ka makhetlo a 16 ho feta lipeipi tse tloaelehileng tsa oli e tala.[7]
Kaha sekontiri sa sekontiri se boima, ho qhalana ha sona ho phunyelletsa fatše ho ea fihla moo ho nang le metsi.[8] Hape, ha ho nahanoa ka kamano e teng pakeng tsa ho hlaha ha kankere le ho silafatsoa ke lik'hemik'hale tse sa tsoakoang ka sekontiri sa Lehlabatheng la Oli, motho a ka tšoareloa habonolo ha a ipotsa hore na ho phatloha ha lipeipi tse tala ka sekontiri le hona ho baka mafu a joalo.
Phaephe e sisintsweng ya Keystone XL, ha e ka hahuwa, e tla ba phaephe e tala ya bitumen.[9] Rasaense ea sebetsang ho tsoa boitsebisong bo tsebahalang o hakantse hore ho ka ba le ho phatloha ho ka bang 19 ka lilemo tse leshome ho eona.[10] Mohala oa 9 o reriloeng oa Enbridge, oo e seng e le taba ea boipelaetso, o ne o tla tsamaisa sekontiri se tala ebe o tšela Canada ho tloha Alberta ho ea Quebec.[11] Mohala oa Enbridge Northern Gateway ho BC le ona e ne e tla ba phala e tala ea bitumen.[12]
Ho bapisa leano la ntlafatso ea mehloli ea oli pakeng tsa linaha tsa Norway le Canada ho bolela lipale tse peli tse fapaneng haholo.[13] 'Muso oa Norway o hlokomela ka hloko phaello ea eona ea oli bakeng sa matsete a naha nakong e tlang, molemong oa batho ba eona. Canada, mmuso oa Harper - hobane o itšetlehile ka chelete ea oli - o sebetsana le meharo ea k'hamphani ea oli mme o lumella tšebeliso ea lisebelisoa tsa oli hore e tsoele pele kapele kamoo ho ka khonehang, athe litlhoko tsa batho li hlokomolohuoa, li koahetsoe ke meharo e se nang letho. joalo ka "mesebetsi, mesebetsi, mesebetsi" joalo-joalo.
Hobane lik'hamphani tsa oli li nka melao ea tikoloho e le kotsi molemong oa bona oa bonyollo, o phatlohileng, Harper et al o ile a potlakela ho phomola kapa ho felisa tsena ka botlalo.[14] Moo matša le linōka tse fetang milione li kileng tsa sireletsoa, hona joale ke tse seng kae feela tse hlekang lipeipi le ho haha lipeipi. Mekhatlo e kileng ea sebetsa e le bafani ba molao oa tikoloho ha e sa le teng. Batho ba Lichaba tsa Pele ba anngoeng hampe ke tsoelo-pele ea Oil Sands ba hlokomolohuoa ka mokhoa o hlabisang lihlong.
Harper ea ho eka Canada tikolohong e felile. Litšeho tsa Harper e kanna ea ba litšeho tsa mabitla. Leha ho le joalo, batho ba Canada ba tla ba le litšeho tsa ho qetela, likhethong. 'Me, joalokaha polelo e bolela, "Ea tšehang qetellong, o tšeha ka ho fetisisa."
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate