Iyo Monbiot Hammer Factor: Inokoshesa, asi Yakashata
Kuve naGeorge Monbiot (http://www.monbiot.com) sando kune vatsoropodzi vekukura kwevanhu uye masayendisiti ekudziya kwepasi chinhu chakanaka. Sayenzi inoda, kwete kungoshivirira, kutsoropodzwa. Isu tese tinoda sando yake yekuongorora, kana chete kukwenenzvera nharo dzaanoshora.
Misoro miviri yazvino inodzidzisa: kukura kwevanhu, uye kudziya kwepasi. George Monbiot akatsoropodza avo vanopokana kuti huwandu hwevanhu ndiyo iri pakati penyaya yezvakatipoteredza. Anoti gakava iri rinenge richisanganisira kupomera varombo mhosva. Ari kukanganisa.
Kushatiswa kwezvakatipoteredza kunoratidza maitiro maviri akakosha ekuchinja kwevanhu: scalar pamwe nehunyanzvi. Hongu, tekinoroji yeindasitiri inokonzeresa kuparadzwa kwakakura kwemakemikari uye kwepanyama kwepasi, asi zvakare kuwedzera kukuru kwenhamba yevanhu vanodya mukuwedzera kune kuwanda kwezviitiko zvepasi-tech zvehuwandu zvakare chinhu chikuru.
Munhoroondo, dzimwe tsika dzepasi-tech, pre-industrial-revolution dzakaparadza nharaunda chaidzo dzaive dzakatsamira kurarama kwavo. Munhu mumwe anotema muti nedemo rematombo, akasanganiswa nezviuru zvakawanda achiita zvimwe chetezvo, inzira inotyisa yekuzviparadza kwezvakatipoteredza netsika. Vanhu gumi, zvakanaka. 10,000 hazvina kunaka. Izwi rekuti buzz kusimudzira haribvunze kuti nharaunda inoparadzwa sei. Tsika dzese dzinoshanda mukati memamiriro ezviwanikwa zviripo. Demo riri mumaoko evakawanda zvechokwadi rinogona kuva rinoparadza sezvinoita bhurudhoza remazuva ano.
Kutaura kwaMonbiot kuti kuisa pfungwa pakukura kwevanhu kupomera varombo. Kutaura kuti kukura kwevanhu ndicho chinhu chikuru chemhoteredzo yakawandisa, asi kuwedzera kwehuwandu ndiko pakati pedambudziko. Kana tikaregeredza, hapana huwandu hweinonzi girinhi tekinoroji ichatiponesa kubva kune yedu isinganzvengeke sosi yetsoka. Izvo zvakati, hakusi kudzinga kudiwa kwakasimba kwekufamba munzira yekurwisa corporate capitalism sechipingamupinyi chikuru kune inodiwa shanduko yemagariro nehupfumi inodiwa kuti urarame muzana rinotevera kana maviri. Chokwadi, munhu anogona kutaura kuti kudziya kwepasirese ndiko kutadza kukuru kwevakuru vakuru-vapfumi-nekuti capitalism haisi yekungofungira asi zviito zvehupfumi hwega hwega huchiita ivo pachavo, hutete, kuzvida.
Kana zviri zvekuchinja kwehuwandu hwevanhu, uye kuwedzera kwevanhu, ngatiyeukei kuti makore zana chete apfuura, vapfumi pamwe nevarombo vaive nemhuri huru. Kufa kwevacheche kwakarova vapfumi nevarombo. Musiyano unoonekwa nhasi pakuzvarwa pakati pevapfumi nevarombo ndeimwe yemusiyano wekuwana dzidzo uye kuwana mari yakakwana yemunhu. Nekuchinja kukuru kubva mukurima kuenda kuindasitiri nemabasa, varombo vane mikana mishoma yenzira dzekudzivirira kubata pamuviri uye kuwana dzidzo shoma. Vakadzi vakadzidza vakarongerwa kuberekwa kunoratidza hukama hwemutsara: kudzidza kwakawanda, kubereka kushoma pamukadzi. Kana paine munhu ane mhosva, vapfumi vakashandisa simba risati ramboonekwa kunyima vagari mari ine mwero kuwana rubatsiro rwehutano, uye kuwana muhoro wekurarama. Aya mamiriro akanyanya kupinza munyika dzeTatu dzeNyika dzakadai sePhilippine. Kuwana nzira dzekudzivirira nadzo pamuviri kwakaoma zvikuru, nehurumende yenyika ichikotamira kuvakuru veKaturike vanoomerera pakuparira kubvisa pamuviri nokutengeswa kwezvinodzivisa kunamba pamuviri, uye kukundikana kwehurumende kupa dzidzo yakakwana, uye kukundikana kugovera migariro yezvemari iyo yaizogovera muripo unorarama kuvagari vemo. Mhuri huru pakati pevarombo muPhilippine mugumisiro wakananga wezvisiri zvishoma pane kumanikidza hurumende kuva nemhuri huru. Kuderedza kufa kwevacheche pasina kupa michina iripo yekuderedza kuzvara mhirizhonga yenyika inoitwa nevapfumi, kune varombo.
Kuwanda kwevanhu pasi rose kwave kutoitika nhasi, sezvazvaimboita mukati memaitiro etsika dzevanhu. Ndeyechokwadi uye haisi kupomera varombo. Zvakawanda, zvakawandisa. Kunzwisisa tsika, magariro nehupfumi zvinhu zvakakosha. Kana chibvumirano chiri chekuti kuderedza kufa kwevacheche kuburikidza nekuunza hurongwa hwemvura yakachena, hutsanana hwakachena, nekudzivirira zvirwere zvinouraya, saka hatigoni kupukunyuka migumisiro kune rumwe rutivi rwehuwandu hwehuwandu hwevanhu. Vapfumi vari kuvharira hunhu uye kugadzirisa chete kwekupera kwedambudziko. Kana varombo vachida demokrasi uye kupera kwehutongi hwepasi rose, tichaona kupera kwedambudziko rehuwandu.
Ini ndichatora nyaya yekutsoropodza kwaMonbiot kwaPhil Jones uye tsvagiridzo yekuchinja kwemamiriro ekunze mune iri kuuya blog.
ZNetwork inopihwa mari chete kuburikidza nerupo rwevaverengi vayo.
dhoneta