The Trump Administration yakazivisa chibvumirano muna Aug. 27,2018, pane dzimwe nyaya dzekutengeserana pakati peUS neMexico. Parizvino ichi hachisi chibvumirano chakakosha chekutengeserana. Haisi itsva NAFTA. Ndiyo NAFTA yekare ine zvibvumirano zvitsva zvishoma. VaTrump vanodana chibvumirano chitsva ichi kuti US-Mexico Trade Agreement. Pakave pasina kufambira mberi pazvakatipoteredza, pakodzero dzevashandi, pamatare edzimhosva akasarudzika ekugadzirisa gakava, kana kutama. Pasina kugadziriswa pazvinhu izvi, chirevo chaTrump chinongori nhau dzakaipa.
Sei zvibvumirano zvekutengeserana zvichisanganisira kutama?
Kubva 1994 zvibvumirano zvekutengeserana zvakakonzera kuwedzera kukuru kwekutengesa kumiganhu yedu. Zvinotengeswa kunze kwenyika nemari yakafamba zvakasununguka kumativi ose. Panguva imwecheteyo kufamba kwevashandi kwakarambidzwa zvakanyanya uye mapurisa ekuchengetedza muganhu akakura kubva pa5,000 kusvika ku20,000 uye anoramba achikura. Kutengeserana kwakasununguka kwezvinhu nemari uku uchirambidza kufamba kwevashandi nekudaro kugona kwavo kuronga kuchengetedza zvido zvavo kwakaburitsa humwe hurombo, matambudziko, uye kusaenzana munharaunda yega yega.
Parizvino tiri kusangana nekugadziridzwa kukuru kwehupfumi hwepasi rose kunotungamirwa nemakambani ekunze kuti abudise purofiti kune varidzi vemakambani avo. Urombo hworuzhinji rwavanhu mukutsvaka mhindu nokuda kweboka duku hwakasunda mamiriyoni kuti atame kunotsvaka zvokudya, mabasa, uye chengeteko. Global capitalism inoburitsa kutama kwepasirese. Pamwe chete nehondo, NAFTA uye imwe "Free Trade" inobata imwe neimwe inoburitsa mafungu matsva ekutama. Apo vashandi vanotarisana nourombo uye nzara yemhuri dzavo vanoedza kutama vachitsvaka basa, vanotambudzwa, vanosungwa, uye kazhinji kazhinji vanodzingwa.
Pasinei nekusimbaradza kwehupfumi kuvapfumi, vanhu vanoshanda muUS havasati vawana kuvandudzwa kwakakosha mukurarama kwavo kweanopfuura makore makumi matatu. Panguva imwecheteyo, mauto edemocracy zvakare akatarisana neanopikisa vabvakure- panguva ino inokurudzirwa uye nekusimudzirwa neMutungamiriri weUS.
Sevanhu vemasocialists, tinomira pamwe nepakati pevashandi vekuUS tichipokana nehutongi hwemakambani emunyika nekushandisa kwavo hupfumi uye kukanganisa kwavo hupenyu hwedu, nzanga yedu uye zvakatipoteredza.
MaSocialists anotsigira kodzero dzevanhu vanoshanda kuronga, kuumba masangano, uye kuchengetedza kodzero dzavo uye kusimudzira zvido zvavo. Mibatanidzwa yagara iri chikamu chakakosha chekuti vesocialists vanotsvaga sei kuita kuti misimboti yedu yehutongi hwehupfumi ive mhenyu. Vanhu vanoshanda- vakaungana pamwe chete uye vakashandiswa munzvimbo yebasa yecapitalist-vane zvinzvimbo zvakanaka kurwisa kushandiswa kwavo kwavose.
Mitemo yemazuva ano yekupinda nekubuda kwevanhu munyika, yakatemerwa isu tose nemakambani uye kutonga kwavo hurumende yedu, kazhinji inodzivirira kubatana kwevashandi nekuparadzanisa vashandi kune mumwe nemumwe uye nekugadzira mapoka evashandi vane kodzero shoma dzekuronga uye nekudaro kuchengetedza zvido zvavo.
Hurongwa hweupfumi hweneoliberal capitalist huri kufambiswa mberi nekubatanidzwa kwemisika yepasi rose kunopa hurombo ruzhinji rwevashandi vekuAmerica. Avhareji yevashandi vekuUS vakasangana nekudzikira kwemuhoro wavo chaiwo kubvira 1979. Mabasa emhando yepamusoro emumaindasitiri akatamira kune vanotambira mari shoma, nzvimbo dzekurwira mubatanidzwa muUS uye kuMexico, China, Singapore, Vietnam, India nedzimwe nyika. Parizvino US haina kudzora kwakakosha pakubhururuka kwemari. Chokwadi, hurumende yeUS inopa rubatsiro kune mamwe makambani kutamisa mabasa kuHonduras, El Salvador, neCaribbean.
Kugadziridzwa kwehupfumi kweAsia, Africa, neLatin America kwasundidzira mamirioni kutamira kuUS neEurope kunotsvaga mararamiro akanaka. Panguva imwecheteyo muEurope nekuUS, pakati pezvimwe, tinoona kusimba kwehudzvanyiriri hwehupfumi hwenyika uye kupomera mhosva kwevanobva kune dzimwe nyika nekuda kwematambudziko ehupfumi ehupfumi.
Gwaro rehupfumi reUS (inonzi neoliberal capitalism) inosimudzira kufamba kwemari nemidziyo kuyambuka miganhu kuti iwedzere purofiti panguva imwe chete ichiwedzera zvipingamupinyi kukufamba kwevashandi. Kubva 2004 kwave nemauto emuganho weUS-Mexico, kuyedza kuvaka madziro, uye kuwedzera kukuru kwekusungwa uye kumanikidza kwemukati kutyisidzira vashandi vekubva kune dzimwe nyika. Mugumisiro wacho imamiriro ezvinhu umo vashandi kumativi ose emuganhu uyu nepasi rose vakabviswa simba uye varombo. Mhuri dzinoshanda dzinokundwa uye dzinotyisidzirwa nemapurisa eimmigration.
Munguva yazvino masimba ehupfumi epasi rose corporate capitalism (neoliberal capitalism) haana kudzorwa. Makambani anokurudzira kufamba kwemari, uye nekudaro mabasa, kunzvimbo dzinotambira mari shoma. Kana vashandi vakaedza kushandisa simba ravo vachipesana nemamiriro ezvinhu aya kuburikidza nekugadzira masangano evashandi uye kuronga kurambidza vashandi, kuedza kwavo kunodzikiswa zviri nyore nekudzvinyirirwa uye kutyisidzira kunogara kuchiuya kwemafekitori ari kuenda mhiri kwemakungwa. Masangano evashandi uye kunyange hurumende dzematunhu dzinorasikirwa nesimba radzo rekuita kuti mari izvidavirire uye vashandi vese vanomanikidzwa kugamuchira mihoro inoramba ichiwedzera kuipa uye mamiriro ekushanda.
Kutevedzwa kwemuganho kwazvino kunowedzera kushandiswa kuburikidza nekukamura vashandi vepasi rose muzvikamu zvinokwikwidzana uye nokudaro zvichidzivisa mukana wekuvaka sangano rekushanda rakabatana.
Sevanhu vesocialists, sevanorwira nyika, tinoziva kuti pane kuvaka madziro uye mamwe majeri, chii chinganyatsobatsira vashandi kukwidza mihoro uye kuvandudza mamiriro ekurarama ndiko kuomesesa kwemitemo yekuchengetedzwa kwevashandi uye inopokana nerusarura kusanganisira kodzero yekuumba mubatanidzwa wegutsaruzhinji. Pakutaurirana nezvemamiriro ekutengeserana, dziviriro yevashandi uye nzira dzekutama dzinofanirwa kuverengerwa.
Kutyisidzirwa nevashandirwi vanoshandisa mamiriro ekubvakacha kuitira kuti vashandi vasaronge masangano evashandi kana kuratidzira zviri kunze kwemutemo inofanira kunge iri mhosva munyika dzese dzakasaina. Kana pasina chirango chekutyora kodzero dzevashandi, vashandi havana kodzero. Isu tinofanirwa kurambidza kushandiswa kweICE uye yekumisikidza kune dzimwe nyika panguva yekunetsana kwevashandi kana kune vashandi vanonyunyuta nezve zvisiri pamutemo.
Dambudziko rehupfumi hwedu harisi kubuda kwevanhu; dambudziko nderemitemo yedu yakaputswa yekubvakacha inobvumira bhizinesi kushandisa vashandi vasina chimiro chepamutemo, vachidzinga mihoro yevashandi vese. Kana munhu wese anobva kune dzimwe nyika akabvumirwa kutora chikamu muhurongwa hwedu, kubhadhara miripo yavo, uye kuve mugari, taigona kuvharidzira kushandiswa kwesangano uye kubvisa vashandi vezvikamu zviviri apo tichivaka sangano rekushanda rakabatana rinosimudza mihoro uye mararamiro evashandi vose.
Pakupedzisira, tinoda mutemo weimmigration unounza vanhu pamwe chete pane kukakavara vashandi kune mumwe nemumwe. Tinoda mutemo wekubvakacha unobatsira vanobva kune dzimwe nyika, misha yavo, uye vanhu vanoshanda muno muU.
Duane Campbell ndiSachigaro-Sachigaro, Komiti Yekodzero Dzakabva Kune Vanopinda, DSA.
ZNetwork inopihwa mari chete kuburikidza nerupo rwevaverengi vayo.
dhoneta