Për qeverinë e Venezuelës, rezultati i referendumit të tërheqjes të dielën e kaluar ishte një vërtetim triumfues i legjitimitetit të saj, politikave të saj dhe presidentit të saj, Hugo Chavez. Ajo përbën një Dien Bien Phu elektorale (1) për Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj, të cilët kanë punuar me vendosmëri për të destabilizuar jetën politike të Venezuelës në pothuajse çdo mënyrë të mundshme që kur George W. Bush dhe Dick Cheney morën detyrën. Në veçanti, mediat kryesore ndërkombëtare të gjata që kanë përçmuar vazhdimisht shtetin venezuelian dhe entitetet përbërëse të tij, edhe pse të ndëshkuar nga fitorja e referendumit, mbeten të çoroditura ose krejtësisht armiqësore si në mbulimin e lajmeve ashtu edhe në analizat e tyre.
Rasti i London Independent – publikimi i një artikulli në faqen e tyre të internetit që shpalli një fitore të opozitës dhe më pas e tërhoqi atë pa kërkuar falje apo koment (2) – ishte ndoshta më i frikshëm. Por thuajse i gjithë shtypi kryesor ndërkombëtar, edhe pse pa dëshirë e njihte fitoren e Chavez-it, prirej të riciklonte të njëjtat gështenja të vjetra të lodhura. Chavez ka ndarë vendin, Chavez ka lidhje të ngushta me Kubën, Chavez është një njeri i fortë populist, Chavez varet nga të ardhurat e papritura të naftës. Pak ose aspak u përmendën tre arritjet kryesore të politikave të fundit (përveç fushatave fenomenale të suksesshme arsimore dhe shëndetësore) të qeverisë venezueliane – afrimi me Kolumbinë në integrimin e infrastrukturës, shoqërimi me bllokun tregtar Mercosur dhe kthesa e pabesueshme në prodhimin e naftës pas bllokimit shkatërrues të menaxhimit të opozitës në 2002.
Lutja që Chavez ka bërë për dialog(3) me liderët e opozitës deri më tani ka hasur në heshtje ose refuzim. Një pjesë e madhe e opozitës vazhdojnë të bëjnë pretendime absurde për mashtrim masiv në referendum. Pavarësisht se sa fort përpiqet Presidenti Chavez për të nxitur pajtimin, përgjigjet e pjesës më të madhe të opozitës ka të ngjarë të variojnë nga pengimi i ashpër deri te sabotimi i drejtpërdrejtë. Ata madje mund të refuzojnë përfundimisht rezultatin e referendumit dhe të veprojnë për ta futur vendin edhe një herë në kaos.
Zgjedhjet në Nikaraguan të vitit 1984 – që të mos harrojmë
Pavarësisht dallimeve të dukshme (Venezuela nuk është subjekt i sulmeve të përditshme terroriste të organizuara nga Shtetet e Bashkuara), situata politike në Venezuelë vazhdon të krijojë paralele me Nikaraguan në vitet 1980. Njëzet vjet më parë këtë nëntor, sandinistët fituan një fitore vendimtare zgjedhore. Përpara suksesit të tyre në organizimin e zgjedhjeve të 1990-ës, të cilat si një arritje organizative më shumë sesa krahasuar me përpjekjen e jashtëzakonshme në Venezuelë fundjavën e kaluar, votimi i 1984-ës ishte zgjedhjet më të lira dhe më të drejta që Nikaragua kishte pasur ndonjëherë.
Sandinistët fituan mbështetjen e mbi 60% të votuesve në ato zgjedhje. Grupet opozitare të krahut të djathtë, të organizuara dhe të financuara nga Shtetet e Bashkuara, bojkotuan votimin. Partitë e tjera opozitare luftuan zgjedhjet dhe fituan një përfaqësim të rëndësishëm në asamblenë legjislative të Nikaraguas, veçanërisht për bregdetin e margjinalizuar të Atlantikut.
Vëzhguesit e huaj të paanshëm, duke përfshirë një delegacion parlamentarësh të Mbretërisë së Bashkuar, deklaruan se zgjedhjet ishin të lira dhe të ndershme. Ai vulosi me vendosmëri legjitimitetin e qeverisë sandiniste, veçanërisht në lidhje me fqinjët e saj të Amerikës Qendrore. Por edhe në atë fazë lufta shkatërruese terroriste e SHBA-së dhe bojkoti i paligjshëm i tregtisë kundër Nikaraguas e kishin bërë të pamundur konsolidimin e përfitimeve sociale dhe ekonomike të revolucionit.
Qeveria amerikane organizoi sulme ndaj rezervuarëve të magazinimit të karburantit në portin kryesor të Nikaraguanit të Paqësorit, Corinto. Minat e vendosura nga SHBA dëmtuan anijet e huaja në ujërat e Nikaraguas. Në të njëjtën kohë, SHBA po financonte, stërvitte dhe pajiste vrasës masive Contra, të cilët bredhin në zonat e largëta rurale në grupe pune deri në pesë ose gjashtëqind, duke sulmuar kooperativat rurale praktikisht të pambrojtura, duke djegur klinika dhe shkolla. Ata vranë mësues dhe punonjës shëndetësorë., duke synuar fermerët dhe familjet e tyre, ashtu siç bëjnë paraushtarakët kolumbianë të trajnuar nga Izraeli sot me mbështetjen e ushtrisë kolumbiane të trajnuar nga SHBA dhe Britania dhe marrëveshjen aktive të qeverisë kolumbiane,
Figura kryesore politike të opozitës Nikaraguane si Violeta Chamorro dhe Arnoldo Aleman ishin përfitues të vetëkënaqur të kryqëzimit terrorist të vendit të tyre nga Shtetet e Bashkuara, ashtu si Alvaro Uribe dhe kolegët e tij janë aktualisht në vendin e tyre, Kolumbi. Është e vështirë të besohet se këto trajektore nuk konsiderohen si yje udhërrëfyes nga opozita rebele antidemokratike venezueliane. Në vitin 1984, administrata terroriste e Reganit injoroi rezultatin e zgjedhjeve të nëntorit në Nikaragua dhe vazhdoi me shpejtësi me politikën e saj të luftës, mbytjes ekonomike dhe izolimit diplomatik.
Ekipi Iran Contra – ¡Prezente!
E njëjta strategji ka të ngjarë nga administrata aktuale e Bushit për sa i përket Venezuelës. Përmbysja e Presidentit Aristide në Haiti e bëri më të qartë se kurrë mungesën totale të respektit të tyre për legjitimitetin e qeverive të zgjedhura. Shumë nga njerëzit tani në qeveri në Uashington, si Richard Armitage, përfshiheshin në skandalin Iran Contra që përfshinte marrëveshje të paligjshme armësh, pastrim parash dhe drogë.
Ata anashkaluan procesin e duhur kushtetues, në mënyrë që të shkatërrojnë më me siguri Nikaraguan. Është prania e njerëzve të tillë në qeveri, jo sulmet e shtatorit 2001, ato që shpjegojnë se përse Kushtetuta e SHBA-së është aktualisht e shkatërruar dhe e shkatërruar. Të njëjtët terroristë vrasës me jakë të bardhë që shkatërruan Nikaraguan tani po formulojnë politikën e SHBA-së ndaj Venezuelës dhe pjesës tjetër të Amerikës Latine.
Nga ana tjetër, mund të priten pak ndryshime në rast se John Kerry do të bëhet president i SHBA. Politika e jashtme e demokratëve, unë-po-por-më shumë-pra, ofron lehtësim të vogël nga lakmia perandorake e SHBA-së në Venezuelë apo kudo tjetër në Amerikën Latine. Siç ka theksuar ish-ministri i Jashtëm i Nikaraguas, Miguel D'Escoto, 'Do të ishte një gabim serioz të konkludohej se sjellja aktuale e Shteteve të Bashkuara përfaqëson diçka të përkohshme që do të ndryshojë kur George Bush Jr të largohet nga presidenca. Asnjëherë në historinë e saj Shtetet e Bashkuara nuk kanë bërë një hap prapa në përpjekjet e tyre drejt dominimit universal dhe kurrë nuk e kanë korrigjuar sjelljen e tyre, duke shkuar nga e keqja në më keq nga pikëpamja e të drejtave të pjesës tjetër të njerëzimit.'
Modele të mundshme në të ardhmen
Opozita venezueliane mund të përpiqet të qëndrojë ashtu siç bëri opozita e Nikaraguas pas zgjedhjeve të vitit 1984. Ata do të shpresojnë për paratë e SHBA-së, muskujt diplomatikë, veprime të fshehta dhe armatim të fortë ekonomik për t'i ndihmuar ata të arrijnë rrugën e tyre. Përfaqësuesit e qeverisë amerikane si presidenti i Kolumbisë, Uribe, do të flasin për paqen dhe do të veprojnë si luftë të pistë, ashtu siç bënë presidentët e fqinjëve të Nikaraguas në Amerikën Qendrore gjatë viteve 1980.
Paketa standarde e veglave perandorake siç u vendos gjatë shekullit të kaluar ka të ngjarë të vihet në punë për të dëmtuar, dëmtuar dhe korruptuar shembullin e ndritshëm të demokracisë pjesëmarrëse të Venezuelës. Edhe pse në rastin e Venezuelës, rezervat e saj të mëdha të naftës e bëjnë të mundshme që artikujt më të rëndë në kompletin e mjeteve, si terrorizmi masiv dhe sanksionet e paligjshme ekonomike, do të mbeten të fshehura. Për Kubën, megjithatë, poshtërimi i perandorisë në Venezuelë mund të nënkuptojë edhe më shumë kthesa të vidës së sanksioneve dhe ekspozim më të madh ndaj veprimeve ose provokimeve të pamatura ushtarake të SHBA-së.
Për institucionet financiare dhe tregtare ndërkombëtare të dominuara nga SHBA, mbrojtja vendimtare e Venezuelës për autonominë, dinjitetin dhe vetëvendosjen e Amerikës Latine është një kërcënim. Ajo sfidon kontradiktën e gjatë midis përkrahjes së tyre të shpallur të reduktimit të varfërisë dhe këmbënguljes së tyre për çrregullim irracional dhe rrëzimin e ankandeve të burimeve publike. Ata nuk mund të lejojnë që shembulli i Venezuelës të kopjohet diku tjetër në kontinent dhe të ruajnë ende politikat e tyre aktuale. Kështu që ata ka të ngjarë të veprojnë shpejt dhe qartë për të kufizuar opsionet në dispozicion për vendet me borxhe të mëdha si Brazili apo Argjentina. Ekuadori dhe Bolivia janë të ndjeshëm ndaj të njëjtit trajtim.
Do të jetë interesante të shihet se çfarë ndodh në Bolivinë e paqëndrueshme kur njerëzit pyesin pse pasuria e gazit të Bolivisë nuk mund të përdoret për të ndërtuar opsione shëndetësore dhe arsimore për shumicën e varfër, ashtu siç bën pasuria e naftës e Venezuelës. Tashmë rezistenca ndaj manipulimit të pasinqertë të Presidentit Carlos Meza të referendumit të 15 korrikut të gazit po merr formën e veprimit të drejtpërdrejtë me kampesinos që marrin nën kontroll objektet e prodhimit të naftës. (4) Në Ekuador, presidenti Gutierrez po e ka gjithnjë e më të vështirë të shmangë kritikat indigjene për politikën e tij aktuale të bashkëpunimit me politikën e Shteteve të Bashkuara në rajon.
Mund të pritet një urgjencë gjithnjë e më e madhe nga ana e Përfaqësuesit të Tregtisë së SHBA-së, Robert Zoellick dhe ekipit të tij, për të nxitur marrëveshjet e 'tregtisë së lirë', duke fiksuar në një bazë të përhershme statutore avantazhet e tregtisë dhe investimeve të SHBA-së. Ekipi i Zoellick mund të përpiqet të vendosë marrëveshje të tilla, tashmë të programuara këtë vit për vendet e Andeve si Kolumbia, Ekuador dhe Bolivia, në një orar edhe më të shkurtër se sa janë tashmë. Negociatat dypalëshe të Venezuelës me Argjentinën dhe marrëdhëniet e saj më të gjera me bllokun tregtar të konit jugor Mercosur dhe komunitetin ekonomik të Karaibeve Caricom paraqesin një kërcënim të tmerrshëm për modelin neoliberal perandorak që ka pasur një rrjedhë të lirë në Amerikë për gati 20 vjet.
Në çështjet mjedisore, implikimet e angazhimit të autoriteteve venezueliane ndaj projekteve të mëdha të infrastrukturës nuk janë ende të qarta. Ata mund të tundohen të ndjekin modelin e zhvendosjes së papërgjegjshme të popullatave indigjene dhe dëmtimit mjedisor në kërkim të përfitimeve kimerike makroekonomike që premtojnë projektet gjigante të infrastrukturës, por në përgjithësi nuk arrijnë t'i japin. Por në fushën e farave të manipuluara gjenetikisht, qëndrimi i Venezuelës kundër bioteknologjisë së rrezikshme për mjedisin dhe të paprovuar mund të ndihmojë në frenimin e përhapjes së shfrenuar të kulturave të modifikuara gjenetikisht edhe në pjesë të tjera të Amerikës Latine. Pra, rezultati i referendumit mund të jetë një lajm i keq për veshjet si Monsanto, Dupont dhe Dow si dhe për kompanitë evropiane Syngenta dhe Bayer (Aventis).
Ushtarakisht, ndërsa SHBA-ja zbaton ri-vendosjet e njoftuara së fundmi dhe tërheq trupat nga Evropa, disa ka të ngjarë të zhvendosen në Ande. Humbja në Venezuelë është një sinjal i qartë për perandorinë se mund të nevojitet një urgjencë e re për të mbrojtur hegjemoninë e saj. Nën udhëheqjen e Bushit ose Kerrit, opsionet për mbrojtjen e interesave perandorake të SHBA-së dhe aleatëve janë të njëjta siç kanë qenë gjithmonë, forca brutale ushtarake dhe shtrëngimi i paturpshëm ekonomik. Por mund të mos jetë shumë e largët të besohet se krijimtaria dhe qëndrueshmëria e pabesueshme e popujve të Amerikës Latine që u shfaq përsëri në Karakas fundjavën e kaluar do të simbolizojë shpresën dhe rindërtimin duke na nxjerrë të gjithëve nga makthi aktual i padrejtësisë dhe dëshpërimit neoliberal.
Shënimet
tonisolo është një aktivist i bazuar në i. Amerika Qendrore. Kontaktoni nëpërmjet www.tonisolo.net.
1. Pesëdhjetë vjet më parë në maj 1954 beteja e Dien Bien Phu i dha fund sundimit kolonial francez në Vietnam.
2.narkosferë. narconews.com 'Gazeta e Pavarur e Mbretërisë së Bashkuar falsifikon rezultatet e zgjedhjeve në Venezuelë!' Ron Smith, 15 gusht 2004 (http://narcosphere.narconews.com/story/2004/8/15/205259/595)
3.www.aporrea.org 'Rueda de prensa desde Miraflores Presidente Chavez insiste en llamar al dialogo ya la unidad Por: RNV' 16/08/04 (http://www.aporrea.org/dameverbo.php?docid=19604)
4.'CAMPESINOS TOMAN CAMPO PETROLERO EN BOLIVIA' www.econoticiasbolivia.com 16th Gusht, 2004
ZNetwork financohet vetëm nga bujaria e lexuesve të tij.
dhuroj