Pasinei nekupondwa, redhiyo yemunharaunda iri kupararira kumaodzanyemba
"Vamwe vanhu vanofunga kuti isu tiri vadiki kuti tiziviswe, asi chavanofanira kuziva ndechekuti isu tiri vadiki kuti tife."
Aya aive mazwi anotyisa aFelicitas Martinez Sanchez naTeresa Bautista Merino, vatepfenyuri venhepfenyuro yeTriqui vakapondwa kumaodzanyemba.
Vasikana vaviri ava, vane makore makumi maviri nemakumi maviri nemana, vanga vashandira Radio Triqui yakanga ichangobva kuvhurwa, "Inzwi Rinoputsa Kunyarara", mune yakazvimirira Triqui.
San Juan Copala yakazivisa kuzvitonga kubva kuhurumende yenyika muna Ndira wa2007, ichibatanidza inopfuura hafu ye24,000 yezvizvarwa zveTriqui kuita dhorobha rimwe chete, uye yakatarisana nezvipingamupinyi zvakawanda - kazhinji zvechisimba - mukutsvaga kwayo kuzvitonga.
Nharaunda inotongwa ne tsika netsika, rudzi rwehurumende yechivanhu inovakirwa pagungano rine mukurumbira, uye yakarasa kunze masangano ezvematongerwo enyika ane huori anga achipatsanura nekupa zvombo munharaunda.
Sechikamu chehurongwa hwenharaunda kutanga nhepfenyuro - iyo yakatanga kutepfenyura muna Ndira-
Komisheni yeNyika yekodzero dzevanhu (CNDH, mumashoko ayo okutanga echiSpanish) uye Hofisi yoMumiririri Mukuru Wekodzero Dzevanhu weSangano Romubatanidzwa Wenyika Dzapasi Pose munguva pfupi yapfuura yakashora kupondwa kwavo uye yakakumbira kuti kuferefetwa kwakadzama kwerufu rwavo.
Nekudaro, Hofisi yeGweta Guru (PGJ) of
Vese Vasquez uye nhengo dzemhuri yevasikana vaviri vakatyisidzirwa nerufu uye yambiro kuti vasataure nevatori venhau, uye hazvigoneke kuti varwi vepfuti - avo Vasquez akaziva semumwe wake Triquis - vachatongwa.
Asi zvisinei nekutyisidzirwa uye kuponda kwevasikana, Radio Triqui inopika kuenderera mberi nebasa rayo kuzivisa uye kuronga vagari veSan Juan Copala.
Nhau idzi dzakapa chiedza chinodiwa pasi rose pamusoro pedambudziko revatori venhau mu
Kubva pakumukira kwakakurumbira kwakazunguza nyika muna 2006, apo nhepfenyuro gumi neina dzeredhiyo uye imwe TV network zvakatorwa nePopular Assembly of the Peoples of Oaxaca (APPO), redhiyo yakaita basa guru mukuronga nharaunda.
Kunyangwe hazvo hurumende yenyika nemakororo ane pfuti akadzora zviteshi zveredhiyo, zvichipedza izvo zvakange zvadaidzwa nevamwe vafungi veruboshwe kuti "Oaxaca Commune" uye "shanduko yekutanga yezana ramakore rechi21", nharaunda dzechivanhu kwese.
Diego Lopez ane makore makumi maviri nematanhatu ekuzvarwa Mixe akabatsira kuronga kuumbwa kwezviteshi zveredhiyo gumi nenomwe munharaunda.
“Nhepfenyuro inopa nharaunda mukana wekuziva, kuti vanhu vaone kodzero dzavo,” vakadaro. "Zvinopa mukana wekuti vagadzire nzvimbo dzavo, izvo zvinotungamira nharaunda kuzvitonga."
"Ini ndakabatanidzwa mukugadzira maredhiyo mazhinji, uye mhedzisiro yacho yanga iri chaiyo, kongiri," akawedzera. “Unoona mabatiro anoita redhiyo nekurwira kururamisira munharaunda
Maria Rivera Aguilar, ane makore 17 okukura anotambira Radio Tezoatlan, "Liberating the Word", mudunhu reMixteca, akabatsira kudzidzisa vasikana vaviri veTriqui kushandisa michina yeredhiyo. Anotenda kuti maredhiyo emunharaunda anoita basa guru mukuronga nharaunda dzechivanhu kuburikidza nekuzivisa vanhu nezvekodzero dzavo.
“Nhepfenyuro inzira yekuti titsigire nharaunda dzedu, kuti vazive kodzero dzavo, uye inopa mukana wekuti vataure vakasununguka,” vanodaro.
"Tinoda kuti zvinhu zvishanduke, zviite nani", akawedzera Rivera. "Tinoda kubatsira vanhu kuti vaone zvinhu sezvazviri chaizvo."
Ruzhinji rweredhiyo dzenharaunda dzakatanga muOaxaca — vashoma vane rinopfuura gore pamhepo — inotepfenyurwa zvikuru mumitauro yechivanhu, ine midziyo yakapfava zvikuru nemaenga asina simba, uye inoshandirwa nepwere dzenharaunda—kunyanya vakadzi vechidiki. .
Machismo yakadzika midzi munharaunda dzakawanda, uye vechidiki vechikadzi vanoita zveredhiyo vakaedza kusimbisa vamwe vakadzi munharaunda dzavo nekukoka vanachiremba paredhiyo kuti vataure nezvehutano hwepabonde uye zvepabonde.
Nhepfenyuro dzenharaunda dzinotarisawo kumutsiridza nekuchengetedza tsika dzechivanhu, kuburikidza nekutepfenyura ruzivo rwetsika nemagariro evanhu uye nekuridza mhanzi yechivanhu. Vakagadzirawo nhepfenyuro dzepainternet kuitira kuti vanotamira kuU.S.-Oaxaca ine vanhu vakawanda vanotamira kuU.S. kupfuura chero imwe nyika yeMexico-vanogona kuteerera uye kuenderera mberi nezviri kuitika munharaunda dzavanogara.
Nekudaro, Lopez anotenda kuti chakanyanya kukosha cheredhiyo munharaunda kugona kwayo kuita zvematongerwo enyika pueblos.
"Ndinofunga kuti rubatsiro rwakakosha zvikuru ndeyezvematongerwo enyika eredhiyo. Inogona kuparadzanisa uye inogona kubatanidza panguva imwe chete, "akadaro. "Asi nhepfenyuro haisi yekupandukira. Hatiti endai munotora pfuti mutange chimurenga." Tinozivisa, tinopa veruzhinji izwi, tinovapa simba neruzivo nezvatinotepfenyura, izvo zvinogara zvichitsigirwa ruzivo rwechokwadi."
Nekudaro, kugadzira nhepfenyuro yenharaunda ibasa rakaoma uye rinowanzo kuve nengozi.
"Ndakagamuchira kutyisidzira kwakasiyana, kushungurudzwa uye kutambudzwa," akadaro Lopez. “Patakatanga kutepfenyura tiri kuCopala, vanhu vakafonera chiteshi vachiti tivhare muromo vachitityisidzira. zvichaziviswa."
Nhepfenyuro dzemuno nemunyika, pamwe chete nehurumende, dzarwisa nhepfenyuro dzemunharaunda dzichida kuti dziratidzire sematsotsi. Ichokwadi kuti nhepfenyuro dzenharaunda hadzina mvumo yekushanda, izvo zvinodhura zvakanyanya uye zvakaoma kuwana, asi vakawana maburi mumitemo inovabvumidza kushanda.
“Isu zvedu kurwisana nehurongwa, kana takaedza kuita zvese zviri pamutemo, ibasa rakaoma zvikuru. Hurumende yave kusimudzira mutemo pamwe chete nemakambani makuru ekufambiswa kwemashoko akaita seTV Azteca neTelevisa, anoti vagari vemunyika havaiti. vane kodzero yekushandisa maredhiyo avo, vanoti isu tiri nhepfenyuro dzemapirate, kwete, vanoti hatisi pamutemo, asi hatisi kushanda zvisiri pamutemo," akadaro Lopez.
Muchokwadi, panguva yekumukira kwakakurumbira muOaxaca, apo iyo APPO yakanga ichitonga maredhiyo mazhinji muguta guru renyika, hurumende yenyika yakaumba nhepfenyuro isiri pamutemo, yepirate inonzi "Citizen Radio" yaitepfenyura mazita nekero dze. APPO nhengo uye vakakurudzira vanhu kuti vabude vandovauraya.
Kufa kwechangobva kuitika kwaMartinez naBautista, zvisinei, kwakangogadzira kubatana kwakawanda pakati pemaredhiyo enharaunda muOaxaca, uye avo vanobatanidzwa vakapika kuti vachashanda nesimba kuitira kururamisira munharaunda.
"Kufa kwavo kunoita kuti ndinzwe kutyisidzirwa," akadaro Rivera. "Asi ikozvino ndichawedzera simba kuitira kuti izvi zvirege kuitika zvakare. Panofanira kuva nekururamisira."
“Hurumende inoda kutityisidzira, asi isu tichangoshanda nesimba,” akadaro Lopez.
"Kana nharaunda ikaita danho rekugadzira redhiyo, muno muMexico, zvinovaita kuti vabatwe nechisimba nehurumende," akawedzera. "Asi handifunge kuti nharaunda dzichadzokera kumashure. Kana vangotanga hurongwa hwekuumba kuzvitonga, pasina nguva vanozozvipedza."
Cherechedza: Mazita ezvidzidzo akachinjwa kuti vadzivirire kuzivikanwa kwavo.
ZNetwork inopihwa mari chete kuburikidza nerupo rwevaverengi vayo.
dhoneta